Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 08.11.1905, Síða 2

178
Þ JÓBVILJINN.
XIX.. 45.
urinn samþykkt, að fella úr gildi sam-
bandssáttmálann milli ríkjanna frá 1814,
og vantar nú eigi annað, en samþykki
konungs, sem bfiist er við mjög bráðlega.
Deilurnar um stjórnarfyrirkomulag Nor-
egs eru enn sóttar af hinu mesta kappi
á báða bóga. Þó þykir nú flest benda í
þá átt, að konungssinnar muni verða hlut-
skarpari. Norsk blöð, er út komu í gær,
skýra svo frá, að jafn skjótt og Sviakon-
ungur hafi gefið samþykki sitt til skiln-
aðarins, ætli norska stjórnin að snúa sér
til Karls, sonarsonar konungs vors, og
skora á hann, að taka að sér konungdóm
yfir Noregi. Ef hann tekur tilboðinu,
sem talið er víst, að hann gjöri, verður
málið þegar lagt fyrir stórþingið, og kýs
það landinu konung. Að þetta sé meira,
en orðasveimur einn, þykir meðal annars
mega ráða af því, að konungsskipinu
„Dannebrog“ er haldið tilbúnu, tii að létta
atkerum, hvenær sern á þarf að halda,
en endra nær hefir þvi jafnan veriðiagt
til lægis, og skipshöfnin send lieim, um
þennan tima.
Bússland. Blóðugar róstur og óeyrð-
ir hafa átt sér stað í Moskva að undan-
förnu. Er aðal-ástæðan sú, að fjöldi verk-
manna hefir iagt niður vinnu. Heimta
þeir hærri laun, og styttri vinnutíma, en
áður. Verkmenn hafa viljað halda fundi,
til þess að ræða mál sín, en það hafa
þeir eigi fengið, og ef þeir hafa eigi þeg-
ar skilizt að með góðu, þá hafa hermenn-
irnir skotið á þá miskunnarlaust, og drep-
ið og sært fjölda manna. Á einum stað
söfnuðust margir verkmenn saman inn í
húsi einu, og höfðu þeir konur og börn
með sér. Þangað brutust hermennirnir
inn, og varð þarhinn voðalegasti aðgang-
ur. En svo lauk, að hermennirnir gengu
af þeim flestum dauðum, er inni voru.
í smábæ einum, í nánd viðWarshav,
vildi sá atburður til, að latínuskóladreng-
ur einn komst i missætti við liðsforingja
nokkurn, og vildi drepa hann. Það mis-
tókst þó, og lögregluþjónn einn, er kom
þar að, ætlaði að tnka drenginn, en dreng- j
urinn varð fyrri til, skaut lögregluþjón-
inn til bana, og skar síðan sjálfan sig á
háls.
Látinn er nýlega Trubetzlcoi fursti,
rektor við háskólann í Moskva. Hann
var einn hinna frjálslyndustu og beztu
manna á Rússlandi, og hefir löngum tal-
að máli lægri stéttanna mjög einarðlega
við keisarann. Hefir lát hans því valdið
mjög almennri sorg að vonum.
Kyrill stórfursti, bróðursonur Rússa-
keisara, hefir verið rekinn úr hernum. og
sviptur nafnbótum sínum, sökum þess að
hann gekk að eiga konu eina þýzka,
þrátt fyrir bann keisarans. Kona þessi |
er Viktoría, er áður var kvænt stórher- j
toganum yfir Hessen, en skildi við hann j
fyrir 4 árum síðan. Nú hefir Kyrill
keypt herragarð einn á Þ\zkalandi, og
ætlar að setjast þar að.
Stössel, hershöfðinginn nafnkunni frá
Port-Arthur, liefir fengið bending frá æðri
stöðum um að dvelja erlendis fyrst um
sinn. Þykir það sannað, að hann hafi
varið Art’úrhöin all-slælega, og á að refsa
honum á þenna hátt.
Nýlega hefir keisari gjört Witte að
rússneskum greifa, fyrir hluttöku hans í
friðarsamningnum við Japana.
