Lögberg - 08.08.1888, Blaðsíða 3

sont hingað miklar vörur og vel
vandaðar.
Sýning Rússa er p>ó lang-fegurst
og dýrmætust, og eiga Danir f>að
Rússakeisara að p>akka. Iiann hef-
ur að sögn valið alla gripina sjálfur.
Beint á móti sýningarhöllinni blasir
við önnur höll, er Jakobsen yngri, öl-
gerðarmaður, hefur látið reisa. t>ar
er mikil sýning af málverkum og
myndasmíðum eptir ýmsa frægustu
listamenn Frakka, og pykir öllum
mikið að henni kveða.
í) b o i* u n.
Jeg hef optlega ætlað mjer að
leiða athygli Janda minna hjer vestra
að pví, að trúa ekki öllu, sem
stendur í pessum skrumandi aug-
lýsingum í blöðunum. Menn eru
hjer með ýms lyf, bæði mixtúrur,
dropa, pillur o. s. frv., og petta
á að e*iga við öllum sjúkdómum,
hvort sein peir eru á líkamanum
eða sálunni. Ef þetta væri satt, J>á
væri pað ágætt; en J>áð er nú bölv-
unin, að pað reynist lygi. pessir
inenn, sem eru að koma mönnum
til að trúa pessum ósköpum, sém
þeir láta prenta I almanökum, tíina-
ritum, dagblöðum og í sjerstökum
bæklingum, ferðasta fylki úr fylki,
land úr landi, já, meira að segja
um allan heiminn með lúðraslætti,
trúðleikum og allskonar skrípalát-
uin, til ]>ess að hæna fólk að
sjer. (JÞeir vita hvað almenningi
kemur). Deir gefa út bækur fullar
af vottorðum frá mönnum, sem
aldrei hafa verið til. Stundum hafa
]>eir stolið nöfnum merkra manna.
Stundum segjast J>eir hafa læknað
menn, sem þeir hafa næstum því
drepið. Eitt dæmið er þetta:
í 23. nr. „Heimskringlu11 er grein
með fyrirsögn „Aðsent“. t>ar er
verið að segja mönnuin frá, hvað
Dr. T. Neilson, Grafton, Dakota,
fra haskólanum í lvristjaníu, sje göð-
ur læknir. I>ar er honum fært það
til ágætis, hversu vel honuni hafi
tekizt að lækna fátækan landa, sem
leitaði ráða til hans. Samkvæmt
J>essari aðsendu grein á hann að
hafa læknað í honum gigtveiki í
lærinu með því að skera í lærið
og toga upj> taug, sem farin var
að hnýtast. Samkvæmt sannleikan-
um er það dálítið öðruvísi. Degar
þessi landi vor, Jón Á. Árnason, af
tilviljun fór til þessa læknis, þá
gat liann gengið; en eptir að lækn-
irinn hafði skorið í lærið á honum
og fengið $ 40 fyrir ómakið, þá
þoldi hann ekki að stíga I fótinn.
Læknirinn fór nú líka að slá slöku
við, J>egar hann hafði fongið pen-
ingana. Fóturinn er sumstaðar til-
finningarlaus og að mestu leyti
alllaus, af þvi að J>essi læknir hef-
ur með skurði sínum skemmt ýms-
ar taugar. Með tilstilli stjórnar-
læknisins kom jeg honum á spítal-
ann hjer í bænum, og jeg vona að
hann fái J>ar betri aðhjúkrun en
hann hefur haft hjá þessuin lækni
J>arna suður frá.
Varið yður landar mínir, á J>ess-
um skruinurum. Engir menn skrökva
eins mikið i blöðunum hjer I Am-
eríku eins og J>essir, svo kölluðu,
læknar, sein auglýsa að þeir geti
læknað allt, og það jafnvel alveg
ólíka sjúkdöma með sama meðali.
Degar áreiðanlegur og góður lækn-
ir setur auglýsingu í blöðin, þá
auglýsir hann vanalega ekki neina
nafn sitt, bústað sinn, og tímann^
sem hann er að hitta heirna; hann
þarf ekki á lognum vot.torðum að
halda; verk hans mæla með honum.
Winnipeg, 25. júlí 1888.
iV. M. Lambertsen.
SYAR
til herra Leifs Hrittfjörðs.
