Lögberg - 20.05.1891, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG, MIÐYIKUDAGINN 20. MAÍ 1891.
ö g iu r %.
Ocftð út að 573 flain Str. Winnipeg,
*í Tkt Ligbtr* Printing & rublithing Coy.
(Iacorporated 27. Majr 1890).
Ritstjí.i (Edito*):
E/NAR HJÖRLEIFSSON
miiNKSs manacir: MAGNÚS PAULSON.
AUGLÝSINGAR: Smá-auglýsingar 1 eitt
skipti' 26 cts. fyrir 30 orC e5a 1 þuml.
áálkalengdar; 1 doll. um mánuðinu. Á siicrri
auglýsingum *Ca aug). um lengri tíma af-
sláttir eptir samningi
BÚSTADA-SKIPTI kaupenda rerCur aS til-
kynna skrijttga og geta um fyrvtrandi bú-
stað jafnframt.
UTAKÁSKRIPT til AFGREIÐSLUSTOFU
blaCsins er:
Tf|E LÍÍGSE(\C PI^INTINC & PUBLISK- CO.
P. O. Box 368, Winnipeg, Man.
UTANÁBKRIFT til RlTSTJt KANS er:
BDIT«C LOtltEKS..
P. O. BOX 368. WINNIPEG MAN.
--- MIDVIKUP. 20. MAÍ iSgr ----
KM~ SauakTtemt land.lögum er uppaögn
kaupandn á blaði ógild, nema hann aé
kuldlau., þegar hann íegir upp. — Ef
kanpaidi, setn er í aknld Tið biað-
ið, flytr Tiatferlum, án þeaa að tilkynna
haimilaskiftin, >á er >að fyrir (tómgtól-
unum álitin sýniieg aönuun fyrir prett-
TÍsuin tilgang'.
tSt~ Eftirleiðis Terðr á hTerri Tiku prent-
uð í blaðinu Tiðrkenaing fyrir móttöku
allra peninga, sem >tí hafa borizt fyrir-
farandi Tiku í pósti eða með bréfum,
en tkki fyrir peningum, sem menn af-
kenda sjálfir á afgreiðslustofu blaðsins,
>tí að >eir menn fá samstundis skrifiega
Tiðrkenning. — Bandaríkjapeninga tekr
klsðið fnllu rerði (af Bandaríkjamönn-
/sa), og frá íalandi eru íslenzkir pen
isgsseðlar teknir gildir fullu TerSi sem
burgan fyrir blaðið. — Sendið borgun
P. 0. JJoney Ordtrt, eða peninga Jie-
i/i$t*red Letter. Sendið oss ekki bankaá-
vísanir, sem borgast eiga annarstaðar en
í Winnipeg, nema 25cts aukaborgun fylg
rir innköllun.
Svar Heiinskringlii.
I. Svarid.
Það er ekki opt, sem Heims-
kringla tekur sOnsum. Þó undar-
leot me<ri virðast, hefur hún t>ó
gert það í siðustu viku að ofur-
litlu leyti. Lögberg hefur getað
komið henni í skilning um, að lyfs-
ingar á svip og nefi og höndum
Lögbergs-manna mundu ekki vera
alveg fullnægjaudi „suar‘“, pegar
ræða væri um landsins mál og póli-
tíska sannfæring íslendinga. Eptir
að petta n/ja ljós er gengið upp
fyrir blaðinu, tekur pað sig til af
nyju og fer að svara í annað sinn.
Um petta svar Ilkr. getum
vjer verið fáorðir. Lesendur vorir
muna að öllum likindum, hvert um-
ræðu-efuið var.
Hkr. hafði í öðru orðinu sagt,
að íslendingar væru „fjarri pví, að
geta í sannleika tekið pátt í hjer-
lendri pólitík“, og að pað væri pví
„samvizkusök“, að vera að reyna
að liafa nokkur pólitísk áhrif á pá
um kosningaleyti í blöðum peirra.
