Lögberg - 04.06.1890, Blaðsíða 1

Logberq c» ycfið ut ar IVentfjelagi Lögbcrgs,
Kemur út á hverjum miðvikudegi.
Skrifstofa og prentsmiðja nr. 573 tyain
Str., Winnipeg Man.
Koslar $2.00 um árið Korgist fyrirfram
Einstök númer 5 c.
Lögberg is puUishe every Wednesciay by
the Ivögbcrg Priniing Company at Xo. 673
t^ain Str., Winnipeg Man.
Subscription Price: $2.00 a year I'ayable
in ailvance.
Single copies 5 c.
3. Ár. !J
WINNIPEG, MAN. I JÚNÍ 1890.
Nr. 21.
FRJETTIR.
CANAÐA.
Ofriðlega lítnr út í Newfound-
landi. Frakkar frorast J>ar nft á-
rrenjrir ntjög. Samkvæint foruum
samningum hafa peir rjett til að
veiða í landhelgi fratn með nokkr-
um lilut norður og austur strand-
arinnar og verka |>orsk sinn á landi.
En svo liafa landsbúar sjálfir mikla
humraveiði þar; þetta sáu Frakkar
að var líka atvinnuvegur, og hafa
tekið að stunda f>á veiði og sjóða
humrann niður. Þetta vilja New-
fottndlendingar ekki líða; seffja
samningarnir snerti að eins þorsk-
veiðar.
Frakkar liafa nú gerst svo
djarfir að herskip frönsk hafa tekið
upp veiðarfæri Newfoundlendinga og
banna þeim að veiða, segjast Frakk-
ar liafa einka-rjett eptir samningum
fornum; og því miður mun nokkuð
hæft í þessu.
Newfoundlendingar eru nú að
hætta að greiða tolla og skatta;
segjast ekkert borga þeirri stjórn,
sem eigi geti varið landið og vernd-
að rjett landsbúa.
Eitt allmerkt Lundúnablað sting-
ur ttpp á að best sje að selja
Frökkum landið alveg.
Newfoundlendin<rar eru æstir
mjög og kveðast taka munu til
sinna ráða. Liggur þar við upp-
reisn fullri.
Herskip ensk hafa send verið
þessar slóðir, og eigi ólíklegt að
senn dragi þar til nokkurra tíð-
inda.
BANDARIKÍN.
Ísi.endingar til Alasica. Snider
congressmaður heftir borið tram á
bandaþingi í Washington bænarskrá
frá. Jóni Kristjánssyni í St. Paul
og fleiri íslendingum um, að láta
rannsaka, hyort eigi sje gerlegt að
flytja alla íslendinga (!) til Alaska.
í bænarskránni stendur, að í Norð-
ur-Dakóta sje 3000 íslendingar, og
sje þeir allir ágætir bændur, en
jörðin þar sendin og slæm.
Hvað nú er unnið við fyrjr Isl.
að kjósa sjerstaklega Alaska fyrir
heimkynni, eptir að aðrar þjóðir eru
teknar að byggja þar á undan þeim,
er eigi gott að sjá. En eitt er
skiljanlegt, og það er að Hr. Jón
Kristjánsson kvað mælast til að
verða gerður agent þessara landa
sinna.
C. P. U. og Grand Tkunk hafa
sett niður flutningskaup á kjöti frá
Ohicago til austurhafna í 48 ets
fyrir 100 pd. Wabash-járnbr. fjel.
tekur kjötið í Chicago og afhcndir
það C. P. R. og Gr. Tr. — C. P. K.
og Gr. Tr. flytja svo austur, og tek-
ur svo Boston & Main línan við af
C. P. U. og flytur til N/-Englands-
hafna; en Laokawanna tekur við af
Gr. Tr. og flytur til Peunsylvaniu-
hafna.
Vestur-línurnar, sem settu nið-
ur um daginn, eru nú farnar að
setja upp aptur.
Hendekson, Minn., 30. maí. Óg-
urlegttr haglstormlir geysaði yfir
Rauðárdalinn um miðaptan í gær.
