Lögberg - 01.10.1890, Blaðsíða 6

l.oClil'JKG, MIDVIKU1JAGIN.N 1. OKT. ii'.oo.
iogberg aiECBDisgs.
ILTic'ir |c'ssiiri fyrirs"jm tökum rjcr upp
prtinir tui n öniiiiiii liviiftuiiu.'tu, sem ósKa
i ci stíjtu livti u J.öglitu" i)“' reif.i mikkiir
jiiii iiihFt'lui, er lcst'iidiir vora kynni
viiiöu. — Ai.cicitar tökiim vjpr cigi ncf oas
!.Iiyrjið á Aoðuniini i'cim er lram koma
i rlikuin grcinuni. Kngin grein er tekiri
i pp iic iiia iiiiftincltn mdngieiui sig fyrir
litftjiTn liluðsins, eu sjúlfráðir cru höf-
i.nditr um, livortnufn |eirra verðuV prent-
tici.eðii ekki].
ALÞÝÐUMANNS SKYN Á
BAN KAMÁLINU.
(Aðsent frá Alberta)
Með bankalcifrunum íslenzku
clufrs. 18. sc[>t. lS8ú, cr svo ákveð-
ið, að iarídssjóður leggi frarn sem
lircint off beint tilluir 10,000 kr.
til nð stofna Lankann, ojr jafnframt
rycfi fit scðla . upp á 000,000 kr.,
fcm liann aflicndir bankanum til að
vcrzla mcð; þetta scðla tillacr er
ka'.iað lán, ekki í þeirri merkingu
að bankinn cicri nokkurntíma að
skila [>t í til 'baka, beldur líklecra
mcð tilliti tii [>ess, að bankinn á
cð jrrciða landssjóði \ [irC., sem
úricfra vöxtu af nefudri upplireð.
Hjermeð var J>á bankinn settur
á lufroirnar sein sjálfstæð stofnun,
c r vimmr fyrir eiginn reikning, græð-
ir tða tapar á peninga-vorzlun sinni
án [>ess iaudssjóði komi pað nokk-
r.ð viö; einungis er liann, landsjóð-
ttr, skuidbundinn til að innlcysa
seðiaria með fullu verði begar bank-
i:in „Iiœttir störfum“, ]>að er með
öðrum orðum, landsjiiður liefur með
seðia útgáfunni lilevpt sjcr í skuld
úíK 1,000 kr. scm lianu veit ekki
nær cn hann hlýtur að borga út í
o'lófögrum jieningum1). Uað getur
borið að fyrri en nokkurn varir,
bankinn getur S[>ilað sig á liaiisinn
á íáum árum, eða eitthvert sjcr-
lcgt tilfelli cyðilagt liann2),
og [>á Jiefur landsjóður ekkert
1) „llaUD'*, J.andssjóc'ur, JienUir ekki
nje ályktar, Jieldtir iimráðanieiin Jians
af landsins liálfu: aljingi og landstjórn;
cig |iiiu osr sfiórii licfitr i'iilln lcklcinir
ú n.ig bahkans á liverjum tíma. I.ands-
stjórnin skipar bankastjóia og yárskoð-
timiriiienn við baiikann. og efri dcild og
ncðri ctcild ul|ingis skipa sinn gæzlu-
stjórann lnor. Kcikningar bankans eru
birtir íi. livein máimð bæði í Stjórmir-
tíðimliiiium (scm bver emasti allingis-
::.aöur fær ókeypis) og í blöðiinum.
ll.inkinn gctur | aimíg óinögnlega „spilað
sig á liöfuðið“ „fyrr cn nokkurn varir“.
Ef liaiin færi að tapa, |,á yrði livert.
ii annsbarn í laudimi, scm les blöð, vart
við fað. Það er ekki og liefur nidrei
vcrið á íslandi nokkur stofnun, scni
bcfiii' vcrið stjórnað svo berlcga fyrir
allra manna augtim cius og landsbank-
inn isieczki. llitet.
