Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 09.03.1914, Side 2

42
ÞJCÐVIL.JTN N.
XXVIII.. 12-13.
ÞJÓÐVILJINN.
Verð árgang;8ins (minnst 60 arkir) 3 kr. 50 a.. I
erlendis 4 kr. 50 a. og i Ameríku doll.: 1,50, !
Borgist fyrir júnímánaðarlok. Uppsögn skrifieg I
úgild nema komin sé til útgefanda fyrir 30. dag !
júnímánaðar og kaupandi samhliða uppsögninni j
borgi skuld sina yrir blaðið.
— sem kallað er — fara „liyg-gilega"
að ráði sínu.
Annars veit það og væntanlega hver
kjósandinn, að skylt er honum œ, ddur
en ályktun tekui — þ. e. áður en hann
ræður það með sér, hverjum atkvæðið
eigi að gefa —, ad gœta him tuenna:
a, að afla sér taka, þ. e. sem ljós-
astrar þekkingar á stefnum þing-
flokkanna, eða þingmanna-efnanna,
sem um er að velja;
b, að íhuga siðan sem vandlegast,
þ. e. upp aptur og aptur — að
þekkingunni, er fyr greinir, feng-
inni —, hvern réttast sé þá að
kjósa.
En tíma til þessa ætlast kosninga-
lögin til, að hver inaður hafi, unz
hann er kominn inn í atkvæðaklef-
ann, til að inerkja þar atkvæðaseðil-
inn, kjördaginn sjálfan.
Skriflegar áskoranir binda þvi engan,
né mega binda, — skyldan sú ein, ad
geta œ þad, ei réttast ei talid, ei at-
kvœdid er greitt.
Frá þessu sjónarmiði, þ. e. að kjós-
andinn á æ á kjördeginum, að kjósa
þann einan, er hann þá telur réttast að
kjósa4), þá er framboðs-áskoranin til
hr. Jóns bœjarfógeta Magnússonar (eða
til hvers annars, sem væri) í raun réttri
eins og hvert annað óskrifað blað.
Það, að ákveðið er í kosningarlögun-
um, að atkvæðagreiðslan skuli æ vera
leynileg, það er og gert einmitt í því
skyni, að vernda uienn gegn þvi, ad
höfd séu dhrif á atkvœdi þeirra á þann
háttinn t. d., sem »stjórnar«- (eda i>rád-
hérra«-) flokkuiinn œtlar sér nú einmitt
ad beita hér i höfudstadnum, — geit til
þesS, ad vernda menn einmitt gegn toll-
heimtumanninum, lögskr áningarstjór anum,
lögreglustjór anum, atvinnnveitandanum vid
brúar- eda vega-gjördii landssjódsins o.
fl. o. fl. m
Hitt, áð láta menn komast fram með
það, ad ná þó á sér tökum — notandi
í því skyni „áskorunar“-veginn, sem svo
ér þá nefndur — lækkar hvern kjósanda,
i sjálfs hans og annara augum.
Þetta hefur þá og hver kjósandinn
óefad hugfast, e> i kjörklefann er kom-
inn, og — þá fer allt vel.
Stærsta seglskipið, sem til er í Nor-
egi, heitir „Nordfarer11, og er alls 2698
register-smálestir á stærð.
Skipið er úr stáli, og smíðað í Eng-
landi árið 1891.
*) Sam* er og sjórmrrniðið kosningarlaganna,
enda — atkvæðagi oiðslan og loynileg.
Sk. Tb.
Þingmennslíu-framboðin
1914.
í nokkrum, undan förnum, nr. blaðs
vors, höfum vér getið hins helzta, sem
kunnugt er um þingmennsku-framboðin,
í eigi all-fáum kjördæmum landsins, sem
þar er getið.
Nokkur kjördæmin er þó enn eptir að
minnast á, og verður nú tínt til hið
helzta, sem þaðan er frétt orðið, — að
því er rúm blaðsins að þessu sinni leyfir.
Að þvi er fyrst kemur þá til Rangár-
vallasýslu, ræðir þar úm kjördœmi, sem
» Uppkastso-stefnunni hefir ad undanförnu
mjög tjáð sig fylgjandi, og andvígt
stefnu vor sjálfstæðismannanna.
Sjálfstæðismenn, er þar hafa verið í
kjöri, hafa að vísu einatt fengið mjög
álitlegt fylgi, en þó eigi svo, að nægði.
Vonandi, að br-.tur viunist nú á að
þessu sinni, enda því fremur von um það,
sem skipt mun nú töluvert um undir
Eyjafjöllunum, — með prestaskiptunum,
sem þar eru orðin.
Þau hafa einatt, eða geta þó enn
haft. töluverð pólitisk áhrif, eins og enn
er eigi óvíða hér á landi háttað, að því
er til pólitisks þekkinga-ástands lands-
manna kemur.
Víða enn einnig svo ástatt í sveit-
um, að tillögur eins manns — eða fárra
— mega sín einatt mjög mikils, eða ráða
þar að mestu, ef eigi að öllu, að því er
snertir atkvæði fjöldans, — hvort er um
pólitík ræðir eða annað, er sveitamenn
]áta til sín taka.
