Lögberg - 08.10.1890, Síða 6

e
Í.OGHDIUJ, MiUViKtOAGINM 8. OKT. 1S90.
1
[ t'ni’ir ppssiiri fyrintCgn tíikum vjer tipp
greiuir frá n iinniiin livaöauæfii, sem óskn
að stíga fieti á JXglærg og reifa nokkur
(iitu niálefiii, cr lesendur vora kynni
vnrðn. — Auðvitiið töknm vjer eigi aö nss
ábyrgð á íkoðuninn keiin er fram komn
S slíkum greinum. Engin grein er tekin
upp nema liöfnndur nafngreini sig fyrir
rltstjórn blnðsins, en sjálfráðir eru höf-
tiiidnr um, hvort uafn feirra veröur prent-
að eða ekki].
ALÞÝÐtJMANNS SKYN Á
BANKAMÁLINU.
(Aðsent frá Alberln)
En hvcr á'irif hefur rní [essi pcst-
ávítana aöferð á iands«jóðinn?
Seljum svo að |>essar ávísanir nemi
ú ári hvei ju 100,000 kr. Þá er öll seðla
upphæðin (öOO.OOO kr.) gengin í gegnnm
þessa .... .. millu“ á 5 árum, og land-
sicður anuaðhvort kominn í 500,000 kr.
skufd við ríkissjóð, eða búinn að borga
tjeða upphæð í gnlli að svo miklu Jeyti
sem haiin hefur haft föog á. Jleð öðr-
ura orðum: lnndssjóður er \>ú búinn að
innleysa alla seðla upphæðina ineð fullu
ákvæðisveröi. Eptir önnur 5 ár verði.r
Jiami lníinn nð iunleysa seðla upphæð-
imi tvísvar o. s. frv. og stendur eptir
sein áður, liversu opt sem hann inn-
leysir seðlaua á |ennan hátt, í hinni
iipphnfipgii iögákveðnu skuld, að inu-
bysi seðlrtua með fuilu verði |á er
bitikinn „hrettjr störfum".
Jlefði lnndssjóðurinn (skoðaður sem
porsónn) viljnð sjá sem bezt um sinn
eiginn hag, |á held jeg hann liefði
kveikt i seðlasneplunum jafnóðum og
Jionujn vnr færð liver ávísunar upplireð
nf póstluísinu. I>á hefði hann lokið
sknld sinni, eitt sinni fyrir öll, á fyrstu
5 líriimim og enga seðla átt framar yfir
liöfði sjer til iiinlnusrlar. Eu 1 iess
stað að breyta svona hj'ggilegn, notar
nú lnndssjóður |.essa iunkeyptu seðla
að svo miklu ieyti sem fær> gefst á,
jafnóðum til útgjalda sinna og Jæytir
|eim l.nnnig til baka út í aimenning,
lnaðiiii hami vonum bráðara fær |«í á
ný til innlausnar og svo koll af kolli.
Hvort póst-ijóðiiriun í Keykjavík
sem gefur út ávísnnirnár, er grein af
ríkissjóði Dana eitis og lir. E. .Magn-
lisson segir, eða lianu er grein af land-
sjóði eins -og )>eir segja Sighvatii'' og
Jón Olafsson, |>að gerir enga breylingu
á kau áhrif sen. póstávísanirnar hafa á
landsjóðinn, (.au áhrif verða hvort sem
er alveg liin söinu sem að framan er
sýut.
En nú kann eiiiliver að segja nð
b.inkinn sjálfnr sje grein af landssjóöi
og úr j.ví naiiðsyn bar til að gera seðl-
ana innlóysiinlegii, i>á komi það í snina
stað niður, livort Jiankinn sjálfur var
látinn iunieysa t>.í, eða landsjóðurinn;
lianknstofminin bvíli hvort nð sje að
öilu leyti á lindssjóðnum og bankinn
liefði auðvitað |urft upphaflega að fá
niiklu mefra peninga tillag úr landsjóði
lil 1 ð geta sjállur innleyst seðlnna.
Skyldi kað geta vcrið að fjúrhagur
landssjóösins og bankaiis sje svona sum-
eigiulegnr? Kf nú bnnkinn t. d. skyidi
spiln sig í botnlausiir sktildir og vcrðti
gjnldj-rota má ske upp á 2,-3 millíónir
kr.. ætli landsjóðiir yrði f>á skyldaður,'
-auk ícss aíV iunleysa seðiana í sein-
aswi siinii,— líka að borga alla skuida
Slípu baukans?
