Lögberg - 28.03.1888, Blaðsíða 2

Lögberg - 28.03.1888, Blaðsíða 2
LÖG-BERG- sem er almeimt taiimi <'iim af J>fiin allra iráfuiiustu mtiiimim, bciii aii lieiman komu i sumar. Vjer vitum j líka áð iiann er sannorður <>£>• áreiðau- j li'oiir muður svo að vjer höfum fvllstu ástæðu til að reiða oss á hvert orð. sem liann fullvröir. I>essi maður hefur safnað fvrir oss jieim ilæimim, sem | lijer koma á eptxr. Hann hcfur ekki I ; leitað til annara, en ]>eirra, sem | hann áleit vera áreiðanleira menii, o g að sumum ]>essum divmum Allur upplýsingar viðvíkjandi verði á hefur Ininn sjálfur veriö sjiirnirvottur. MIDVJKLJX “8. MAlíZ 1888. U 'i' t4 E F E N i) U K : Sigtr. Jónasson, Kergvin Jónsson, Arni Kriðriksson, Kinar lljörleifsson, () I a fu r l>órge i rsson, Sigurður J. Jóhanncsson. uuglýsingum í „Eöghergi" geta mcun fengið á skrifstofu blaðsius. Þess fná og o-eta, að Juinn hefur | látið ]>á nienn, sem liaim leituði Hve nær scm kaupendur Eögliergs! frjetta lijá viðvíkjaiuli j>essu máii, skipta um tnístað, eru Þeir viusamiegiist |,evra [>að, sem liann Jiafði skrifað bcðnir, að senda skriflegt skeyti mn Það til skrifstofu blaðsins. ■ eptir [>eim, ojr ætlaði að fá oss í ____________j________ ! heiulnr. Sú eina iiinkvörtun, sem ! Utiin á öll brjef, sem iftgefcndum „Lög-1 lcom fram viðvlkjandi söírusiion hans, t,ergs“ eru skrifuð víðvíkjundi blnðinu, irtti að sJvi'ifa : Tlie Lögberg Printing Uo. 14 líone Str„ Winnipeg Man SEXDINGAR SVIETA8T.JORX- ANNA Á ÍSLANDI. | var sú, að Inmn lieföi farið lanirtum | vægar í málið, en ]>eir liefðu ætl- j azt til, liorið sveitastjórnunum \ tir I Iiöfuð of oóða aöouna. En [>rátt j fvrir ]>essi mótmaíli, l>reytti liann j sögu sinni' ekkert, [>ví haiin áleit að í [>essu máli væri lietra van en of- Fyrota sagan, sem [>essi maður í 8. nr. „Lö<rl>ergs“ minntist i liefur sagt oss, er um lijon ein úr, lierra (iestur JóJiannsson á [>að, að j Sveinsstaðalireppi i Húxiax atil: sýslu. i [>að væri „allra ]>akka vert, ef rit- j [>au áttu fimm börn, tvo syni upp-! koinna, hálfvaMia iJóttur, og tvö Ijörn á ómaíftt aldri. Maðurinn Jiafði i stjórn „Lögl>ergs“ vildi l>enda sveit- arstjórnunum Jieiina á Islandi á J>að að ]>ær oerðit rjettara i |>ví, að j>jáð/.t nf lirjóstveiki liin síðustu ár, senda ekki liingað lieilsulaus gam- i og varmji'ig laslmrða. Hann [>ótt- aliiicniii oir miinaðarlaust kvennfólk ist sjá fram á evmd fvrir sjer í Js- n . . l ’ með ungbörn, eins og átti sjer stað | landi, sem ekki mundi taka enda fvr j næstl. sumar". í en í dauðanum, J>ví að hann var als- Ritstjórn „Lögbergs“ svaraöi peirri j endís öreigi. Hann skrifaði J>ví sveit- bendingu J>egar í sama l>iaði á ]>á ; arstjórninni til, og l>að hana að lijálpa. leið. að blaðiö inundi fúslega taka sjer með fjölskvldu siua til Yestur- á inóti greinuui frá áreiðanlegum j heims. Sveitarstjórnin vildi kosta mönnum uin ]>að inál, ef þærjhann og t v ii yngstu