2) Bankinn liefur bústnð í steinhúsi 1
og á beztu elcivarnarskápa, scm til eru |
ú Islandi. I>ótt búsið brytidi í jarðskjálfta
undanfæri aö F>orga sína skuld. l.Ti
svo ircttir á liiua síðtma allt :• c,n<r-
o L-) r>
ið vcl, ef engiu óhöjip kcma fvrir
og iiaukinn stendur og starfar um
ókotninn tíma, má sko heilann tnanns-
aldttr eða ltver veit iivað leno-’, otr
[>á l-.efur Jandssjóður [>etta litla
leigugjalcl jirc. 2,ö00 lcr. á ári
af seðla-upphæðinni, sem notagjald
fyrir ábyrgð sina og u[i[)liaílegan
tilkostnað11).
Seðlar pessir voru upphaflega
nefndir óinnleysanlegir og [>að var
rjettnefni, [>ví samkvæmt banka-lög-
ununi iivílir alls cngin innlausnar-
skylua á bankanum; liann má að
eins eptir kringumstæðum skipta
sinápeningum fyrir seðia; og inn-
lausnar skylda landsjóðs kemur, sem
sagt, ckki til greina fyrri en bank-
inn „liættir störfum1- 4)
eða lirynni í eltli, fá gæti ekkcrt farízt
af eiguni nje vcðskjölum bankans.
Kokkui' ófyrirsjáanleg tilfelli cr J>ví ó-
skiljunlcgt að geti cyðilagt liann. Auð-
vitað getur bimiun og jörð forgengið;
en fá verður iandssjóður væatanlega
samferða.
líankinn gefar ekki scðla, helJur
fær fullt verð fyrir er hann selur |á,
og veð cf Jiann lánar ]>á. Skyldi t>ví
bankinn hættn, t. tl. af |>ví að privat-
nienn stofni banka, svo |,essi veröi ó-
|.arfur, |á verður landsjóður auðvitað
að leysa til sín seðlana, cnda fær bann
|á einnig allar eignir liankans, sem verða
fullvirði seðlanna og meira til. líÍDgað
til hefur bankinn stórgrætt á hverju ári,
og J.að eru cngar minnstu líkur til að
hann bretti því. Jt.
3) Ilöf. þykir leigiigjaldiö, 2500 kr
árlega, lítið. A 5 árum endurborgar |,nð
þó landssjóði mcð rcntum allan hans
koetmið við stofnun liankans.
En er nú þcttta í rauninni svo iít-
ið gjald? hefur liinn lieiðmði böf. gert
sjcr grcin fyrir pvi, hvað mikið |>að cr
og fyrir hvað l>að cr?
Þcgnr landsjóður cr á 5 árum búinn
að fá aptur kostnaöinn, |.á cr þetta gjald
2500 kr. á ári hreinar teljur fyrir landssjóð'
Nú skulum við gera ráð fyrir, að land-
sjóður leggi fyrst uin sinn lijá sjer þenn-
an 2500 kr. lilut á þurru landi, sem biiiin
árlega dregur úr baiikanum. Gerum að
hann lcggi þctta fjc árlega í ttöfnunar-
ajóðinn og láti ve.xti og vaxtavexti leggj-
ast við liöfuðstól, og fái hann 4 af lxundr-
;iði i vöxtu. Eptir 18 ár cru |.á þcssar
i0 V1' 11111 jjri.a Iiu.fl v,".v 111...
avöxtum orðnar 01,113 kr. — Ept.il 30 ár
verður það c.röið upi 192,000 kr.; eptii'
54 ár vcrður |að ovðið um 4.50,000 kr.,
og cptir 72 ái verc ur Xaö rjett við 1
millíón króna —- eptir 90 ár fullar 2
millíóuir.