Flalgið lá sumstaðar 4. feta þykkt
á jörðinni. Haglið hýddi allt lauf
af trjám og olli talsverðu tióni á
sáðlönduin manna og braut mikið
af gluggum.
UNNUR LÖND.
SpÁnn. E>ar gefur stjórnin minni
gaum að kjörum verkainanna held-
ur en aðrar framfarasatnar stjórnir
f Norðurálfu. Einvaldssinnar á Spáni
líta með fyrirlitning á verkamanna-
stjettina og öll hennar kjör og
kröfur. Afleiðingin er, að lögjafn-
aðar-skoðanir (socialism) hafa breiðst
þar út fjarska almennt. Kjör verka*
manna ertt örðugri á Spáni en í
nokkrtt öðru landi, og enga bót
reynt af neinum til að ráða á því,
nema þá eina, sem verkamenn sjálf-
ir á sumuin stöðum geta áunnið
sjer með fjelagsskap. En lögjafn-
aðar-skoðanir á Spáni eru einmitt
fyriv þessa afstöðu stjórnarinnar bylt-
ingalegri en annarsstaðar, með því
lögjafnaðarmenn þykjast eigi sjá
neinna bóta von á neinn annan
hátt en með stjórnarbylting.
Sviss. Nú á að leggja járn-
braut alla leið upp á Toppinn á
Jungfrúnni; svo nefnist 13,500 feta
hátt fjall í Sviss. Mr. Coechlin, sem
var aðstoðarmaður EifFels við að
byggja EifEel-turninn, á að stjórna
verkinu.
Hýzkaland. Keisarinn hefur
meitt sig við að stökkva út úr
vagni. Kvao að minnsta kosti verða
að liggja rúmfastur eina 10 daga.
Finnland á í vændum illa æfi.
Hershöfðitigi von der Roop, sem
áður var fylkisstjóri í Odessa, er
orðinn landshöfðingi í Finnlandi.
Hann er trúarofstækismaður og misk-
unarlaus harðneskju-hundur. Svo að
vist er talið, að hann muni fótum
troða stjórnarskrá og landsrjettindi
Finna.
Róssland. Hið fræga skáld
Tolstoj greifi liggur dauðvona.
England—-27. f. m. kom ótölu-
legur manngrúi satnan að Hawar-
den Castle til að heimsækja gamla
Gladstone. Allatt morguninn voru
að drífa að sjerstakar járnbrautar-
lestir fermdar múg og margmenni frá
Itorgum og byggðutn fjær og nær
á Englandi og Wales, og fólk úr
nágrenninu þyrptist saman bæði á
vögnum og fótgangandi. — Gladstone
var við beztu heilsu og hjelt ræðtt
til mannfjöldans, og hjelt kona ltans
stórri sólhlýf yfir höfði hans tneðan
hantt mælti. Hann varð aptnr og
aptur að gefa málhvíldir fyrir fagn-
aðarópi áheyrendanna. Meðal áheyr-
enda og heimsækjenda vortt ínargir
nafnkenndir menn af íhaldsfiokkn-
um; en á engutn þeirra sáust nein
hin minnstu tnerki ósantþykkis. —
Gladstone spáði því 1 ræðu sinni,
að nú rnundi eigi all-langt þess að
bíða, að almennar kosningar hlytu
að fara fram. Skoraði ltann á til-
heyrendttr, að sýna þá skýrt og
skorinort gremju sína yfir meðferð-
intii á Irum. Hann ámælti stjórn-
inni mjög fyrir frumvarp hennar um
að greiða skaðabætur vínveitinga-
mönuum, sem eigi fengju endur-
nýjttð vlnsöluleyfi sin. Kvað slíkt
tnundi kosta um 300 millíónir punda,
og væri engin hæfa ú hvorki að
taka siíkt fje úr vasa skattgreiðenda
nje að velta því sem ríkissktilda-
byrði yfir á herðar eptiikomendanna.
Alþýðutnenti væru nú farnir að sjá
og skilja bölvun vfnnautnarinnar,
sem gagnstæðar væru'öHu rjettvísu
siðalögmáli.
FRJETTiR FRÁ ÍSLANDI.
Reykjavík 23. aprfl.