í sambandi við pá staðhæfing Hkr.
bentum vjer á pað, að hún hlyti
að ganga út frá pví, að íslending-
ar hefðu alls ekki tekið pátt í kosn-
'ingunum, ef blöðin hefðu pagað.
t>ví að pað gat ekki verið nein
„samvizkusök“ fyrir blöðin, að reyna
að aptra mönnum frá að breyta
rangt. Og hvernig sem Islendingar
hefðu greitt atkvæði, ef peir að
eins greiddu atkvæði, hlaut öðru-
hvoru blaðinu að finnast peir breyta
rangt, úr pví annað blaðið hafði
pá sannfæringu, að stefna íhalds-
flokksins væri til bölvunar fyrir
landið og hitt blaðið liafði sömu
skoðun á stefnu frjálslynda flokksins.
En svo sagði Hkr. í liinu orð-
inu, að nær pví allir íslendingar
hefðu pegar fyrir löngu gerzt stuðn-
ingsmenn frjálslynda flokksins, svo
að pað hefði svo sern mátt ganga
að pví vísu, að peir yrðu peim
mcgin við síðustu kosningar.
Nú höfðum vjer lagt pað verk-
efni fyrir Hkr., að samrýma petta
tvennt: „samvizkusökina“ og stað-
hæfinguna um, að íslendingar væru
gamlir pólitískir flokksmenn. Það
hefur staðið í Hkr. að gera pað og
pað stendur í henni enn, sem ekki
er heldur mótvon. Það yrði víst
örðugt blöðum, sem hafa sterkari
hugsunarkrapti til að dreifa, heldur
en Hkr. hefur. Svo reynir blaðið
að snúa sig út úr ráðaleysinu með
pví að láta sem vjer höfum fundið
„sjálfsagða mótsögn milli peirra
tveggja setninga, að íslendingar hafi
yfir höfuð ekki vit á hjerlendri póli-
tík, og pair fylgi líberala flokkn-
um“. Og svo fer Hkr. að böggl-
ast við að samryma pær tvær setn-
ingar. En pað er alveg óparfi. Það
hafði enginn talað um mótsetningu
milli peirra setninga. Hkr. verður
pví að taka sig til í priðja sinn,
og reyna pá að lilaupa ekki ylir
samvizkusökina.
í öðru lagi höfðum vjer gefið
Heimskringlu tilefni til að gera ein-
hverja grein fyrir pví, hvernig hún
hefði getað haft eptir Mr. Blaine,
ríkisritara Bandaríkjanna, orð, sem
hanu „hafði engu öðru blaði trúað
fyrir um pvera og endilanga Ame-
ríku, orð, sem hefðu verið p/ðing-
armeiri fyrir síðustu kosningar, ef
pau hefðu orðið almenningi kunn í
tíma, heldur en allt pað til samans,
sem stóð í Canada-blöðum um pað
leyti“. Á petta atriði er ekki minnzt
einu einasta orði í nyja ,,svarinu“.
Skyldi ekki mé'ga ráða af pví, að
Heimskr. kannist nú pegjandi við,
að hafa par í sinni takmarkalausu
pólitísku fávizku farið með tilhæfu-
laust bull og einskisverðan pvætt-
ing? Að minnsta kosti ætlum vjer
fyrst um sinn að gera oss pað í
hugarlund.
í priðja lagi höfðum vjer bent
á pað, að Hkr. hafði í öðru orðinvx
sjeð hreinustu ómöguleika á pví að
líberölu flokksforingjarnir hjer í Can-
ada hefðu getað. samið um neitt við
foringja repúblíkanska ílokksins í
Bandaríkjunum, en í hinu orðinu
hafði henni pótt líklegt að peim
hefði getað samizt um peningastyrk
handa frjálslynda flokknum hjer
nyrðra. Vjer spurðum Hkr., hrern-
ig petta tvennt yrði samrymt. Og
vjer gáfum henni jafnframt tilefni
til að skfra pað dálítið nákvæmara,
hvers vegna frjálslyndi flokkurinn
hjer gæti ekki um neitt samið, par
sem pó minni hluta flokkar í öðr-
um löndum, t. d. á Englandi, vitan-
lega stæðu í pólitískum samningum
við menn; og sjerstaklega bentum
vjer á Gladstone og írana. í nýja
„svarinu“ hleypur Hkr. alveg yfir
sitt gamla rugl um peningastyrkinn,
sem fvjálslyndu foringjarnir hefðu
átt að fá syðra, og spurning Lög-
bergs honum viðvíkjandi, alveg á
sinn máta eins og hún hleypur yfir
„samvizkusökina“. En viðvíkjandi
öðrum samningum frjálslynda flokks
ins hjer og repúblíkana syðra stend-
ur hún við pað sem hún hefur áð-
ur sagt: pað á að vera alveg ó-
mögulegt, að neinn samningur hafi
getað átt sjer stað viðvíkjandi pví
sem verða skyldi, ef frjálslyndi
flokkurinn kæmist að völdum. Glad-
stone á að geta samið við írana
um pað sem verða skuli, ef hann
kemst að völdum, af pví að peir
eru hans „sampingismenn“ og „sam-
ríkismenn“. En repúblíkanarnir í
Bandaríkjunuin geta með engu móti
lofað neinu um pað, að hverjum
samningum peir skuli ganga við
Canada, ef Mr. Laurier og Sir
Richard skyldu komast að völdum,
og pessir canadisku flokksforingjar
geta ekki heldur lofað sunnanmönn-
um neinu fyrir sína hönd, ef peim
skyldi verða fengin í liendur stjórn
landsins — af pví að líberali flokk-
urinn í Canada situr ekki á sama
pingi eins og repúblíkanar í Banda-
ríkjunum og á heima í öðru ríki!
