Lögberg - 24.02.1892, Blaðsíða 2

4
LÖGBERG MIÐVIKTJDAGINX 24. FEBFÚAR 1892.
S Ö % b Z !‘ g.
Gefið út að 573 Muiit Str. Winnipeg:,
af The Lögberg Printing cr* Publishing Coy.
(Incorporated 27. May 1890).
Ritstjóri (Editor):
EJNAK HJÖKI.EIFSSON
RUSINESS managf.r: MAGNÚS PAULSON.
AUGLYöINGAR: Smá-auglýsingar I eitt
skipti 25 cts. fyrir S0 orö eða 1 þuml.
dálkslengdar; 1 doll. um mánuðinn. A stærri
auglýsingum eða augl. um lengri tima aj-
sláttur eptir samningi.
BÚSTADA-SKIPTI kaupenda verður að til-
kynna skri/leya og geta um fyrverandi bú-
stað jafnframt.
UTANÁSKRIPT til AFGREIÐSLUSTOFU
• blaSsins er:
TI{E LOCBE^C PRINTINC & PUBLISH- 00.
P. O. Box 368, Winnipeg, Man.
UTANÁSKRIFT til RITSTJÓRANS er:
EDITOK LÖCBERC;.
P. O. BOX 368. WINNIPEG MAN.
--MIÐVIKtJDAGINN' 24. FEBIi. 1892.-
Samkvæmt landslögum er uppsögn
kaupanda á blaði ógild, nema hann sé
skuldlaus, þegar hann segir upp. — Ef
kaupandi, sem er í skuld við blað-
ið, flytr vistferlum, án þess að tiikynna
heimilaskittin, þá er það fyrir dómstól-
unum álitin sýnileg sönuun fyrir prett-
vísum tilgang’.
W Eftirleiðis verðr á hverri viku prent-
uð í blaðinu viðrkem-ing fyrir móttöku
allra peninga, sem því hafa borizt fyrir-
farandi viku í pósti eða með bréfum,
en ekki fyrir peningum, sem menn af-
henda sjálfir á aígreiðslustofu blaðsins'
þvi að þeir menn fá 3amstundis skriflega
viðrkenning. — Bandaríkjapeninga tekr
blaðið fullu verði (af Bandaríkjamönn-
um), og frá íslandi eru íslenzkir pen
ingaseðlar teknir gildir fullu verði sem
borgun fyrir blaðið. — Sendið borgun í
P. 0. Money Orders, eða peninga í Jie
yistered Letter. Sendið oss ekki bankaá
vísanir, sem borgast eiga annarstaðar en
í Winnipeg, nema 25cts aukaborgun fylg
fyrir innköllan.
Tvisvar i viku.
Líklogast brejrður einhverjum í
brún, Jje<rar þeim verður fyrst litið
á petta nr. Lögbergs, og sjá að
örkin er ekki nema ein. Menn eru
orðnir þvi svo vanir, að Lögberg
sje stærsta íslenzka blaðið, sem til
er, að mönnum mundi pykja kyn-
]egt, ef J>að hætti að vera f>að.
Eins og menn munu sjá, f>eg-
ar menn átta sig betur á f>essu
númeri, er ekki heldur svo til ætl-
azt. Jafnframt pví sem hvert núm-
er blaðsins verður lielmingi minna
hjer eptir, kemur bladiÖ helminyi
ojitar lít.
Alllengi hefur þessi breyting
fyrir oss vakað. Vjer höfum sjeð
að hún mundi hljóta að verða les-
endum blaðsins mjög geðfelld. £>að
hefur ekki leynt sjer, að mönnum
er annt um að fá Lögberg sem
fyrst í hverri viku. Og pað ræður
að líkindum, að hver maður vill
heldur fá að minnsta kosti frjett-
irnat úr heiminnm þreinur dögum
fyrr en síðar. Vier höfum ávallt
jrert oss far um að verða við öil-
um sanngjörnum óskum lesenda
vorra eptir inætti, og pess vegna
hefur oss líka langað til að geta
glatt pá með þessari breytingu.
