Lögberg - 16.04.1890, Síða 5

LÖGBERG, MIDVIKUDAGINN 16. APRÍL 1S90.
Id
árum liðnum hefði hann íarið út-
lag'ur, fyrir vígsakir í nyjum stíl,
til Noregs, og sköininu |rar eptir í
aðra heimsálfu. I>ar hefði liann
gerzt nokkurs konar landkannandi
og verið koininn fyr en nokkurn
varði út á heimsenda. Eptir lieini-
komu sína aptur til fósturjarðar
sinnar liefði hann gerzt landvnrnar-
arniaður, — ótrauður varnarmaður
fyrir frelsi hennar og rjettindum í
ræðum og ritum, sem blaðamaður
°n fiugmaður. Opt hefðum vjer
dáðst að f>vi, live iiinlega og vask-
lega hann hefði vopnunum iieitt,—
vopnum mælskunnar í ræðu og riti.
Sainmerkt ætti hann við Dorgeir
Hávarðsson í pví, að ekki kynni
hann að hræðast, en honutn hefði
líka, að sumum fyndist, kippt pað
í sama kynið, að ekki [>yrfti stuiul-
um annað til sakar en að liggja
vel við höggi, eins og smaiainaður,
sem studdist fram á staf sinn og
Dorgeir hjó. En ólíkt væri pað
samt með ]>eim Þorgeiri, að J>ar
sem hann lagðist par á lítilmagn-
ann, er liann hjó smalamanninn, ]>á
væri hins skaplyndi miklu freinur
pað, að halda ldífiskyldi fyrir J>á,
sem lftils væru um komnir.
Vel og drengilega hefði hann
opt við kaunin komið á [>jóðlíkama
vorum; og J>ó ©ss hefði stundum
virzt hanr beita hnífnum líka við
J>að, sem heilbrigt var, J>á væri oss
nti hitt minnisstæðara, hve annt
honum hefði jafnan verið um veg
og gengi fósturjarðar sinnar, og
hve vasklega hann hefði gengið
fram í brjósti peirrar fylkingar, er
afla vildi henni nauðsynlegs sjálfs-
forræðis og hvers kyns frama. A
honum ætti fyllilega heima [>essi
(eða pvílík) orð skáldsins Jóns Ólafs-
sonar:
„Hann hefir ei æðrazt f>ó inn
kæmi sjór
Og ondur sinn giefi á bátinu“.
Fyrru.i'j mundi hann hafa verið
fúsastur að taka sjer í munn orð
Staðarhóls-Páls: „Skipið er nytt en
skerið er hró, skal J>ví undan láta“;
en eptir J>ví sem aldur og J>roski
færðist yfir hann, mundi hann hafa
komizt á pá skoðun, að lag og
framsyni væri fullt eins vænlegt til
sigurs, og fylgt henni í verki.
Fyrir J>ví munduin vjer, ef vjer
hefðum mátt enn kjósa, af tvennu
til fremur hafa óskað að fósturjörð-
in hefði fengið að njóta lians um
hinn ráðnara, þroskaðra síðari Iiluta
æfi hans. En á slíku hefðum vjer
ekkert vald, og yrðuin vjer að
láta oss nægja að kveðja hann nú
með J>akklæti fyrir hans vasklegu
framgöngu undir merki fósturjarðar
vorrar og góða lagsmennsku, og
árna honutn allra heilla á þessari
nýju braut, er hann leggur nú út
á, í hinni nýju heimsálfu, vitandi
J>að með vissu, að hann muni par
fyrir ongan veginn slíta tryggðum
við sína fornu fósturjörð.
Jóx ói.Afsson : „Háttvirtu lierrar
ocr vinir! T>að hefir stunduin verið
sagt, og siðast tiýlega, að mjer
væri einatt Ijett um málfærið. En
pótt jeg sje nú orðinn fullorðinn
og nokkuð reyndur, nýbyrjaður á 5.
