Lögberg - 19.11.1890, Blaðsíða 4

4:
I.ÖGJSEÍíG, MIDVIKUDAGINN 10. NÓV. iSqo.
J ö % b t X Q.
Gefifi út afi 573 IHain Str. Winnipejr,
af Tkf Löftberg Pnnting Tr Puhlis/nng Coy.
(Incorporated 27. May >800).
Ritstj rar (Editors);
Eiuar Hjörleifsson
Jón Olafsson
Businf.ss Manaokr: Jón Úlafsson.
AUGLÝSINGAR: Siná-auglýsingar f eitt
skipti 25 cts. fyrir 30 orð efia 1 þuml.
dalUslengdar; 1 doll. um mánufiinn. Á stærri
auglýsingum efia augl. um lengri tíma af*
slattur eptir samningi
BÚSTADA-SKIPTI kaupenda verður að til-
kynna ihrifletia og geta um fyruerandi bú-
stað jafnframt.
UTANÁSKKII'T til vor cr:
Thc l.ögberg Printing & Puldishing Co.
P. O. Box 368, Vv'innipeg, Man.
--- MIDVIKUr. /9. NÖV. 1890. ----
AFSKIPTI VOR AF IIJERLEND-
UM MÁLUM.
Rmða Einare lljörieifsaonar á spítalasnm-
komunni i3. þ. m.
Jeg efast ekki um, að Jrið mun-
ið öll hafa tekið eptir, að pað er
nokkuð sjerstaklegt við pessa sam-
komu, sem v:ð erum að halda hjer
i kvöld. Hún kemur allt af aptur
á hverju ári, pessi spítalasamkoma
— ekki samt nema einu sinni á
hverjum 12 mánuðum. t>að er venju-
legast eittlivert pjark á undan lienni
nm pað, hverjir eigi að .,halda‘‘ hana
og fá heiðurinn af henni. En um
nokkur ár hefur sú niðurstaðan orðið,
að samkoman hefur verið haldin af
einhverju fjelaginu, eitthvert peirra
liefur verið kvitterað I Free Press
sjer til stórmikils fagnaðar.
t>að er pó ekki petta, sem er
einkennilegast við pessa samkomu,
að á undan henni gengur dálftið
pras, eða að minnsta kosti keppni
og metingur. Ileldur er pað pað,
að petta er í raun og veru eina
samkoman, sem íslendingar lialda í
pessum bæ, og segja má að standi
í nokkru sambandi við rnálefui hjer-
lendra manna.
Og pað má segja meira. I>að
llggur við að pessi spítalasamkoma
á hverju ári sjeu pau einu afskipti,
sc-m íslendingar í pessum bæ hafa
nokkuð almennt af málefnum annara
pjóðflokka lijer. Án pess jeg vilji
gera Iftið úr pessum samkomum,
pá trúi jeg ekki öðru en ykkur
pyki pau aískipti nokkuð lítil, peg-
ar pið farið að hugsa ykkur um.
Jeg veit mjer verður svarað pvf,
i hugum sumra majina að minnftta
kosti, að af /ínsu skipti íslending-
ar sjer, sem öðruin pjóðílokkuin
k mur jafnt við og peim sjálfum.
t>eir hafi tvær Good-Templara stúk-
ur í pessum bæ, st-m sjeu
að vinna að bindindismálum með
hjerlendum mönnum. I>eir taki líka
pátt í pingkosningum og: bæjar-
stjórnarkosniitgiim; íslendinga verði
fyllilega vart, pegar fara eigi að
ganga til atkvæða almennt í pess-
um bæ.
t>að situr ekki á mjer að vera
að lasta Good-Templara-stúkurnar
okkar, og jeg ætla ekki heldur að
gera pað. En jeg heid jeg segi
ekkert annað en bláberan sannleik-
ann, pó jeg fullyrði, að allur há-
vaðinn af löndum vorum, sem inn
í pær hafa dregizt, hafi koinið pang-
að i öðru skyni en beinlínis pví
að berjast með lífi og sál á móti
ofdrykkjuuni og fækka tækifærunum
til að láta eitur hennar breiðast út
meðal pjóðarinnar. Ef við Good-
Templarar eigum að vera hreinskiln-
ir, pá hehl jeg pví miður að meiri
hluti okkar verði að kannast við,
að peir liafi gengið inn I stúkurn-
ar fyrst og fremst í pví skyni að
stytta sjer stur.dir eitt kveld í viku.