Er nú þetta svo „litill“ ávinningtir
í vöxtu af enipi? Því mcð lánstra-.isti
sínu bcfur bmdssjóður akapuð þannig
fje af cngu. 11.
4) Seðlarnir linfa allt af veriö óinn■
leysanlegir af banknnuui, nema hvað
hann hefnr jafnan skipt öllu friviljnglega,
sem um liefur verið lioðið. En það er ekki
óeðlilegt, að bindsbankinn sje ekki skyld-
ugur að leysa iun seðlana, af |ví að
hann liefur ekki gefið ).á út, lielclur
befur lnndssjóðurinn geíið (á út, og
biinkiim að eins fergið |,á aö iáni hjá j
landsjóði.— Jlitt er rangt, að innlausn
En fremur cru seðlarnir með
barilcalögunum gerðir gildur gjald-
eyrir í öllum iniianlands viðskipt-
um, í öil opinber gjöld o. s. frv.s)
Að [>ing og stjórn liali upj>-
lialiega ímyndað sjer að pcssir ó-
innleysanlegu seðlar munclu til
lengdar lialda fullu gildi, er mjög
ótrúlegt, enda [>ótt ujijiliæðin væri
takrnörkuð við J millíón. Ivaup-
menn og íloiri liefðu að vísu í bráð-
ina lilotið að taka [>á fullu verði
upp í gainlar skuldir og notað [>á
í vöru-tolla og fl. innanlands; en
að [>eir licfðu til lengdar tekið
fullu vcrði seðla scun [>cir á eng-
ann hátt gátu uotað til að borga
vöru aína og annan kostnað er-
lcndis, o) [>að virðist mjer nái engri
átt; og í j>rívat viðskiptum gátu
lögin elcki þvingað menn til j>ess<).
í ppinber gjöld gátu Jögin að
visu pvingað soðlana gjaldgenga
fullu verði og Jandssjóður notað pá
I laun embættismauna o. s. fry.
En ætli embættismennirnir Jiefðu
gert sig vel ánægða ineð að talca
laun sín í seðlum tneð ákvæðis-
vorði, pegar kaupmenn lrefðu ekki
tekið [>á nema með meiri eða
ininni afföllum?8) í stuttu máli,
arskylda landsjóðs komi ekki til greina
fyrr en liankinn „liættir.“ Hún kemur
til greina bvenær scm cinbver bundliafi
seðils vill sencla peninga til útlanda og
borgar fjeð með seölum iun í iandssjóð;
|;á lætur landssjóður borga það út er-
lendis þ. e. leysir seðlana inn. En lands-
sjóður skaðast ekki á því samt, þvi að
lioniun verður fullt verð úr seðlum þcss-
um; liann liorgar mcð þeim greiðslur
jnnnnlands, sem lnum annars liefði orð-
ið að liorga með gulli. (Þaö er rang-
liermt lijá höf., að bankinn megi að eias
skipta smspeuingnin fyrir seðla. Bank-
inn er skvldur til að víxla seðlum gegn
smápeningum „eptir |,ví sem tök eru á“.
en boiiuni er heimitt að skipta svo mikiu
af seðlum fyrir peninga, sem liann vill
og gctur). 11.
5) og í „alla almannasjóði11 lijer á
landi (sjá 4. gr.). Nú er póstsjóðurinn
grein af landssjóði, og því einn af „nl-
manmisjóöum“ landsins. Þanuig er inn-
lausnarskyitlnn ákvcðin í sjálfum batika-
lc'iguntim 5 4. gr. 11.
0) Því skyldu |eir cigi liafa gctað
»» »4»» ^ | ú <.>1 vrlt JltlIð) l(|
|.ví þcir gátu fengið póstávísauir kcypt-
iir fyrir þá. /,'.
7) llví skyldu lögin ekki gcta það?
