Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 11.02.1909, Blaðsíða 1

Verð árgangsins (minnst
60 arkir) 3 kr. 50 awr.;
erlendis 4 kr. 50 aur., og
{ Ameríku doll.: 1.50.
Bvrgist fyrir júmmán-
aðarlok.
ÞJOÐYILJINN.
-- :|= TuTTUGASTI OG ÞSIBJI ÁBGANÖUR. =1 ' --
i—RITSTJÓRI: SKÚLI THORODDSEN. =||wx3—k-
Uppsögn skriýej ögild
nema komið si til útgeý-
anda fyrir 30. dag jún-
mánaðar, og kaupandi
samhliða uppsögninni
horgi slculd sína fyrir
hlaðið.
M 5.- 6. |
ReYKJAVÍK, 11. EEBR.
1009.
röfur þjóöarinnar.
—O—
Nú berasfc fregnir af þingmálafuQdum
úr öllum áttum.
Það sem menn eðlilega leggja mesta
áherzlu á, er hvað samþykkt er í sam-
bandsmálinu.
Reyndar var svar það er þjóðin gaf
10. september alveg ótvírætt.
Hún vildi ekki líta við innlimunar-
frumvarpinu, og hún heimtaði að hafa
full umráð allra sinna mála, ekki einurig-
is í orði heldur líka á borði.
Stjórnarmenu hafa verið að klifa á
því siðan, að þá hafi þjóðin ekki verið
búin að átta sig á málinu, eg síðan bafi
frumvarpinu aukisfc mjög fylgi.
Auðvitað er ekkert bæft í þossu.
Það vita allir, sem oitthvað hafa f'eng-
ist við þetta mál, að fylgi uppkastsins
hefir farið minnkandi með degi hverjum
frá því það f'yrst kom hingað til lands,
Þetta sýna líka þingmálafundirnir.
Tillögur sjálfstæðismanna — rujög á-
kveðnar að orðalegi og efni — eru sam-
þykktar í þvi nær einu hljóði i kjördæm-
um þar sem minni hluta mennirnir höfðu
taisvert fylgi við ko9ningarnar í haust,
svo er t d. í Húnavatnssýslu og á Snæ-
fellsnesi. Sumstaðar eru inniimunarmenn-
irnir plveg dcflnir úr söjmrd. svo rem
t. d. í Gullbringu og Kjósarsýsiu, þar sem
á all-mörgum fundum er frózt hefir af;
enginn kjósandi hefir greitt atkvæði gegn
tillögum sjálfstæðismanna.
Enn fremur sýna tillögurnar, að kjós-
endurnir vilja ekki taka það í mál, að
nokkur mál séu falin Dönum um aldur
og æfi.
Krafa sjálfstæðismanna alls staðar sú
sama, að ísland standi í konungssam-
bandi einu við Danmörku, en komið geti
til mála, að hafa félag við Dani um ein-
hver má), um nokkurt ára bil, þó þann-
ig að það ekki skerði fullveldi hins íslenzka
ríkis.
Innlimunin sefur ekki, heldur er hún
dauð.
Þjóðin heldur fast við það svar, er
hún gaf Dönum, upp á tilboð sitt 10.
8eptem ber.
Það verður skemmtilegt fyrir meiri
hiuta þingsins, að vita, að hann hefir sí-
vaxandi þjóðarvilja að baki sór.
Sigurður Lýðsson.
Útiöna.
—o—
Damnörk. Mikil óánægja hefir verið
með Ola Hansen, fyrrum landbúnaðar-
ráðherra, í þingmannsumdæmi hans. Loks
héldu kjósendur hans fund með sér, þar
j sem rætt var um, hvort hægt væri að
J nota hann framvegis sem þiogmann. Óli
Hansen varð fyrri til en kjósendur og lét
lýsa því yíir, að hann ætlaði ekki að gefa
kost á sér við næstu kosningar.
1 ráði or, að Danir haldi mikla há-
tíð 11. febr. næstk., til niinnis um vörn
Kaupmannahafnarbúa fyrir250árum, gegn
Karli Gústaf Svíakonungi. Jafnaðarmenn
berjasfc öllum árum á iróti liálíðarhaldinu,
sem þeir segja, að hægrimonn vilji stofna
til, til þess að „agitera“ fyrir auknum
hervörnum. Líklegt er þó að jafnaðar-
menn vinni lítið á, því að frjálslyndir
vinstri menn eru með hátíðinni.
Nú hefir Karstenscnmálið verið tekið
| upp að nýju til umræðu i dönskum blöð-
j um. Hafa þau veitzt mjög að Karsten-
sen, en fáir hafa orðið til varnar. Stjórn
hægrimanna hefir vikið Karstensen úr
flokk sínum, unz hann hreinsi sig. Loks
hefir málið komist inn á ríkisdagirrn, en
er öútkljáð þar enn þá. Elokkarnir allir
hafa nefnt menn í nefnd, til að álykta
hvað gera skuli.
Hjón nokkur í Kaupmannahöfn, Hen-
riksen-Knop að nafni, hara nýlega verið
hneppt í varðhald og ásökuð ura barna-
morð. Konan hafði þá atvinnu, að taka
smábörr. til uppeldis, fyrir vissa borgun
í eitt skipti fyrir öll, en vanalega dón
Lö-'ninn rptir skoinma sfund. Ekki hefir
noitt sannast enn þá, en fæstir munu
vera í vafa um sokt þeirra.
