Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 27.02.1915, Blaðsíða 3

Xi^X., 9.-10.
ÞJ0Ð VILj IJN N.
31
Hér er því rétt spor stigið!
Mörg sporin svipuð, þuría hér og á
eptir að fara!
Leikhúsið.
Syndh annaia heitir hið nýja leikrit
Einars Hjörleifssonar, er Liikfélagið tók
fyrir að sýna næst á eptir Galdra-Lofti.
Mun almenningur bráðum eiga kost á
að sjá þetta leikrit á prenti, og skal að
eins mjög stutt sagt frá aðal-efninu.
Þorgeir Sigurdsson ritstjóri i Eeykja-
vík og kona hans unnast mjög, en það
leyndarmál hvílir á samvizku Þorgeirs,
að hann á Hafnar-árum sínum hafði átt
vingott við stúlku, er varð þunguð af
hans völdum og fyrirfór sér. Þetta þorir
hann ekki að segja konu sinni, þótt hann
langi til, því að hann þykist vita að það
yrði snapi hennar ofraun. — Vinur Þor-
geirs er Grimur málafiutningsmaður, og
veit hann leyndarmálið. Vináttan fer út
um þúfur út úr landsmálum, þar sem
Þorgeir vill ekki í biaði sinu fylgja Grimi
að málum, aðal-styrktarmanni blaðsins,
en berst á móti honum. Grimur gloprar
nú í reiði sinni út úr sér leyndarmáli
Þorgeirs við konu sína. — Hún er í öf-
undarblöndnum kunningsskap við konu
Þorgeirs, þekkir skoðanír hennar á þeim
málum. sem hér er um að ræða, álítur
nú hið bezta tækifæri til þess að lækka
metnað hennar og fer rakieiðis og segir
lienni frá öllu saman, undir vináttu yfir-
skyni. — Þetta fær afskaplega á konu
Þorgeirs og liggur við að þetta verði
hjónaskilnaðarefni. En allt mildast þó
fyrir fortölur ömmu konunnar, sem á við
hana iangt samtal í siðasta þætti og minn
ir hana á dyggðir og sannleiksást bónda
hennar og á það, að hið háleitasta hlut-
verk, sem nokkrum gæti hlotnast, sé það
að bera með þolmmæði »syndir annara«.
Til þess að sýna sannleiksást Þorgeirs
og óvináttuefnið við Grím, ver höfundur
miklum krapti í öðrum þætti, svo að sá
þáttur verður nærri sjálfstæð heild og
myndar nýja þungamiðju í leikinn. —
Vill Grímur veita miklum peningastraum
inn í landið og vinna það til, að selja
útlendum milijónara Þingvöll, en það
skiptir leiðum þeirra Þorgeirs. — Hvað
þetta verður að miklu aðal-atriði, hefur
verið fundið leiknum til foráttu, sem
heild, og má vera að aðal-byggingin hefði
mátt vera meira samfelld. En annars
er leikurinn létt og lipurt ritaður, sem
höf. er lagið, og vel fallinn fyrir leik-
sviðið.
Enda má segja, að leikfélagið hafi
sjaldan sýnt öllu fullkomnari tök á leik
en einmitt á þessum. AUt gengur svo
létt og óþvingað yfir leiksviðið að mesta
ánægia er að sjá. —
Annars virðist það opt vera þakklátast
meðal óþroskaðra áhorfenda, er leikendur
„sleppa 8ér“, sem kallað er, en venjulega
verður þetta þá sama sem að sleppa rétt-
um tökum á hlutverkinu að meira eða
minna leyti. —
Þunginn í þessum leik hvilir einkum
á þeim Jens Haage Arna Eiríkssyni og
frúnum Stefaniu og Efemiu. Tókst þeim
öllum mætavel. I einu af hinum minni
hlutverkum var nýr leikandi jungfrú Dag-
ný, dóttir Árna Eiríkssonar. Vakti hún
athygli með mjög svo laglegum leik. —
Auðsjáanlega eru íslenzku leikntin vin-
sælust hjá almenningi, eptir aðsókn að
dæma, sem og bæði er rétt og eðlilegt.
Er þakkarvert, ef framhald yrði á þvi,
að vér fengjum að sjá eitt eða tvö vel
boðleg íslenzk leikrit á vetri eins og nú
undanfarið.
H.
íbúar Reykjavíkur.
(Fjölgunm hægfara.)
Samkvæmt manntalinu, er tekið var
hér i bænum í nóvembermánuði síðastl..
voru íbúarnir í höfuðstaðnum orðnir þá
alls 13,771 að tölu.
Alls er það 417 mönnum fleira, en
í nómombermánuði árið áður (1913), —
íbfiarnir þá að eins 13354
Fjölgunin því engan veginn svo mik-
il, sem æskilegt hefði verið og vænta
mátti, ef eigi hefði það tvennt fylgzt að,
sem mörgum mun enn mjög minmsstætt
vera:
1. ad liðna árið var að mun eitt af veik-
inda-árunum (lungnabólga og tleiri
kvillar, sem mörgum kippti burt,
er ella hefði mátt að mun lengra
lífs vænta), og
2. ad liðna árið var þá og eigi síður, en
að sínu leytinu í enn frekari mæli,
eitt í tölu örðugleika-áranna, vegna
norðurálfu-ófriðarins (peningar og
nauðsynjar flestar í mjög háu verði,
— o. fl. o. fl., sem móti blés).