Aelabrögð eru rýr lijer við
flóann þessa vetrarvertíð: 2—300
til hlutar í syðri veiðistöðunum tipp
og niður, fjöldinn undir 200, en
fiskurinn vænn, mest allt netafisk-
ur, nema í Garði þar sem net verða
eigi höfð, er varla nema þriðjung-
ur aflans þorskur. Á Innesjum lít-
ill afli til þessa.
Hákarlaskútur G. Zoega & Co.
kotnu fyrir skemstu inn með þenu-
an afla: Gylfi 120 tunnu lifrar,
Geir 100 tnr., Matthildur 70 tnr.
Landshankinn. Eptir tillögum
bankastjórnarinnar hefur landshöfð-
ingi 1. þ. m. fallizt á tvær af til-
lögum neðri dcildar alþingis í suntar
viðvíkjandi breyting á reglugjörð
bankans 5. júnf 1886: að sjálfs-
skuldarábyrgðarmenn skuli eigi þurfa
að vera búsettir S Reykjavík eða
þar í grennd, og að fyrir varasjóð
bankans megi kaupa eigi einungis
konungleg skuldabrjef, heldureinn-
ig önnur áreiðanleg verðbrjef, er á
skömmum tírna má koma í peninga.
Eptir reikningi bankans utn
tímabilið 1. jan.—31. marz þ. á.
hefur fyrirliggjandi sjóðsforði hans
minkað á þeint þrem mánuðum úr
219 þús. kr. niður í 178 þús. kr.
Mun það stafa mcst af því, að
hann hefur keypt handa varasjóði
konungl. ríkisskuldabrjef fyrir 35
þús. kr. Hann hefur lánað nokk-
uð minna út en inn hefur borgast
af eldri lánum, en keypt vfxla
fyrir 12 þúsund kr. Varasjóður
bankans sjálfs var S f. árs lok 62
þús. kr., auk 18^ þús. kr., sem
vorvt að eins ókomnar inn S hann,
en sparisjóðs-varasjóðurinn 23 þús.
Dað verða samtals rúmar 100 J ús.
kr.
Umboðsmaður ytír Norður syslu
og Reykjadals-jörðum og Flatey er
skipaður 27. f. m. Stefán Stephen-
sen, umboðsmaður Munkaþverár-
klausturs, — á að gegna þvf ásamt
sínu eigin umboði, þangað til öðru
vfsi kann að vera ákveðið.
Telefón milli reykjavíkur
og iiafnarfjarðar. Fáeinir menn
(8) úr Reykjavík og Hafnarfirði, er
höfðu mælt sjer mót hjer S gær
til þess að tala sig saman um að
koma hlutafjelagi á laggirnar S þvf
skyni, rituðu sig þegar fyrir nærri
því þriðjung af stofnsjóðnum, sem
er ætlazt til að verði 3000 kr.
DAin 20. þ. m. hjer S bænum
Guðrún GrSmsdóttir, nær þvf 83
ára að aldri, ekkja Guðlaugs heit-
Ins MattSesens á Yxney á Breiða-
firði, bróðttr sfra l’áls sál. MattSes-
ens á Dingvöllunt óg þeirra bræðra.
—- Guðrún sál. var merkiskona,
vönduö og vel metin.
ReykjavJk 30. aprfl,
Telefónfjklag reykjavEkur
og Iiafnarfjarðar var stofnsett 26.
þ. m., eins og til stóð, S þvf skyni
að leggja telefón milli Reykjavík-
ur og Hafnarfjarðar, lialda hontttn
við og hagnýta hann, Yoru þá
fengnar 2000 kr. í hlutaloforðum,
en vís von um nokkra fleiri, og á-
litið áhættulaust að byrja með það.
Lög voru samþykht og stjórn kos-
in (Jón Dórarinsson, Gttðbr. Finn-
bogason, Björn Jónsson). Viðina,
staurana eða stoðirnar undir þráð-
inn, skyldi panta rtú þegar frá Man-
dal, og annað efni og áhöld siðar
S vor. Sfðari part sumars á svo að
leggja þráðinn og láta telfóninn
taka til starfa.