BretXand. í Lundúnum er mjöe mikil
neyð meðal verkmanna. sökum vinnuLysis.
Yerkmenn ætluðu að senda nefnd manna
á fund Játvarðar konungs, til þess að
biðja hann ásjár, en konungur neitaði
að taka á móti nefndinni, og ollli það
mikilli óánægju. Nú ætlar konungur að
bæta úr skák með því, að taka á móti
skriflegu ávarpi frá verkmönnum.
Látinn er Inverclyde lávarður, einn af
ríkustu mönnum Breta, og formaður Cun-
ard-Hnunnar, sem er eitt hið stærsta gufu-
skipafélag í heimi.
Ungverjaland. Enn þá hefir eigi tek-
izt, að mynda þar nýtt ráðaneyti, og er
fundum þingsins nú frestað til 17. des.
Sviþjóð. Feykileg víxilfölsun hefir
nýlega komizt upp um forstjóra hlutafé-
lags eins i Stokkhólmi. Nema hinir föls-
uðu víxlar alls uin 800000 kr.
Ríkisdagur Svia hefir samþykkt, að
breyta ríkisflagginu þannig, að sambands-
merkið hverfur, og kemur blár reitur í
staðinn.
Slys. A einu skipi Cunardlínunnar
ensku, er „Campania“ nefnist, vildi það
slys til á siðustu ferð skipsins yfir Atl-
anzhafið, að brotsjór gekk yf:r þilfarið, og
skolaði 5 mönnum útbyrðis; en margir
meiddust. Á meðal þeirra, er drukknuðu,
var íshnzkur hvennmaður, Elísabet Gríms-
dóttir að nafni.
♦......... " 'ZlE<
Ný bók.
Matthía Jochumsson. 11. nbv. 1835—
11. nóv. 1905. — í tilefni af 70 ára af-
mæli haDS. — Rvik 1905. — Kostnaðar-
maður: Davíð Östlund. 112 bls. 8vo
Bæklingur þessi er í 4 köflum. — í
fysta kaflanum (bls. 9—54) ritar hr Þor-
steinn Gíslason um helztu æfiatriði síra
Mattlnasar, bernsku hans, uppvaxtar- og
starfsár, og stj'ðst þar að nokkru leyti við
sögusögn skáldsins sjálfs. — Annar kafl-
inn (bls. 55—77) er eptir Guðm. lækni
Bannesson á Akureyri, og er fyrirsögn
þess kaflans: „Síra Matthías Jochumsson
( heima á Akureyri.u — Þá er þriðji kafl-
i inn (bls. 78—90) „Matthías Jochumsmn á
j skáldfáknurn“, og hefur hr. Þorst. Gísla-
1 son einnig ritað þann kaflann. — En síð-
j asti kaflinn (bls. 91—112): „Matthías Joch-
umsson við Likaböngu, er eptir hr. Guðm.
Finnboyason. og er hann um erfiljóð sira
Matthíasar, sem höfundnrinn telur beztan
spegil lífsskoðana hans, og er það sá
kaflinn, sem oss þótti mest um vert að
lesa.
Það var rnjög vel til fundið af hr.
Östlund, og höfundunum, að minnast 70
ára afmælis hins aldna, en síunga, þjóð-
skálds vors á þenna hátt, og teljum vér
víst, að ýmsir, er hafa mætur á þessu
þjóðskáldi voru. og langar til, að kynn-
ast honum nánar, en kostur er á í kvæð-
um hans, og ritsmíðum, afli sér bæklings
þessa, enda þótt dómarnir verði ef til
vill í siimum greinum nokkuð aðrir, en
höfundarnir halda fram, sérstaklega að
því er afskipti síra Matthíasar af lands-
málum snertir, sem oss virðist, að höf-
undarnir (Þorst. Gísl. og G. H.) hefðu
vel mátt vera fáorðari um, en aptur fjöl-
orðari um kveðskapinD, sem að mörgu
leyti er þjóðinni ómetanlegur andlegur
fjársjóður.