Minnast menn pess, að peir hafi að
jafnaði heyrt annað eins bull? Það
er svo fyrir pakkandi að slík botn-
leysis-della er sjaldsjen ef ekki dæma-
laus á íslenzkri tunau.
Þetta er svar Heimskringlu.
Hún má fyrir oss liafa allan pann
heiður af pví sem hún getur. Vjer
álítum óparft, að fara um það fleiri
orðum.
En pað eru fleiri atriði í pess-
ari síðustu Heimskringlu grein held-
ur en svar upp á nokkuð pað sem
staðið liefur í Lögbergi. Og sumt
af pví álítum vjer rjett að taka til
greina.
II. Kógur Jlcimskrinulu.
í peim standandi vandræðum,
sem Heimskr. er nú komin í, heftir
hún sjeð pað ráð vænst, að fara
að bera út róg um Lögberg. Hún
á vitanlega örðugt með að pola
pann heiður og pær vinsældir, sem
blað vort ómótmælanleea liefur aflað
sjer meðal Islendinga vestan hafs
fyrir leiðbeiningar sínar í pólitísk-
um sökum, og nú er um að gera
fyrir henni, að finna upp einhverja
svívirðing, sem geti dregið úr peim
heiðri ofr vinsældum.
O
Svo breiðir Hkr. pá sögu út,
að Lögberg hafi reynt að selja sig
Dominion-stjórninni við síðustu kosn-
ingar, og pykist hafa með höndum
brjef, sem sanni pað.
Þessari ásökun er fijótt svarað
af vorri hálfu. Ilún er tilhæfulaus
rógur, illmannleg, ósvífin lygi- Lög-
berg hefur aldrei verið 4 boðstól-
uin til að segja neitt móti sinni
sannfæring. Og oss dettur ekki í
hug' að nokkur maður liafi boðið
blað vort til neins slíks. En skyldi
svo reynast, gegn fullri sannfæringu
vorri, að nokkrum manni hefði orð-
ið pað á, pá erum vjer reiðubúnir
til að sanna með allsendis skylaus-
um, ómótmælanlegum rökum, að
enginn maður gat haft heimild til
að gera pað.
Hkr. gerir oss pví ekki ósköp
hrædda með hótunum sínum. Þar
á móti skal pví verða haldið á
lopti, Hkr. til ævarandi svlvirðing-
ar, ef hún nú eptir allt saman
skyldi ekki pora að koma með
brjefið — sem oss pykir lang-lík-
legast að muni verða úrslitin.
III. Kctskni llriiu.skringlu ogníd
í sínu algerða ráðaleysi með
ástoeður hefur Hkr. allt af slðan
pessi pólitíska deila milli blaðanna'
liófst verið að reyna að ná sjer
niðri með keskni og ónotum um
alveg óviðkomandi, saklausa menn.
Til pess að verða fyrir ónotuin og
slettum í Heimskr. hafa menn ekk-
ert annað purft til að vinna, en
pað að vera að einhverju leyti riðn-
ir við business Lögbergs, eða jafu-
vel að reka atvinnu sína í sama
húsinu eins og Lögberg hefur prent-
smiðju og skrifstofur. Stundum hef-
ur enda ekki purft svo mikið til.