Við kosningarnar, 11. april næstk.,
verða nú báðir gömlu þingmennirnir, þ.
e. síra Eggert Pálsson á Breiðabólsstöð-
um, og Einar bóndi Jónsson á Gfeldinga-
læk, aptur í kjöri.
Á siðasta Alþingi, er þingflokkarnir
riðluðust, og „bænda-flokkurinn“ skapað-
ist, gekk hr. Einar Jónsson frá Geldinga-
læk, sem eðlilegt var að vísu, þegar í
hann, en síra Eggert varð á hinn bóg-
inn eptir í „heimastjórnar“-leifunum.
Hvorugur þeirra því í sambands11-
(eða ,,stjórnar“-) flokknum.
En þeir hafa báðir einatt verið sjálf-
stæðis-stefnunni andvigir á þingi, og ættu
því — alófriOhelgir ad falla nú við
kosningarnar.
Likar ydur fortíd gömlu þingmann-
anna'f Þad er spurningin, sem hvivetna
þar er lögd fyiir kjósendurna, sem þeii
eru i kjöri, er fyr sátu á þingi.
Rangvellingar eru nú og svo heppnir,
að því er heyrzt hefur, ad eiga kost
manna, er þeir þekkja, — manna, sem
tjád hafa sig sjálfstædis-stefnunni i lands-
málum fylgjandi.
Menn þessir eru:
lómas bóndi Sigurdsson á Barkarstöð-
um og
.Jónas bóndi Amason á Reynifelli.
Ætla mætti, að fæstir, eða engir,
þeirra þyrftu þá og að hugsa sig um.
Allir sjálfstæðisinenn vænta þess
þá og, að Rangvellingar dragi nú
eigi Iengur, að skipa sér undir sjálf-
stæðis-merkið!
Þá kemur Eyjafjörður, þ. e. Eyja-
ljardarsýslan, sem — eins og Rangár-
vallasýslan — er eitt þeirra kjördæm-
anna, er þingmennina kýs tvo.
Ætla mætti að vísu, að í þeim kjör-
dæmunum, þar sem tveir þingmenn eru
kosnir, þá flnndu menn og meira til
ábyrgðarinnar, er á þeim hvilir, —
vönduðu þá æ kosningarnar ena betur.
Hver kjósandinn er þar — að sið-
fræðilega al-röngum lögum að vísu —
gerdur tvi-gildur.
Med atkvœdi sinu getur hann hajt
helmingi meiri, þ. e. tvöföld áhrifin á
landsmála-úr slitin, móts við kjósandann
i hinum kjördæmunum, er að eins kjósa
einn mann á þing.
Líklega hefur þó enginn nokkru sinni
orðið þess áskynja, að menn væru sér
meiri ábyrgðarinnar, er hér um ræðir,
meðvitandi.
Og um Eyjafjörð má hér segja, sem
Gfröndal kvað:
„Eyjafjörður er þar fremst“!
Þ. e.: hvergi hefur »danska stefnan«
hér á landi átt sér öruggara hœli, en
einmitt þar.
Hvað er nú það, sem þessu veldur?
Er það það, að Eyfirðingum sé í
raun og veru óannara um það, en ýms-
um landsmönnum ella, að ísland verði
sem fyrst fulls þjóðar-sjálfstæðis aðnjót-
andi?
Ekki teljum vér létt, að litið sé þann-
ig á málið
Þad er metnaðurínn, — metnadur
ýmsra emstakra manna þar, og metnad-
ur hér adsins i heild sinni, sem öllu het-
ur þar um valdið.
Nordlingai — og þá eigi sídur Ey-
flidmgai — etu yflileitt, menn metnað-
argjarnir1)-
Þeim hefur því þótt, sem sér væri
það til vegs, og þá eigi héraði þeirra
síður, að hafa H. Hafstein að þingraanni,
— bæði vegna œttgöfgis hans, embœttis,
og skaldskapargáfu.
Hins þá eigi gœtt, sem skipti þó
') Metnaðurinn (som og að vísu: sjáltstæðíð,
einurðin, þorið, tryggðin og eigingirnin) — hvað
um sig — hið gðða (ef í rétta att beinist). sem
laiig-almennast er í lundar einkehnum Norðlinira.
Hið góða, sé það, nvað um sig, svo tamiö:
a, að eigi sé — þess vegna — út í eitt, eða rieitt.,
leiðzt, sem öðrum er íllt, og
b, að oigi séu aðrir látnir ná, að nota, til að
leiða oss ut i það, er illt er, oss sjálfum, oða
öðrum.
Sbr. t. d.: Hann er rllotnaðargjai n, og má
því roma til þess . . . ., — eigingjarn, og rná
því, ef hagnaðar von er gefin, fá til, aó . . o.
s. frv.
Annars roá i sauibandi við hið ofan groinda
geta þess, að all-optast erú þú góðu lúhdareih-
kehnin. er fyr er getið, í ættinni, heinihugnrlars-
lundrtreinlcenninu sarnfara, eða hafa þó verið það,
j og illt þá cinatt, hvar sem eigi er því — hinu.
| yerstil, sem til er í manninum — svo fyllileg*
I útrýror, sem skyldi. —
1 ’14.
Sk. Th.