Það litur svo út, sem lierra Leifi
Ilrútfjörð, forseta hins ísl. „lestrar- og
framfarafjelags" hjer í Duluth, hafi orð-
ið nokkuð bumbult af frjettagrein þeirri,
er jeg reit lijeðan síðastliðið vor, sem
birtist í 10. númerl Lögbergs, þegar hann
getur farið að leggja á sig að eyða sin-
um dýrmietu sálar- og líkamskröptum,
ásamt sjö vikna tíma, til uð svara grein
minni og hrekja á allan veg, þó með
eintómum ósannindum sje. En hvernig
hefur nú blessuðum forseta-fuglinum
tekizt þetta ? haha.
Ilerra llrútfjörð byrjar fyrst á því, að
vefengja tölu ísl. hjer og segir : „Eigi
þessar 80 sálir að merkja ísl., þá er
ekki rjett talið“. Ilöf. virðist ekki
skilja þessi orð : „íslenzkar sálir“, sem
standa í grein minni, nefnilega að hjer
væru um 80 ísl. sálir. Þar fyrir and-
varpar hinn alvísi höf. og segir, að um
sama leyti som jeg reit gr. mína hafl
fsl. hjer . verið að eins 54, og þar af
4 nýkomnir (líklega alveg sálarlausir).
Jeg hef heyrt haft eptir honum að
hann teldi ekki aðra ísl., en þá, sem
fæddir eru á íslandi; en liina, sem hjer
fæðast af íslendingum, Ameríkumenn.
Það má vel vera, að höf. hafi hjer rjett
að rnæla, jafnvel þó jeg skilji það ekki;
það virðist vera hjer viðtekin regla hjá
öllum þjóðflokkum, að kenna þjóð sína
við það land, sem hún er upprunnin í,
livort sem það er ísland eða önnur
lönd. Ef eltki ætti að telja aðra ís-
lendinga, en þá, sem annaðhvort eru á
íslandi, eða hafa faeðzt (>ar, þá virðist
þýðingarlítið fyrir framfaramenn þjóðar
vorrar, að vera að berjast fyrir þjóðerni
fslendinga. Þetta þjóðernisspursmál œtti
þá ekki að ná til annara ísl., en þeirra,
sem hingað hafa flutt frá íslandi. Jeg
læt bæði liöf. og aðra, sem vilja skoða
þetta mál svona, ráða meiuingu sinni,
en alls enga ástæðu sje jeg til, að segja
að tala ísl. hafl verið röng hjá mjer í
vor, þar jog taldi alla, sem jeg vissi
með vissu að voru ísl. Nú liefur tala
þeirra aukizt svo, aö þeir eru orðnir
rúmt hundrað að öllu samantöldu ; og
vefengi Ilrútfjörð Jað, ef hann J.orir og
getur.
Þar næst tekur herra Hrútfjörð til að
fetta fingur út í það sem jeg sagði um
atvinnu hjer, og er |>að alveg á sama
grundvelli byggt og tala ísl. lijer. llann
segir það sje ckki glæsilegt, hvernig jog
lýsi lienni.—En skyldi J>að nú vera glæsi-
legra lijá honum? Þ\ú er hann nú
að reyna að koma mönnurn til að trúa.
Höf. þykist hafa talað við mann scm
sje í bæjarstjórninni, og lóðarverzlun-
armaður hafi gefið sjer heil-mikla syrpu
uppskrifaða viðvíkjandi ástandi bæjar-
biía hjer. „Mikið er livernig að mold-
in lætur“, segir máltækið; mikið er að
heyra og sjá annað eins raup og þetta,
af þeim manni, sem hvorki kann að
lesa, skrifa, nje tnla ensltu. Sá hefur
nú talað við bæjarstjóra og lóðaverzl-
unarmann; enda er það sem liann liefur
eptir þeim bæði munnlega og skriflega,
eintóm ósannindi og rugb
Svo byrjar nú höf. á að fræða menn
um atvinnuvegina, og segir: Inn í
bæinn liggja 7 járnbrautir, og níu korn-
hlöður. — llver skilur nú ? Hjer eru
járnbrautir kallaðar atvinnuvegir, og
kornlilöður liggja inn í bæinn. Iiorn-
hlöðurnar eru 9 og rúma 10Jé mil. bush.