börnin- bvðust, en áleit iafnframt, að „um lvouan vissi ekkert um |>essa ráða- J>að mál gætu ]>eir bezt skrifað, gerð, en ]>egar hún frjetti af lienni, . om liafa verið sjónarvottnr að ]>ví ; afsngði hún meö öllu nð fnra,e nemu ! lieima á íslandi“. Ritstjórnin vonaðist ■ eldri börnin færu líka. Konunni . ]>á, sannast að segju, eptir ]>ví, uð var ]>að lieldur ekki láandi, [>ar sem einhverjir landar, sem aö lieiman j [>aö voru að eius ]>essi eldri börn, koinu í sumar, sem leið, niuiulu finna | sem nokkur líkindi voru til, aS gætu köllun hjá sjer til að tala um ó- í haft ofan af fyrir ölJum J inum skyld- j Jiæfu [>á, sem sumar íslenzlcar sveit-' mennunmn. Sveitarstjórnin sagði! arstjórnir liafa í frammi haft síöast- j pá, að hún mætti gjarnan vera lieiina, i liðið suinar; ritstjórn „Lögbergs“ I maðurinn hennar lcæmist til Vestur- vonaðist eptir [>vi, að pegar [>eim J Jieims, án [>ess hún væri með, en j væri geJið sjerstakt tækifæri og til-jhann skyldi fara og tvö yngstu j efni, pá rnundu [>eir ekki geta á j börnin með. Þegar svo konan sá, sjer setið. i að sveitarstjórniuni var [>að full al-j En vonirnar bregðast og svo vara. að hrekja inanninn hennar s\ ona fór lijer. Menn vissu, aö [>að var j lieilsulausan á stað, með tveimur ópakklátt, að henda á aðferð sumra j vngstu liörnunum, [>á lieyktist hún, sveitarst jórnanna lieiina ! ]>essu máli. j sem heldur var eldci furða. Sveitar- ()(r menn hummuðu [>að fram af stjórnin gerði (>á líka ]>á tilslökun, af ]>ví hún sá, hvað konunni var [>etta ]>vernauðugt, að hún Jjet ]>essa hálfuppvöxnu dóttur þeirra fylgjast með. En um synina, sem voru um sjer. En vjer vissuin, að ]>etta er svo pýðingarniikiö mál, að ]>nð er ófært, að pegja ]>að fram nf sjer_ Jless vegna reyndum vjer að a(!a oss ]>eirra upplýsinga, sem vjer áttum kost [>að að verða fullorðnir, var ekki við á, og oss skyJdi stórlega furða á komandi. I>eir voru lijerumln'l full- vinnandi gátu unnið hreppnuiu eitt- livert gagn. Hitt kom sveitarstjórn- inni ekki við, livort bessir vasalingar, sem hún sendi J>urt, inundu deyja j úr lmngri, pegar ]>eir væru koninir ]>ví, ef almnnningi manna skyldi ekki ]>ykja fróðlegt að sjá ]>að, sem vjer liöfuin koinizt að viðvíkjandi ]>e#sum aðförum. Oss virðist, að ]>ær sögur, sem lijer koina á eptir, muni vera einn hinn sorglegasti j J>urt. Hessir fimm manns voru í liópn- j vottur, sem liægt er að ná í, um um, sem beið ejitir skipinu \ið! spillingu í hugsiinarliætti [>jóðar j Hrútufjiirð. Yissum inanni ]>ar liafði | vorrar. Vjer segjum ]>að hreint og . sveitarstjörnin falið á liendur að hjálpa beint, að vjer Jilítmn. að slíkt sje! pessuin manneskjmn um mat en ]>jóö vorri til skammar. I->að er Jtún Jiafði bannað lionum að láta | hart aö seoja frá ]H‘ss Iiáttar dæm- pau fá meira en svo, að pau að cins um, en ]>að er með pví einu móti, j hjeidu lítimi. Sú regla átti yfir liiVf- að von getur verið um, að |>au lag- uð aö gilda fvrir allt fólkið, sem færist. að talnð sje um |>au. i>ess sú sveit kostaði, en ]>að vur um 'JU vegua segjum vjer pessar sögur, maims. pegar skipið loksins kom á sem hjer koiuu á eptir, svo seni lil llorðevri, \ar par sfaddur sveitar- dæ.nis. nefndarmaður, sem átti að annast um \"jer sktilum geta ]>ess á undan nesti og fæðispenitíga, Jiandai'illu ]>\í sögunuin. að vjer höfum sjerstak- fólki, sem sveitin koslaði. Daginn, j l,«ra leitað til [>ess malins, til pess ! sem skipið beið á böfninni, ljet liann að fá upplýsingar um J>elta efni,^ llytja allt fólkið friim á skip, ásaintj farangri pess, og um kvöldið í myrkri aflienti halin pessum lijómim •>(I kr. í jH'.ningum, og, ásamt liinum, sem sveitin kostaði, uesti til ri/in dags. Svo Jivurf hann frá peim. Næsta morgun lagði skipið af stað í býti, en hrejjpti dimlnveður og hafís, og var M sólarJiringa á leiðinni, til Revkja- vík.ur. jpetta fólk varð að sjálfsögðu a!lt matarlaust, eptir einn dag. Auð- vitað vorn )>á pessar !J0 kr. eptir, en pær revndust heJzt til lítill fararevrir. [>ó komst ]>essi fjölskylda lifandi hing- aö tii Winnipeg, en svo var hún orðin aöprengd, að fáinn dögum e]>t- ir aö Iiún kom, vorn bæði lijónin og annað vngra barnið Jögö inn á sjúkra- liús liæjarins. par ltatnaði liarninu, en foreldrarnir liafa iengst af legið í rúminu, 'liann af brjóstveiki, en hún af örvinglan yfir ástæðum peirra. Lr ]>essari sömti sveit var send ekkja með 1 l>öruum. Eiz.ta barnið var á 8. ári. I>essi ekkja átti svst. ur hjer í liænum, og til hennar pótt- ist sveitarnefndin senda hana. Hún var látin fara með 2 liörnin fárveik. I>au dóu líka. og hin tvö lögðust í grötina sköimnu eptir að liingað kom. Saiua sveitarnefnd sendi enn fremur konu meðtveimur börnmn; hún átti engan að, uema roskna foreldru, er hingað fóru með vart fullorðnum s\ni; og pau vorn ekki betur stödd en svo, að |>áu komust að tillilutun sveitarstjórnarinnar. ()llum J>essum hóp, I t mámis, voru fengnar ö() lcr., auk fargjalds, en að öðru leyti liafði [>etta fólk saiiia aðJ>únað og lijónin, sem getið er mn lijer að frainan, og J>að fjekk á Horðevri nesti til eins dags, eius og pau. • \’jer liöfum liggjamli fyrir fram- an oss yius dænii, lílc pessum, úr fleiri lireppumé i>að er iiverjum manni Woóniit,■ -kmn.l og'sjá [tail tijá oss, ef Jiaiin vill. En vjer höf- um ekki rúm fyrir ]>au að minnsta 'kosti ekki í petta siim— í blaði voru. Vjer höfum eklci valið dæmi úr pessum hreppi, af pví aö hatin sje neitt eins dæini; pví er miður, aö pað hefur víðar verið pottur l>rotiun í pessu efni á íslamli síðast- Jiðið sumar. En vjer höfum tekið hann til dæmis vegna pess, að eng- inn annar lireppur á Jslandi virðist liafa liaft jafn-eindregna ómannúð í fraimni viö |>essa vesalinga, sem sendir liafa verið burt af landinu, eins og pessi sveit. pað er að öllum líkindum til lít,- ils, að ákalla mannúðartiltinning /híitii