Lögberg - 11.03.1893, Síða 1

Logberg er gehð út hvern miðvikudag og
laugardag af
ThE LÖGBERG PRINTING & l’UBLISHING CO.
Skrifstofa: Afgreiðsl ustofa: Prentsmiðja
573 Main Str., Winnipeg Man.
Kostar $2,00 um árið (á íslandi 0 kr.
qorgist fyirfram.—Einstök númer ö c.
LöGberg is published every Wednesciay and
Saturday by
THE LóGBERG PRINTING & PL'Br.IS'IiNG 1.1
at 573 Main Str., Winnipeg Man.
S ubscription price: $2,00 a ye tr payaHle
n advan e.
Single copios ð c.
,,-£6. AR.
WINNIPEG, MAN., LAUGAP.DAGINN 11. MARZ 1893.
Nr. 18.
FRJ ETTIR
CANADA.
♦35,000 má landsjóður Canada
borga lyTT ,,ratinsóltniru nofndar
peirrar er að nafninu til hefur verið
að komast eptir pví, livort liyggilegt
sje að lögleiða vínsölubann í Canada.
Flestum kemur hjartanlega saman um
að verk nefndar peirrar liafi verið hje-
góminn einber, og að pessum pening-
um sje p>ví álíka vel varið, eins og
psim hefði verið kastað í sjóinn.
Miklar umræður liafa verið fyrir-
farandi daga í Ottawa-f inginu um
skélamál Manitoba, og st«fnu Dom-
inion-stjórnarinnar f>ví viðvíkjandi,
eða rjettara sagt stefnuleysi, því að á
engu verður enn sjeð, hvernig hfin
byggst að ráða roalinu til lykta, og
f>rátt fyrir allar umræðurnar hefur Sir
John Thompson komizt hjá pví að láta
nokkuð uppi um paðefni. Mr. Laur-
ier, formaður frjálslynda flokksins á
pinginu, hjelt mjög snjalla ræðu í
málinu, og liafa sum blöðin, sem eru
á kaþólsku kirkjunnar bandi, t. d. Free
Press hjer í bænum, talið pá ræðu vera
á móti meiri lilutanum hjer í fylkinu og
skólalögum Greemvays-stjórnarinnar,
en í raun og veru er p>ví alls ekki svo
varið. Laurier er bundinn í báða
skó, og varð f>ví að fara mjög gæti-
lega. Að öðru leytinn er liann ka-
þólskur maður, en að hinu leytinufor-
maður pess flokks, sem sjerstakleg:
hefur sjálfstjórnarrjett fylkjanna a
prógrammi sínu. Laurier fórust orð
á J>á- leið, að ef Tache erkibisknp
hefði rjett fyrir sjer í pví efni, að al-
pyðuskólarnir í Manitoba væru pró-
tostanta-skólar, pá hefðu kaþólskir
menn í pessu fylki orðið fyrir hinni
mestu rangsleitni og liarðstjórn, og
ættu að fá hlut sinn rjettan sem fyrst.
Með f>ví er vitaskuld ekkert sagt,
annað en pað sem öllum getur komið
saman um, f>ví að um pað er einmitt
deilt, hvort f>essir Manitoba-skólar
sjeu prótestanta-skólar eða ekki. Iva-
pólskir menn halda pví fram að svo
sje, en hafa enga sönnun getað fyrir
pví f»rt-
ItAVDAKÍklN
Fargo-blaðið „Forum“ fullyrðir,
að 13 lagafrumvörpum, sem sampykkt
hafa verið af Norður Dakota púnginu,
hafi verið stolið, eða að minnsta kosti
hafi I>au Meðal peirra var eitt
frumvarp uni að skylda járnbrautar-
fjelög til a^ *3Íia ^ paFa handa bænd-
um til að leggja frá sjer kornvörur
sínar, og var bændaflokknum mikið
áhugamál að fá pví framgengt. Nær
pví öll h'n frumvörpin, sem t/nzt
liafa, snertu járnbrautir eða önnurfje-
10g auðmanna, og er gefið í skyn, að
samtök hafi verið gerð af nokkrum
mönnum til að tálma f>ví að pessi
frumvörp yrðu að lögum, og að peir
menn hafi verið keyptir af lilutaðeig-
andi fjelögum. öll pessi frumvörp
höfðu verið samf>ykkt af báðuin deild-
um pingsins, og var að eins eptir að
fá undirskript ríkisstjórans til pcss
að pau yrðu að lögum.
