Lögberg - 09.06.1894, Qupperneq 2

2.
LÖGBERG LAUGAEDAGIIS'N 9. JÚNf 1894.
Jöjgberg.
Gefið út að 148 Prinoess Str., Winnipeg Man
of The /.ögberg Printing Publishing Co’y.
(Incorporated May 27, l89o).
Kitstjór: (Editor):
EINAR HföRLEIFSSON
B jsiness managrr: B. T. BJORNSON.
AUGLÝSINGAR: Smá-auglýsingar í eitt
skipti 25 cts. fyrir 30 orð eða 1 þuml.
dálkslengdar; 1 doll. uin mánuðinn. A stserr
auglýsingum eða augl. um lengri tíuaa af-
sláttur eptir samningi.
BÚSTAD A-SKIPTI kaupenda verður aö ti)
kynna skri/ega og geia um fyrvtrandi bt
stað jafnframt.
UTANÁSKRIPT til AFGREIÐSLUSTOFU
blaðsins er:
THE LÓGBEHC PP.INTiNC & PUBLISH- C0.
P. O. Box 388, Winnipeg, Man.
UTANÁSKRIFT til RITSTJÓRANS er:
EDITOB LÖ«BERG.
P. O. BOX 368. WINNIPEG MAN.
__ laugakdaginn 9. .Jtjjíí 1894.—
(gy Samkvæm iapc.3lögum er uppsögn
kaupanda á blað’. ógild, nema hann sé
skuldlaus, þegar hann segir upp. — Ef
kaupandi, sem er í skuld við blað-
ið flytr vistferlum, án þess að tilkynna
heimilaskiftin, þá er það fyrir dómstói-
unum álitin sýnileg sönuun fyrir prett-
vísum tilgang'.
||3f Eptirleiðis verður hverjum þeim sem
sendir oss peninga fyrir blaðið sent viður
kenning fyrir borguninni á brjefaspjaldi,
hvort sem borganirnar hafa til vor komið
frá Umboðsmönnum vorum eða á annan
hátt. Ef mennfáekki slíkar viðurkenn-
ingar eptir hæfilega lángan tíma, óskum
vjer, að þeir geri oss aðvart um það.
__ Bandarík j apeninga tekr biaðið
fullu verði (af Bandaríkjamönnum),
og frá íslandi eru íslenzkir pen-
ingaseðlar teknir gildir fullu verði sem
borgun fyrir blaðið. — Sendið borgun í
P. 0. Money Ordcrs, eða peninga í Jie
gistered Letter. Sendið oss ekki bankaá
vísanir, sem borgast eiga annarstaðar en
í Winnipeg, nema 25cts aukaborgun fylgi
fyrir innköllun.
í síðasta blaði voru er grein, sem
meðal annarsieggurfastlega móti f>ví
að binn fyrirhugaði skóli kirkjufj'e-
lagsins byrji í haust. Hvers vegna
ekki má byrja að segja mönnum eitt-
hvað til í haust, er ekki sagt í Jressari
grein, að eins skyrt frá því, hvað f>að
hafi verið mönnum mikil gleði, og
hvað menn hafi hrósaðmiklu hajipi út
aE pvl, að ekkert varð úr tilsögninni
vet írinn 1890—91. Hverjir voru
svona ofsaglaðir út af því? Líklegast
ekki peir sem voru að berjast við að
láta kennsluna byrja pá um haustið.
Llklegast ekki heldur unga fólkið,
sem ætlaði að þiggja pessa tilsögn.
Hvernin var sú mikla gleði í ljó lát-
in og hvar koin hún fram? Ekki
var pað í blöðunum, nje á almennum
minnfundum. IJvers vegna skyldu
mann líka hafa glaðst yfir slíku?
Hvaða gleðiefni var pað, að ekki var
unnt að veita tilsögn nokkrum ung-
m ;nnum, sem um hana báðu? Og
hv-iða tjón skyldi pað gera kirkjufje-
laginu eða nokkrum einstaklingi, pó
að íslenzku prestarnir hjer fari að
serja mönnum til í einhverjum náms-
gremum, ef peir geta bætt pví við
piu störf, sem peir pegar hafa? t>að
e' í raun og veru allt, sem hjer er um
að ræða, og oss virðist, að peir sem
hræddir eru við það sjái vofur í skín-
anli dagsljósinu, hvað pá í myrkrinu.
