Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 10.03.1909, Blaðsíða 1

Verð árgangsin8 (minnst
60 arkir) 3 kr. 50 aur.;
erlendis 4 kr. 50 aur., og
í Ameríku ioll.: 1.50.
B^rgist fyrin júnimán-
aðarlok.
ÞJÓDVILJINN.
—--1= Tuttugasti og þbiðji ábgangub. =1 . , =—
I—RITSTJÓRI: SKÚLI THORODDSEN. =\^<aS-t-
Vppsögn skrifleg ögild
nema komið sé til útgeý-
anda fyrir 30. dag jún-
mánaðar, og kaupandi
sanihliða uppsögninni
boryi skuld sína fyrir
blaðið.
M 10.-11.
ReYK.TAVÍK, 10. MABZ.
Itanför forsetanna.
—0—
Það er nú afráðið, að þingforsetarnir
(Björn Jónsson, Hannes Þorsteinsson og
Kr. Jónsson) ieggi af stað á konungsfund
með nSterling“ 21. marz, og koma vænt-
lega heim aptur með saroa skipi 11. apríl.
— Viðstaðan í Kaupmannahöfn verður
því að eins 5 dagar.
Eins og bent var á í síðasta nr. blaðs
vors, kemur það sér mjög bagalega fyrir
alþingi, að vera svipt starfskröptura um
miðjan þingtimann, ekki sízt þar sem at-
kvæði flokkanna verða þá jöfn í efri deild,
er varaforsetinn (síra Jens Pálsson) gegn-
ir forsetastörfum, og getur það valdið því,
að sum þingmál fái ÖDnur úrslit, en ella
myndí. — Lá því beint við að skýra kon-
ungi hreinskilnislega frá atvikum, og fá
að vita, hvort eigi mætti á annan hátt
veita honum þær upplýsingar, sem hann
kann að óska. — Þarf eigi að efa, að
konungur hefði tekið því Ijífmannlega,
eða þá beðið forsetana, að fresta utanför
sinni til þinglokanna.
En hversu sjálfsögð sem þessi aðferð
virðist vera, var þó ekki nærri þvi kom-
andi, að sú leiðin væri reyDd, þar sem
forsetunum sjálfum héldu engin bönd.
— Á hinn bóginn ávannst það þó, að
þesi var farið á leit við fráfarandi ráð-
herra, að konungur frestaði fundum al-
þingis, meðan er forsetarnir væru i utan-
förinni; en það tók ráðherra þvert fyrir,
hefir auðvitað gaman af því, að gera mót-
flokkinum sem mestan óleik.
Hvort farin verður sú leiðin, að deild-
arforsetarnir geri þinghlé engu að síður,
upp á sitt eindæmi, allan burtu verutíma
forsetanna, eða megnið af honum, vitum
vér eigi, ekkert enn afráðið um það. —
Það bakar landinu að vísu töluverðan
kostnað, sem betri er þó, en að sum mál-
in fái önnur úrslit, en ella myndi.
En bezt hefði „Þjóðv.“ kunnað því,
að meiri hluti þingsins hefði sýnt kon-
ungi einlægni, og einurð, enda hefði það
verið heppilegra, sakir seinni tímans.
Það sýnir sig nú, hve heppilegt það
er, eða hitt þó heldur, að geyma ráðherra-
skipti til þings, og hve þarfur maður frá
farandi ráðherra hefir reynzt landinu, er
hann beitti þeirri þaulsetu við völdin, og
„kjötkatlana“, sem raun er á orðin.
Hann hraðar sér nú að veita sem
flest embættin, áður bd hann fer frá
völdum!
Eitthvað syngi óefað í piltinum sjálf-
um, væri hann sá, er við völdum ætti
að taka.
Utlöncl.
—o—
Frá útlöndum hafa ný skeð borizt
þessi tiðindi:
Danmörk. Norskt kaupfar fórst við
Skagann 30. janúar þ. á., í afskaplegu
roki, og drukkDuðu 7 rnenn, en að eins
einum varð bjargað, og hafa Danir þó á-
gæt björgunaráhöld, og sjómenn á Jót-
löDdsskaga sjógarpar miklir.
Atvinnuskortur hefir verið ineiri i
Danmörku í vetur, einkum i KaupmaDna-
höfn, en nokkuru sinni áður, og stafar
það að líkindum að nokkru af gjaldþrot-
um tveggja banka í Kaupmannahöfn síð-
astl. ár, sem og af fjárprettum Álbertí’s.
f 12. febr. þ. á. andaðist í Kaupmanna-
höfn Hörrinq, er var forsætisráðherra Dana
1897 — 1900. — Hann var fæddur 17. ág.
1842.
12. febr. lagði Neerqaard, forsætisráð-
herra, fram hervarnafrumvarp í fólks-
þingÍDU, og er þar farið fram á, að víg-
girða Kaupmannahöín, bæði sjávar- og
landmegin.
Eins og fyr hefir verið drepið á í blaði
voru hefir framlagning frumvarps þessa
valdið suodrungu meðal umbótaflokksins,
og fylgir að eins nokknr hluti hans Neer-
gaard að málum, en aðrir vilja að ko9tn-
aður til hermála fari lækkandi, í stað
þess að auka liann.
