Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 06.12.1905, Qupperneq 2

Þ JÓBVILJINN
XIX., 49.
194
nú fremur valt í sessi, og ýmsir vinstrimenn
teknir að snúast gegn því. — Hormálaráðherr-
ann Berteaux sagði sig úr stjórninni í nóv.
f Frakkneski málarinn Qirard var nýlega
skotinn til bana. — Verkið framdi kvennmaður,
er hann hafði bundið ástir við um tíma.
Fjölmennur læknafundur hófst í París 2. okt.,
til að ræða um líklegustu ráðin gegn berklavaik-
inni. — Þar lýsti þýzki læknirinn Behrinq því
yfir, að hann teidi sig vel á veg kominn, að
finna ráð gegn veikinni, en rannsóknum yrði
þó eigi lokið, fyr en að sumri, meðalið hefði enn
að eins verið reynt á dýrum. — jAmerískur auð-
maður hefir boðið Behring 50 þús. dollara, ef
hann skýri strax frá meðali þessu; en því boði
hefir Bebring hafnað. — Behring er sami mað-
urinn, er fann upp „serum“ gegn barnaveiki, og
byggja menn því mikið á orðum hans. — — —
Belgía. Þar er nú áformað, að heímssýning
skuli haldin í höfuðborginni Briissel árið 1910.
Spánn. Við bæjarfulltrúakosningar, er fram
fóru í nóv., urðu víða óeyrðir; i Valladólíd urðu
t. d. 6 sárir, og 1 drepinn, i Sommorcssto urðu
20 sárir, o. s. frv.
24. okt. kom Loubet, forseti Frakka, til Mad-
rid, til að heimsækja Alfonso konung, og fundu
lögreglumenn nokkruáðursprengivélar, ergeymd-
ar voru í kassa, og huldar blómum. —Með vél-
um þessum ætluðu „anarkistar“ að vinna á kon-
ungi, og forseta, og var einn þeirra félaga, Mo-
reillo að nafni, tekinn höndum.
PÍU8 páfi X. kvaddi sendiherra sinn brott frá
Madrid, meðan er Loubet forseti dvaldi þar. —
Þýzkaland. Alfonso, Spánar-kongur, kom til
Berlínar í kynnisför 6. nóv., og segja sum blöð,
að hann hyggi til mægða við Vilhjálm., enönnur
blöð nefna Maríu Antoinettu, dóttur bertogans í
Mecklenburg-Schwerín, sem drottningarefni.
f Látinn er ný skeð Ferdínand von Bicht-
hofen, 72 ára, frægur jarð- og landfræðingur, er
ferðazt hafði til rannsókna í Asíu, —— —•—
Austurriki — Ungver jaland. Þar er víða all-
ókyrrt, og lúta kröfur almennings einkum að
því, að krefjast almenns kosningarréttar. — I
Prag særði borgarmúgurinn 22 lögregluþjóna með
grjótkasti, og i Vín hefir brytt á smá-uppþotum,
svo að Cautsch, forsætisráðherra í Austurríki, hef-
ir eigi séð sér annað fært, en að lofa að leggja
frv. um almennan kosningarrétt fyrir þingið.
„Þjóðv.“ hefir áður getið um aðfarir járnbraut- j
armanna, og krefjast þeir 20°/# launahækkunar, |
og rýmkunar á kosningarrétti.-------------------
Baikanskaginn. 5. nóv. kom vatnavöxtur
mikill í Skutarí-vatnið, og í árnar Brojana og
Drína, svo að vatnsflóðið gekk yfir bakkana, og
gerði spjöll mikil í 30 þorpum; fórst þar margt
gripa, og nokkrir inenn drukknuðu.
Gríska yfirbisbupinum í Constantínopel, Joae-
him Monartis að nafni, var nýiega voitt banatil-
ræði, og hlutu tveir menn bana, cg biskupinn
varð sár.
f I síðastl. okt. andaðist Edhem pasha, er var
aðal-hersböfðingi Tyrkja í grísk-tyrkneska ófrið-
inum, og átti þá jafnan sigri að hrósa.