En auk pess sem hún gerir rit-
stjóra blaðsins nokkru örðugara fyrir,
fylgir henni og allmikill kostnaðar-
auki, par sem útsending blaðsins
verður svo að sesrja tvöfalt meira
verk en áður. I->á byrði höfum
vjer hingað til skirrzt við að leggja
oss á lierðar, með f>ví að vjer verð-
um, eins og aðrir menn, fyrst að
sjá sjilfum oss farborða, vera viss-
ir um að geta klofið pað sem vjer
tökum oss fyrir hendur og lofum.
Nú er svo komið, að vjer
trcysíum oss til að færast peita í
fang. Vjer vconum líka, að svo
muni fara ieikar með pessa umbót,
eins og aðrar umbætur á blaða-
mennsku Vestur-íslendinga, sem Lög-
berg hefur inn leitt, að hún verði
blaði voru til harningju, Vjer höf-
um nokkra reynslu í peim sökum,
eins og lesendum vorum er kunn-
ugt. Áður en blað vort byrjaði,
höfðu Vestnr-íslendingar að eins
helmingi mjnna hlað en Lögberg
er riú, en jafndýrt, og ekki var
borið við að bera pað heim til
manna hjer í bænum, lieldur var
pví fleygt í dyngjur í búðiruar, og
annarstaðar par sem íslendingar áttu
leið um. Slík aðferð hjelzt ekki
lengur en pangað til Lögberg fór
að koma út, pví að pað var peg-
ar borið heim á heimili hvers ein-
asta kaupanda pess. Næsta stór-
stigið var að færa verð blaðsins
niður um helming. I>riðja p/ðing-
armikla breytingin var að stækka
blaðið um helming. Vjer höfum
fengið ápreifanlegar sannanir fyrir
pví, að öll pess viðleitn1 vor hefur
verið vel virt af löndum vorum, og
vjer efum ekki, að svo muni enn
fara, pegar vjer stígum fjórða stór-
stigið, og höfum útkomudaga blaðs-
ins helminui fleiri en áður.
Og svo»orðlengjum vjer petta
ekki frekara. Næsta Lögberg fá
Winnipegmenn að sjá & laugardag-
inn kemur, og pannig verður fram-
vegis áfratn haldið — á hverjum
miðvikudegi og laugardegi.
ISLENDINGAR OG FRJALS-
LYNDI FLOKKURINNi
RæSa Einars Hjörleifssonar á fundinum að
Grund, Man., 15. þ. m.
Langfleotir okkar, sem komið
höfum fullorðnir til pessa lands,
hafa um lengri eða skemmri tíma
verið sárgramir við Ameríku, hafa
fundið, að peir áttu hjer ekki heima
og peim liefur fundizt að peir
mundu aldrei geta átt hjer heima.
Gestur heitínn Pálsson hjelt
skínandi fallega ræðu um Ameríku
á íslendingadeginum síðastliðið sum-
ar. Hann líkti pessari heimsálfu
við hafið, og hann gerði svo ljósa
grein fyrir pessari samlíking, að
jeg get að minnsta kosti ekki gert
liana ljósari. En út úr peirri sam-
líking dettur mjer í hug að benda
ykkur á eitt atriði.
Þegar jeg var í Kaupmannahöfn
veitti jeg opt athygli sundæfingum
par. Þær fóru fram í sjónum, í
Eyrarsundi. Það var aumkvunarlegt,
að sjá suma drengi par. t>eim var
fleygt út í sjó'.nn, peir sukku til
botns, og svo skaut peim upj> apt-
ur. Yitin voru full af vatni og
peir vissu ekki sitt rjúkandi ráð.
Og peir sem ekki voru pví orð-
varari, peir bölvuðu hafinu svo
hjartanlega, sem nokkur getur bölv*-
að óvin sínum. En svo einn góð-
an veðurdag varð kraptaverk. Þeir
fóru að elska sjóinn, stóra. salta
sjóinn, og peir voru ekki annars
staðar en í sjónum, pegar peir
komust höndunum undir. Og petta
kraptaverk varð allt af sama dag-
inn, sömu klukkustundina, pann dag
og pá klukkustund sem peir sjálfir
kunnu fyrst að synda.
