Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 15.11.1905, Blaðsíða 1

I'erð árgaiu/HÍns (minnst
82 arkir) 3 kr. 50 aur.;
trlendis 4 kr. 50 aur., og
í Ameríku doll.: 1.50.
Borgist fyrir júnímán-
aiarlok.
ÞJÓÐVILJINN.
-|= NítjAndi ÁRGANGUB. =1 ■ =—
RIT.ST.TÓRI: SKÚLI THORGDDSEN. ==|s**g- - -
LJpp8Ögn skrifleq, ógi'd
nema komin sétilútgej-
anda fyrir 30. dag júní-
mánaóar, og kaupandi
samhliða upps'ógninni
borgi skuld sína furir
blaðið.
M 46.
Bessastöbum, 15. NÓV.
19 0 5
Ifna og lldavélar
selur
Í®orgrímsson.
Ipungi ritsímastauranna.
Missagnir stjórnarliða.
Ofagrar aðfarir.
Eins og áður hefir verið getið um í
blaði voru, sendi stjórnin Björn bónda
Bjarnarson í Gröf seinni part sumars, til
þess að semja við menn um flutning rit-
símastauranna.
Staurarnir voru þá enn ókomnir til
landsins, svo að þeir, er um flutiiinginn
sömdu, gátu eigi rannsakað þyngd þeirra,
en hafa tekið stjórnina og liennar menn
trúanlega, að því er það atriði snertir.
En í því efni héit meiri hluti rit-
simanefndarinnar í neðri deild því fram
(sbr. þingskjal 340, bls. 807), að styttri
staurarnir, sem eru tæpar 9 álnir að lengd,
yrðu eigi þyngri, en 160—170 pd., þegar
þeir væru gagndreyptir með koparvitrióli,
eins og gjört hefir verið, að þvi er snert-
ir um 9500 staura af þeirri lengd, og
taldi stjórnarliðið því „vafalaust“, að þeir
væru „klyftækir, hver um sig-4.
A.ð þvi er á hinn bóginn snerti um
2 þús. staura af sömu lengd, sem voru
gagndreyptir með kreosótolíu, og 2 þús.
lengri staura, sem ertt um 10 áln. 15
þurnl., taldi meiri hluti ritsimanefndar-
innar meðal-þunga þeirra 195—205 pd.,
og segir, að „flytjaDdi séu þeir að visu
í klyfjum, en séu íllar klyfjar, eí um
langan veg, eða erfiðan, þarf að flytja“.
Þessu var haldið að mönnum. sem
heilögum sannleika, þegar verið var að
fá þá til samninganna, og á þeirri skýrslu
byggðu menn því tilboð sín.
En hvernig reynist nú þessi skýrsla
stjórnarliðsins ?
Það er ýmislegt, sem nú bendir á
það, að þessi skýrsla gtjórnarliða sé l
meira lar/i röng, og ritsímastaurarnir að
meðaltali miJclum mnn þyngri, en sagt var,
þegar samið var um flutninginn.
Merkur maður í Beykjavík, sem vegið
hefir af handahófi 5 staura af hverri lengd-
inni, hefir góðfúslega látið blaði voru í
té svo látandi skýrslu um staura-þung-
ann*.
Þungi lengri stauranna var þessi:
1 var . . . 200 pd.
*) Af lengstu staurunum, sem eru um 12
álnir, var enginn þeirra staura, som veginn var,
enda hafði meiri hluti ritsímanefndarinnar eigi
talið þá klyftæka, og gert ráð fyrir dýrari flutn-
ingi á þeim.
1 — ... 220 „ i
1 - ... 245 „ ]
1 - ... 275 „
1 “ • ■ ■ 330 „
samtals: 1270 pd., og
er því meðal-þunginn 254 pd.
Þungi styttri (9 álna) stauranna var I
þessi:
1 var . . . 205 pd.
1 - ... 208 „
1 — ... 255 „
1 — . . . 265 „
1 — . . 325 „
samtals: 1258 pd., og
er því meðal-þunginn 251 '/2 pJ-
Hann tekur fram, að hui/sanlegt sé, að
örfáir staurar séu léttari, en 200 pd., en
sumir séu einnig áreiðanlega þyngri, en
330 pd., enrla fer skýrsla, sem „ísafold“
hefir fengið frá Vopnafirði í sömu átt,
þar sem þungi ritsímastauranna, er þar
hafa farið í land, er talinn 170—400 pd.