Því miður eru horfurnar á nýbyrjaða
árinu, að því er til síðara atriðisins kem-
ur, enn engu glæsilegri.
Yonum þá að framtíðin, er úr réttist,
bæti það þá upp — þeim mun betur.
Seint á árinu nýliðna komu út í Kaup-
mannahöfn: Bréf og minnisblöð („Me-
moranda") P. Uldall’s, er var verjandi
Struensee greifa og Caroline Mathilde
drottningar, árið 1772.
Struensee var frá lífi dæmdur, og síð-
an af lífi tekinn, sem kunnugt er, ásamt
vini hans, Brandt greifa, og er þareinn
af svör tustu blettunum í sögu Dana, þótt
ófagrir séu eigi all-fáir.
En Caroline Mathilde, drottning, and-
aðist í útlegð suður í Hannover, í höll-
inni Celle, 10. maí 1775.
í bréfunum og minnisblöðunum, sem
getið er hér að ofan, segir nú frá sam-
ræðum Uldall’s við ákærðu o. fl. o. fl.
Bókin þvi einkar fróðleg og eiguleg.
Yerðið er 5 kr.
Frá Vestur-íslendingum.
---COK--
Gooiitumplfttíi-Btúkunar. „Hekla“ og „Skuld'*
í Winnipeg, minntust þess, með s*ms»ti. á ný-
áisdngskvöldið, »ð lögin, um bdnii gegn aðllntn-
ingi áíengis, gengu þá að lullu og öllu, í gildi
héf k landi (þ. e. á íslandi).
Seint á árinu, sem leið, gorði bóluveikin v&rt
við sig í Selkirk, — 24 monn alls, or þar sj'kt-
UBt. —
„Hoimskringla" getui- þess 24. dos. siðastl.,
að Sumnrliði gullsmiður Sumai liðason, er býr í
Thuiston-sveitinni f Calíforn{u bafi þá nýlega
verið gerður heiðursfélagi i „Luther Burbank"-
íélaginu í Calíforníu, fyrir visindalegar búskap-
ar-aðferðir, og hafi engum íslendingi fyr 'hlotn-
i azt sá heiður.
Sumarliði, gullsmiður, er nú 81 árs.
Dóttir hans, miss Dora Sutnarliðason, er skóla-
kennari þar í héraðinu, en Franklfn, sonur hans,
stundar um þessar mundir háskóla-nám.
Við sveita- og bæja-kosningarnar, er fram
fóru í Manitoba seint á liðna árinu, unnu „vin-
bannsmenn", þ. e. þeir, er banna vilja áfengis
sölu, á 15 stöðum, en „brennivinsmenn" á 8
ÍNlendingar og Skandínnvar, efndu til sam-
söngs, or fór fram í „Grace“-kirkjunni í Winni-
peg 8. des. siðastl., — sungu þa>- ýms islonak,
sænsk og norsk lög, og þótti vel tnkast.
Agóðinn rann i „þjóðræknissjóöinn" —
sjóð, sem ætlaður er til stuðnings þeim, er sér
nána eiga í ófr’ðnum o. s. frv.
Hr. Elías Maguússon,
formaður og útvegseigandi í Bolung-
arvík (í Norður-ísafjarðarsýslu) kom hing-
að suður á vélbátnum „May", laugar-
daginn 20. febr. þ. á., og voru þeir sjö
á skipinu alls.
Komu þeir félagar hingað suður í
erindagjörðum, að stunda fiskiveiðar frá
Sandgerði (i Gullbringusýslu), yfir vetrar-
vertíðina og dvöldu tæpan vikutíma hér
í bænum, áður en þeir lögðu af stað héð-
an, suður að Sandgerði, föstudaginn 26.
febr. síðastl.
Hr. Elías Magnússon, sonur Magnús-
ar heitins Jónssonar, er lengi bjó að
Breiðabóli í Ytri-Skálavík (í Norður-Isa-
fjarðarsýslu), er sjógarpur mikill og dugn-
aðarmaður.
Fyrir fám árum brá hann sér héðan
til Canada, ásamt fjölskyldu sinm, og
ætlaði þá að setjast þar að, en undi þá
eigi hag sinum þar vestra, er til kom,
og kom þvi heim aptur og settist að í
Bolungarvík, — á fornstöðvunum, og
hjá fyrri kunningjahópnum, sein buðu
hann þá velkominn heim aptur.
Úrval af Ijóðmælum danska skáldsins
Chr. ítichardt’s kom út í Kaupmanna-
höfn litlu fyrir jólin í vetur (1914).
Gyldendals-bókaverzlunin hefur kostað
útgáfuna.
Ljóðmælin eru í tveim bindum, —
295-(-322 bls. að stærð.
Chr. Richardt, sem var eitt af helztu
ljóðskáldum Dana, á öldinni sem leiö,
var fæddur í Kaupmannahöfn 25. maí
1831 og dó 18. des. 1892.