Mikill garpur er forsetinn í reikningi,
og vel tekst honum að „dikta“, bæði
um tölu kornlilaðanna og eins, hvað
mikið þær rúma. Ef höf. meinar að
allar kornhlöðurnar til samans taki að
eins 10)4 mil. bush., þá cr það tölu-
vert fyrir neðnn hina rjettu tölu. En
ef hann meinar að livor um sig rúmi
þetta, 10J4 mil. bush., eða 94% mil.
allar —sem reyndar er líklegra— þá nær
það heldur engri átt. Jeg hef nú ekki
haft tíma til að tala við bæjarráðið um
)>etta mál; en heyrt hef jeg, að í „Illu-
strated annual edition of the Duluth
Daily News 1888“ stæði þannig orðuð
sögn um kornhlöður lijer, og það sem
þær rúma, sem ekki getur vel samrýmst
reikningi Ilrútfj. Þar stendur á 21. bls.:
„The capacity of the sixteen elevators
and warehouses is in exact figures
19,350,000 bushels". Þetta skilst mjer
svo, að kornhlöðurnar sjeu 16 talsins
og rúmi 19,350,00 bs.; og á 22. bls.
sama rits er þetta skýrt fram tekið
aptur með tölu og nöfnum kornhlað-
anna, livaða fjelagi hver um sig til-
heyri, og hvað hvor um sig rúmi
mikið af kornvöru. En af því það
tekur uj>p of langt rúm í blaði þessu
að skrifa áður áminnzta skýrslu, )>á
sleppi jeg því. Þeir sem vilja lesa um-
getið rit, geta sjeð, á hvað miklum
rökum Ilrútfjörð liefur byggt rugl sitt.
Ilið sama er að segja um tölu járn-
brautanna; lnin er skökk. Ilingað liggja
eun sem komið er að eins fjórar (4)
járnbrautir ; en það stendur til að þrcr
fjölgi (sjá „Duluth Raihvay System"
bls. 87—98), og ef til vill áður cn langt
um líður. Nöfn þessara fjögra járnbrauta
eru : „St. Puul & Duluth", „Nortliern
Pacific“, „Chicago, St. Paul Minneapolis
6 Omalia“ og „Duluth & Iron Range“.
Ilvað lieita hinar þrjár ? Vill ekki hr.
Ilrútfjörð gera svo vel og spyrja bæj-
arráðið eptir því.
Jeg lief heyrt menn geta þess til að þessi
bæjarráðsherra og lóðasölumaður, hafi
bara verið tveir háir hólar, hjer upp í
brekkunni, sem herra Ilrútfjörð liafi
klifrað upp á til að lita yfir Duluth
og liennar dýrð, og liafi )>á þessi anda-
gipt komið yflr liann.
Þessi sannleiks-postuli, ritsnillingur og
margt meira var að æfa sig í ritsnilli
sinni, með því að segja kaupendum Lög-
bergs um tölu þeirra, sem vnina við þessar
kornhlöður; það eiga að vera 200 menn
og 350 i koladokkum, samtals 550. Þctta
eru nú allir atvinnuvegirnir í Duluth.
7 járnbrautir með þessum ósýnilegu, sem
líklega eru í tunglinu — 9 koruhlöður
og 4 koladokkir. Einungis 550 menn
hafa atvinnu lijer eptir Ilrútfj. reikningi.
34,450 „sálir“ eru þá atvinnulausar i
Duluth, því hjer er fólkstalan 35,000.
Lítið virðist nú )>etta glæsilegra en hjá
mjer.
Þetta segist höf. liyggja að nægi til
að sýna það, að mjer sjo ekki svo annt
um, livort það sje á rjettu byggt, sem
jeg skrifa. Mikið álit má lierra llrútfj.
hafa á sjálfum sjer, og ekki eru líkur
til að það minnki.
Ilrútfjörð minn! hvaö hefur þú nú
hrakið í grein minni með rökum? ftld-
ungis ekki neitt. Jeg hafði margt óá-
kveðið í henni, t. a. m. um kornlilöðurn-
ar, og eins nokkra, sem misst höfðu
lóðir sínar fyrir það að þcir gátu eltki
staðizt strætakostnað. Þú segir fortaks-
laust að það hafi ekki átt sjer stað, en
þar fer þú með ósannindi. Jeg get sann-
að þaS, sem jeg lief sagt um það, með
nægurn rökum, ásamt öllu því, er jeg
ritaði í grein minni, brcði viðvíkjandi
þjer sjálfum, og svo því hvernig G. G.
fórust orð, þá er hann var að mæla fyrir
kvæðinu. Frá því er orðrjett skýrt í
grein minni. Aptur á móti er þín sögn
þar um ein ósannindaklausa frá upphafi
til enda ekki eitt orð satt, frem-
ur en öll grein þín yfir höfuð.