áratutr æfinnar, og liafi vanizt y.nsu
i lífinu, pá er eitt, sem jeg er al-
veg óvanur við, alveg „grænn“ í j
og það er, að J>að sje gert stáss
nf mjer. Dri vefst mjer nú tunga
um tönn possa síðustu daga. Jeg
J>akka innilega pau hlýju orð, sem
til mín hafa verið inælt, og þann
sóma, sem mjer er sýndur hjer í
kvöld. Detta er mjer ]>ess vottúr,
að starfsemi mín, j>rátt fyrir pá
mörgu og miklu ófullkomleika og
ágalla á henni, sem öllutn hljóta ^
að liggja í augum uppi, og eng- I
um cru pó kannske einmitt ljösarj
en mjer, hefir áunnið mjer nokkra
góða vini nieðal þeirra, sem jeg
met mikils, og petta er eitt af |>ví
fáa, sein miðar til að gera mjer
Ijúfari skilnaðarstundina við fóstui-
jörðina, eða draga úr beiskju henn-
ar. Dví skilnaðarstundin er mjer
fullbeizk samt. Jeg hef, eins og
á hefur verið minnzt, tvívegis áður
yfirgefið fósturjörðina, en J>á hef
jeg gert ]>að af pví að annars var
mjer eigi kostur; mjer var J>á ekki
vært hjer. Nú fer jeg hjeðan eptir
sjálfs míns kjöri, ekki af pví að
mjer sje ekki vært, og ekki af J>ví
jeg óttist að jeg muni ekki geta
dregið hjer fram lífið líkt og jeg
hef gert; ekki heldur af pvi, að
mig dragi nein kærari köllun lield-
ur en sú, sem jeg gæti liaft hjer
heima.
Og þó fcr jeg nauðugur',— en
jeg hefi kosið pennan kost mest
vegna barnanna minna, sem mig
langar ekki til að purfi að lifa
mína æíi ujip aptur. En [>að lang-
ar mig til að láta I ljósi hjer, að
pótt undarlegt kunni að virðast um
mig, sem jafnan hef verið, eins og
á hefur verið minnzt, baráttunnar
og stríðsins maður, pá geng jeg
nú að minni nýju köllun vestan
hafsins með J>eim fasta og einlæga
ásetningi, að reyna að verða ]>ar
friðaríns og sgmeiningarínnar mað-
ur, að reyna að efla samvinnu milli
landa minna par og hjer; reyna að
draga úr ]>eirri beizkju, sem mjer
virðist stundum koma fram á báðar
hliðar í dómum livorra um aðra,
íslendinga J>ar og hjer. Það er
sannfæring hiín, að eins og íslend-
ingum vestra er nauðsynlegt að
varðveita sem bezt allt J>að göfug-
asta og bezta úr pjóðerni sínu og
viðhalda eptir föngum andlegu sain
kvæmi við sín.i fornu fósturjörð,
eins geti íslendingar hjer heima
numið margt gott af löndum sínum
vi'stra, og sambamlið við J>á verið
J>oim til ómetanlegs gagns í ýmsu
tilliti; en eitt hið fyrsta skilyrð:
fyrir J>ví, að samvinnan geti orðið
báðum sem heillaríkust, er að áliti
mínu J>að, að samvinnnn sje bróð-
urleg, svo að jafnvel aðfinningar og
vítintvar koir.i fram í formi, sem
beri vott um J>ann hlýja velvildur-
innar anda, sem óskin um nð kippa
í lið j>ví sem aflaga fer v'ssulega
verður að vera sjirottin af.
Takist mjer að styðja að pessu
vona jeg að geta unnið J>arft verk
löndum inínuin jafnt [>ar sem hjer.
Vi/jann befi jeg til pess, og jeg
get ekki betur kvntt ættjörð mína
með öðru, en að endurtaka pau
orð, sem jeg kvaddi hana moð eitt
sinn áður:
„Eg kveð pig, ísland, yerði pjer
allt að veg
og veiti guð Jijer stóra framtíð enn
og marga sonu, er elska Jiig sjm eg,
en eru meiri hófstillingar-menn“.
Jeg get eigi betra óskað fóst-
urjörðinni, en að ekkert hennar
barn mætti unna henni mlður en
jeg hefi jafnan gert og geri, en að
máttur og hæfileikar sem fiestra
}>eirra mættu taka mínum fram. Dá
bæri jeg e'gan kvíðboga fyrir fram-
tíð íslands. Dessa ósk bið jeg yð-
ur að taka undir með injer: Lengi
Ufi lslandl
Dókiiai.luk Bjaknaksox mælti
j fyrir hlýrri bróðuranda vestan um
; haf fiá löndum ]>ar. I>ess mundi
eins dæmi í mannkynssögunni, að
útflytjendur færu á eptir jafnhörð-
um orðum um ættjörð sína og J>jóð
osr íslendinorar vestra liafa gert.