resept fyrir J>ví, hvernig „kristin skáld“
settu saman eptirmæli, samkvæmt
bennar kokkabók. Jeg ætla mjer
ekki að færa fram neina vörn fyrir
kvæði eptir sjálfan mig, sem hún tal-
ar um í sambandi við pað, sem liún
segir að sje siður „kristinna skálda.“
Að eins get jeg ekki notað reseptið
hennar, p>ó pað aldrei nema sje vpp í
móðinn, og hef heldur enga ágirnd á
nafninu „kristið skáld“, eins og Caró-
lfna virðist að skilja f>að orð. Annars
er sú dyggð, að kveða lof um dauða
menn,enganveginn einkenni á „kristn-
um skáldum“ einungis; fornskáldin
heiðnu gerðu pað líka í drápum sín-
um, pó Carólinu sje pað ókunnugt. —
En pað er eitt í greininni hennar, sem
jeg vildi minnast á. Carólínu Dal-
mann er pað kunnugt, að jeg er í
kirkjulegum skilningi vantrúannaður,
en p?.ð liefur verið staglazt á pví, og
margstaglazt, í ræðum og ritum kirkju
manna hjer vestan hafs, að vantrúar-
mennirnir sjái ekkert nema einlæga
dimmu og dauða og skoðun peirra á
lífinu sje framúrskarandi huggunar-
laus, auðvitað I mótsetning við alla
blessaða birtuna, vonina og huggun-
ina hjá kirkjumönnunum. Eins og
við var að búast, kermir Carólína
petta eptir, og hnoðar pv! inn í ofui-
litla bögu til mín,seinast í grein sinni
Hún liefur, náttúrlega, aldrei lesið
kristin fræði svo vel, að hún liafi tekið
eptir pví, að jafnvel skáld eru látin
segja í Biblíunni að „maðurinn fœð-
ist til cymdanna eins ogýuglarnir til
að fljðga í lopinuu, og p#gar hann
deyr, búast pau stundum við, að við
honum taki, ,,land, dimmt sem myrk-
ur dauðansskvgga, þar sem engin
skipan er á og þar sem að skin er eins
og dimmaW og komast jafnvel svo
langt, að ítreka livað eptir annað, að
maðurinn sje „/'ijcgómi“. — Carólínu
Dalmann er pað sjálfsagt nýung, að
mesta trúarskáld íslands kvað aðrar
eins hendingar og pessar:
Hvað er mann nema mold og jörð,
maktarlaus, dofin, pur og höið ....
Æfin með sorgum áfram dregst,
endar loksins með dauða . . .
Gröfin ofbyður oss —
ekki er pað ljettur kross ....
Nú vill pað harla heitt
liuga minn beygja,
jeg á pað eptir eitt
enn nú, að deyja ....
Sá, sem petta orti, liefur kveðið
meira um fányti alls pess, sem menn
almennt sækjast eptir í pessu lifi, og
málað pjáning dauðans dekkri, en
Cleveland forseti hefur tekið apt-
ur úr öldungadeildinni samning pann
utn innlimun Hawaii-eyjanna í Banda-
ríkin, sem Ilarrison hafði fyrir deild-
ina lagt.
CAItOLÍNA UM „KRISTNU
SKÁLDIN“.
Hún Carólína okkar Dalmann
hefur f 9. nr. Lögbergs p. á. sent mj#r
nokkur annað fslenzkt skáld; hann
varð að hugsa út fyrir pennan heim og
petta líf, til að finna nokkra huggun
og birtu. Mest furða er pó, ef Caró-
lína skyldi ekki kannast v>ð liending-
ar úr ljómandi fallegum, gömlum,
kristlegum sálmi, sem eru svona:
Svo stutt svo fallvölt æfin er,
að einkum líkja henni ber
við skjótt burt horfinn skugga.
Vort æfiblóm er sorg og sút,
og svo sem grasið vallar . . .