Nú er mælt, að Pétur, kongur i Serbíu, vilji
feginn afsala sér, og niðjum sínum, konungstign-
inni, og fá hana i hendur Mirko, prinz i Monte-
negro. Honum leiðist, að vera aigjörlega i vasa
konungsmorðingjanna, en hefir eigi þrek, til þess
að brjóta bág við þá.---------------
Rússland. 4. nóv. síðastl. komu blöðin á Rúss-
landi í fyrsta skipti út, án þess ritskoðun hefði
áður fram farið, enda má í raun og veru telja,
,að dagar einveldisins væru taldir, er boðskapur
keisara frá 30. okt. þ. á. birtist, þar sem heitið
var löggjafarþingi, mjög ríflegum kosningarrétti,
prentfreisi, almennu funda- og félaga- frelsi, per-
sónufrelsi o. fl.
Pohjedonoszew, formanni „synodunnar holgu“,
er lengi hefir verið öflugastur formælandi ein-
veldisins, hefir og verið vikið frá embætti, enda
gjörðist hann nú all-gamall, 78 ára að aldri. — Heit-
ir sá Al. Oholenskí, 58 ára að aldri, er embættið
hefir hlotið.
Enn fremur heiir keisari náðað menn, er
dæmdir höfðu verið fyrir politiskar yfirsjónir, og
svipt fjölda manna embættum, er þóttu hafa mis-
beitt valdi sínu á ýmsa vegu.
En þó «ð Witte, forsætisráðherra, bafi unnið
Nicolaj keisara til ýmsra gagnlegra fyrirskipana,
þykír þó mjög hæpið, að honum takist að friða
landið, eins og allt er þar í uppnámi, enda spill-
ir það mjög, hve ílla Witte hefir tekið frelsis-
kröfum Pólverja, þvi að það hefir leitt til þess,
að fjöldi frjálslyndra manna, er höfðu heitið hon-
um fylgi sínu, hafa snúizt gegn honum.
T. d. um ósköpin, sem á hafa gengið, má
geta þess, að í Tomsk í Síberíu voru 800 manna,
er voru að rifa upp járnbrautir, reknir inn í tré-
skúr, og brenndir þar allir lifandi, svo að eptir
var að eins öskuhrúgan.
Frá borginni Odessa var símritað 5. nóv., að
síðustu dagana hefðu verið drepnir þar 3500 manna
en 12 þús. særðir, og hafði mörgum verið kast-
að þar út um glugga á húsum, jafnt körlum, sem
konum og börnum. — Þar höfðu og lögreglu-
menn tekið þátt í ránum, og drápum, sem víðar
Svipaðar morðsögur berast frá Kiew, og fleiri
borgum, og víða hefir þess orðið vart, að íhalds-
menn æsa lýðinn, til grimn.darverka, til þess að
reyna á þann hátt að spilla fyrir stjórnarbótinni,
og sýna keisara fram á, að ekki gangi betur,
þótt frelsi sé veitt.
í Moskwa tóku lyfsalar sig saman, og neituðu,
að láta nokkurt meðal af hendi, fyr en stjórn-
arbreytingin væri kornin í framkvæmd.
í Kronstadt hefir stjórninni tekizt, að kúga
byltinguna, og hafði herréttur nýlega dæmt til
dauða 300 hermenn, er tekið höfðu þátt í upp-
reisninni, eða tíunda hvern, því að þeir munu
hafa verið um 3 þús. alls.
Nú segja Marconí-loptskeyti ástandið í Rúss-
landi yfirleitt ískyggilegra, en nokkuru sinni
fyr, og búist við almennri byltingu á hverri
stundu, enda herinn víða að snúast í lið með
uppreisharmönnum. — — —
Suður-Ameríka. Miklar gull-námur eru ný
fundnar suður við Magelhan-sundið. —
Þriðji pistill til „Þjóðviljans“.
Vœri jeg kvennmaður.
fFramh.)
X.
Islenzki bóningurirm hefir um langan
aldur tekið mjög litlum breytingum, og
mér liggur við að segja, að svo hafi hlot-
ið að verða. Aðal-tilgangur klæðnaðarins
hér á landi, hefur verið, að skýla iíkam-
anum, og skreyta hann, en það krefur
hvorugt í sjálfu sér neinna mikilla til-
breytinga. Búningurinn getur verið hiýr,
og skrautlegur, þó hann sé öldum saman
með líku sniði, og svo hald-góður, að hann
endist árum saman.