Noregur. Þjóðleikhúsið í Kristjaníu
hefir nýlega neitað að leika leikrit eptir
skáldið Hoprekstad, af því að það var
ritað á nýnorsku. Vegna þessa hafa ný-
norskumenn stungið upp á þvi, að stofnað
að só nýnorskt leikhús og veifci ríkið
100,000 kr. til þess.
Svíþjóð. Sven Hedin korn til Stokk-
hólms 17. jan. Alla leið frá Finnlandi til
Svíþjóðar fylgdi honum fjöldi skipa og
voru öll fánum skreytt. Mótfcökurnar voru
mjög glæsilegar, enda er hann óefað fræg-
astur af Svínm, þeim er nú eru uppi.
Hæztiréttur í Stokkhólmi kvað 26.
jan. upp dóm yfir þeim, er tekið höfðu
þátt i tundursprengingunni i Malmö. Að-
al-forsprakkinn, Nilsson var dæmdur til
dauða, en Stern og Rosberg til æfdungs
fangelsis.
Kennslumálaráðherra Svía Haminer-
skjöld, sýndi nýlega á þinginu slíka van-
þekkingu á öllum kennslumálum, að bæði
stjórnarblöð og stjórnarandstæðingar krefj-
ast þess eindregið, að hann víki úr völdum.
! Þýzkaland. 27. janúar var 50 ára
afmæli Yilhjálms keisara II. og var þá
mikið um dýrðir í Berlín, öll hús skreytt
og upplý’muð, þegar dimma tók.
England 23. jan. bar svo til í Lund-
únum, að tveir Pólverjur réðust á ungan
verzlunarmann, er kom ineð talsveit féí
bifreíð. Hlupu síðan á brott og uiti þá
fjöldi inanna, en þeir dróu upp skaram-
byssur, og skutu á víxl á rnannfjöldann,
og særðu marga Að r- dingu hlupu þeir
upp í sporvagn, og neyddu vagnst jóra til
að hraða förinni, S9m hægt væri. Uiðu
þeir tveim mönnum að bana, er þeir skutu
niður úr sporvagninum. Loks sáu þeir
sitt óvænna, og beindu sksmmbyssunum
að sjálfum sér. Lézt annar samstundis,
en hinn liggur hættulega sár á sjúkrahúsi.
Frakkland. 11. jan. vóru fjórir menn
teknir af lífi á Frakklandi, og er það fyrsti
dauðadómurinn, sem Falliéres for-eti hefir
skrifað undir.
Ernst Reyer, franskur lagsmiður, er
ný dáinn, 85 ára að aldri.
Sviss. 10. jan. hrundi kirkja í Nax í Sviss,
meðan á guðsþjónust stóð. 28 manns
biðn bana, og 30 hlutu sár.
Austurríki. Fremur hefir Bosnia orð-
ið Austurríki dýr biti. Hafa menn reikn-
að út, að kostnaðurinn muni alls nema
260 millj. Austurrískra króna (1 austurr.
kr. = 0,75 kr. dönsk), þegar lagt er sam-
an fiufcriingur á hersveitum, matarkaup
og loks skaðabæturnartilTyrkja60 millj kr.
Italía. Landskjálptakippir voru þur
öðru hvoru í janúarmánuði, meðal ann-
ars snarpur kippur 23. jan. Ibúar land-
skjálftahéraðanna bría all-víða enn í tjöld-
um. Alls konar sóttir ganga á landskjálfta-
svæðinu, þar á meðal bóla, sem viðbúið
er að íllt vorði að hepta. Stöðugt verið
að grafa líkin upp úr rústunum. Haldið
var, að enn lægju 50,000 lik grafin í
Messína, er síðast fréttist.
Oiðasveimur hefir horizt frá Neapel,
þess efnis, að bæjarstjórinn í Messína skrif-
arinn og 12 mikilsmetnir borgarar, hafi
verið teknir höndum, og muni verða dregn-
ir fyrir herrótt. Þeir eru ákærðir fyrir
að hafa lagt undir sig föt, vistir og fé,
er ætlað var þeim mönnum, er tjón höfðu
beðið við landskjálftana.
Balkanskaginn. Svartfjaílabúar virð-
ast allt af vera í ófriðarhug. Nikita fureti
hélt inikla ræðu fyrir hermönnum sínum
eptir nýárið, og kvaðst treysta fornri hrejrsti
þeirra, ef á þj'rfti að halda.
Ekki Htur enn þá friðsamlega út á
Balkanskaganura. Búlgarar hafa vígbúið
eina herdeild, og búast til að vígbúaall-
an herinn. Bera það fram sem ástæðu,
að Tyrkir dragi allt af lið að landamær-
unum, en þvi neitar Tj'rkjastjórn. Stöð-
ugt lielzt óróinn í Serbíu og deilan milli
konungs og ríkiserfingju. Utbreiddasta
blað Serba lofar ríkiserfingja og bvetur
til ófriðar.
Ferdinand Búlgarakóngur befir til-