Og éins er mjer óhætt að segja,
að pað er ekki bindindismál, sem
allur bávaðinn er sólgnastur í að
heyra talað urn á fundum vorum.
Svo er nú pólitíkin okkar. Já,
víst liöíum við greitt atkvæði við
pingkosningar. En livað margir okk-
ar skyldu nú hafa greitt atkvæði,
einmitt á pann hátt, sein peir hafa
gert pað, af einskærri umönnun fyrir
velferð landsins? Jeg veit peir eru
til, peir íslenzkir menn í pessum
bæ, sem láta sig landsins mál nokkru
varða. En jeg pykist líka sannfærð-
ur um, að peir sjeu fáir.
Eða pá málefni pessa bæjar,
sein við eigum heima í — hvaða af-
skipti liöfum við eiginlega af peim
liaft? Greitt nokkur atkvæði við
bæjarstjórnarkojsnjngar um okkur
bráðókunnuga menn, pftð pr allt
og surnt. Ilefur íslendingum nokk.
urn tfma dottið nokkuð í hug, sem
gera pyrfti fyrir pennan bæ? Ekki
svo s/nilegt hafi verið. I>eir hafa
baft ein ofurlítil afskipti af pví,
hvernig varið er fje bæjarins, en
pað er Hka, mjer vitanléga, allt óg
sumt: sent menn til bæj&rstjórhar-
innar, til pess að herja út bjálp
handa fátæklingum sínum og ókeyp-
ts grafir og ókeypis. kistur handa
dauðum lönduin síuum. Minni en
pað hefðu afskíptiii af bæjarmálum
naumast getað verið, og ineit’i en
petla hafa pau ekki verið. ' •
Það er búíð »ð ræða og ritd
ósköpin öll vor á m»*ðal um pjpð-
erni vort og pjóðarsamhejdi í pessu
landi. Dað sæti illa á mjer að
hr.yta í pær umræður. Dað er líka
sannfæring itifn, að pær liafi hvorki
verið ófyrirsynju nje árangurslausar.
Jeg vona að pær liafi skyrt yrais-
legt fyrir löndum voruin, sem skyr-
ast purfti. Við höfum purft að
gera sjálfum okkur og löndum okk-
ar heima ljóst, að við viljum vern,
ætlum að vera íslendingar svo lengi
og að svo miklu leyti scin pað get-
ur með nokkru móti sampíðzt við
starf okkar _ og lífsköílun í pessu
landi. Um petta ketnur nú öllum
íslendingum saman, að minnsta kosti
öllum peim sem nokkuð fást við
að ve.rka á hugi almennings hjer
norðau landamæranna.
En pað er annað stóratriðið í
lífi okkar Vestur-íslendinga, sem við
eigum í raun og veru enn að mestu
leyti ótalað ufn. Við eigum enn eptir
að skyra pað fyrir sjálfum okkur,
að við erum skyldugir til að taka pátt
í pjóðlífi pessa lands — ekki sem
atkvæðastórgripir, sem teyma má
fram og aptur, heldur sem hugsandi,
frjálsir og sjálfstæðir menn. Við
eigum eptir að læra að láta okkur
annt um málefni pessa lands, frelsi
og framfarir fóiksins, sem við bú-
um saman við. Fæstum af okkur
dettur í hug að styrkja nokkuð sem
ekki kemur við íslendingum einum
— nema spítalann. En slíkt dug-
ir ekki lengur. I>að er svo fyrir
pakkandi, að pað er minni hlutinn
af íslendingum, sem liggur á spí-
talanum. Mciri hluti vor á að starfa
heilbrigður mcð öðrum pjóðflokkum
í pessu landi. Og peim meiri hluta
megum vjer ekki gleyma.