tnanna, sem svona <jcta farið að ráði sínu, eins og pessi sveitar- stjórn og íleiri sveitarstjórnir hafa gert. En pað er ólíklegt að allir á islandi lmgsi svona. pað virðist vera ekki með ölJu óhugsandi, að alinenningsálitið á Islandi gæti fengizt til að rísa öndvertmót öðru eins háttalagi og pessu, ef reynt væri að vekja pað. Og paö er að voru áliti skylda Jivers satnvizku- sams manns. pví annað eins og petta er hrópleg synd. Einkuin mætti búast við pví að b I ö ð i n heima reyndu að sporna við pví að Jslendingar Jieima gerðti sjer an#tað eins og petta til skainmar. pHii eru svo framúi'skaruiidi fús á að gela pess. ef pau fá einliverjar lilau[iafrjettir um ]>að, að möuuuni líöi Jijer illa. pað virðist ekki vera nema sanngjarnt, pó |>aii miuntust á [>að endrimi "g siinmm, livernig stendur á fvrir ]>eim mönuum, sem Jiiiiifað koma Jieiman af Islandi. « i Með [>\í, að eigi allfáir landar infnir lieiina liafa mælzt til ]>ess, !!1^ jeg skrifaði peim lijeðan um i álit mitt á Vesturheims-ferðum, ! óska jeg að ,.l.ögl>erg“ taki af j injer nokkrar línur um [>etta efni, ]>\ I [>að tekur meiri tíma en góðu ! hófi gegnir, að skrifa hverjum ein- I stökum manni. •Teg vil [>á fvrst sjerstaklega víkja ; máli mínu til peirra Islendinga, er ; liafa tlutt Jiingað vestur; jeg verð að álíta, itö |>eir geti uimið löiul- um sínum lieima á Tslandi mikið j gagn með [>ví að leiðbeina peim á ! ýinsan liátt í pví, er lýtur tiö út- tlutningum peirra. I>að er lieldur ! ekki lítilsvert fvrir pá, sem pegar eru komnir liingað, hvernig peim er , hagað, en með pvf „Lögberg“ lief- ! ur skoðað petta mál frá peirri lilið j sjerstaklega, get jeg sleppt pvf, I enda er pað einkanlega tilgangur j minn með pessnm línum, að gefa ! löndum mínuin heima vísbendingu j um, undir hverjum kringumsttcðUm ! Judzt sje ráðlegt fyrir pá að fJvtja j hingað, treystandi pví að jeg eigi j góðan bakhjall par, sem rit- j stjórn „Lögliergs" er. ] lienni eru peir menn, sem einna færastir mimu vera til að leiðrjetta ]>aö, er ! mjer kann uð skjátla f, og á pann j liátt er meiri von að sannleikuriun i leiðist i ljös. Eitt af [>ví, er kalla má að hafi j verið brennandi spursinál íslendinga um næst undanfarin ár, er ]>etta: „.Etli j>að sje ráðlegt að flytja til Vesturheims?“ I>essari spurningu verður ekki svarað í einu orði, pví Jcringumstæður manna eru svo ólíkar. I>að er fvrst og fremst mikið undir pví komið, livernig ástandið og útlitið er heima á ís- landi lijá peim mönnum, er Jmgsa til að flytja. Ef [>(*ir geta haft nokkuð að mun afgangs fargjölduin, otf eru að öðru levti du<fle£íir menn, er íneiri von peir bjargist Jijer, ef heilsan Jiilar eklci og skynsanilega er á iialdið, pó peir hati punga fjöl- SKvIdiu * en [>a 'er*’ TíTííi TifíTíiíf á- stæða til að flýja frá fósturjörð sinni, pví á peim mönnum, er Jlytja hingað frá góðum Jjújörðum og að öðru leyti polanlegum kringumstæð- um, getur