Yjer íslendingar höfum verið
að læra sundtökin, læra að synda
í mannlífshafinu hjer, síðan vjer
kornum til pessa lands. Jeg held
pað verði ekki annað sagt, en að
okkur hafi gengið pað nokkuð vel.
Og pað er vafalaust óhætt að segja
pað um flesta okkar, að pví betur
sem við höfum lært sundtökin, pví
meira hefur okkur fundizt til um
petta land og petta pjóðfjelag, sem
við erum komnir í. £>ví beiur sem
við höfum kynnzt málum pessa
lands, pví betur höfutn yið fundið
til pess, að við erum sjáliir part-
ar af pjóðfjelagsheildinni hjer, og
að við berum sjálfir, ekkert síður
en aðrir, ábyrgð á pví, hvernig fer
um pessi mál, hvernig gengur hjer
í landinu. Og pað getur ekki hjá
pví farið, að peirri tilfinning fylgi
ánægja. £>ví að petta er einmitt
tilfinningin fyrir pví, meðvitundin
um pað, að vjer eigum lijer heiina
og allir vita að J>að er aumt að
vera heimilislaus.
£>að er skrítið [>etta land, petta
pjóðfjelag, sern vjer erum í koinnir,
skritið með margt, en pó skrítnast,
einkennilegast með pað, hvað [>a§
rekur okkur til að pess að sinna
sínum málum — og, eptir pví sem
mjer finnst, rekur okkur pá jafn-
framt til að elska sig. £>ið hafið
ef til vill lesið um pað, hvernig
gekk í Reykjavík rjett fyrir pingið
síðastliðið sumar. Fvrir pinginu lá
að fjalla á einn eða annan hátt um
eitt af pjóðarinnar mestu vanda-
málum, og jafnframt hennar mesta
ábugamál, eptir pví sem pólitísku
leiðtogarnir hafa fram haldið, stjórn-
arskrármálið. Líberali flokkurinn á
pingi liafði klofnað út úr pessu
máli á næsta pingi á undan. Og
svo var að ráði gert, að ræða petta
inál á almennum borgarafundi í
höfuðstað land^ins rjett fyrir ping.
í Reykjavík er, eins og öllum er
kunnugt, meira saman komið af
gáfumönnum og menntamönnum, nú-
verandi og tilvonandi leiðtogum
pjóðarinnar, en í nokkrum öðrum
stað á landinu. En pað tókst ekki
að halda fundinn í fyrsta sinni,
sem til hans var boðað, par í höf-
uðstaðnum. £>að voru svo að segja
engir par í höfuðstaðnum, sem ljetu
sjer svo annt um stjórnarskrármál
landsins, að peir vildu liafa fyrir
pví að ómaka sig fáeina faðma á
fund til pess að heyra um pað
talað eða taka pátt í peim umræð-
um. E11 hjer úti á landi, vestur á
preríumam í Manitoba, farið pið út-
lendingarnir langar leiðir um há-
vetur til pess að tala um og lieyra
talað um stjórnarmál pessa lands.
Jeg geng að pvi vísu, að við
Vestur-íslendingar sjeum gerðir úr
sama efninu eins og bræður okkar
heima. En svoaa liefur Ámeríka
breytt okkur. Finnst ykkur ekki,
pað vera nokkuð einkennilegt?
Mjer og Lögbergi hefur ein-
staka sinnum verið brugðið um [>að,
að við vildu „reka“ íslendinga á
kjörstaðina. £>að hefur verið talað
um pað sem sjerstakt ódaeði, og
pegar einn af starfsbræðrum mín-
um ætlaði að fara að stofna nftt
blað í Winnipeg aíðastliðið suinar,
og var í tilefni af pví að telja
upp allar pær dyggðir, sem hann
ætlaði framvegis að temja sjer, og
allar pær syndir, sem liann hefði
sjerstaklega einsett sjer að forðast
eins og heitan eldinn, pá tók hann
pað skýrt frain að pað ætlaði hann
að varast, að „reka“ íslendinga.
