Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 07.07.1906, Side 5

31.-32. XX.,
ÞjóeviLJisN.
125
Óhugsandi er, að svona amá rerðlaun verði
til þess að fólk haldist lengur 1 vist en ella, og
því ástœðulitið fyrir Búnaðarfélagið að veita þau,
nema þau væru höfð talsvert riflegri. Þ»ð virð-
ist liggja miklu nær vinnuveitendunum sjálfum,
að gleðja hjú sín á elliúrum, fyrir langa og dygga
þjónustu.
Island.
Svo nefnist dálítið myndakver, erþeir
Finsen & Johnson i Reykjavík hafa ný-
lega gefið út. Í kverinu eru lö myndir
alls, eru 3 hinar fyrstu af Reykjavík, sú
slðasta af íslenzkri brúður á skautbúningi,
en hinar allar landslagsmyndir af Suður-
landi (I>ingvellir, Geysir, Hekla o. s. frv.).
Myndimar eru flestar góðar og kverið í
alla staði hið eigulegasta, Og þar sem það
er hið fyrsta af því tagi, sem komið hef-
nr út hér á landi, þá verða eflaust marg-
ir til að kaupa það. í næsta skipti ættu
útgefendurnir einnig að vera sér úti um
myndir annars staðar af landinu, þvi að
víðar er fagurt hér en á Suðurlandi.
Sögur frá Alliambra
eptir Washinffton Irving. Útgafandi fé-
lagið Baldur. Rvík 1906.
í kveri þessu eru þrjár sögur: Um
veru Serkja á Spáni, Pílagrímur ástar-
innar og Rósin í Alhambra. Aptast eru
athugasemdir við fyrstu söguna, eptir
Benedikt Gröndal, og um helztu borgir,
sem getíð er í sögunum, eptir Fr. Frið-
riksson. Benedikt Gröndal hefur þýtt
fyrstu söguna, og er hún áður prentuð í
„Norðurfara“, en hinar hefur Steingrim-
ur Thorsteinsson þýtt, og birtust þær í
„Nýrri sumargjöf*. Bækur þessar eru nú \
orðnar ófáanlegar, og var því vel til fund- I
ið, að gefa sögurnar út að nýju. Þær eru
prýðisvel ritaðar og skemmtilegar, eigi
sizt fyrir unglinga, og þýðingin ágæt,
eins og nærri má geta, þar sem slíkir
snillingar hafa um hana fjallað.
Mannalát.
Eins og áður hefir verið getið um
blaði voru, andaðist Ouðmundur bóndi
Rösinkarsson i Æðey 26. maí siðastl. á
55. aldursári, eptir fárra dagaleguí lungna-
bólgu, og skal hér nú 8 tuttlega getið
helztu æfiatriða hans. *
Ouðmttndur sálugi Rósinkarsson var
fæddur i Æðey 28. júli 1851. — Foreldr-
ar hans voru: Rósinkar bóndi Árnason í
Æðey (f 1. febr. 1891, sbr. 23.—24. nr.
6. árg. „Þjóðv.14), JónsBonar sýslumanns
Arnórssonar, og kona hans Raffnhildur
Jakobtdóttir (f 1. júlí 1902, sbr. 42. nr.
16. árg. „Þjóðv.“)
Guðmundur sálugi ólst upp hjá for-
eldrum sinum, og þótti snemma atgjörv-
ismaður, bæði á sjó og landi, eins og
Jakob, bróðir hans, síðar óðalsbóndi i Ogr-
(f 1894); en af sjö börnum Rósinkars sáli
uga náðu að eins þeir bræðurnir fullorð-
ins aldri.
Haustið 1872, hinn 12. dag október-
mánaðar, kvæntist Guðmundur Rósinkars-
son eptirlifandi ekkju sinni, Guðrúnu
Jónsdóttur, Halldórssonar í Arnardal, og
voru þau hjónin tvö fyrstu ári» i vinnu-
mennsku hjá foreldrum Guðmundar, en
byrjuðu síðan búskap í Æðey, ogþarbjó
Guðmundur til dánardægurs.
Þeim hjónum varð alls 13 barna auð-
ið, og eru 4 þeirra dáin, en þessi 9 ere
á lifi öll upp komin: ■
1. Rósmkar, bóndi á Kjarna í Eyjafirði,
kvæntur Sept. Siffurðardóttur frá Kjama.
2. Jakob, trésmiður á Flateyri í Önundar-
firði, kvæntur Kristínu Rósinkranedótt-
ur frá Tröð í Önundarfirði.
3. Rannveiff, gipt VaJdimar Benediktssyni,
húsmanni í Æðey.
4. Elíeabet.
5. Ouðjóna.
6. Raffnhildur.
7. Siffríður.
8. Ásgeir.