Ef ),au scgja: landssjóðseðlar skulu vcra
löglegur skilcyi'ir bjc 1 lundi, þá getur
engiun neitað að taka viö |,eim scin
borgun upp í skuld. 11.
8) Þctta cr alit bjegónti. I>að cr
enginn að spyrja að, hvert embættis-
mennirnir sje ánægðir með skileyri
landsins eða ekki. Sje þeir ).að ekki,
svo geta |eir leitað sjer annarar atvinnu;
|.að er allt. Þeir eru ekki ánauðugir
Jrælar; þeir cru ekki nevddir í em-
bætti,. ef þeim líka ekki kjörin, ekki
framar en bjáið til að ráða sig hjá
lessum búsbónda fremur en iiinum. Og
Jetta með verðfallið á seðlunum er bara
ímyndun. Þeir iafa aldrei fallið um
einn eyri. H.
paö var allsendis óuiuíhTink'frt til
pess að scðlarnir jrætu til frain-
búðar lialdið fullu g'ildi, að gera
pá á einhvern liátt innlcysanlerpi,
að ojina einiivern veg til að fá
peiin skijit fyrir mótaða j>eninga;
°o PeBa hcfur nú líka landstjórn-
in gert með jióstávísana aðferðinni
sem öllum er nú orðin kunnugf).
Og nú gengur allt vel með seðl-
iina, engum kemur framar í liug
að fella verð á peim, pá er menn
fá peim skipt fullu verði fyrir gull
hvenær sem vera skaPo).
(Niðurlag næst).
9) IJjer leiðir ókunnugleiki böf. liann
á villigötur. Jlanii heldur nð stjórnin (um-
boðsstjórnin) bati einhvern tínia síðar, ej>t-
ir aö seðlarnir voru l'arnir að fallo, fnndið
tipp á því, uð taka við þeim á póstbúsi sein
borgun fyrlr póstávísanir. Höf. álítur, að
alþingismenn iiafi sjeð, að seðlarnir buiftii
að vera á eiiilivern háct innleysanlegir, en
verið svo samvizkulausir að birða okki um
að gera þá Jað; en svo hafi stjóruin liaW
úr skák. Sannleikui inn cr, að það var lög-
gjiifnrvaliUð (alþing og konungur), scm
al.yldiiði stjórnina til að taka við seðlunuin
á pósthúsið; þingið gei i'i þetta ineð 4. gr.
bankalaganua. og þaimig áður eu nokkur
seðill var út gefinn. 11.
10) „Engum komm framar í liug“ sogir
böf. Hvenær kom möt.num (,að í bug, cða
gnt mönnum komið þaC í hug? Ilaun gæt-
ir þess ekki, að þessi innbiusnarskyida er
elitri en seðlarnir; hún varð til í bankalög-
unum jafnsnemma heiniildinni til að gefa
seðlana út. It.
TAKIÐ ÞIÐ YKKJJll TIL
OG IIEIMSÆKIÐ
TŒ-ZIE]
NÖRTHERN -:- PÁCIFIC
------OG3--------
f,{AJjíTGBi\ J R /t B AUHFJ,\G! D
Getu” nú gefið larþegjum kost á
ut) bclju \m
að fara til austur-Canada eða Bantla-
ríkjanna annaöhvort
AL-LANDI.EIÐ EÐA Á VATNI
----------OG LANDI------
Samkvæmt nvjum breytingtim á tin a-
töfhim geta fai þegjar uú farið samfellda
leið, allt á járnbraut, og vcrið f.jótari í
ferðmn en með nokkurri annnri braut.
l>etta er birv eina liiia, sem stendurí sam-
bandi við ferðir liinmi mikilfenglegn eim-
skipa L:ike Superiór Transit C.o’s og
Northwest Transportation Co’s fimm daga
í viku hverri, svo að farþcgjum gefst
kostur á skeiumtiferð yfir vötuin.
Allur faiangur tii staða í Canada er
mnrktrýggður alla leið, svoaðmeun losna
við allt tollskoðunar óuæði.
