Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 20.11.1907, Page 1

Verðf4 árgangsins (minnst
60 arkir) 3 kr. 50 aur.;
erlendis 4 kr. 50 aur., og
í Ameríku doll.: 1.50.
Borgist fyrir júnimán-
aðarlok.
ÞJÓÐVILJINN.
"■--)= TuTTTJGASTI OG I'ÍYBSTI ÁBGANGUb' =1-=±-
H—*K~\= RITSTJÓKI: S.KÚLI THORODDSEN. ——
M 53,
Bessastöðtjm, 20. NÓV.
| Uppsögn skrifleg, ógild
I nema kotnið sé til útgef-
anda fyrir 30. dag júní-
mánaðar, og kaupandi
\ samhliða ' uppsögninní
I borgi skuld sína . fyrir
blaðið.
1907.
A -GrÆTUB, bátur úr eik oe furu, um
4 tonn að stærð, allur jfirbyggður, með
árum, seglum, grunnfærum, aukakjöl, sem
iiægt er að hleypa niður úr bátnurn, ef
sigldur er hliðarvindur, föstum loptköss-
um úr járni, sem fleyta 2500 ff., ágætri
olíu-mótor-vél „Gidson14 6 h., 1 árs gam-
alli og mörgu fleiru; kostaði í Danmörk
3300 kr., fæst hjá undirrituðum,— vissra
orsaka vegna — fyrir minna verð.
Pat reksfirði 22/10 ’07.
G. K. Bárðarson.
■ i ■ i i i i ■ ■ i i i i ■ ■ ■
(16. nóv. 1807—16. nóv. 1907.)
-—
Líkneski Jónasar Hallgrímssonar, þjóð-
skálds, var afhjúpað í Reykjavík iaugar-
daginn 16. nÓ7. þ. á. kl. 2. e. h., á ald-
ar-afmæli hans. — Það stendur á tún-
blettinum fyrir neðan hús Ottðm. land-
læknis Björnssonar, en áformað er, að það
verði síðar fiutt þaðan, og reist hjá safna-
húsinu, sem nú er í smiðum.
Líkneskið er gjört af Einari mynda-
smið Jónssyni, og tók cand. jur. Sigurður
Eggerz, formaður stúdentafélagsius, blæj-
una frá likneskinu, er afhjúpunar-athöfn-
in fór fram, en cand. mag. Bjarni Jónsson
frá Vogi minntist helztu æfiatriða Jönas-
ar, og lýsti þýðingu þeirri, er skáldskap-
ur hans hefði haft fyrir íslenzku þjóðina.
Kvæði voru sungin, er Jón Ólafsson
og Pordeinn Erlingsson höfðu ort. — Tón-
skáldið Sir/fús Einarsson hafði samið lag
við kvæði Þorsteins, og er kvæðið svo
látandi:
Hér fékk okkar glæstasta gigja sinn
hljóm
og gullið í strengina sína;
og sæll ertu, Jónas, því sólskin og blóm
þú söngst inn í dalina þína,
og þjóðin þín fátæka fegin sig býr
og frægir með gimsteinum þinum,
og málið þitt góða í faðminn þinn flýr,
moð flekkina’ á skrúðanum sínum.
Og heiðraðu, móðurjörð, hörpuna þá,
því hann varð oss kærastur bróðir,
sem söng við oss börnin, og benti’
okkur á,
að blessa og elska þig, móðir,
sem ástvana sjálfur og einmana dó
og andsður fékk ekki leiði,
sem söng þegar geislarnir sendu’ honum,
fró,
og svolítill blettur í heiði.
En sárt var að kenna þá svipinin hans
fyrst,
er sólin var slökkt undir bránum,
og minnast þá barnsins, hve brjóstið var
þyrst,
og bjóða’ honum armana dánum.
En látum sem fæst yfir högunum hans
og hinna, sem frægðir oss vinna,
svo móðirin gangi’ ekki döpur í dans
i dulunum barnanna sinna.
Hann Jónas sá morguninn brosa við
brún;
en bágt á hér gróðurinn veiki,
þvi lágur er geislinn, sem teygist i tún,
og tröllskuggar smámenna’ á reiki;
og þyki þér hægfara sól yfir sveit,
þá seztu’ ekki niður að kvíða,
en minnstu þá dagsins, sem meistarinn
leit
og myndin hans ætlar að bíða.
Og gakktu’ honum aldrei í gáleysi hjá:
hann gleymdi’ ekki landi né tungu,
og æfinni sleit hann við ómana þá,
sem yfir þig vorhimin sungu.
Hér bíður hann dagsins sem ljósvættur
lands
og lítur til blómanna sinna:
þess fegursta’ i ættjarðarhliðunum hans
og hjörtunum barnanna þinna.
Þ. E.
Yið kvæði Jóns Olafssonar hafði Arni
Tliorsteinsson samið lag.