Niðurlag greinarinnar hjá þjer, Ilrút-
fjörð, virðist vera nokkurs konar mann-
orðs-þjófnaðar-sletta, sem jeg vil levfa
mjer að skora á höfundinn að útskýra,
svo brcði jeg og aðrir fái skilið, hvað
hann meinar; vilji liann ekki gjöra
grein fyrir slaðri sinu, þá verður hann
að lieita ósannindamaður að því. Jeg
bíð óhrrcddur átekta og segi með skáld-
inu, — Hrússi minn,
„Hvert logið brígsl, sem þú beinir mjer,
borgað með sönnu get jeg þjer“.
Áður en jeg skilst við linur þessar,
vil jeg geta hinna helztu frjetta ogvið-
burða, sem skeð hafa lijer, síðan jeg
ritaði siöast, — úr því forsetinn komst
ekki til þess.
Tíðarfarið var fram eptir öllu vori
kalt og votviðra samt. Þar af leiddi að
almenn atvinna bj-rjaði seint, óg valla
það væri liægt að fá neina vinnu fyrri
en með júnimánaðar-byrjun. Kaupgjald
var þá einnig lítið. Með júlíbyrjun skipti
alveg um tíðina, og hafa síðan haldizt
stöðugir hitar og veðurblíður, og sjald-
an komið regn. Hinn 25. þ. mán. fjell
hjer það mesta regn, er komið hefur í
17 ár, en það stóð ekki lengi á því.
Nú má lieita nrcgileg vinna hjer í Du-
luth; kaupgjaldið er frá $1,50—$1,75 á
dag fyrir almenna vinnu. Iðnaðarmenn
og vorkstjórar hafa hærra kaup.
II e i 1 s u f a r liefur mátt lieita í bezta
lagi, það sem af er sumrinu, og fáir
hafa dáið.
Fjelagslífið er nú þetta upp og
nfður hjá oss ísl. lijer. „Framfarafje-
lagið" hjelt kjörfund sinn að vanda 4.
júní, og hlaut þá lxr. Leifur Ilrútfjörð
forseta-tignina. }>:ið er því ekkert efa-
mál, að framfarir fjelagsins verða mikl-
ar á þessu ári, „því eptir liöfðinu dansa
limirnir11.
Nýtt fjelag hofur verið myndað
hjer í sumar, er kallast „Dulutli safn-
aður fjelag“, ef mig minnir rjett, ca
það er svo ungt enn þá, að |>;wö liefur
ekkert starfað, sem í frásögur er fær-
andi.
Slysfarir hafa verið litlar hjcr í
sumar bæði af völdum vatns og elds —
og má það gleðilegt kalla í jafnstórum
bœ og Duluth or. Eitt af merkustu
fjelögum brcjarins var næstum orðið
fyrir slysi samt, og hefði líklega orðið
ef ekki hefðu tveir almáttugir silfur-
dollarar afstýrt því.
Forseti fjelagsins ætlaði einn góðan
veðurdag nð fara að temja sjcr hina
fögru og göfgu list forfeðra sinna,
nefnilega sundið, I dálitlum lrck, sem
lijer er í austurenda brcjarins; en poll-
urinn, sem rcfingin átti að fara fram í,
reyndist of djúpur, svo djúpur að vatn
rann inn í öll skilningarvit forsetans,
svo honum lá við nndköfum. Áhorf-
andi einn, er stóð á bakkanum, seildist
niður í pollinn og dró forsetann upp, nrcr
dauða en lífi, mest fyrir liræðslu sakir
—- hjúkraði honum og strauk hann, þar
til liann var orðinn jafngóður. — Svo
opnaði forsetinn sjóðinn sinn og skenkti
manninum heila tvo dollara fyrir ómak
sitt. Margur hefði látið það vera
minna ! !
Ritað í Dulutli 27. júlí 1888.
Jóhnnn Jlall.
179
skugginn, sein lileypur eptir grasinu og verður að
engu um sólsetrið. Jeg hef lokið máli mínu“.
„Dú ert undarlegur maður“, sagði Sir Henry.
Lmbopa hló við. „Mjer virðist sem við sje-
um mjög líkir, Inkubu. Vera m& að jeg sje að
leita að bróður hinumegin við fji)llin“.
Jeg leit á hann tortryggnisaugum. „Hvað
áttu við?“ sjmrði jeg; „hvað veizt pú um fjöllin?“
„D&lítið, mjbg lítið. I>ar er undarlegt land,
land galdra og yndislegra hluta; land hugprúðra
inanua, og trjíia, og íljóta, og Iivítra fjalla, og
J>ar er mikill livítur vegur. Jeg ]lef heyrt sagt
frá J>ví. En til hvers er að vera að tala um
J>að? Dað dimmir að. Þeir, sem lifa til að sjá
það, sjá J>að.“
Aptur leit jeg til hans tortryggilega. Mað-
urinn vissi of mikið.