saimazt sá málsliáttur „að eníriim veit livað átt liefur fyr en misst Jiefur“. Og pað er mitt álit, að [>að sje yfir höfuö óráðlegt fyrir roskið og lúið fólk að flytja hing- að, ef pað hvorki á neinn að, peg- ar lijer kemur, nje á sjálft mann- væuleg börn uppkomin, til að standa straum af peim, ef á parf að lialda. I>að liggur lí’ca í augum u)>[>i, að pað geti ekki verið álitlegt fyrir pá menii, sem eru búnir að eyða mestöllum kröptum sínum heima, að koma liingað allslausa, og verða svo að ganga hjer árum saman að hverri prældómsviiinu, sem ]>eim býðzt; já: geta opt ekki fengið Jiana, nema lítinn tíma á ári, ef peir liafa fjölskyldu, svo peir geta eigi komið pví við að færa sig úr einum stað í annan, ]>angað til peir loksins gefast ujip við dag- launa vinnuna og flytja út á land til að byrja ]>ar búskap, hvort sem peir eiga pá nokkuð eða ekkert til; pað er nú allt uudir heppn- inni komið. í pessu efni getum vjer pví eigi (refið löndum vorum betra ráð en pað, að unga fólkið Jmgleiði sem l>ezt, liverja stefnu paÐ vill taka. | Ef pað sjer fram á veg til að j bjargast lieima, og hefur að öðru ! |evti ekki nema sjerstaka livöt til ■ að flvtja liingað, ráðum vjer ]>vi ! aö lialda peirri stefuu til prautar, I og reyna að búa svo í liaginn fvrir I sig, að ]>að purli hvorki aö láta Jiall- I æri nje hrejijisnefndir ýta sjer á | staö. Ilinir ]>ar á móti, sem ekkert hafa viðbundið heima og eiga |>ar einskis að sakua, en lanoar lil að komast liingað, geri ]>aö sem allra fyrst, lieldur í dag' en á morgun; ,.]>að er ekki ráð nema i tíma sje tekið". I>eir, seui liakla á móti útllutuiiiguiii, 3«ta svamð fcssu eitthvuð á Já lvið, að J>að sje luegt fyrir einlileypt fólk, uugt og duglegt að koniast af og lifa allgóðu líti, áu J>ess að flýja í aðrnr lieimsálfur, og pað er óneitanlega mikið satt í |>essu. En fyrir utan J>að ómetanlega tjón, sem slíkur dráttur lilýtur að hafa í för með sjer i efnalegu tilliti, í J>vi, að geta hvorki lært mál nje lífernisháttu þessarar J>jóð- ar, fyr en á efri árum og lielzt aldrei, J>á er annað eigi síður atliugavert. Setj- um svo, að tvítugur maður, karl eða kona, seui á kost á uð flytjii liingað, liiði lieima um uiestu 10 ár. Eptir J>anii tínia er sá maður að mhmsta kosti 10 árum eldri, eigurnar eru ef til vill ekki aðrar en 4 til l> ltörn, öll kornung, og J>essi fjölskylda er svo ínáske styrkt af sveitiiini til að komust iiingað. Börniu, sem opt eiga við Ijágan kost að búa, áðnr en J>au fara, hrynja niður fleiri eða færri, annaðhvort á ieiðinni eða fvrst eptir nð liingað er komið, og foreldr- ariiir sjá svo máske aidrei glaðau dag UPP frá J.ví; )>að væri hægt að taka dæmi úr daglega lítinu J.essu til sönnunar ef J>örf gerðist. Þar á móti mun mega full- yrða, að flest |>að fólk, er flutzt hefur liingað á unga aldri, uni lijer vel hag ........... muii |.ví eiunig liðu vei I efnulegu tilliii. Það má luíast við að bændurnir