Yjð erum stundum að tala um
pað f seinni tjð, ag vii5 viljum fá
einhver völd í pessu luhdi,- Við
sogjumst vora orðnir svo margir, að
víð eigum heifptihg á pvj. Það er
óneitanlega mikjð satt f pvj. Eh
pó vil jeg spyrja ykkur að eirm I
tilefni af peirri kröfu: Geturn við
átt nokkra lieimting á völdum í
landinu fyrr en við höfum ótvíræð-
lega sýnt, að okkur liggi laudsins
jjiál á hjarta? Ættum við ekki að
gera okkijr Ijfíst, bverju við vilj-
uijt til vegar Kofr>á, á^jir ,en vip
förum í‘ð sækjast .eptir völdunum?
Hvað vílja í' lendingar aimennt í
málum pessa lands? Jeg held mjcr
sje óhætt að fuilyrða, a’' ailnr porr-
inn af okkur vilji bökstafiega ekk-
ert í peim efnum enn scm komið er.
PÓ að jcg gegi {J.et|a svona af-
dráttarlaust, pá dettur Ifijcr ejfki
í hug, að leggja almenningi pjóð-
ar vorrar petta út til lyta. Eins
pg 4 stendur, fæ jeg ekki sjeð, að
pessu hefSi gf tað verið öðruvísi var-
ið. Djóð vor hefur ekki fepgið pær
Iciðbeiningar í pessum efnum bjá
leiðtoguni slnum, sem hún befði
purft Og pað Jjefur fráleitt komið
tíl af pvf, að pc-ir hafi viljað liggja
á liði sfnu, heldur af hinu, að peim | Blátt áfram af pví, að um svo litið
hefur fundizt Jteir liafa í öunur liorn .hefúr verið að deila. Vorar andlogu
að líta. Jnylendur eru enn svo litlar í pessu
En petta má ckki lengur svo landi. Dnð hugsana-s reði, seii vjer
til ganga. Ef Jtetta alskiptalcysi og j höfmn uudir oss lugt, er svo [tröngt,
pekkiugarleysi á málum alinennin'js ómögulegt cr að lireyfa sig par.
lieldur áfram meðal íslondingá, J>á j Enginn má nú samt taka orð
eru peir eptir minni skoðuti ver.mín svo, scm jeg sjerstaklega óski
komnir hjer en lieima á íslandi,* 1 * * eptir að íslendingar fari að skipta
pegar fram líða stundir. Við getum ’sjer af málum J>essa lands til pess
með engu móti lifað lijer andlegajað blöðin skuii Itafa eitthvað til að
á okkar sjerstöku, íslen/.ku málumjrífast um. Jeg óska eptir pví vegna
eingöngu; með pví yrði okkar and-' pess að íslendingar verða á pann
legi sjóndoildarhringur svo að segja hátt meiri mcnn en peir eru nú.
enginn, og okkar nndlega líf yiði jJeg císka eptir pví vegna J>ess að
óhjákvæmilega að stöðupollí
Jeg gæti synt fram á J>að og
sannað pað á ýrnsan hátt. Jeg skal
pað or eilt af óhjákvæmilogustu
aðalskilyrðunuin fyrir pví að peirra
andlegi proski geti vaxið og að
láta mjer nægja, að bcnda ykkur á poirra andlega fjör komi ckki fram
eitt dæmi. Það eru J>ær opinberu' f eintómum t ind’nöggum. Jeir óska
deilur, sem lijer liafa átt sjer stað ept.r pví vegna j>ess, að peir eiga
vor á meðal. Vkkur pykir eE til pá skyldu af hendi að inna gagn-
vill undarlegt, að jeg skuli einmitt vart pví laiidi, sem poir búa í, gagn-
fara að draga pær fram við J>etía vart peim landslyð, sem poir lifa
tækifæri. Jeg gori J>að alls ekki saman við. Jeg óska eptir {>ví vegna
til pess að fá tilefni til að hvftpvo poss, að við íslendingar erura í
sjálfan mig, heldur. geri jeg J>að rann og veru andlegir niðursetn-
af pví að . deilur eru jafnan J>yð- ingar í pessu landi, meðan við lát-
ingarmikið atriði í lífi hvcrrar J>jóð- um okkur er.gu skipta hin reðstu
ar sem er. Og sjerstaklega virðist borgaraleg rjettindi frjáls'oorinna
svo, sem pær eigi djúpar rætur í mauna.