JaIíDRÆKTAI!F.1ELAG RERKJAVÍK-
ur. Sama dag, 26. þ. m., var stofn-
að fjelag, er svo heitir, tnoð þeitn
tilgangi, „að hvetja menn til að
taka óyrkt land til ræktunar og
ljetta mönnum kostnaðinn við það
svo sem unnt er“. Stofuendur voru
10 menn hjer S bænum, embættis-
menn og borgarar, er liafa fengtð
sjer útmældar til túnræktar um 70
dagsláttur S landeign bæjarins hin
síðustu misseri, mest allt frá þvf f
fyrra; auk þess eiga nokkrir þeirra
fram undir 20 dagsláttur samtals af
ræktuðu landi (túnum). Fjelagið
ætlar að eignast o<r nota S sam-
einingu lresta og vagna, plóga og
herfi og íleiri jarðyrkjutól. Sömu-
leiðis að vora sjer úti um sem
niest af áburði, er til fellur S bæn-
um, láta gera safngryfjur fyrir hann
utanbæjar o. s. frv. Til þess stand-
ast þann kostnað skal greiða S fje-
lagssjóð 5 kr. tillag S eitt skipti
fyrir öll fyrir dagsláttu liverja af
óræktuðu landi, er tekið er til rækt-
unar, og ársgjala að auki 1 kr.
fyrir liverja dagsláttu af yrktu og
óyrktu landi.
Á uudirbúningsfundi nokkrum
dögum áður liöfðu þeir landlæknir
Schierbeck, kand. Ásmundur Sveins-
son og yfirrjettarmálafærslumaður
Guðlaugur Gttðmundsson verið kosn-
ir til að semia frumvarp til laga
fyrir fjelagið. Var frumvarp þetta
samþykkt eptir nokkrar umræður
°g þeir hinir sömu kosnir f stjórn
fjelagsins til næsta aðalfundar S
janúar 1891.
Clausens-veusi.aniií á vestur-
landi eru nú allar seldar eða komn-
ar S ýtnsra manna eign. Sigurður
E. Sæmundsen ltefur eignast verzl-
unina í ÓlafsvSk, Holger Clausen
Stykkishólmsverzlun, Zöllner tengda-
sonur H. A. Clausens, etazráðs,
ísafjarðar-verzlun, og Ricliard Riis
Borðeyrarverzlun, eins og áður er
getið.
RaNNSÓIvNARFERÐIR t>ORV. TIIOR-
ODDSEN. Dickson, auðmaðurinn frægi
S Gautaborg, er lagt hefur stórfje
til norðurferða Nordenskiölds o. fl.,
hefur boðist til að kosta rannsókn-
arferð Dorv. Thoroddsen f sutnar
hjer á landi, er þingið neitaði um
f fyrra, ef hann rannsakar Snæ-
fellsnesfjallgarðinn, á sama hátt og
hann hefur rannsakað flesta hluta
landsins áður.
ReykjavSk 3. maf 1890.
Barðastraxdarsýslu vestanv.
18. marz: Hin ágæta og hagstæða
hláka, sem kom f síðustu viku þorra,
hjelzt frant S aðra viku góu. í
annari viku góu tóku við allhvast-
ir vestanstormar framan af vikunni,
fyrstu 2 dagana, með 3—4 stiga
hita og nokkurri rigningu, en næstu
3 daga með nokkru frosti, hæst 9
gr. (6. marz). En 2 sfðustu daga
vikunnar var norðaustan-átt, all-
hvasst fyrri daginn (7. marz), ineð
8—11 gr. frosti, og líkt á sunnu-
daginn (9. marz), Hefur þessi norð-
anátt haldizt sfðan allt fram á þenn-
an dag, ýinist með nokkru livass-
viðri eða nokkrum kulda, en optar
með allmiklum kulda, hæst 15. og
16. þ. m.: 8—9 gr. R. Hagar hafa
ávallt verið nægir, en skepnur lítið
getað opt verið úti á gjafafjörum
sökum ltinna sffelldu kuidanæðins-a.