Vjer viljum spyrja — ekki
Hkr. heldur — alla sanngjarna og
vandaða menn, hvort pað er pað
sem peir ætlast til af blöðum vor-
um.
Ritstjóri pessa blaðs er ekki
að mælast undan neinum hnútuni
fyrir sitt leyti, nje telja eptir sjer
að verða fyrir peim. Þegar hann
tók að sjer ritstjóra-ábyrgð pessa
blaðs, pá bjóst liann ekki við pví,
svona íremur en verkast vildi, að
sjer mundi verða lilíft af mótstöðu-
mönnum blaðsins. Sje Heimskringlu
nokkur svölun í að skeita skapi
sínu á honum persónulega, pegar
hún getur engu öðru svarað ástæð-
urn hans, pá geri hún svo vel.
Meðan hann be£ur ráð yfir rúini
pessa blaðs, hefur hann tækifæri til
að bera hönd fyrir höfuð sjer, peg-
ar honum sj?nist pað við eiga. Og
hann getur einstaklega vel sett sig
inn í pað, að Heimskringlu finnist
hún eiga honum grátt að gjalda,
pegar hann hefur orðið — pó ó-
beinlínis sje — orsök í pví, að hún
hefur orðið sjer til skammar. Óvita
börnum verður pað opt, að rjúka
í pá hluti, sem pau hafa dottið um
og meitt sig á, og berja pá. Og
ritstjóri Lögbergs veit, að Hkr. er
nokkuð barnalegt blað, ekki sízt
pegar út í pólitíkina kemur.
En hitt pykir oss óhæfa, auð-
virðilegur strákskapur, að Heimskr.
skuli livað eptir annað, pegar liún
hefur orðið sjer tii minnkunar í
pólitísku uroræðunum, glepsa eins
©g úfinn seppi í hæl peirra manua,
sem ekki liafa ráð yfir einni einustu
línu í ritgtjórnar-greina dálkum
pessa blaðs, og hafa pví ekki á-
byrgð á einu einasta orði, sem par
stcndur.
Hún liefur tekið menn fyrir,
hvern af öðrum, ef hún að eins
hefur vitað, að peim væri annt uin
blað vort: P. S. Bardal, Magnús
Paulson, Halldór Oddson, Jónas
Bergman, að vjer ekki tölum um
stjörnarnefnd blaðsins, og reynt aö
gera pessa menn lilægilega. Hún
hefur gert að umræðuefni liárið 4
peim, augun í peim, nefin á peiin,
hendurnar á peim, jafnvel skóna á
fótunum á peim. Það hefur ekki
verið Heimskr. að pakka, að pess-
ar greinar hafa ekki haft tilætlað-
an árangur, og að allir hafa iilegið
að Hkr., sem ekki hafa fengið of
mikla andstyggö á saurblaðinu til
pess, og að engirin liefur par á
móti sjeð neitt hlægilegt við pessa
menn, sein 11 kr. var að óvirða. llún
hefur gert allt, sein hún hefur get-
að.
Allt fram að pessu hefur hlað-
ið pó látið karaktjer pessara manna
vera. Það hefur reynt að óvirða
peirra ytri mann, en látið peirra
.‘18 2
hún hafði aptur á móti áður verið
fjörug og glaðlynd stúlka. Afl sorg-
arinnar er pví miður mikið, og peg-
ar hún hefur einu sinni snert lijart-
að, pá getur líflð aldrei orðið eins
aptur, pví að vjer gefurn oss aldrei
framar algerlega á vald ánægju
lífsins, heldur finnst oss margt pað
sem vjer höfum práð einkisvert,
pegar rjer höfum öðlazt pað. Sorg-
in er Isis veraldarinnar, hulin blæju,
og pegar vjer höfuin einu sinni
lypt blæjunni frá og sjeð djúpu
hrukkurnar á andliti hennar og sorg-
bitnu augun, pá slokknar fyrir aug-
um vorum töfraljós rómantíkurinnar
í heiminum, og vjer sjáum harð-
hnjóskulega hlutina og atvikin í
allri peirra nekt. Þannig voru til-
finningar Madge’ nú, og pannig sá
hún nú heiminn, ekki sem neitt
æfintyraland, eins og hún hafði áð-
ur sjeð hann í æskudraumum sínum,
heldur sem sorgar og táradal, sem
▼jer verðum allir að ferðast um,
pangað til vjer komumst til „fyrir-
heitna landsins“. Brian hafði líka
breytzt, pví að fáein hvít hár voru
uú komin innau um hans kastaníu-
í móinn, sagt pað væri allt saman
„bölvað humbúg“; en hún hafði
líka látið undan; svo varð Sal pjón-
ustustúlka hjá Miss Frettlby, og
tók hún tafarlaust til starfa að bæta
úr menntunarskorti stúlkunnar með
pví að kenna henni að lesa. Bókin,
sem hún lijelt á, var stafrófskver,
og pað rjetti hún að Madge.