eðlisfari íslendinga. t>að er hvort- Ykkur tekur öll meira og minna
tveggja að J>eir eru af bardaga- sárt, ef íslendingnm er lmlÍmælt af
mönnum komnir, enda leiðist pcim annara pjóða mönnum. Ef ykkur
pófið, eins og Skarphjeðni, J>egar flnnast úsásetningarnar ósanngjarnar,
alls engar róstur eiga sjer stað,' pá takið pið upp pykkju fyrir Ianda
pó J>eir vilji sjaldan við pað kann- ykkar. Finnist'ykkur '|>ær á rök-
ast. Jeg fjekk bezta sönnun fyrir um byggðar, pá hryggist pið af
pví, pegar deilunum linnti í sumar peim/ Sama hugarpél "eigum vjer
milli Lögbergs og Ileimskringlu; að læra «ð bera til lýðsuis í possu
pað urðu margir daufir í dálkinn }andi. En til J>css p.irfum vjer
út af peim umskiptum. sjálfsagt æði-langan tíma.
En livaða inniliald hefur nú I Til hins ættum vjer ekki að
eiginlcga verið í pessum deilum? j,urfa eins lan<Tan tíma, að lffira að
Skyldi nokkur geta sagt J>að í taka pátt í pvf sojn unpi ep A ten.
fljótu bragði?
ingnum lijá lyð pessa lands, og að
Mjer dettur I hug smásaga eptir u’in i pjóðfjelags-fyrirkomulaginu I
norska skáldið Alexander L. KicUand. pessu landi. Og pað vorðum við
Ilún er um gamlan hrafn, sem var að fara að læra sem allra fyrst.
að sækja svínseyra, sem liann hafði ÝJð verðum að fara að læra að
falið. Á pessu ferðalagi hans ætluðu meta nokkurs ölI {>au tækifæri, scm
tveir drengir að kasta í hann stein- okkur eru boðin í pcssu J>jóðfjelagi
um. Ilrafninn varð reiður, stev]>ti til J>ess að verða að dugandi mönn-
sjer niðnr á drengina, 'löðrungaði ,,in bver á sinn hátt og eptir s!n-
pá meS slúm Vípiigjunum og garg- nrP hæfileikum og tilhrteigingutn.
aði, Drengjunum heyrðist liann spgja; | 4 l,ver)í hátt lærist osíj
„larí jeg pá í logandi!-4 Svo flaug j,0tta? Á [>ann liátt fyrst og fremst,
lirafninn burt, en til dauðadags bjeldu að fólk vort fari fyrir ajvöm ag
drengimir að petta hefði verið skratt- beina huguin sSnuin S pA áttina.
inn. Og svo var pað ekki annað en Qss lærist pað á pann hátt, að peir
hrafn með svínseyra, sem hann liafði sem ag einbverju leyti fást við að
|leiðbeiiia pjóðflokki v0rum í J>essu
t>ví befur opt verið æði Jfkt Íancji bafi ’ patl sffcijlt fypir ftMgum,
varið með deilurnar. Mönnum hefur að eitt vort aðal-mark'og mið er
fundizt peir vera að berjast við eitt- að verða góðir borgarar hjer í
hvað pyðingarmikið og voðalegt, landinu. Hjer eiga sjálfsagt blöðin
sem loksins hefur í raun og veru fyrst og freinst hlut að máli. En
ekki yeri.ð merltilegra en hrafn með pað eru fleiri, sem eiga að hafa
svínseyra f nefinu. Af hverju kem- slíkt hlutyerk með höndum eji
ur pað, að itinihaldið hefur verið mennirnir. E>að eru til dæmis is:
svo lítilfjörlegt, nálega einskis vert? lenzku fjelögin hjer í bænum. E>au
200
ránum brennt. Skipverjar gengu rösklega fram
og Passe-partout sagaði á við hverja tíu menn.
Daginn eptir voru horfnir allir viðir upp um
skipið, og Henrietta var ekki orðin nema flak.
Eu pann dag sást F’astnet-vitinn og írska strönd-
in. KI. 10 var skipið fram undan Queenstown.
Phileas Fogg átti nú ekki eptir nema 24 klukku-
tíma til pess að komast til Liverpool, pó að
liann hjeldi áfrain með fullum liraða; og öll lfk-
iridi voru til að gufan mundi ekki endast.