Carólína kann pó líklega. eitthvað
af vfsum eptir „kristin skáld“, fyrst
hún treystir sjer til að segja svo ákveð-
ið, hverjum „sið“ pau fylgja, pegar
pau yrkja eptirmæli. Detta eru fá af
ótal dæinum af birtunni yfir skoðun
um sumra „kristnu skáldanna“ á líf-
inu og dauðanum, tekin úr Biblíunni,
kvæðum Hallgr. Pjeturssonar og
sálmabókinni íslenzku, pví pau rit
getur ekki Carólína Dalmann borið
neinar brigður á að sjeu kristileg. Jeg
veit ekki nenia henni finnist Matth.
Jockumson vafasamur í kristninni,
og tek pví bara sein nytt dæmi í
skáldskap — í einu af hinum fegurstu
kvæðum sfnurn. „Eptir barn“, ávarp-
ar hann menn yfir höfuð svona:
IIcert lirós átt pú um hundrað ár
og liver mun spyrja’ að pjer?
Eitt er auðvitað liægt að gera,
fyrir pá sern pað kunna, hvort sem
peir eru trúaðir eða ekki, p.að er, að
koma sjer upp tveimur skoðaua-
stökkum og fara f annan, pegar mað-
ur yrkir alir.enn kvæði, en liinn ef
maður kveður eptirmæli, eptir pví
sem bezt á við, og pað veit jeg að
Carólínu ínyndi pykja vel farið. Hitt
er tómt ílapur, að skoðun inanna á
lífinu og dauðanum hjernamegin graf-
arinnar fari alveg eptir pví, hvort
maður getur fallizt á vissar kristnar
kreddur eða ekki, sje trúaður eða van-
trúaður. Kristnum mönnum og heiðn-
um verður dauðinn æfinlega jafn-
geigvænlegur, af pví mönnum er pað
náttúrlegt, og hvorutveggju hafa
sömu tilfinningar, sem fæstum tekst
að kæfa til fulls með neinum trúar-
brögðum nja heimspekis-skoðunum,!
hve gyllandi setn pær kunna að vera.
Djúpur söknuður, pjáning og preyta
kunna að sætta mann við dauðflnn
fyrir sjálfan sig eða aðra; pað er ekki
sjaldgæ'ft. Kristna trúin, með líf
eptir petta og eilífar kvalir jafnhliða,
sem bregður vantrúnni, setn fyrir
hvorugu gerir ráð, um að hún sje
dimm, er eins og Llámaður, sem
brígslar hverjuin manni, sem hann
mætir um, að hann sje svartur.
Jeg leiði bjá mjer atyrði Caró-
línu til mfn f greininni hennar. Um
hitt get jeg ekki stillt mig að benda
henni á, að allt petta vol um „blóð“
og „tár“ er stök smekkleysa í annari
eins grein. í>að er allt of mikil mót-
setning til pess að vel fari á, að
stökkva 1 annan upp úr purru, berjast
við að kalla hann níðing, hjartalaus-
an, tilfinningarlausan og fl„ og æpa
svo upp, að maður poli varla að standa
í pessu, maður sja að verða allur sár
og blóðrisa. Annaðhvort er, að hafa
nóg vit til pess að liætta sjer ekki í
klærnar á slíkum illfyglum, ellegar að
vera viðbúinn að „piggja, taka endur-
gjalda“, alveg skælulaust, og Caró-
lína ætti nú orðið að liafa nóga reynslu
til pess, að láta ekki egnast til að vera
að leika kómedíu, ef hún getur ekki
gert pað nema með raunasvip, pví
annars er leikið allt of mjög utan við
sig.
Að endingu get jeg sagt lienni
pað í fullri einlægni, að jeg er fús að
svara henni, jafnvel á prenti og eptir-
tíma og ástæðum, hvenær sem hún
fintiur hvöt hjá sjer til að ávarpa mig
út af skoðunum mínum, ineir að segja,
Kennara vantar við Lögberg-
kóla fyrir (5 mánuði frá 1. aprfl næst-
komandi.
Kennarinn verður að liafa ílsecond
or third class certificate'-.
Áiín'i JoiiN'SON', Churchbridge P.
0„ gefur umsækjendum frekari upp-
lysingar.
íslenzkar Bækur til sölu á af
greiðslustofu Lögbergs:
Allan Quatermain, innheft 65 cts.