Mr. Þorl. G. Jónsson ritar all-
langt mál í petta blað Lögbergs til
pess að sanna oss, að öll kirkjumál sjeu
trúmál, og skulum vjer kannast við
að svo sje — svo framarlega sem hann
kallar trúmál allar pær atliafnir
manna, sem að einhverju leyti standa
í sambandi við átrúnað peirra. En
með pví að vjer höfum tyst yfir pví
svo ljóslega, sem vjer höfum vit á,
hvað vjer eigum við með orðin „trú-
mál“, og með pví að pað-er allt annað
en pað sem Mr. Þorl. G. Jónsson er
að tala um, pá virðist oss ekki ástæða
til að halda peim umræðum lengur
fifram. Mr. Þorl. G. Jónsson og rit-
gtjóri pessa blaðs skilja nú vonandi
hvor annan og almenningur manna
skilur, hvað fyrir peim báðum vakir
í pessu deiluefni peirra, og með pví
er allt pað fengið, sem peir er skrifa
„fyrir fólkið“ geta gert sjer von um
að fá.
t>að er nú heldur en ekki farið að
komast upp,að loforð Suðausturbraut-
ar-mannanna hafa verið í meira lagi
út í bláinn, og verður fylkisstjórn-
inni nauroast hjer eptir láð pað af
neinum sanngjörnum mönnum, pó að
hún hafi ekki runnið umhugsunarlitið
áagnið, eins og sumir virtust vilja
láta hana gera. Forgöngumenn braut-
arfyrirtækis pessa hafa látið sem peir
ættu pað víst, cð geta flutt sög-
unarmillur Ontario & Western
Lumber fjelagsins hingað til Winni-
peg, og vitaskuld auka með pví
atvinnu bjer I bænum stórkostlega.
Sömuleiðis póttust forgöngumennirn-
ir ætla að flytja fyrir timburverzlunar-
fjelag petta 80 millíónir feta af trjá-
stofnum árlega. Hjer um daginn
fann blaðamaður einn að máli forset-
ann fyrir Otario & Western Lumber
fjelaginu og spurði hann, hvort nokkr-
ir samningur liefði verið gerður við
fjelag hans um að flytja millurnar, ef
brautin skyldi verða lögð. Hann
kvað pað ekki vera. Svo var hann
spurður, hvorf nokkur samningur hefði
verið gerður við fjelagið um að flytja
pennan við fyrir pað hingað til Winni-
peg. Hann sagði eins og áður, að pvi
væri ekki svo varið. Þá var hann
spurður, hvort liann áliti hyggilegt
fyrir fjelagið að gera slíka samninga,
ef pess skyldi verða kostur. Ekki
sagðist hann álíta pað, en par á móti
taldi bann víst, að pó að stjórnarnefnd
fjelagsins vildi gera slíka samninga,
pá mundi hanni ekki haldasspað uppi
fyrir liluthöfunum.
Iijettsýni Ottawastjórnar-
innar.
t>að reyndi dálítið á rjettsýni
Dominionstjórnarinnar og apturhalds-
flokksins nú í vikunni, og pað varð
heldur lítið úr peirri dyggð peim
meginn, eins og menn máttu búast við.
í pinginu urðu umræður um mál
nokkurt frá New Brunswick, mál, sem
haldið hefur fólki par í liinni mestu
gcðshræring, og eru atvikin í stuttu
málipessi: Ellis heitir maður í St.
John, höfuðstaðnum í New Bruns-
wick, vel látinn og mikils virtur, og
er ritstjóri blaðsins St. John Globe,
sem er eitt af helztu blöðunum í
strandfylkjunuin. Við sambands-
pingskosningarnar árið 1887 iysti
kjörstjóri yfir pvf, að Mr. Baird nokk-
ur væri kosinn í einu kjördæmi par,
enda pótt andstæðingur hans, Mr.