9. HaUdór.
Eins og kunnugt er, má jörðin Æðey
teljast ein af allra-mestu kosta-jörðum
landsins, þar sem dúntekjan nemur þar
árlega nær fjórum hundruðum punda, auk
annara hlunninda, svo sem heimræðis,
kofnatekju o. fl. Auk eyjarinnar, sem er
all-viðáttumikil, og grasgefín, fylgir Æðeý
og mikið landflæmi á Snæfjallaströndinni,
svo að hafa má þar afar-stórt land'oú,
enda hefir þar og löngum verið rausnar-
legt bú, mannmargt heimili, og gest-
kvæmd mikil, og svo var eigi sízt i tið
Guðmundar sáluga, því að hann var greiða-
maður mikill, enda konan honum sam-
hent í því, og má óhætt fullyrða, að
margir sóttu þangað, fyr og síðar, marg-
an málsverðinn, eins og i tíð Rósinkars
sáluga, föður Guðmundar.
142
tárin í augunum — því Rússar eru tilfinningamenn mikl-
ir —. „Hún er þó væntanlega ekki dáin? Hún hefir
reynt of mikið á sig í dansinuin.tt
Hann var sýnilega mjög örvæntingarfullur, erhann
mælti þetta, og neri saman höndunum.
En eg minntist nú þess, sem lyfjasveinninn hafði
ráðlagt mér, og bað í snatri um kaffi.
Jeg fékk nú vonum bráðar bolla af heitu, sterku
svörtu kaffi, sem eg helti ofan í hana, án þess að hirða
vitund um það þó að dýrindis dans-fatnaðurinn, sem hún
var í, stór skemmdist.
Friðrik barón kom nú og til mín, og mælti; „Von-
andi ekki hættuleg veikindi, kæri Leno* minn?“
„Engan veginn“, svaraði jeg. „Hún fær opt svona
yfirlið er hún dansar mikið, enda reirir hún fótin allt of
fast að sér!“
„Stúlka, sem orðin er amma, ætti að varast að
dansa mað slíkri ákefð“, mælti baróninn. En nú skal
jeg þegar, eptir skipun keisarans, koma hingað með einn
líflækna hans.tt
En læknir mátti ekki lita á hana! Hann hlaut þegar
að sjá, að um opiums-eitruu var að ræða, og þá mátti
vænta rannsóknar og ógæfan vis.
Jeg bað þjón að ná i yfirföt Helenu og annan
lét eg hlaupa eptir vagninum okkar og bar haöa siðan í
fanginu ofan stigann, kom henni inn i vagninn, og hló
.all-hreykinn að Sascha sem kom hlaupandi á eptir okk-
ur.
Ed jeg hló ekki lengi, þvi að þegar jeg tók skamm-
byssuna úr kjólvasa hennar, heyrði eg hve örðugthenni
var um andardráttinn.
135
og hafði jafnan nákvæmar gætur á HeJenu, sem all-opt-
ast var i fanginu á Sascka.
Jeg varð þess og áskynja, að menn veittu þessstt
eptirtekt, því að jeg heyrði stúlku segja við mann, sem
hún hafði dansað við: „Arneríkumaðurinn ætti að líta
ögn betur eptir fallegu konunni sinni, sem Sasoha eltir
á röndum, svo að hneyksli veldur. Líttu á veslings unn-
ustuna hans, hve sorgmædd hún er á svipinn!“
„Það er víst öllu óhætt“, svaraði maðurinn. Palitzen
furstafrú kom þvi til leiðar, að amerisku frúnni var boð-
ið á dansleikinntt.
„En hvað þór eruð skammsýnir, karlmennirniru,
mælti stúlkan hlægjandi. „Frú Palitzen telur Sascha
vera ræfil, og vill þvi gjama, að ekkert verði úr trúlof-
uninni, og þykir því gott og vel, að hneyksli verði“.
„Og hneykslinu ímyndar hún sór ef til vill, að am-
eríska frúin hjálpi til að hleypa af stokkunum“, mælti
maðurinn.
Mór gramdist samræða þessi mjög, en þóttist nú á
hinn bóginn skilja. hvers vegna Palitzen, furstafrú, hafði
látið sór svo einkar annt um, að við frestuðum ferð okkar.
Mér varð nú litið á Friðrik barón, er stóð einn sór
og horfði á dansinn.
Mór fannst eg kenna í bijósti um hann vék mór því
að honum, og mælti: „Eigum við ekki að fá okkur eitt
glas af kampavíni?“
„Sönn ánægja“, svaraði hann, en vék sór þó fyrst
að embættismanni, sem að líkindum þurfti að skýra hon-
um frá einhverju.
„Nú er eg til!“ sagði hann svo.
Við töluðum mjög alúðlega saman. „Hvers vegna