En jeg lief eins og að framan er
sagt, skilið svo að með bimkalögunum
sje biuikinn gerður að sjálfstæðri stofn-
un, sem græði eða tapi fyrir eigin
reikning á peninga verziuu sinni, og
einmiit vcgim.less nð lianu nýtur hagn-
aðarius og gióðnns nf verzlmi sinui (ef
verzlmi huns er í fobuilegu lagi), ætti
hinn sjált'ur eins og liver nnniir bnnki
að geta staðið straum af imilausnar
skylduuni. Að líkiudiim bjóðast bark-
anuin ýms tækifævi til að skipta seði-
um fyrir gull, t. d. við hrossakaupmenn
og fjárkanpmenn, sein lieldur kys-i að
reiða með sjer seðla út um land, en
(mngar peningja-pyngjur, og tæki bank-
iun þannig inn gull með annari het.di
í stað |.ess er hann ijeti úli með binni.
Þar á móti liefur latidssjóður ekkert
í aðra liönd, ekkert nema gull útgjöld
á gullútgjöld ofan ofun (jeg tel varla
i.etta litla leigugjald, x/í prc. af seðla-
upphæðinni, sem bankinn á að greiða
iandssjóði) og hvar á hann svo að taka
allt l-etta gull? Eandsjóðurinn er sá
eimitti haudiiafi seðlunni, sem engaun
kost á að fá |>eim skipt fvrir guilpen-
inga.
Setjum svo að landsjóður hafi lagt
til síðu t. d. í viölagasjóðinn (ef hann
er ekki orðinn uppjetningur) 1 millión
kr. í gulli, sem liann ætlar að hafa á
reiðum höndum ef á |>nrf að halila t.
d. til nð taka |>átt í einhverja gagn-
legu stórvirki, er erlendar stjórnir eöa
erlend fjelög tækju sig fram um, svo
sem að leggja frjettaþráð til ísiands
eða eitthvað (>vílíkt. Eptir framansögðu
er Jiessi gull-millíón á 10 ún» fresti horf-
in inn i Kíkissjóð Dana fyrir seðla-
ávísanir. En |>á mun verða svarað:
Landsjóður hefur tekið við jafn-
gikli gullsins í seðlum og borgnð nieð
|eiin árleg lítgjöld sín, svo (ætta hefur
aiit jafnað sig upp. En mjer skilst.
Jietta ekki rjett vel. Jeg geng út frá
|.ví að landsjóður bafi lagt áminnzt
giill til siðu sem nfgiingsfje, er liann
ekki Jiurfti að brúka til árlegrn útgjaida,
til að niæta feim hefur hann tekjur í
skyldum og sköttum o. s. frv. Og vit-
stnlega jiiirfa ekki peningar (bvorki seðl-
ar nje gullpeningai) nð ganga árlega
gegnum landssjóðinn fyrir allri Jeirri
upphæð sem tekjur lians og litgjöld
nemn, mikill liluti |cirr.ir uppliæðar
jnfnast reikningslega með ýnisom víxl-
um, t. d. landsjóður á að gjnld.i sýslu-
möunum úrleg einbættislaun, 011 sýslu-
menn aptur að standa landsjóði skil á
árlegum sýslugjöldum, vörutollum og
tí. Slíkar uppbæðir ninnu sem optast
látnar jiifna liver aðru að svo miklu
leyti sem liægt er, ndsmunurinn að eins
greiddur í ]>eningum, á hverja síðu sem
er. Og livað á svo landssjóður að gera
með alla |>essa innkeypt'i seðla? Ekki
getur liann sett fá á vöxtu í viðlaga-
sjóðinn, mig minnir að sá sjóður sje
látinn ávaxtast í ríkissjóöi Duna og |,ur
liufa seðlnriiir litið að ),ýða.
Iijer er nú skyn alþýðumannsins
aptur Uomið í vandræði, liann getur
ekki gert sjer Ijósa grem fyrir |,essum
tveimur höfnðatriðum:
1. Ilvar á 1 andsjóður að tika allt
|.að gnll sem útlieimti.-t til að borgu
seðla ávísanirnnr?
2. Hvað ú landssjóður uð gera vitS
alln ).á seðia sem baun innkuupir til
að gera sjcr liá arðsama?
Um leið ogjeg nú bið liinl'iú ðr-
uðu ritstjórn „Lögbergs" að ljá þessum
línum riim í biaöi sinu, vona jeg bún
geri svo vel að leysa á auðskilinu hátt
úr (jessum tveimur spursmálum.
Aibýðumaður.