SJÓ-FAR OG IÍEKKJUR
ÚTVEGAít
til og frá Stórbreta-landi og Evrópu. Um-
lioð fyrir allar beztu eymskipálínur.
FAR3RJEF FRAÍV3 OG APTUR
til Kyrrahafs-strandar, gild í sex mánuði.
Um fyllri skýrslur mávitja eða skrifa
til einlivers af ageutum fjelaRsius.
II. J. BELCH.
Farbrjefa agent 480 Main St.. Winnipcg.
II. SWINFORI). AXal agent.
Aðal Offiee-byggingunni, W’ater St.
Winnipeg.
T M. GRAIIAM.
AffalforslöfSuinaftiir.
o<r pið verðið steinhissa, hvað ódýrt
pið jretið keypt nýjar vörur,
-----EINMITT NÚ.——-
ftjiklar byrjrðir af svörtum og inislit
um k j ó 1 a d ú k u m.
50 tegunclir af allskonar skyrtuefni
hvert yard 10 c. og par yíir.-------
Fataefni úr alull, union- og b'rni-
ullar-blandað, 20 c. og [>ar ylir.—
Karlmanna, kvenna o<j barnaskór
-----með allskonar verði.—------
Knrlmrmnn, IrcrúTTlfTTir- 55tC0 ÖtV
par yfir.-------
Ágætt óbrennt kaffi 4 jid. fyrir $ 1.
—Allt ódýrara en nokfcru sinni áður
VV. [{. EAJOjl 8i Co.
SEUKIRK, MAN.
EDIN3URGH, D A K 0 T A.
Verzla með allan pann varning,
sem vanaleca er seldur I búðum í
smábæjunum út um landið (c/encral
stores). Allar vörur af beztu teg-
unduin. Koinið inn og sjiyrjið um
verð, áður en pjer kaujúð annars-
taðar.
T. M. Parkep’s
Steam Dye Works
Poiitaok Avk., gagnvart Stobart's Block
Hri.iiiHiir o<r litnr kinl- og kvennf-íitnnð,
svo :ið þ.ið litur út sem nytt, Alls konar
garchnu-tan, fin sem þykk, litnð með móð-
ins lit. [3«e. 3m.

l&'
eptir ó d ý r u ín
STÍGVJELUM og SKÓM, KOFF ^
ORTUM og TÖSKUM, VETL-
INGUM og MOCKASINS.
GEO. RYAN,
492 Main St.
| tiARSARFARIR.
j iHornið á Main & Notke Damee
|Líkkistur og allt sem til jnrð Ej
farfara þarf.
J ÓDÝRAST í BŒNUM.
' Jcg geri nijcr mesta far uin, aðj
sctn bezt fran
viö jarðarfarir.
Telcphone JVr. 413.
Opið dag og nótt.
M HUGHIKS.
208
nú farinn, bráOmn }töu [>au komin 1 mentituð
lönd, og járnbrautarlestin til New York, o<r gufu-
skijiið, sem gcngi yíir Atlantsliafið til Liverjiool,
iinindi skiia peim heim í tækan tíma.
N'íu dögum cjitir að [>au fóru frá Yokolmma,
hafði Mr. Fogg íerðazt yfir rjettan helining linatt-
arins. 28. nóvetnber íór Gencral Grant ylir 180.
liádegisbauginn, sein lengst er frá peim liádegis-
baug, er Loudon- stendur á. Af 80 döguin liafði
liann að sönnu eytt 52, og ekki voru ejitir nenia
28; en pess verður að gæta, að )>ó hann liefði
ekki farið neina liálfa leiöina að iiádegisbauga-
tili, [>á liafði har.ii í raun og veru farið tvo
[>riðju liluta af ferð sinni. ITann liafði orðið að
fira Innga króka; ef liann hefði a!It af farið
eptir 50 breiddargráðunni, sein London stendur A,
pá héfði hann ekki purft að fara nema 12,000
inílur, [>ar sem aj>tur á móti Hutningunum var
Svo liáttað, að liann varð nð fara 20,000 rnílur;
par af hafði hann nú farið 17,500. En nú var
ekki annað cptir en sigia yfir oj>in liöf, og Fix
var nú ekki heldur til að stemma stigu fyrir
lionum.