Jeg geri mjer ekki í liugar-
lund, að jeg eða Lögberg hafi „rek-
ið“ ykkur við kosningar að undan-
förnu. £>að liggur nær mjer að
halda, að pið rnunið hugsa til að
fara allra ykkar ferða fyrir mjer og
Lögbergi. En eitthvað hefur rekið
íslendinga áfram við kosningar á
síðustu árum. Eitthvað hefur rekið
eptir Ny-íslendingum við sambands-
pingskosningarnar í fyrra. Þeim var
lofað stórhlunnindum, ef peir vildu
verða á apturhaldsflokksins bandi,
en til vonar og vara voru peir ekki
látnir liafa nema einn kjörstað í
allri nylendunni. Samt greiddu 188
atkvæði, og par af 151 með frjáls-
lynda flokknum. Eitthvað hefur rek-
ið eptir ykkur, Argylemönnum, sama
daginn í fyrra. £>ið voruð látnir
fara yfir endilangt kjördæmið, sumir
16—18 mílur, til að greiða atkvæði.
Kofinn< sem atkvæði voru greidd í,
var hið aumasta hreysi. Ekkert skyli
gátuð pið fengið fyrir hesta ykkar,
og allt var eptir pessu; og samt
komuð pið allir, sem atkvæðisbærir
voruð, á kjörstaðinn, að undantekn-
um einum einasta manni, sem lá
rúmfastur. Lögbergi var skrifað í
fyrra, að par á meðal hefði verið
einn maður kominn á áttræðisaldur,
sem purfti tvo daga til að komast
á kjörstaðinn, og að tveir af ykkar
öldruðu kjósendum liefðu verið orðn-
ir svo sjóndaprir, að peir gátu ekki
markað kjörseðla sína sjálfir. En
peir komu sanit til pess að leggja
sitt lóð í vogarskálina peiin megin,
sein peir liugðu framfarirnar vera.
Eitthvað hefur rekið eptir. Og pið
vitið sjálfir, að pið greidduð atkræði
allir á einn veg, allir með frjáls-
lynda flokknum, hver einasti maður.
Eitthvað rak cptir íslendingum í
Suður-Winnipeg við kosningnna til
fylkispingsins í vetur. 117 stóðu á
kjörskrá, og par af greiddu 114 at-
kvæði, 108 með frjálslynda flokknum.
Hvað er pað sem hefur rekið eptir?
Jeg ímynda mjer að svaiið nmni
verða hjer um bil á pessa leið:
£>að ér stjórnarfyrirkomulagið, sem
vakið hefur hugi manna í pólitisk
um sökum. Os svo hefur sannfær-
ingin, pólitiska samvizkan rekið
menn. Mjer pætti engin sköirim
að pvf, fyrir mitt leyti og Lögbergs
leyti, pó pað væri satt, að við
hefðum rekið menn til að taka pátt
í landsmálum og greiða atkvæði
með frjálslynda flokknum, pví pað
er ekkert ódæði. En jeg er nokk-
urn veginn viss um, að sú ásökun
er óverðskuldaður heiður fyrir mig
og Lögberg.
• En hvernig stendur á pví, að
íslendingar, sem liafa fremur feng-
ið orð fyrir sundurlyndi, hafa með
svo merkilega mikilli eindrægni hall-
azt að frjálslynda flokknum. Yfir
höfuð má segja, að auðurinn og
valdið sje hinum megin. Að öllu
Óreyndu hefði pví mátt búast við,
að peir, útlendingarnir, hefðu frem-
ur dregizt í hina áttina, enda hef-
ur pví verið svo vanð með aðra
útlendinga í pessu landi. Mig lang-
ar til að gefa einhverja úrlausn á
pví atriði, eptir pví sem jeg liugsa
mjer pað, áður en jeg sezt niður.