„Þú parft ekki að óttast m*K> Macumazahn11,
sagði liann, j>ví hann skildi augnaráð mitt. „Jeg
gref engar grafir, sem j>ið skuluð detta I. Jeg
er ekki með neitt undirferli. Ef við komumst
nokkurn tíma yfir J>essi fjðll bak við sólina, pá
skal jeg segja ykkur pað, sem jeg veit. En
Dauðinn situr uppi á J>eim. Verið vitrir og snú-
íð aptur. Farið og veiðið fíla. Jeg hef lokið
máli mínu“.
Og án J>ess að segja eina orði meira, lypti
hann upp sverði sínu sem kveðjumerki, og sneri
aptur pangað, sem við höfðum setzt að, ÍSköinmu
eyðimörkina og yfir fjöllin, nema ef svo skyldi
fara, að jeg fjelli til jarðar á leiðinni, faðir minn“.
Hann pagnaði við dálitla stund; svo hjelt
hann áfram með pessum undarlega mælskustraumi,
sem stundum kemur fram hjá Zúlúunum; J>ó að
J>essi mælska sje full af fánýtum endurtekning-
um, þá sýnir hún, að pví er mjer virðist, að
J>essi J>jóðflokkur hefur alls ekki farið varhluta af
vissri tegund af gáfna-afli.
„Hvað er lífið? Segið J>jer mjer J>að, J>jer
hvítu menn, sem eruð vitrir, sem pekkið leyndar-
dóma veraldarinnar, og veröld stjarnanna, og ver-
öldina, sem liggur fyrir ofan stjörnurnar og ut-
an um J>ær; J>jer, sem sendið orð yðar langar
leiðir eins og eldingar, án nokkurrar raddar;
segið mjer, J>jer hvlti menn, leyndardóm lífs
vors — hvert J>að fer, og hvaðan J>að kemur!
„Þjer getið ekki svarað; [>jer vitið pað ekki.
Hlustið á mig; jeg ætla að svara. Út úr dimm-
unni komum vjer, inn í dimmuna förum vjer.
Eins og stormhrakinn fugl að næturpeli, fljúg-
um vjer út úr tilveruleysinu, eitt augnablik sjást
vængir vorir í ljósi eldsins, og eptir eitt augna-
blik erum vjer aptur farnir inn í tilveruleysið.
Lífið er ekkert. Lífið er allt. Dað er eins og
blikormurinn, sem skín um nóttina, og er orðinn
svartur að morgni; pað er eins og hvíta gufan
út úr uxunum á vetrum; pað er eins og litli
175
er vafalaust af konunga-ættum; jeg sje J>að á
vaxtarlagi hans og í augum hans; en pað getur
verið að jeg sje pað lfka. Jeg er að miúnsta
kosti eins mikill maður. Ver J>ú munnur minn,
Macumazahn, og seg pú orð mfn Inkosamim
Inkubu, herra mínum, pví að jeg vildi tala við
hann og við J>ig“.
Mjer var gramt í geði við manninn, pvI að
jeg er ekki vanur við að Kafirar ávarpi mig &
pessa leið; en hann náði einhverju valdi vfir
mjer, og auk pess var jeg forvitinn eptir að hevra,
hvað haiin ætlaði að segja. Jeg pýddi J>vi pað,
sem hann hafði sagt, og ljet um leið pá skoðun
mína í Ijósi, að hann væri ósvífinn ruddi, og að
glamrið í honuin væri ópolandi.
„Já, Umbopa“, svaraði Sir Henry, „jeg ætla
að fara pangað“.
„Eyðitnörkin er stór, og J>ar er ekkert vatn;
fjöllin eru há og snævi pakin, og enginn maður
veit, hvað hinumegin við J>au er, bak við stað
pann, J>ar sem sólin sezt; hvernig ætlarðu að
komast pangað, Incubu, og hvers vegna ferðu
J>essa ferð?“
Jeg pýddi aptur.
„Segið pjer honum“, svaraði Sir Ilenry, „að
jeg fari pessa ferð, af pví að jeg haldi að mað-
ur með sama blóði 1 æðum eins og jeg, bróðir
minn, hafi farið pangað á undan mjer, og að je<r
fari til að leita að honum“.