Hann kannaðist við, að margt væri
satt og rjett í dómum landa vestra
um oss lijer lieima; en hánn vildi
j minna á postullegt orð, að tala satt
í kærleika. Finni maður eigi bróð-
urhugann á bak við vandlætið, verða
aðfinningarnar eigi til leiðrjettingar,
og samvinnan, sem enn er mögu-
leg í ýmsum greinum, prátt fyrir
fjarlægðina, kemst eigi á. Þegar
ræðuinaðurinn frjetti, að Jón Olafs-
son væri ráðinn vestur, var pað
fyrsta hugsun lians, að bót mundi
ráðast á pessu meini, er Jón færi
að leggja til málanna vestra. Hann
treysti liinum góðu áhrifum heiðurs-
gestsins, sem væri, eins og allir
viðstaddir ]>ekktu að eiginni raun,
svo persónulega elskuverður og við-
kynningar-góður, svo mjúkur og
einkarfyýður í allri samvinnu. Hin
allra nýjast* saga vor bæri menjar
um J>essa eiginlegleika heiðursgests-
ins, og mundu peir nú eigi síður
koma að góðu haldi í hinum nýja
verkuhring. Dessi hugsun ræðumanns-
ins staðféfetist fyrir skömmu, er hann
átti tal við heiðursgestinn, og nú
hefði ]>að glatt sig og alla viðstadda,
að heyra Lann lýsa pvi yfir í pessu
skilnaðarsamkvæmi.
Ilann lýsti loks yfir virðingu
sinni og vináttu til formanns kirkju-
fjelagsins vestra, síra Jóns Bjarna-
sonar, og hversu kært sjer væri,
mætti sjer auðnast að standa i bróð-
urlegu sambandi og samvinnU við
liann og piestana vestra í J>eim
málum, sem peim eðlilega stæðu
najst, en hjer sem í öðru, er vor
landa vcstra og lioiina fer á railli, 1
væri mest komið undir að varðveitaj
sjálf samvinnuskilvrðin, pað er að j
segja bróðurliugann.
PÁi.r. Brie.m ihælti fyrir minni1
ísléndinga i Ameríku, sem oss hjer
heilna prátt fyrir nllt væru kærari
en ailir aörir í öðrum löndum; J>að
væri einmitt fvrir kærleikann, að
vjer pættumst liafa rjett til, aö
segja hverjir öðrum til syndanna;
J>egar kæmi fraín i pessu of inikill
biturleiki, [>á væri pað venjulega kom-
ið aí ókunnugleika og misskilningi.
Sá maður, sem færi nú vestur um
haf, hefði kunnugleikann, og ef
nokkur gæti kennt mönhutn að
skilja, J>á gieti liann }>að; vildi hann
J>ví óska, að Jón Olafsson gæti
kennt löndum sinum lijer og í
AmCríku að skilja hvorir’aðra. Vjer
ættúm bræðrum vorum í Ameríku
ýmislegt gott uj>j> að inna, og gæt-
um vonandi inargt af peim lært.
Gestur Pái.sson pakkaði Jóni
Olafssyni fyrir starf lians í ]>arfir
íslenzku bókmenntanna, fyrst og
fremst fyrir skáhlskap lians sjálfs,
sem hefði vcrið einliver liinn fyrsti
á Norðurlöndum, er liefði snúið sjer
frá úreltum „rómantiskum“ hugmynd-
um til lífsins sjálfs, og par næst
íyrir }>að, með hve tnikilli ánægju
og gleði Jón Olafsson hefði allt af
tekið móti öllu nýju í bókmennt-
unum; hvern einasta neista liefði
hann grijiið á lojiti og reynt til að
gera að Ijósi til að birta og vcrma,
og fremur öllutn öðrum hefði liann
vakað ytír og reynt til að lilynna
að öllum nýgræðingi 1 íslenzkum
bókmenntum.
Daginn áður, 20. {>. m., fer-
thgs-afmælisdag .Tóns Ólafssonar,
hjeldu Good-Templarfjelagsmenn hjer
í bænum lionum einnig fjölmennt
skilnaðarsamsæti; — liann hefir, eins
og kunnugt er, verið einhver liinn
mesti og bezti formælismaður liinnar
nýju bindindishreifingar hjer á landi
og unnið dyggilega og kajijisamlega
í stjórn fjelagsins frá }>ví pað komst
hjer á fót. Við pað tækifæri gáfu
stúkubræður hans, í „EiningunM“,
honum menjagrip vandaðan, tóbaks-
dósir, er J>essi orð eru ágrafin með-
al annars, af Arna Glslasyni: „Nei,
að lialda sitt strvk, vera í hættunni
stór, og horfa ekki um öxl—]>að er
mátinn“. (Úr kvæði J. Ó.: ,,Áfram“).
Sömuleiðis gáfu fjelagsmenn sam-
kunduhúsi sínu andlitsmynd af J.