„Jeg held jeg kunni pað nú,
Miss“, sagði hún með virðingar-
svip. Madge leit upp hrosandi.
„Er pað satt?“ sagði Madge
glaðlega. „Það verður enginn tírni
pangað til pjer eruð búin að læra
að lesa, Síl.“
„Lesa petta?“ sagði Sal og
snerti bókina, sem Madge hafði
verið með.
„Naumast petta!“ sagði Madge,
tók bókina upp og leit á hana
fyrirlitlega. „Jeg ril fá yður til
að læra ensku, en ekki tungumála-
graut eins og er 4 pessari bók.
En pað er of heitt fyrir yíirheyrslu,
Sal“, hjelt hún áfram og hallaði
sjer aptur í sætið, „svo pjer skul-
uð fá yður sæti og tala við mig.“
Sal gerði sem fyrir hana var
1190
ekkert væri um að vera; „en ömmu
snerist hugur, pegar hún var búin
að koma henni heim. Jeg fór út
til að ná í brennivín li&nda ömniu,
°n F>egar jeg kom aptur, var hún
að kyssa konuna í sífellu.“
„Hún hefur pekkt hana?“
„Já, jeg b/st við pví,“ svaraði
Sal. ,,Og morguninn eptir, pegar
aðkomukonan var orðin affull, preif
hún í ömmu og hrópaði: ,Jeg var
á leiðinni til að finna pig‘.“
„Og svo?“
„Amma rak mig út, og pær
töluðu lengi saman; og pegar jeg
kom svo inn aptur, segir amma
mjer, að konan ætli að verða kyr
hjá okkur, pví að henni sje illt,
og sendi mig eptir Mr. Whyte“.
„Og hann kom?“
„Ó já, opt“. sagði Sal. Fyrst
pegar hann kom varð hann vondur,
en pegar hann vissi, að henni var
illt, sendi liann lækni; en pað var
ekki til neins; hún var hjá okkur
tvær vikur, og svo dó hún nóttina
sem hún fann Mr. Fitzgcrald.“
„Jeg b/st við, að Mr. Whyte
hafi verið vanur að tala töluvert
379
skrautleg rósatrje, með gulu, rauðu
og livítu blómunum, og allt í kring
var að sjá eins og regnboga af
marglitum blómum, svo ljómandi 4
að líta, að augun verkjaði af að
horfa k pau í heitu sólskininu og
leituðu sjer hvíldar á grænu trján-
um, sem timkringdu grasbalann í
garðinuni. I miðjum garðinum var
kringlótt. tjörn, umkringd af hvítum
inarmarahellum; vatnið í henni var
hræringarlaust og glamp&ði á pað
líkt og á spegil í sólskininu. í-
búðarliúsið að Yabba Yallook var
lágt, ekkert lopt í pví, og voru
breiðar svalir kring um pað nær
pví allt. Grænar blæjur höfðu ver-
ið hengdar milli súlnailna til hlífð-
ar móti sólinni, og um allar sval-
irnar voru hægiudastólar úr tágum,
mottur, skáldsögur, tómar sódavatns-
flöskur, og alls konar önntir merki
pess, íð gestir Mr. Frettlhys hefðu
farið sto skynsainlega að ráði sínu
að h^lda kyrru fyrir inni meðan á
hádegishitanum st(’>ð. Madge sat í
einum af pcssum pægilegu stólum
og skipti athygli sinni milli hinnar
glamjiandi fcgurðar heimsins fyri?