King, liefði eitthvað 60 atkvæð-
um fleira. Kjörstjórinn, sem náttúr-
lega vir einn cf hinum mörgu sam-
vizkulitlu verkfærum Ottawascjórn-
arinnar, bar fyrir sig lítilsháttar form-
galla á kosningunni, og úiskurður
hans pótti svo mikið hneyksli, að háð-
ulegustu orðum var farið um hann al-
mennt á Ottawapinginu. Mr. King
sótti um að mega láta county-dómara
telja atkvæðin aptur,og var pað veitt,
en Mr. Baird sneri sjer pá til hæsta-
rjettardómara, sem Tuck heitir, og
fjekk liann til að gefa út bann gegn
endurtalningunni. Þetta bann pótti
hið argasta hneyksli og rangsleitni,og
Ellis dró ekki dulur á pað 1 blaði sínu,
heldur s/ndi fram á, að dómarinn hefði
par ekki komið fram öðruvísi en sem
rjettur og sljettur flokksmaður, og
hann samvizkulítill. t>á borgaði Baird
dómaranum pann greiða, sem liann
hafði áður pegið, með pví að kæra
Ellis fyrir „fyrirlitning gegn dóm-
stóli“ (contempt of court). Málið stóð
yfir fimm til sex ár, var loksins dæmt
í vetur af pessum sama Tuck, sem hlut
átti að máli fremur en nokkur annar,
að undanteknum hinum ákærða, og
öðrum dómara, sem er lieldur sam-
vizkuminni en Tuck, ef nokkuð er á
mununum. Mr. Ellis var dæmdur í
mánaðar-fangelsi.
Þetta mál var nú lagt fyrir Ott-
awapingið hjer um daginn. Mr.
Davies, leiðiogi frjálslyndra ping-
manna frá strandfylkjunum lagði
fram tillögu til pingsályktunar
í pá átt, að dómurum ætti ekki að
leyfast að dæma í sínum eigin málum,
og vildi jafnframt fá pingið til að
lysa yfir pví að fangelsisvist Ellis
hefði verið ranglát. Hvortveggja er
vit.anlega í augum landsmanna alveg
sjálfsagt, og pað pví fremur, sem
leyndarráð Breta hefur áður dæmt í
líku máli. Bahama-ritstjóri nokkur
gaf út fyrir fáeinum árum aðfinningar
um æðsta dómarann par á eyjunum.
Dómarinn heimtaði nafn höfundarins,
en ritstjórinn neitaði að láta pað uppi.
Hann var svo sendur • í fangelsi fyrir
að sytna rjettinum fyrirlitning. Rit-
stjórinn vísaði málinu til leyndarráðs-
ins, og vann pað par. Dómsmála-
nefnd pess úrskurðaði, að aldrei væri
að ræða um fyrirlitning gegn dóm-
stólunum, nema pegar reynt væri með
orðum eða athöfnum að koma í veg
fyrir að rjettvísinni yrði fullnægt.
Það er pví enginn vafi á pví að Ellis
hefði unnið sitt mál, ef pað hefði
farið fyrir æðsta dómstól ríkisins, en
honum var synjað um leyfi til að vísa
málinu pangað. Nú hefði sannarlega
mátt búast við, eða menn hefðu átt að
geta búizt við, að stjórnin hefði sy?nt
pá óblutdrægni og rjettsyni, að fall-
ast á pingsályktun Mr. Davies’. Sjálf
bar hún, hvort sem var, ekki ábyrgð á
gerðum dómarans, nema pá mjög ó-
beinlínis, og ef hún hefði fengizt til
að Jysa yfir óánægju sinni með aðfar-
ir lians, og f að fyrirkomulag, að menn
dæmi í sínum eigin málum, pá virðist
mega ætla, að pað hefði styrkt trú
manna á rjettsyni hennar. En pað
var ekki neinu slíku að lieilsa. Stjórn-
in með öllu sínu liði greiddi atkvæði
móti tillögu Mr. Davies, og er lítill
vafi á pví, að pað hefnir sín við næstu
kosningar, að minnsta kosti í strand-
fylkjunum, par sem mál petta hefur
vakið æsingar miklar og megna and-
styggð á háttalagi Tucks dómara.