Ó„ blyantsinynd stóra, oir mik.ð vol
gerða, eptir Jul. Schau,sem hefir
tokizt tilraunir í peirri list svo vel,
að orð er á gerandi.
ísafold.
t
22 msrzmánaðar kl. 2,20 f. m.
andist að heimili hennar 103 Walt-
011 Plaee, Chieago, húsfrú IJagnheið-
ur Stephensen, kona fyrrum verzl-
unarstjóra í Reykjavík Dorvaldar
Stephensen, ejitir langvarandi las-
lcik, cn einungis tvoggja sólar-
hringa legu. Hún var dóttir Einars
jirests að lleynivöllum i Kjós
Pálssonar prests að Dingvöllum
j Porlákssonnr. Páll var bróðir Jóns
1 Dorláksonar skáldsins mikla; kona
j Páls að Dingvöllum var Sigríður
Stefánsdóttir Hi'ignasonar jiresta-
| föður, báðir prestar að Breiðaból-
1 stað í Fljótslilíð og prófastar í
í liangárpingi. Móðir liagnhildar
' var Hagnhildur Magnusdóttir lög-
mans ÓÍafssonaraðMeðalfelli, Ma<ni-
• __ 7
ús var bróðir Eggerts skálds og
[>eirra brreðra, en kona Magnúsar
var líagnheiður Finnsdóttir biskups
Jónssouar lærða að Hítardal.
Iíagnheiður var gáfuð og
mjög fjölhæf kona og um flesta
hluti afbraoð annara, eis o<x hún
átti kvn til að rekja, og er hennar
pví sárt saknað af manni hennar
einka systur, einasta syni, fimm
dætrum, tengdasyni, tengdadóttur
og sonarsyni, sem öll stóðu yfir
moldum hennár.
Hún var jiirðuð í garði, sem
nefnist Iiósahæðin (Rosehill) og
fyldu henni til ens síðasta sama-
staðar, auk áður taldra náunga,
flestir íslendingar lijer í bænuin,
og margt hjerlent fólk.
líeykjavlkur blöð bcðin að
taka upp.
SPYHJID
EPTin VEKDI Á ALLSIvONAR
(dtiPAFénni oc íBVEimiJöLi
11. a. horninu á King St. og Market Square
Þiðfdið ómakið borgað ef þið viljið.
GÍSLI ÓLAFSSOK.
EMKlRAm FARBRJEF
með „Dominion Linunni“
frá Islandi til Winnipe g
fyrir fullorðna yfir 13 ára #41,50
„ börn 5 til 12 ára.... 20,75
» » 1 » 5 ára.... 14,75
sehir b. L. Baldvinsson
175 ROSS STR. WINNIPEG
215
XXI. KAl’ÍTL'LI,
SœkjantU vinnur.
Ágústa var i>ví iátinn vinna eiðinn og Eustace tók
eptir því að þegar hún túk upp blæjuna til að kyssa
ritninguna, þá þótti fjöldanum ekki lítils um vert, hve
yndislegt andlitið var.
James byrjaði uú á sínum aðal-spurningum, hafði
sömu niöurskipun eins og liann hafði haft í inngangs-
ræðu sinni, og kom henni hægt og hægt að því, þegnr
erfðaskráin var tattóveruð á hana á Kergueleu eyjunni,
en lofaði lienni að segja eins mikið og mögulegt var
með hennar eigin orðum. Hverjum einasta manni, sem
var inni í rjettarsalnum—og þar á meðal dómaranum—
þótti auðsjáanlcga sagan framúrskarandi skcmmtileg; eu
nú varð geðshræring áheyrendanna meiri en nokkru
siuni áður.
„Jæja“, .sagði James, „gerið svo vel að segja lávarð-
inutn nákvæmlega frá atvikum þeim sem að því leiddu
að erfðaskrá Mr. Meesons var tattóveruð á herðarnar á
yður“.
Ágústa sagði frá hverju einasta atviki rólega en
með álirifa-miklum orðum, frá þeim tíma er Meeson
hafði trúað lienni fyrir iðrun sinni út af því að hafa
gert bróðurson sinn arílausan, og þangað til liásetian
eptir hennar uppástungu tattóveraði erfðasltrána á herð-
arnar á henni.
„Og nú verð jeg að biðja yður um nokkuð, Miss
Smithers”, sagði James, þegar hún hafði lokið máli
sinu. „Mjer þykir mjög fyrir að verða að gera það;
en jeg má til með að biðja yður að sýna rjettinum
skjalið".