En til pess að gera grein fvrir
peirri úrlausn ætla jeg að minnast
á helztu atriðin í sögu frjálslynda
flokksins. Jeg get ekki minnzt á
önnur en pau allra helztu, og jeg
verð að fara fljótt yfir söjrur. £>að
sem sjerstaklega vakir fyrir mjer
ineð pað yfirlit er að leiða athygli
ykkar að pví, á hverjum prinsíp-
um liberalismusinn hjer í Canada
hvílir.
£>að eru prír viðburðir, sem
merkastir hafa orðið í sögu pólitisku
flokkanna hjer í Canada. Fyrsti
viðburðurinn er sá, að fólkið fær
stjórn með ábyrgð fyrir pinginu.
Annar viðburðurinn er sá, að Ca-
nada fær vald til að gera viðskipta-
samninga við nágrannana fyrir sunn-
an okkur. Þriðji atburðunnn er
sá, að fylkjasamband Canada mynd-
ast. Allt petta eigum við frjáls-
lynda flokknum að pakka, og margt
og margt annað, sem hefur haft
hina víðtækustu og blessunarríkustu
pyðingu.
Gætum pá fyrst að aðdragand-
anum að pví, að ábyrgð var lögð
á Iierðar stjórnarinnar. £>egar Banda-
ríkin höfðu unnið sigur í frelsis-
stríði sfnu við England, voru gerð-
ar up}>tækar eigur peirra, sem dreg-
ið höfðu stjórnarinnar tauin gegn
löndum sínum vestan hafs, og fjöldi
peirra varð að hrökkva norður fyrir
landatnærin. Yegna konungshollustu
peirrar sem peir liöfðu sj?nt og
tjóns pefes sem peir höfðu orðið
fyrir ljet krúnan sjer sjerstaklega
annt um að fara vel með pá. £>að
kom fram í mörgu, meðal annars
stórkostleguin peningagjöfum og
landveitingum. Þjáningar pær sem
peir liöfðu orðið fyrir skerj>ti hatur
peirra til allrar lyðstjórnar, og sú
mikla viðurkenning, sem peir fengu
fyrir konunghollustu sína, sýnist
hafa komið inn hjá peim peirri
skoðun, að peir væru sjerstaklega
útvalinn lýður. Allt, sem miðaði
í pjóðfrelsisáttina virtist peim stefna
að samskonar stjórnarbylting eins
og peirri sem um garð var gengin
sunnan landamæranna. Þetta fólk
varð um tíma algerlega ofan á.
£>að skijiti með sjer .löndum krún-
unnar, dómaraembættum og öllutn
öðrum embættum, sem nokkur völd
eða hagnaður fylgdi. Og allt af
var alpýðunni sýnd moiri og meiri
fyrirlitning. £>eir sem móti mæltu
voru ofsóttir á allar lundir. Og
pað var frjálslyudi flokkurinn, sem
á móti mælti, prótestjeraði móti
allri peirri stjórnaróhæfu, sem í
frarnini var liöfð, og aðalkrafa lians
var sú, að engin stjórn skyldi sitja
að völdum, sem ekki liefði fylgi
meiri hluta pingmannanna, £>að
yrði of langt mál að fara íit í pá
deilu í petta skipti; hún var hörð
og lienni fylgdu blóðsúthellingar.
En hún lyktaði með pví að Robert
Baldwin hafði fram mál frjálslynda
flokksins 8. sept. 1841.
Tæpum 5 árum síðar öðluðust
Canadamenn rjett til að gera við-
skijitasamninga við Bandaríkin. Svo
stóð á, að pegar kornlögin höfðu
verið úr gildi numin á Erglandi,
var Canada eins og aðrar brezkar
nýlendur svipt peirri vernd, sem
hún hafði áður notið í verzlunar-
sökum. Henni var ekki gert hærra
undir höfði en ó'dðkomaedi pjóðuin,
par sem allir höfðu öðlazt frjálsa
verzlan við England. Horfurnar urðu
pá hörmulegar fyrir verzlun Canada,
pví að livervetna var lokað fyrir
henni með háum tollo-örðum. £>á
n
var pað, að frjálslyndu flokksfonngj-
arnir litu auguin sínum til Banda-
ríkjanna, og fyrir peirra milligöngu
fjekk Canada pann rjett frá brezku
stjórninni að mega semja við Banda-
ríkin um tollafnám. £>ann rjett hef-
ur hún onn. En nú kallar aptur-
haldsflokkurinn pað landráð, pegar
komið er upj> með að nota sjer
pann rjett til fulls, sem fólkið fjekk
fyrir 46 árnm.