Frjálslyndari vinstrimenn eru og þeirr- i
ar skoðunar, að víggirðing Kaupmanna- j
hafnar komi DöDum eigi að liði í ófriði,
þar sem Jótland, eyjarnar, og Sjáland er
varnarlaust að öðru leyti, svo að óvina-
her getur vaðið þar yfir mótspyrnulaust,
og sezt um KaupmaDnahöfn landmegin,
og bannað alla aðflutninga til borgarinn-
ar þá leiðina.
f 13. febr. þ. á. andaðist Júlíus 7hom-
sen, efnafræðingur, einn i tölu merkari
vísindamanna í Danmörku, fæddnr 16.
febr. 1826.
16. s. m. andaðist Cartensen aðmíráll,
konungkjörinnlandþingsmaður, síðan 1892.
— Hann tók þátt í orustunni við Helgo-
land 1864. — Hann var áttræður, er
hann dó.
Dáinn er og í febr. Chr. Bertlielsen,
landslagamálari. — — —
Noregur. 9. febr. þ. á. sprakk dyna-
mít-verksmiðja í Þrándheimi í lopt upp,
og beið einn maður bana, en annar særð-
ist hættulega.
Michelsen, fyrrum forsætisráðherra, Sars,
sagnfræðingur, Nansen o. fl. hafa nýlega
serit út áskorun þess efnis, að stofna nýj-
an stjórnmálaflokk, er sé óháður stjórn-
inni.-----—
Svíþjóð. IJngfrú Eva Bonníers, sem
nýlega er látin, hefir arfleitt borgiua
1909.
Stokkhólm að 385 þús. króna, og er fé
þetta ætlað borginni til prýðis.
Þing Svía hefir nýlega samþykkt rýmri
kosningarréttarákvæði til þings, en gilt
hafa, og þykja frjálslyndum mönnum, þau
þó ganga helzfc til skau mt. — — —
Bretland. Þing Breta hófstummiðj-
an febrúar, og flutti Játvarðar kÓDgur
sjálfur þingsefcningarræðuna.
13. fcbr. héldu atvinnulausir menn af-
ar-fjölmenna fundi á Trafalgar Square í
Lundúuum, og töluðu ýmsir prestar þar
máli þeirra.
Námuslys varð í grennd við Durham
í febrúar, og urðu 200 verkamenn inni
luktir í nánmnni, og talið víst, að margir
þtirra hafi farizt.
27. og 28. janúar síðastl. grúíði svo
niða-svört þoka yfir Lundúnaborg, að slíks
eru ekki dæmi í síðustu tuttugu ár. —
Götuljóskerin voru látin loga dag og nótt,
og villtist þó fjöldi manna á borgarstræt-
um, og mörg slys urðu. — Allar skipa-
ferðir eptir ánni Themes urðn og að hætta.
Játvarður konungur, og Alexandra,
drottning hans, brugðu sér til Berlínar,
og komu þangað 9. febr. — Yar þar afar-
mikið um skraut, og dýrðlegar viðtökur,
af hálfu Vilhjáims keisara. — Ætla og
margir að heimsókn þessi sé fyrirboði
góðs samkomulags milli brezku og þýzku
stjórnanna. — — —
Erakkland. 27. janúar þ. á. sndaðist
frægi frakkneski leikapnn Constand Coque-
lín, 68 ára að aldri. — Hann lék í fyrsta
skipti á aðal-leikhúsi Frakka í París 7.
des. 1860.
Frakkar og Þjóðverjar hafa nú jafnað
ágreiningsmálefni sín í Marocco að fullu
og öllu.
f Seint í janúar þ. á. andaðist Ernest
Reyer, 85 ára að aldri, einn af helztu
tónskáldum Frakka. ;— — —
Þýzkaland. Mælt er, að Yilhjálmur
keisari bregði sér til Lundúna á komandi
sumri, og eigi að vita, nema til banda-
lags dragi með Bretum og Þjóðverjum.
Ymsir spá þvi, að Biilow, ríkiskanzl-
ari, sleppi völdum mjög bráðlega.
27. j&núar siðastl. varð Vilhjálmur keis-
fimmtugur, og heimsótti hann þá fjöldi
þýzkra þjóðhöfðingja, sein og Christian,
Dana-krónprÍDZ. Borgin Berlín var fag-
urlega Ijósum prýdd, og mikið um dýrðir.
Yatnavöxtur mikill hljóp í áDa Rín í
öndverðum febrúar, og í ár þær, sem í
hana renua, og olli það all-miklu tjóni,
sagt, að margt manna hafi farizt, og þús-
undir búpenings.
Þýzka blaðið „Tageblattu hefir nýlega
skýrt frá því, að brezki stjórnmálamað-
urinn Chamberlain hafi rétt eptir alda-
! mótin vakið máls á því, að Bretar gengju
Björn r>oi~Inl<s;s;ori kosinn á Seyðisfirði með 67 atkv., dr. Valtyr hlaut 54. 8 ógild.