Um kvöldið var haldin blysför, og
síðan hafði stúdentafélagið samsæti, all-
fjölménnt.
Iðnaðarmannafélagið hélt og samsæti,
og dansleik — Ungrnennafélagið hélt og
samkornu í Bárubúð.
Akureyrarbúar héldu og hátíð i Good-
templarahúsinu, með söng og ræðuhöld-
um. —
Nýjar boekur.
(Sendar „Þjóðv.u)
Hallgrímur Pótursson: Passíusálmar,
mcð fjórum röddum, fyrir orgel eða harm-
oníum. — Útgoiandi. Jönas Jónsson. —
Rvik 1906—1907. - 134 bls. 8vo.
Þessi nýja útgáfa passíusálmanna er
einkar vönduð, og cr það mdkill kostur,
að jafnframt sálmunum eru einnigprent-
uð lögin, sem síra Hallgrímur orti þá
undir. — Yið 4. sálminn („Samtal Kristí
við lærisveinana4) hefir útgefandinn þó
valið annað lag, og 47. sálmurinn („Um
Kristi kunningja, sem stóðu langt frá“)
hyggur hann, að ortur hafi verið undir
öðru lagi, en hann prentar við hann. —
Yið fáeina aðra sálma hefir hann og valið
önnur lög, en síra Hallgrímur orti þá und- j
ir, en vísað þó jafnframt til þess lags. — i
Úögin eru prentuð, ‘ eins og þau eru í |
Hólabókinni („Guðbrandsbóku) 1589, eða
i Grallaranum; en sum lögin hefir út-
gefandinn þó tekið úr erlendum bókurn;
Að því er raddsetninguna snertir, hefir
alþm. Bj'órn Kristjánsson í Reykjavik hjálp-.
að útgefanda í valinu, en 5 eru mcð ný,-
um raddsetningum eptir Ihomas L. Lattb,
organista í Kaupmannahöfn, og 3 lögin
hefir Sigfús tónskáld Einarsson raddsett.
Þetta er í fyrsta skipti, er passíusálm-
arnir eru prentaðir með nótum, nema hvað
nótur fylgja fyrsta og síðasta sálminuin
í útgáfu Björns biskups Þorleifssonar.
Eins og maklegt er hafa passíusálm-
arnir verið ein af helztu uppáhaldsbókum
Islendinga, og má því telja víst, að þess-
ari nýju útgáfu veiði mjög vel tekið, og
að margir vilji eignast hana, ekki sizt á
þeirn heimilum, þar sem harmoníuin er.
Bróf Tómasar Sæmundssonar, gefin
út á hundrað ára afmœli hans 7. júní 1907,
— Búið hefir til prsntunar Jón Helga-
son. — Rvík 1907. — 296 bls. 8^2-
(Kostnaðarmaður: Sig. Kristjánsson)
Bréf þessi, sem dóttursonur lómasar
sáluga Sœmundssonar, prestaskólakennari
Jön Helgason, hefir búið til prentunar,
eru rituð á árunum 1827—1841, og erty
alls 45 að tölu. —• Af bréfum þessum eru
10 til Sœmundar, föður Tömasar, 20 til
Jönasar Hallgrínissonar, 9 til háskólakenn-
ara Konráðs Gíslasonar, eitt til Brynjölfs
Péturssonar, tvö til útgefanda „F)ölnisu,
eitt til síra Þorqeirs Guðmundssonar í Gló-
lundi, eitt til skólapilta á Bessastöðum,
og eitt til kunningja Tómasar í Kaup-
mannahöfn.
I bréfum þessum er ýmislegt skemmti-
legt, og fræðandi, að þvi er snertir menn,
og málefni, á þeim timum, er Tómas Sœ-
mundsson lifði; en óefað getur dóttursonur
hans þess rétt til, að afi hans myndi síð-
ur en ekki vera honum þakklátur, ef
hann mætti lita upp úr gröf sinni — sem
kallað er —, og sæi þessi bréf sin á
prenti, bréf, sem auðsjáanlega eru flest
skrifuð í flýti, og flést látið fjúka, sem
í huga kemur, eins og algengt er í kunn-
ingjabréfum.
Eins og síra Jón Helgason getur um
í formálanum, er rnálið á bréfum þessum
yfirleitt mjög óvandað, og dönsku skotið,
enda var íslenzkan þá eigi endurfædd,
og er það þvi afsakanlegra, en háttalag
ýmsra skólagenginna mannanú á tímum,
sem misbjóða mjög máli voru í ræðu,
— og i ritum.
Enginn efi er á því, að þeim, som
nnna minningu Tówasar heitins Sœmunds-
sonar — og þeir eru eigi fáir -- muni
þykja vænt um þessi bréf hans,. því að
þau lýsa honum að ýmsu leyti yol, sem
rnanni, og ættjarðarvini.