SvAlt ritstj.: — Fyrst af öllu
verðum vjer að taka ]>að fram, að
|>að er ranffhermi í allri pessari
i«rein höfs., að landssjóður fái að
eins \ pr(Jt. af láni sínu til bank-
ans (Ö00,0(X)); liann fær 1 af hdr.—
Vjer ijetum í ó'ráti f>etta mishermi
höf.s villa oss í svari voru í sið-
asta blaði. Aíleiðingiu af pví er,
að |>nr sem vjer reiknuðum út,
hvað landsjóður yrði búinn að fá
í aðra hönd á hverju tilteknu ára-
bili, ]>á eru tölur vorar einlægt
helmingi of lágar. Vjcr biðjum ]>ví
lescndurna að tvöfalda allar töiurn-
ar í útreikningi vorum í síðasta bl.
Vjer getum ómögulega verið
að svara orði til orðs öllum sfðari
hluta pessarar greinar. Hún er öll
s[irottin af ]>ví að liöf. hefur ekki
órnakað sig með að /iuffsa nógu
vel. Ilann veit auðsjáanlega allt
pað verulcga, sem liann ]>arf að
v-ita, til að sjá pað sanna; en hann
liefur ekki liaft elju til að lmgsa
nóg um málið.
Annars dytti honum ekki í
hug að segja, að landssjóður hefði
nokkurn kostnað af að leysa seðlana
inn nema einu sinni. Hann sæi ]>á,
að pegar landssjóður væri fvrsta
sinn búinn að leysa inn alla seðl-
ana, pá væru ]>eir borfnir úr við-
ski[itum nianna og ’kæinu cigi fram-
ar til innlausnar, neina, þvi að eins
aö þeir veröi ffefnir út á ný. Nú
eru ]>eir vitanlega gefnir út á ny,
cn vel að merkja ekki öðruvísi en
scm gulls virði, mót fullu jafngildi
í gulli. Og ]>á kostar ]>að land-
sjóð cllert að lcysa [>á inn í ann-
að sinn, af [>ví að liann fjekk (jall-
verö fyrir ]>á er liann jaf þá út
í aunað s 1111.
Hvar viðlagasjóður er ávaxtað-
ur, kemur pessu máli ekki lifandi
ögn við. Að liann sje ávaxtaður
í ríkissjóði er bara drauniur. Nokk-
uð _íif lionum er ávaxtað með pví
að kevpt eru aröbær verðbrjef, sem
selja má nær scm vill. Talsvert er
ávaxtað í veðlánum lijá landsmönn-
um.
Aðalatriðiö er, að pað er lane/s-
sjáöar (ek/ci bankinn), sem gefur
út scðlana (eins og lögin heitnila
og seðlarnir bera með sjer); seðl-
arnir eru pannig ekki annað en
sku/dabrjef landsjóös. Landsjóður
gefur pá út; liann leysir pá inn.
Veit ckki liöf., að bankar, sem
gefa út seðla, innlevsanlega hvenær
sem krafizt cr, purfa a/drei að hafa
meira gu!l fyrirliggjandi, en pá «[>[>-
Iiæð, sem seðlarnir nema alls. T. d.
banki, sem gæfi út 1 millíón doll-
ars í seðlum, parf í allra h&sta
TÍMBUR YEEZLAN
ROBINSON & CO.
SELKIBK,
liafa pær mestu og beztu birgðir af alls konar söguðu timbri
hefluðu og óhefluðu og alls konar efni til húsabygginga.
Hið lielzta er peir verzla með er:
GRlNDA-VlÐlIt (heflaðir og óheflaðir)
GÓLF-BORÐ (hefluð og plægð)
UTANKLÆÐNING (Siding) liefluð
INNANKLÆÐNING (Ueiling) licfluð og jdægð
ÞAKSPÓNN, yinsar tegundir
VEGGJA-RIMLAR (Lath) ýtnsar tegudir.
IIURÐIR og GLUGGAR, ý\i sar stærðir
BRÚNN PAPPÍR og TJÖRU-PAPPlR.
Kotnið og skoðið og spyrjið epr verði og öðrum kjörum í.ður
----------en ]>ið kaujiið annars staðar-
í'red. Robinsoxt*
ág 13, 3m. ---Forstöönmaður.-
lagi að liafiv 1 millíón dollars í gulli
til að geta lcyst pá inn; og með
pessari ujipliæð getur liann leyst [>á
inn hvað eptir annað; liann lætur
pá aldrei úti án pess að fá fullt
gullvirði fyrir.
Ef nú landssjóður tapar ein-
lægt á sínum scðluni, hvenær setn
hann leysir pá inn, og pví meir
sem liann leysir pá optar, pá hlýt-
' ur hver einasti seðilútgefandi banki
í lieimi, sem leysir inn seðla sína,
að tajia að sama skajii. Dvf að
peirra starf er I pessu efni alveg
sama sem landssjóðsins.