Svo vildi líka svo til pennan dag, að Passe-
j>artout gerði inerkilega njijigötvun. Eins og
menn muna, liafði hann staðið á pví fastara eu
fótunmn, að láta ættar-úrið sitt makalausa ganga
ósncrt, cins og liann l.efði allt af verið í Lon-
218
Mr. Fogg liafði hvorki unnið nje tnisst cihl)
einasta da<r.
O
XXV. KAPÍTULl.
Sim Francisco. Pólitískur fundur.
Kl. 7 uiii morguninn steig Mr. Fogg og
fi'irunautar lians á land i Ameríku, eða öllu lield-
ur á ílekahryggju pá sem gufuskijiin eru fetmd
og affermd við. I>ar voru allt í kring um pau
allra pjóða skij), og ferjubátar með tvennum til
prennum piljum, sem gengu fyrir gufu ejitir
Saeramcnto-lljótinu og ám peini sem í pað renna.
Passe-jiartout rjeð sjer ekki fyrir fögnuði út
af að vera kominn til Ameríku, og fanrist pvi
liann mega iil með að taka undir sig eitt af
sinum fjörlegustu stiikkum. En pegar hanrr kom
niður á bryggjuna, komst liann að raitn um, að
hún var ormjetin, svo að liann rak fæturna nið-
ur úr henni. Hann rak ujip hljóð, og hræddi
með pvf alla fuglana, setn sátu á pessum íljót-
andi lendincramörðum.
O r\
Mr. Fogg ljet sjer fyrst um [>að luigað, að
fá að vita, livenær næsta brautarlest til Ncw
5'ork legði af stað. Hún átti að leggja af stað
kl. 0, svo að ltann liaíði heilan dag til stefnu.
Svo leigði Iiann sjer vagn og ók til Aipjóða
212
tefja fyrir honum pangað til hahdtökuheimllclin
kæini. Það var jeg, sein sendi Bombay-piestana
á yður. Jeg svæfði yður í Honof Konrr. .Ico'
skildi yður frá húsbóuda yðar, og olli pví að
liann missti af Yokohama-skijiinu11.
Passe-jiartout krcpjiti hnefann jafnframt J>ví
st’iii liann lilustaði.
„En nú“, lijelt Fix áfram, „iítur svo út sem
Mr. Fogg ætli að lialda til Englands. Gott og
vel, jeg ætla að elta iiann. En framvcgis ætla
jeg að gera eins inikið til að grciða götu lians
eins og jeg hef gert mikið til að tefja fyrir
honum. Jeg lief breytt stefnu minni, og pað
hef jeg gert sjálfum mjer í lmg; yðar liagur er
sá sami og minn, pví að annars staðar en í
Englandi getið pjer ckki komizt að pví, livort
húsbóndi yðar er heiðursmaður eða ekki“.
Passe-partout lilustaði með athygli, og ltann
fann að Fix var alvara tneð pað scm ltann sagði.
„Eigum við að verða vinir?“ sjmrði Fix.
„Nei, ekki vinir; bandainenn skulum við verða,
en ekki nema að vissu leyti, pví að hvenær sem
jeg fæ minnsta j>ata af prettum frá yðar ltálfu,
J>á sný jeg yðttr úr liálsliðunum“.
„Við kaujium [>á pessu“, sngði lögreglu-
pjónninn stillilega.
Ellefu dögum siðar, 8. desember, korn fíene-
ral Grunt inn á höfnina í San Francisco.