heima álíti |><‘ssa aðforð, að Jivetja helzt ungt og einhleypt fólk lil að koma, ekki öllu lietri en J>ó jeg tækist á hendur )>að liáskaliragð, að ráöa Iandiö undan konunginum. En |>að tjúir ekki að skoða )>etta, fremur en livert annað mál, að eins frá einni Jilið. ísland rnissir sjálf- sagt tilflmmnlega vinnukrapt, ef margt af ungu fólki fer vestur hingað, en með l>ví eru miklar likur feuguar fyrir |>ví, aö fátækir fjölskyldumenn eigi hægra með að fá atvinnu, en við liefur gengizt, ýmist við vegahætur, byggingar eða jarða- bætur lijá efnamönnunum. Jeg veit líka til J>ess, að fólki iieima hefur verið seud- ur lijeðan talsverður peningastyrkur af ættiiigjum eða vandamönmim |>ess, er ekki var liugsanlegt að liefði getað orðið, ef |>eir liefðu verið kyrrir á íslaudi, og |>að er auðvitað einhleypt fólk, sem helzt getur komið (>ví i verk. Þar að auki sj.e. jcg ci«» lætur en. að allir iilutaðeigendur tapi bæði rent- um og höfuöstól, )>egar duglegt fólk, sem er búið að eyða sínum be/.tu kröptum í vinnumennsku og giptist svo, verður ejjtir fáein ár að |>yggja ærinu peninga- styrk hjá sveitarfjelögunum í fargjöld hingað, og stendur svo náttúrlega alls- laust iijijií, ept.ir sem úður, )>egar liingað er komið. Samt sem áður játa jeg fúslega, að )>að geti 0]>t komið fyrir að bæði sveitin og J>iirfamaðurinn hafl mik- ið gott af J>ví, að liouum sje hjáljiað til að komast liiiigað, ef J>að er gert í tíma, |>ví reynslan hefur sýnt að margur hef- ur bjargazf hjer, sem engin líkindi voru til að liefði getað J>að lieima. Að síðustu vil jeg leiða athygli landa niinna að )>ví, hversu nytsamt J>að getur orðið fyrir unglinga nð læra dá- lítið í ensku, ef J>eir á ininað borð getn nokkuð lært. íslendingar liafa mí |>egar allmikil viðskipti við Engleudinga og ef J.jóðin á nokkra framtíð fyrir Jiöndum á „Fróni“, sem vonandi er, |>á eru mikil líkindi til að J>au viðskipti heldur aukist eii niinnki. Jeg get J>ví engan veginn sjeð, að J.eim peninguni sje illa varið, som brúkaðir eru til ensku-náms, jsj nem- andinn œtli að eyða ölium atdri sínum á Islandi. Allt breytist, og l>að getur kom- ið fyrir, að Jæim mönnum snúi/.t liugur er við sizt, ætlum, svo J>eir flytji iiingað að lokuin, og J>á munu |>eir sjá, að j>eir liöfðu engu fjc betur varið en i>ví, er |>eir bníkuðu til að komast. niður í máliiiu. Gestur Jóliannssou. triiii/i /’. O. 10. iniirz Í888. í pessum parti nýlerulunnar, Víðir- neslivggð, eru að myndast ný fjelög’, og fjelagsskapur vtir liöfuð fer vaxandi, sem eðlilegt er, [>vi allt af fjölgar fólkið í byggðinni, og jafn- fraint frainfaramennirnir. I suður- liluta bvggðarinnar cr pegar mynd- að búnaðarfjelag, og sýnist mörc- uin |>að stórt sjior til framfara. í norðurhlutuuum er fjelagið „Ein- ingin“ og er pað fagur fjelags- skapur, allt svo lengi að pað ber nafu inoð rentii, en samt sém úð-

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.