Vesallngs Ágústa roðnaði og augu hentiar fylltust
tárum, meðau hún fór úr rykkáptinui, sem huldi á lieuui
214
I>ar næst skulurn við setja svo, að sækjandinn fengi
vottinn til að láta flá sig að nokkru leyti“ — (nú lá
við að Ágústa stykki upp af sætiuu, sem hún sat
á)—„að hún lifði þnnu áverka af, og væri aptur lioðin rjett-
inum sem vitni, mundi |>á rjettnrinn geta, með nokkru
móti neitað að taka vitnisburð liennar til greina? Skjal-
ið mundi þá verða í höndum embættismanna rjettarins-
og porsónan, sem bókfellið hefði verið af tekið, mundi
sömuleiðis vera frarnmi fyrir rjettinum. Muudiþáverða
niögulegt að halda því fram, að þau tvö, persónan og
skjalið sjeu svo óilðgretnanleg, að ófullkomlégleikar
skjalsins liljóti líka að eiga við persónuna? Að því er
mjor virðist er langt frá að því sje svo varið. Eða
svo við tökum annað da'ini, |>á gerum við ráð fyrir að
erfðaskráin hefði verið tnttóveruð á fót á mnnni, og
að fóturinn væri skorinn uf og lagður frum fyrir rjettinn
annuðhvort sefn liold eða uppþuvkaður; væn þá mögu-
iegt nð iialda því frnm í alvöru að af því að fóturinn,
sem á Ixefði vei ið ritað —- og sem nú skyldi standa á
rjettarboröinu — hefði einu sinni heyrt til vott þeiin sem
þá sæti í vottastúkunni, |>á vœri sú persóna ekki fær
um að bera vitni, vegna þess iiún væri skjal? l>að væri
sannarlega ómögulegt að haldu sliku fram. I>ess vegna
virðist tnjer, aö hað sem er aðgveinanlegt, það verði,
lagalegáítckið, að skoðast sem aðgreint, og að menn
verði ftð líta á erfðaskrána, sem or á baki vottarins,
eins og hún væri ú þessu augnabliki í liöndmn embætt-
ismanua rjettarins, og þess vegna sker jeg svo úr, að
mótmælin skuli ekki takast tii greina“.
„Yiljið þjer gefa þennan úrskurð skrittega?“ spurði
ríkissóknariun, því lionum dutt í liug að láta úrskurðinn
fara lengra.
,,\ itaskuld, herra ríkissóknari. Látið vottinn vinna
eiðiuu".
\
211
þegar hún hefði aptur sjeð þifil' í London, þá hefði
tattóveringin verið komin. Engin tilraun var gerð til
að spyrja hana frekar, og þegar hún hafði lokið frarn-
bnrði sínum, var rjettnrþinginu trestað tii |>«;.s að menn
skyldu geta fengið sjer morgunmat. Þegar )nð kom
saman aptur, knllnði Jnmes Short á Ágilstn, og þegar
luin gekk að vottustúkunn: — með miktum óstyrk fyrir
hjartanu og yndislegri en nokkru sinni áður — þá heyrð-
ist eptirvæntingar-suða frá manngrúanuin, sem þarna
var samauþjappaður.
Meðan hún var á ieiðinni að stúkuuui stóð rikis
sóknarinn upp.
„Jeg verð að mótmrela því, lávarður minn“, sagði
liann, „fyrir hönd verjendanna, að fiamburður þossa
votts verði tekinn til greina“,
„Af hverjum ástæðum, herra riki.isöknari?“ sagði
dómarinn.
„Af þeirri ástreðu að mmtnur hennar er, svo sein
af sjálfsögðu, lokaður. Ef við eigum að trúa sögu sœkj-
imda, þá er þessi unga stúika sjálf erfðnskrá Jónatans
Meesons, og sje luín það, þá getur liún að mínu áliti
sannarlega ekki boi ið vitni í málinu. I>ess hefur aldrei
heyrzt getið að nokkurt skjal liafi borið vitni, og eptir
mínum skilningi verður uð líta á þennan vott sem skjnl“.
„En herra ríkissóknari“, mrelti dómarinn, „skjölin
bera vitni. og þeir-a vituisburður er einliver sá bezti
sem til er“.
„Vitaskuld, lávarður minn, og við tinnúrn ekkert
að |>ví, þó að skjalið yje ingt fram fyrir rjettinn, til
þess að liann skuli geta dregið af því sínar eigin á-
iyktanir, en við neitum því að skjalið haíi rjett til uð
taka til máls og skvra sjálft sig. Skjal er hlutur, sem
talar með þeim bókstöfum, sem á það eru ritaðir. l>að
getur ekki tekið sjer tungu, og talað með munninuui