Dað er lirein og bein ímynd-
un, að pað, sem landssjóður parf
að borga ríkissjóði árlega til að
jafna viðskijitahallann pcirra á milli,
komi af seðluntim. Það kcmur
blátt áfram af pví, að tneiri jien-
ingar ern sendir í póstávisvnum út
úr landinu, en inn í pað, og petta
var alveg eins tilfellið áður en
nokkrir landssjóösseðlar voru til.
Auðvitað komtt peningarnir inn í
landið jafnmiklir aÖrar leiötr. Ann-
ars liefði fljótt orðið umskijiti, og
minna farið pessa leið út, pví ekki
er ísland gullnámaland. Ekki borg-
ar lieldur landssjóður sjerstaklega
þaö í gulli til ríkissjóðs, sem hann
leysir frá jióstsjóði í seölum. Land-
sjóðnr tckur líka við öllu pví gulli,
sein póstsjóði er afiicnt til flutn-
ings út.
O ,
Svar uj>{) á sjiurningnr liöfund-
arins verður í stuttu máli petta:
1. Landsjóður á að taku ]>að
gull, seni liann parf að senda út,
lijá sjálfum sjer, af pvl gnlli, sem
bann licfði purrt til að inna af
liendi innanfands-gjöld sín, ef bann
hefði ekki leyst inn seðlana.
2. Seðlana brúkar bann svo til
að inna af hendi innatdands-gjöld
sín, sem hann hcfði orðiö að borga
með gullinu, sem hann nú sendir
út, ef hann hefði ekki haft seðl-
ana til að borga með.
MaKKAÐS VERÐ f 'WlXNU'EG,
1.—7. okt. 1890.
Hveiti (ómalað), bushcl. ..., .á. .$ 0,70-0,85
llafrar, — - - 0,25—0,30
Hvcitimjöl, patents, 100 pd. - - 3,05
str. bakers’ — - - 2,85
2nd — • “ 2-55
— xxxx — - -- 1,00
superfine — - - —1,30
Ursitffi, gróft (bran), - - -)4,C0
fínt (Shorts), — - • 16,00
Maismjól, 1(X) pd - •- 1,50
Haframjól — - - 2,70—2,80
Brenni, timrnk, cord .... - •- 4,00-4,50
ösp (poplar) — ... - - 3,25—3,50
/Tej', ton 5,00—7,00
Svínffcitii (lard) 20 pd. fata - - 2,15
Sm/ör, pd. nýtt, - 0,13—0,14
eldra — » »
EfX* tyift - - 0,19-0,20
Kartójhir, bushel (nýjar). . 0,25
Flcsk, pd. nýtt - - 0,10
lúílfskcty pd - $ 0,CG—0,08
Sauðaket — - - 0,10—0,11
Nautakct, — 0,05
Svln á fæti pd 0,07
Naut —— pd
Mjólkurkýr $■>0.00—40,00
Stuðir á fæti 4,50—5,00
BÚÐA-VERÖ í WlXNII’EG,
I,—7. okt. 1890.
Fyrir $1,00 fæst: kafH 3*ý—4 p<l,
livítsykur liögj>vinn 9—10 pd.; <1to. raspaAur
11—12 p<!.; púft'ursykur, Ijósbrúnn, 14 p<l.;
tc '2'/2—i'/í (h1. ; rfsgrjón, smá 18 pct.;
dto. heil 14 p<l.; Jmrkuð epli 10 pd.
ISLEXEK-EÓTERSKA KIRK.IAN.
Co:. Nena & MeWilbam St.
(Rev. Jón Bjarnason).
Sunnudaj:
Morgun-guðspjónnsta kl. 11 f. m.
Sunnudags-skóli kl 2£ e. m.
Kveld-guðspjóuusta kl. 7 e. m.
O. G. 7’.“ Fundir Isl. stCknanna
Heki.a föstucL, kl. 8 e. m. á
Assiniboine Hall.
Skui.ii miðvikudögum kl. 8 e. 111.
Albert Hall
Barnamusteri „Einixgin11
priðjud. kl. 7^ e. m. í
ísl.fjel.liúsinu.
220
bliðkaðist liann. Fix var auðsjáanlega ekki leng-
ur óvinur; liann var bandamaður og stóð við
sainuing sinn.
Eptir miðdegismatinn fengu ]>au sjer vagn
og óku til járnbrautar-stöðvanna. Þegar Mr.
Fogg var að komast upp 1 vagninn, sagði liann við
Fix: „Hafið pjer sjeð pennan Proctor, ofurst-
ann, síð.in?'4
„Nei‘*, svaraði Fix.