Niðurl. næst.
er tiiraun náttúrunnar til að reka út
úr lungnapípunum efni, sem par eiga
ekki lieima. Opt. veldur þetta bólgar og
krefur verkeyðandi lyfja. Ekkert af
slíkum meðölum jafnast við Ayers
Cherry Pcctoral. í>að hjálpar nátt-
úrunni til að losast við horvilsu, stöðv-
ar ertinguna, veldur mönnum hægðar
og hefui getist hetur en öll önnur hósta-
tneðöi.
„Af þeiin mörgu lyfjum, sem al-
menningi eru boðin til að lækna kvef,
hósta, bvonkítis, og skylda sjúkdóma,
hefur ekkert reynzt mjer eins áreiðau-
legt eius og Áyers Cherry Pectertl.
Árutn saman var mjer hætt við kvefi,
og fylgdi því iirseðilegur hósti. pegar
jeg fyrir hjer um bil fjórum áruin þjað-
ist þannig, var mjer ráðlagt að reyna
Ayers Cherry Pectoral og hættu við öll
önnur nieðöl. Jeg gerði það og innan
viku var kvefið batnað og hóstinn. Síðan
hef jeg ávallt haft þetta lyf í húsi mínu
og finust injer jeg síðan * vera tiltöiu-
lega örugg." — Mrs. L. L. Brown, Den-
rnark, Miss.
„F’yrir fáeinum áruin ljekk jc-g f.l-
varlcgt kvef, sem lagðist á lurigun. Jeg
hafði óttaiegan hósta, og nott eptir
nótt var jeg svefnlaus. Læknarnir hættu
að reyna nokkuð við mig. J eg reyndi
Ayers Cherry Pectorai, og það læknaði
iungun, veitti mjer aptur svefn og hvíld
þá sem var nauðsvnleg til þess að jeg
næði aptur kröptum mínum. Með því
að viðhafa þetta Pectoral stöðugt, hatn-
aði mjer til fulls.“ — Horace Fair-
brother, Kockingham, Vt.
Ayers Cherry Pectoral
húin til af
Dr. J. C. Ayer Co., Lowell, Mass
Til sölu í öllum lyfjabúðum.
Jaculi Mineier,
Eigaudi
“Winer“ Olgerdaliussiiis
EAST CHAND FOfJKS, - ty|Nfl.
Aðai-agent fyrir
‘EXPORT BEER“
VAI,. ni.ATZ’s.
Hann býr einnig til hið nafnfræga
CKESCEKT MALT EXTRACT-
Selur allar tegundir af áfengum drykkj-
fim bæði í i-má- og stórskaupum. Einu-
ig fínasta Kentucky- og Austurfylkja-
Iíúg-“Wisky“. sent í forsigluðum pökk-
um livert sein vera skal. Sjerstök um-
önnun veitt öllum Dakota-pöntunum.
LYSTAD & LINDQUIST.
,—8ELJA—
VÍMÖX. Q«; SM.AKA
EAST CRAND FORKS, - - - MINN.
Allir íslendingar þefekja Mr. Lindquist
trá St. Thoinas og hann mun með ánægju
sýna þeim um bæinn og taka þeim vel,
þegar þeir eru á ferð hjer. J>eir senda
með pósti nllar pautauir mjög skilvis-
lega.
AIIan-Linan
selur „prepaid“ farbrjef frá Islandi
til Wirmipejr:
Fýrir fiillorðna (ylir 12 ára) $40,50
„ l-örn 5 til 12 ára $20,25
» » 1 til 5 ára $14,25
W. LI. Paulson, Winnipeg, tek-
ur við peningum fyrir farbrjef og
ábyrgist elns og fyr, skil á ölluin
peningnm til baka ef farbrjefin er\*
ckki notuð.