En erlendis hefur búningurinn, auk
þessa, þann þýðingarmikla tilgang, að
sýna mönnum auð heldra fólksins, og hve
miklu það hefur efni á að eyða í klæðin
ein. í búningabúðum ytra mun það ekki
fátítt, að ársreikningar auðkvenna sé frá
5 til 10 þúsundir króna, og sumra mikiu
meira. Þetta verður á þann hátt, að
aldrei er verið nema i dýrum silkikjól-
um, og aldrei nema einu sinni í einum
eða hæzt tvisvar, og þessi reikningur er
auðvitað auk allra skrautgripa, sem bornir
eru á sér, gulls og gimsteina.
En enginn skyldi halda, að frúrnar,
eða fraukurnar, finni upp þessar, tilbreyt-
ingar, eða sé ö'lum vel við þær, þvi svo
er ekki. Margar sárhata þær, og fjöldi
verður að hálf svelta sig, og neita sér um
mörg önnur þægindi og nauðsynjar, til
þess að geta fylgt hinum, eða sýnt, að
maðurinn sinn sé slíkur auðmaður, að
hann geti þetta.
Það eru búningasalarnir, og silkibúð-
irnar, sem sjá fyrir þessu öllu, sjá um, að
ný snið og dúkar komi við hver árstíða-
skipti, og margar verzlanir iauna drátt-
listarmenn og konur, sem ekki vinna ann-
að, en hugsa upp, og mála, nýja búninga
og nýja gerð i dúka. Auðvitað gera verzl-
anirnar þetta, til að geta selt sem mest
af búningum og fataefnum, og gert þarf-
irnar sem allra mestar, og eptir þessu er
svo kvennþjóðin út um löndin að spreyta
sig, optlega sér um megn, og þaðan fá
flestar konur smekk sinn, því Reykjavík
er engan veginn sá eini staður, þar sem
smekkur og fegurðartilfinning eru ínn-
flutt og aðfengin
Hér eru nú útlendu búningarnir enn
þá, sem komið er, frenaur fábreyttir og
fátæklegir að sjá, og þó dansbúningar
og kvöld- eða veizlubúningar sé fjölbreytt-
ari og snotrari, þá eru þeir þó ekki nema
lagleg byrjun, og daufur svipur, hjá hin-
um útlenda iburði, til að sýna auð sinn,
og stafar þetta óefað engöngu af því, að
hér þekkir hver maður efni annars nógu
vel til þess. að enginn treystir því, að
hann verði haldinn ríkari, eða sór gangi
betur að fá lán fyrir það, þó hann setti
nokkrum hundruðum króna meira utaná
konu sína eða dóttur; þess konar gróða-
hnykkur hefur ekki verið sagður hér,
nema af einum manni, og óvís sannindi á.
Því neitar svo sem enginn maður, að
danski búningurinn sé tilbreytinga mikill,
ef ekki þarf að horfa i peningana, og
verður vafalaust ærið sárbeittur skattur
hér, sem annars staðar.
En hjá þessu mætti hæglega komast,
óg hafa þó bæði meira yndi og sóma af
búningi sínum, heldur en þó hann væri
danskur, og það má með því, að leggja
raikt við íslenzka búninginn okkar. Hann
má bæði laga og skreyta, ef konur, sem
listfengi hafa, þekkingu og smekk, gæfu
sig að honum.
Ir*ilssið, eða niðurhluturinn, verður allt
af tilbreytinga minnstur, og þó gæti farið
vel, að leggja haDn með borðum, knipl-
ingum, eða öðru skrauti, eins og gert hef-
ur verið við niðurhlut samfellunnar, eða
í þá átt. Ytri-kjólar, eða yfirkjólar, sem
er einna smekklegasta tilbreytingin á nið-
nrhlutnum útlenda, sé þeir teknir alveg
upp í hliðina, komast hér ekki að, enda
eru sléttir kjólar, eÍDS og pilsin okkar,
svo smekklegir og fríðir, að eriendis líða
aldrei mörg ár, svo að þeir sé ekki hæzta
tízka, og á léttum búningnm ævinlega
hinir lang tíðustu
Þar sem okkar pils, slétt og óskreytt,
eru einmitt með því lagi, sem snyrtileg-
ast þykir á útlenda búningnum, þá ætti að
mega una við það. En hvorki er það ó-
íslenzkt, né úrhendis, þó það væri skreytt
á einhvern hátt, ef líf eða tizka lægi við.
Svuntan er einna ósélegust á öll-
um okkar búningi, einkum þegar hún er