„Jeg skal sjá uin að koinast ajitur til Ame-
riku og finna hann“, sarrði Fo<><> rólejra. „Það
dugar ekki fyrir Englendinga að láta fara með
sig eius og hann hefur farið mcð okkur“.
Lögreglupjónninn brosti, en svaraði engu.
Það var pó auðsjeð að Mr. Fogg var einn af
pcirri tegund Breta, sem berjast erlendis, pegar
]>eiin pykir gengið nærri sóma sínum, pó að peir
leyfi ekki einvfgi beima fyrir.
Kl. <>£ kom ferðaíólkið til járnbrautar-stöðv-
anna, og var lestin ]>á ferðbúin. Mr. Fogg kall-
ali á burðarmann einn, og sjiurði liann, hvemig
staðið hefði á ólátunum pann dag.
„Það var fundur“, svaraði burðarmaðurinn.
„Það var eitthvert fjarskalcgt njijmám á göt-
unuin.
,.Það var ekki nema kjörfundur“.
„Það hefur víst farið fram kosning á æðsta
herforjnpja Baiidarfkjanna?“ sagði Mr. Fogg.
Frá Sacramento liggur brautin fram lijá
Junetion, Roehin, Auburn o>' Golfax o<r treirnuni
Sierra Nevada fjallgarðinn; k1. 7 koin lestin til
Ciseo. Einum klukkutíma síðar var svefnvagn-
inn ajitur gerður að venjulegum vagni, og gátu
pá farpegjarriir sjeð bið d/rlega úts/ni pessa
fjallalands. Brautin lagaði sig ejitir öllum dutl-
ungum fjalllendisins, stundum var hún í snar-
bröttum brekkum, sumstaðar voru á lienni skarji-
ir ldykkir, sumstaðar fór hún inn í pröng gil,
sem enginn vegur sýndist liggja út úr. -Eldur-
inn glóði í vjelar-arninum, rcykurinn stóð uj>j>
úr strompinum, viðvörunar-klukkan hringdi, „kúa-
takarinn“ stóð fram líkt og sj>ori, og blístrið og
hvæsingarnar í (vjelinni runnu satnan við niðinn í
fljótum og fossuin, og dökki reykurinn vatt si<r
utan um stofna furutrjánna. Lítið er um jarð-
göng og br/r á pessum lduta brautarinnar, pví
að hún liggur fram með hliðutn fjallanna, en
fer ekki gegnum ]>au.
Um kl. U fór lestin eptir Carsondalnum inn
í Nevada-ríkið, og var stefnan enn norðaustur.
Uin hádegi fór Jestin frá líene, liafði staðið ]>ar
við 20 mfnútur til pess menn skyldu geta feng-
ið sjer morgunmat.
Ejitir morgunmatinn scttust farpegjarnir ajit-
ur í sæti sfn í vögnunum, og dáðust að úts/n-
inu. Sumstaðar stóöu vísunda-hópar eins og af-
m
'egur, og tnundi hafa kyrkt gamla kunningja
sinn, cf liann hefði orðið var við nokkurn lilut
grunsaman frá lians liálfu.
Ejitir lijer um bil klukkutíma fór að snjóa,
en pó ekki svo mikið að lestin gæti ekki hald-
ið áfrain. Ekkert sást út um oluo-oana noma
O OO
ein afarstór livit breiða, og s/ndist gufan úr
vjelinni grá, ]>egar hún var borin saman við
hana.
Kl. 8 koni lestarpjónninn inn og sagði að
háttatími væri kominn. Bökin í sætunum voru
pá lögð niður, rúmstæði dregin út og búin til
rúm á fáeinum augnahlikum. Með pessu liagan-
Jega fyrirkomulagi fjekk liver farpegi rúm, og
varði sig með tjðldum gegn forvitnis-augum anti-
ara. Rekkjuvoðirnar voru hreinar, kodtlarnir mjúk-
ir. Ekkert var að gera nema fara í rúmið og
sofa, «g pað gerði hver maður, rjctt eins og
á skipum; en lestiu paut áfrain yfir Californíu-
ríkið.
Landið milli San Francisco og Sacramento
er ekk: mjög liæðótt; brautin liggur par í norð-
austur fram með Ameríku-fljótinu, sem rennur út
í San Pablo-flóann. Þær 120 mílur, sem eru
tnilli pessara borga, voru farnár á 0 klukkutím-
um, og mcð pvi nð farið var fram bjá Sacra-
mento um miðnætti, gat ferðafólkið ekkert sjeð
af ]>eim bæ.