Heiðnrssamsæti
héldu Vestmanneyingar lækni sínum, hr. Þor-
steini Jónssyni, 21. okt. síðastl., í minningu þess,
að hann hafði þá gegnt læknisstörfum í Vest-
mannaeyjum í 40 ár. — Á annað hundrað manna
tóku þátt í samsæti þessu, og töluðu þeir sira
Oddgeir Guðmuwlsen og Magnús sýslumaður Jóns-
son fyrir minni heiðursgestsins, og sömuleiðis
var honum flutt kvæði, er verzlunarmaður G.
Engilbertsson hafði ort.
Sektaöir hotnverpingar.
Islenzka botnvörpuveiðagufuskipið „Seagull1*,
eign Þorvaldar Bj'órnssomr frá Þorvaldsevri o. fl.,
var nýlega sektað um 1 þús krónur, og afli og
veiðarfæri gert upptækt, sakir landhelgisveiða í
Garðsjó. — Brot þetta sannaðist við réttarrann-
sóknir, er sýslumaðurinn í Gullbringu- og Kjós-
arsýslu hélt, án þess danska varðskipið kæmi
þar nokkuð næiri.
Á hinn hóginn náði „Hekla“ ný skeð í tvo
erlenda hotnverpinga i Garðsjó, og fór með þá
til Hafnarfjarðar, þar sem afli, og veiðarfæri,
var gert upptækt, og skipstjórar sektaðir, annar
um 2500 kr., en hinn um 1500 kr.
Þetta er fyrsta þrekvirkið, sem „Hekla“ hefir
urmið, síðan skipt. var um yfirmenn í sumar.
Hégéniaskapurinn vaxandi.
Breiðdælingar létust 11. okt. siðastl. vera að
heiðra hreppstjóra sinn, hr. Pál Stefánsson, fyrir
27 ára hreppstjóra starf, og gáfu honum i því
skyni hreppstjóra-einkennisbúninginn(!)
Þeir kvað vera stjórnarmenn miklir, Breið-
dælingar, og vilja því hafa einhverja sýnilega
imynd valdsins sem næst sér.
íiúsbruni.
Aðfaranóttina 6. okt. síðastl. brann barnaskóla-
hús að Bakkagerði í Borgarfirði eystra. — Þar
brunnu og lestrarfélagsbækur hreppsins, og nokk-
uð af vörum, er Jakob kaupmaður Jómsson átti.
Húsið var í eldsvoðaábyrgð, ?n ekki vörurnar,
né lestrarfélagsbækurnar.
Ur Strandasýslu (Árneshreppi)
er „Þjóðv.“ ritað 22. okt. síðastl.: „Veðráttan
hefir verið hér mjög óstöðug í haust, svo að
naumast hefir gefið þverfirðis, þar t.il um miðj-
an þenna mánuð, er tíð breyttist, og hefir síðan
verið ágætistíð. — Fiskafli brást hér algjörlega
í haust, sökum ógæftanna, og nú er orðið fisk-
laust, og er það ekki álitlegt, þegar þess er
gætt, að eigi fór að fiskast, fyr en seint i júli.
— Hey-afli varð i minna lagi, sakir óþurrka,
er byrjuðu um miðjan júlí, svo að taða náðist
ekki inn, fyr en um miðjan ágúst, og þá hálf-
ónýt, enda eru hey yfirleitt meira og minna
hrakin, þó að allt næðist inn á endanum.
Almennt eru menn hér mjög óánægðir yfir
gjörðum síðasta alþingis, er batt oss á klafa
stóra norræna ritsímafélagsins, og smáði vilja
þjóðarinnar í undirskriptarmálinu o. fl., enda
hafa nú um !,/4 þeirra, er kosningarrétt hafa hér í
hroppi, skrífað undir áskorun til ráðhei rans, um
þingrof, og óttast þó margir, að það þeri engan
árangur, meðan alþingi er skipað jafn mörgum
stjórnargæðingum. sem nn er“.
Ska rlatssótt
hefir í haust gert vart við sig í einu húsi á
Oddeyri, að þvi er skýrt er frá í „Norðurlandi“