Speedy var næstum {>ví farinn að láta sjer
eins annt um fevðina eins og nokkur hinna.
,-Sannast að segja vil jeg helzt ráða yður til að
hætta við allt s:iinan“, sagði hann við Mr. Fogg.
„Allt er á móti yður. Enn erum við eitki kornn-
ir lengra en fram undan Queenstown“.
„0,“ sagði Fogg, „er petta Qucenstown, par
ecm ljósin eru?“
,.}á“.
„Gctum við ekki komizt inn í höfnina?“
„Ekkl fvrr en kl. 3; pað stendar svo á
íióði“.
„í>á sktilum við bíða“, sagði Fogg stillilega
An pess nokkur geðshræring sæist á honum, nú,
J>egar hann var að gera sfna síðustu tilraun til
að vinna sigur á óhamingjunni.
í Queenstown er Amcríku-pósturinn fiuttur í
lar.d. Þaðan er hann sendur til Dubliu með
290
Passe-partout fór út úr hcrberginu, fann Mrs.
Aoudu, og færði henni skilaboðin.
„Frú mín“, bætti hann við, „jeg get engu
til vegar komið. Jeg hef engin áhrif á hug hús-
bónda míns; pað gæti verið að pjer hefðuð pað“.
„Hvaða áhrif gct jeg haft?“ svaraði hún.
„Mr. Fogg lætur ekki undan neinum. Hefur liann
í raun og veru nokkurn tíma skilið, hve pakklát
jeg er hónum? Hefur hann nokkurn tíma lesið
í hjarta initt? E>að má ekki skilja liann einan
eptir eitt augnablik. E>jer segið, að liann ætli
að finna mig í kveld?“
„Já, frú mín. Vafalaust til pess að géra ráð-
stafanir viðvíkjandi dvöl yðar í Englandi“.
„Við skulum [>á bíða“, svaraði unga frúin,
og varð allt í einu hugsi.
E>anuig leit svo út allan sunnudaginn sem
húsið í Savillo Row væri mannlaust. Og petta
var f fyrsta skiptið, sem Phileas Fogg bafði í
J>ví búið og ekki farið í klúbb sinn, J>egar klukk-
an sló h&lf-tólf.
Og hvers vegna liefði hann átt að fara í
Framfara-kiúbbinn? Vinir hans par bjuggust ekki
við honurn. Úr pví að hann hafði ekki komið
nógu snemma til að vinna veðmálið, pá purfti
hnnn ekki að fara í bankann og sækja pangað
sín 20 pústind pund. Mótstöðumenn bans liöfðu
ávísunina frá honum; peir purftu ekki annað að
294
kyrfilega á borð fyrir framan sig, og gætti vand-
lega að tíinanum. Hann steinpagði, en pað var
skritinn svipur í augunum á honum. Hvort sem
hann var ráðvandur maður eða ekki, t>4 var hann
kominn í gildruna og hafði miast allar sínar eigur.
Var hann að hugsa um að sleppa á burt?
var hann að skyggnast um eptir smugu til að
komast út um? E>að var ekki ólfklegt, pví að
við og við stóð bann upp og gekk um herberir-
ið. En dyrnar voru barðlokaðar og eins glugg-
arnir. Hann settist niður, dró dagbókina upp úr
vasa sfnnm og lus:
„21. desember, laugardag, Liverpool“.
Við {>etta bætti bann pessu:
„Áttatugasti dagurinn, 12,40 f. h.“
Svo beið liann. Tollhúsklultkan sló eitt. Mr.
Fogg sá, að úrið hans var tveim mínútum of
fljótt.
Klukkan varð 2! Ef hann skyldi á pvi augna-
bliki geta komizt inn í hraðlest, pá gat bann
komizt til Lundúna nógu snerama til að geta
komið í tíma í Framfara-klúbbinn.
Kl. 2,33 heyrði liann liávaða fyrir utan og
að dyrum var lokið upp. Ilann gat groint radd-
ir Passe-partouts og Fix’s. Dyrnar voru rifnar
upp og Mrs. Aouda, Fix og Passe-partout komu
pjótandi inn.
„Ó, herra minn!“ hrópaði Fix og flýtti sjer