Myrtur í Vagni ,, 65 „
Hedri „ 35 ,,
Nyir kaupendur Lögbergs, sem
borga blaðið fyrirfram, fá gefins liverja
af pessum sögum, sem peir kjósa sjer,
um leið og peir gerast áskrifendur.
J. K. Jónasson, Akra, N. D„ hef-
ur ofangreindar sögur til sölu.
OLE SIMONSON
mælir tneð sínu nyja
Scandinaviaii Hotel
710 Main Str.
Fæði Í1,00 á dag.
BILLEGUR
KJÖT-MARKAÐUR
á horninu
------Á---
MAIN OG JAMES STR.
Billegasti staður í borginni að kaupa
allar tegundir af kjöti.
Craigs
MARZ
KJORKAUPA
langi hana til að eiga seinasta orðið,
skal jeg kenna henni ráð til pess:
hún parf ekki annað en að „byrla
mjeru greinarstúf um pað eingöngu,
að jeg sje ekki kristið skáld, heldur
hjarta- og tilfinningarlaus níðingur;
pví út af pví sjerstaklega hef jeg
ásett mjer, að deila við engan mann,
allra sízt Carólínu Dahnann; par sk il
hún eiga „autt og tómt rúm“ fyrir
mjer.
Stephan G. Stephansson.
Eppboössala.
Hr. Jósep Wolf selur við upp-
boð ný skrautleg húsgögn, byrgðir
C. H. WILSON
&c BEO.
Market sq. (fáum dyrum frá Main St.)
Dessi ljómandi húsgögn verða
seld til liæstbjóðanda. Hver sem
getur ætti að koma og fá billeg
húsgögn. Salan byrjar mánud. p.
27. Feb. Kl. hálf prjú e. m.
er peningar út í
Skilmálarnir
hönd.
C. H. WILSON
SafNAÐARFUNIIIK f AiíGVI.EIIV(IGI>.
Mánudaginn 20. p. m„ heldur
Frelsissöfnuður safnaðarfund í kirkju
sinni. Fundurinn byrjar kl. 2. e. h.
Þriðjudaginn 21. p. m„ heldur
Fríkirkjusöfnuður safnaðarfund í
skólahúsinu Brú. Fundurinn byrjar
kl. 2 e. h.
Prestkosningarmál safnaðanna
verður aðalmálið á báðum pessum
fundum. Söfnuðirnir purfa sem fyrst
að kalla sjer nyjan prest í stað sjera
Hafsteins Pjeturssonar, sem byst við
að flytja alfarinn til Winnipeg I. júl!
p. á.
Afsláttur á öllum
vöruteguuduui.
Allir hljóta að
kaupa það
svona er
sein
billegt
o<r verða ánægSir
O O
Öllum vetrav-
byrgðum er nu
verið að slátra,allt
fer langt fyrir
neðan vaua-verð
þó afsláttnrinn
nemi 20—öOprct.
þá mega vör-
urnar til að fara
“það sem Craig
hefur ásett sjer“
þjer vitið hvað
það þýðir, hann
hefur ásett sjer
að gera eins og
bann auglýsir.
Komið snemma
og skoðið vörurn-
arog prísana hjá
GEO. GOAIG
Hver sem l>arf að fá upplýsingar
viðvíkjandi auglj?singum gerði vel í að
kaupa “Book for advertisers", 36S blaS-
síður, og kostar $1.00 send með pósti
frítt. Bókin inniheldur vandaðan lísta
yfir öll beztu blöð og tímarit í “ Ameri-
can newspaper directory“; gefur áskrif-
anda f jölda hvers eins og ýmsar upplýs-
ngar um prís á augl. og annað er tað
snertir.
Bkrifið til
Rowkll's Advf.rtising Burkau
10 SrRucE St. Nkw Yo k
522,524,526 MAIN STR
ÍSLENZKUR LÆKNIR
Dx*. HX. Ualldopsson.
Park River,--N. Dak•
BALDWIN & BLONDAL
LJ.Ó3M YNDA SM1 Ðl II.
207 6tb. i\ve. N. Winnipeg.
Taka ?llsi»nar Ijósmyndir, stækka og
endurbæta gamlar myndir og mála
pær ef óskað er með W atercolo
Crayon eða Indiaink.