Svona áreiðanleg(l) virðist þá skýrsla
stjórnarliðsins vera, og niðurstaðan því
sú, að i stað þess er meiri hluti ritsírna-
nefndarinnar taldi alla staurana klyftæka,
þá verður það að líkindum undantekn-
ingin, ef nokkrir staurarnir reynast bagga-
tækir, enda þótt gert sé ráð fyrir þyngstu
trjáklyfjum, sem meiri hluti ritsímanefnd-
arinnar segist hafa heyrt getið; en það i
eru tvö tré 12 áloa 6"X6", er veganær
203 pd. hvert (sbr. þingskj 340 bls. 8u7).
En nú er það öllum Ijóst, að þegar
staurinn er eigi klyftækur, þá vandast
málið stórum, og að þvi skapi meira, sem
þunginn er meiri, enda bætir það ekki
úr, að staurarnir eru flestir, sakir gagn-
dreypingárinnar, svo sleipir, að miklu
örðugra er, að fást við þá, en annan við.
Nun það naumast of mælt, að eugu
kostnaðarminna verði, að flytja einn 330
pd. staur, en jafn vel 8—10 staura, sem
að eins eru 170 pd. þungir, þar sem eng-
in tök eru á því, að flytja þyngri staur-
ana, nema í vagni, eptir lögðum vegi,
sem litið er um, eða þá á sleðum, ef
dragfæri býðst, sem opt er næsta stopult,
enda víða sem hestnm verður eigi kom-
ið við, svo að menn verða að ganga fyr-
ir sleðunum.
Blaðið „Þjóðólfur“ fór ný skeð með
þau tilhæfulausu ósannindi, að „Þjóðv.“
væri „öskuvondur“ yfir þvi að stjórninni
hefði tekizt að ná góðum samningum við
menn, um stauraflutninginn.
Vér höfum hvergi sagt eitt orð, er
bendi í þá átt,- enda er það sjálfsagt, að
vér, sem aðrir, óskum þess, að allt gangi
sem slysa-minnsf, og verði sem ódýrast,
svo að botnleysið verði sem minnst, úr
því út í vitleysuna er ráðist.
En hitt höfum vér gefið i skyn, og
og það stöndum vér fyllilega við, að það
er elclci rétt, hver sem það leikur, að
ginna menn til þess, að taka að sér starfa,
gegn ákveðinni borgun, á þann hátt, að
telja þeim trú um, að starfið só allt aDn-
að, og miklu auðveldara, en þaðeríraun
og veru.
Og það er þetta, sem stjórnarliðar hér
á lundi virðast hafa brallað í haust, að
því er flutning ritsímastauranna snertir.
Vér segjum ekki, að stjórnin, og henn-
ar liðar, hafi beitt visvitandi blekkingum í
þessu efni, því að opt eru þess dæmi. að
menn blekkja sjá'fa sig, og trúa sínam
eigin heimskulega tilbúningi.
En þetta hljóta samningarnir að gefa
mönnum bendingu um, því að sé þar
bundið við ákveðna staura-tölu, en ekkert
talað um þungann, virðist, það óneitan-
lega benda í þá áttina, að stjórnin hafi
trúað því, sem meiri hluti ritsímanefnd-
arinnar sagði um það efni, og hafi því
viljað binda menn við samningana, hvað
sem þunga stauranna liði.
Og þá væri nú aðferðin miðlungi
fögur.
Á hinn bóginn er það naumast vafa-
samt, að þeir, sem um staura-flut-ninginn
ha-fa samið, hafa byggt á skýrslu meiri
hluta ritsimanefndarinnar; að því er þyngd
stauranna snertir, og var þeim það vor-
kunnarmál; en þegar þetta megin-atriði,
sem á var byggt, brestur, getur hlutað-
eigandi eig! verið bundinn við samn •
inginn fremur, en hann kýs sjálfur.
Erá sjónarmiði landssjóðsins væri það
auðvitað æskilegast, að allir samningarn-
gætu haldizt, séu þeir landinu svo hag-
kvæmir, sem stjórnarblöðin láta í veðri
v aka.
En þó að hagur landssjóðsins sé mik-
ilsverðar, þá er hitt þó engu siður þýð-
ingar mikið, að einstakir menn séu ekki
féflettir eða ginntir út í fjárhagdega
ófæru, undir röngu yfirskini.
Þriðji pistill til „Þjóðviljans11*
Yœri jeg livennmaður.
(Framh.)
IX.
Jeg hugsa, að fáar konur só svo eín-
faldar, að þær trúi því sjálfar, eða tai
okkur hina til að trúa því, að þær leggi
niður innlenda búninginn af því hann só
óvirtur ytra, eða þær hafi óþægindi af
honum, þó þær skrippi snöggvast utan
lands.
Ástæðurnar eru vafalaust allt aðrar,
eins og jeg benti á hér áður, og hef jeg
þá einkum heyrt það borið fyrir, að svo
erfitt væri, að afla sér húfunnar og peys-
unnar, og þó einkum það, að útlendi bún-