Öll kirkjumál eru trúmál.
Herra ritstjóri „Lögbergs“.
Jeg hefi sagt og segi enn pá, að
mjer skilst, að eins og öll trúmál eru
kirkjumál, pá sjeu einnig öll kirkju-
mál trúmál. En að pað taki tíma og
kosti polinmæði að kenna mjer göml-
um og tornæmum að skilja pað gagn-
stæða, er nokkuð sem jeg ætla mjer
ekki að bera á móti. Mr. Iljörleifs-
son hefur líka sýnt mjer mikla polin-
mæði, manni, sem ekki er pakklátari
en svo, að jcg æilast pó til og geri
mjer von um meiri polinmæði frá
honum hjer eptir, já, sjálfsagt meiri
peirri sem bregður fyrir í grein frá
honum I 83. nr. „Lögbergs“ 2. p. m.
Það er, að mjer finnst, ómögulegt, að
pað hafi getað „gengið fram af“ Mr.
H. „og meir en pað“, póhonum pætti
að jeg misskilja pað málefni, er jeg
með allri virðingu leyfi mjer að segja,
að hann eigi fullt í fangi með að skilja
sjálfur. En mjer virðist eins og petta
kunni að geta smá-lagazt milli okkar,
pví Mr. H. gefur mjer rjett í pví, að
öll trúmál muni vera kirkjumál. Og
eptir hans fyrri ummælum í 18. nr.
Lögb. ættu pá trúmál að komast að í
pví. Að eins eru pað orðtækin í fyr
töldu nr. „eins og tilhagar á meðal
vor“. Þau hefðu annaðhvort ekki átt
að standa par, eða pá í peirra stað,
eins og viðgcngst í allri Jcirkju. Hitt
er að eins ryk í augu, sem mjer fellur
ekki.
Eu svo eiga ekki öll kirkjumál
að vera trúmál, segir Mr. II. Og pví
til sönnunar á að vera, að pótt allir
liestar sjeu dýr, pá leiði eigi par af að
öll dýr sjeu hestar. Þetta er nú
kannske allgóð upplýsing fyrir fá-
fróða, en pó held jeg að peim heföi
komið betur að fræðast um einhvern
eða einhverja pá menn, sem engan á-
trúnað hafa haft, en látið pó reisa
kirkjur og vígja til guðspjónustu,
kallað menn og fengið vígða til að
prjedika og myrnda söfnuði og safnaða
fjelög, lialda kirkjuping og fulltrúa
til að mæta á peim m. 11. og fl. Og
gera svo allt petta á sinn eigin kostn-
að, oins og viðgengst, í kirkju-söfn-
uðum. Því ef pessi vinna lýsir ekki
trá af verJcum, fult eins vel trú, og um-
ræður um „sannleiksgildi einstakra
trúar atriða“, pá bið jeg Mr. II. að
gefa gleggri rök og úrlausn en hann
hefur gert fyrirpví, að kirkjumál sjeu
ekki trúmál, og ekki láta sjer blöskr-
ast skilningsleysið fyrr en hann hefur
gert pað. Jeg fynr mitt leyti læt
tnjer standa á sama, hvaða einkunnir
mjer eru lagðar til að gáfnafari, pví
jeg veit vel, að jeg er engum peim
gáfum gæddur, sem jeg geti stæit
mig af. En svo framarlega sem Mr.
H. skrifar ekki pvert um hug sinn,
kalla jeg pað skilning í daufara lagi
að ajá ekki, að jafnvel hin verzlegri
hlið kirkjumála sjo einnig trúmál.