I blíðviðrinu S fyrsttt viku góu
fóru menn f hákarlalegur af Barða-
strönd og úr fjörðunum (vestur)
flestir eða allir 2 ferðir: þrennir af
ströndinni, og öfluðu að sögn, 8,
10 og 12 kúta lifrar S klut; þrenn-
ir úr Patreksfirði, og öfluðu 6, 8
og 9 kúta S hlut; og S Tálknafirði
fengu einir að sögn, 8 tn. á skip.
Um hina hef jeg eigi frjett, en
allvel munu þeir liafa aflað.
BARÐASTlÍANDARSÝSLU SUNNANV.
22. aprll: Veðurátta fremur óstöð-
ug í þessnm mánuði fyrir páskana,
en eptir þá austnorðan-átt, stundum
hvassviðri með kófi S ltálfan mán-
uð, frá 14. versta kófhret S nokkra
daga, optast frostvægt, mesta frost
á þessu tSmabili 7 stig R. Eptir
þann 18. gekk S landsunnan þfðu,
sem en lielzt, optast vindasamt.
Töluvert hefur þurft að gefa fjenaði
á tímabili þessu, þó er enginn
hræddur um að ekki hafi hey fyrir
skepnur sinar fram úr. Skepnuhöld
góð og sauðíje allstaðar f góðuin
holdunt.
Ný lög. Staðfest liefur konungur
enn fremur þessi lög -frá síðasta
alþingi, öll 22. marz þ. á.:
24. Farmannalög, f 72 gieinum.
25. Lög um löggiltar regltigjörð-
ir sfslunefnda (sjá ísaf. f. á.
blt. 274).
29. Viðaukalög við tilskip. um
veiði á íslandi 20. júní 1849
(bls. 258).
27. Lög um breytingu á nokkr-
um prestaköllum S Dala- og
Barðastrandarprófastdæinum
(bls. 274).
28. Lög um breyting á 1. gr.
S lögum um skipun presta-
kalla 27. febr. 1880—Klipp-
staðarbrauð reist við aptur
(bls. 245).
Dáin hjer S bænum 29. f. in.
ekkja KristSu Jónsdóttir, áttræð,
móðir Jóns útvegsbónda Ólafssonar
S HlSðarhúsum, merkiskona, atorku-
söm o<r vel metin.
O
Verðl.vinafkning iiáskólans
(gullmedHlíu) S Khöfn, liefur landi
vor, Nikulás Runólfsson, aðstoðar-
maður við fjölfræðingaskólann, feng-
ið f vetur fyrir ritgerð I náttúru-
fræði: um <ra<rnsæi S blöndun vökva
og dupta með líkum Ijósbrotum.
Heiðursmkiiki. Landlæknir G.
Schierbeck sæmdur riddarnkrossi
dannevrogsorðunnar 11. f. ín.
Brauð veit’t. Staðarstaður veitt-
ur af konungi 16. f. m. síra Eiríki
GSslasyni á Brciðabólstað á Skóga-
strönd, samkvæmt kosningu safn-
aðarins,
Rvik 10. maf.
I>I NGE Y J A RSÝSI.U (Axarfirði) 1.
apríl. Á þessum vetri hafa hafa að
eins komiö þrjú lirfðarskot: viku
fyrir jólaföstu (mannskaðabilur), viku
fvrir þorra og siðari liluta Góu, og
staðið þetta undir ^ tnánuð; mest
frott 14—16 gr. R. en aldrei staðið
lengi. Á eptir lirSðarskotunum hafa
þegar kornið bcstu lilákur; optast
næg jörð, Yfir l.öfuð má veturinn
heita afbragð S þessutn svoituin, þó
að dálStið væri skakviðrasamt fram-
an af. —- Ilafis alls ekki sjezt, eða
tilhans spurzt. — Guðmundur Hjalta-
son (skáldið) hcfur haft unglinga-
kennslu á 2 - bæjum S Axarfirði
(eins og 2 undanfarna vetur) og á
1 í Kelduhverfi, og viðast farið að
brydda á þess konar kennurum á
heldri bæum S flestum sveitum, en
hvergi nærri almennt cnn. Hrepps-
(Niðurl. á 8. bls.).