Hann segir pað sje til fjöldi kirkju-
mála, sem sjer sje eigi með nokkru
móti unnt að sjá, að kölluð verði trú-
mál, ef talað sje af heilbrigðri skyn-
semi. En hver er allur sá fjöldi
kirkjumála? Jú, pað á að vera
,,prestaskrúðinn“ auk pess sem jeg
hef vikið á. Vitaskuld er presta-
skrúðinn hvorkitrúmál nje kirkjumál,
par sem búið er að leggja hann niður
og kasta honum af dagskrá. En
svo lengi, sem kennimaður eða
prestur vill bera pennan skrúða og
söfnuður vill hann sje svo skrýddur,pá
hefi jeg ekki svo lagaða skynsemi, að
jeg sjái nokkuð ámóti að paðsje trú-
mál að bera skrúðann, pó að hann í
sjálfu sjer virSist eigi annað en ein-
kennisbúningur prestsins eða kenni-
manusins. Og pað er mitt trúmál, að
pessi einkennisbúningur ætti ekki að
leggjast niður lijer á meðal vor, peg-
ar vjer höfum eignazt guðsliús í við-
unanlegu lagi, heldur að Jiann ætti pá
að takast inn á dagskrá og ræðast á
meðal annara inála, sem pá yrðu uppi
sem trúmál og kirkjumál..
En sje pað nú hrein og bein al-
vara míns kæra og göfuga andmæl-
anda, að álíta pað sem jeg nú pegar
hefi vikið á trúmál, sje utan við alla
„heilbrigða skynsemi“, pá feið jeg
hann að koma mjer til lijálpar með
sína skynsemi, með pví fyrstað hlusta
á nokkur orð, er jeg vil enda með, og
sem jeg ætla að verða muni mín sið-
ustu orð til Lögb. í pessu máli. En
til pess að pau verði líka sem allra
fæst, leyfi jeg mjer að gera pá áætlan,
að við verðum báðirsammála ípví at-
riði að sakramentin vor lúterskra
manna sjeu bæði trúmál og kirkju-
mál. Engáumnúað: í öðru peirra.
(Skírnarsakram:) sjáum við aðeins
vatnið og athöfnina. í hinu, (Altaris-
sakram.) að eins brauð og vln og at-
höfnina. Og pó við svo báðir hefð-
um heilbrigða skynsemi ogfulla sjón,
pá sjáum við ekki annað en pessi
jarðnesku efni rjett eins og við sjáum
í guðs húsinu, hvort heldur pað liefur
„turn“, ellegar pað er turnlaust; og
sama er að segja um ,,prestaskrúðann“.
Allt er petta framleitt og tilbúið af
hinum jarðnesku náttúru efnum; og
peir sem framleiða og tilbúa og taka
borgun fyrir, purfa ekki annað en
kunnáttu til að gera pað, en alls ekki
neina trú. En peir sem kosta frarn-
leiðsluna. og neyta liennar og brúka
hana til guðspjónustu, pað eru menn-
irnir sem vígja og helga pessi jarð-
nesku efni og gera pau að trúmálum,
með pví peir trúa pví og treysta, að
allt sem stendur í pjóaustu guðs
kirkju, sem hann hefur sjálfurstofnað
hjer á jörðu, verði af honum helgað
og blessað einmitt fyrir trúnaá bann.
í pessari trú og með pessari skoð-
un eru vígðar kirkjur, bænahús og
gTafreitir, og cru af mönnutn kirkj-
unnar álitin heilög húsogheJgir stað-
ir eptir pað, svo lengi. sem pcir brúk-
ast í pjónustu kirkju Krists. — Og
pví lief jeg ?agt pað og segi pað enn,
að öll mál guðs kirkju reyuast trú-
mál, pegar að er gáð.
Skyldu pessar línur fá viðtöku í
Lögbergi hjá ritstjóra pess, pá er
nijer líka kærast, að pær standi par.
Mountain, N. D. 30. mai 1894
Þ. G. Jónsson.
HEIMILID.
Aðsendar greinar, frumsamdar og þýdd-
»r, sem geta heyrt undir ,,IIeimiíið“’
verða teknar með þökkum, sjerstaklega
ef þær eru um biiskap, en ekki mega
þær vera mjög langar. Iíitið að eins
öðrumegin á lilaðið, og sendið nafn yðar
og heimili; vitaskuld verður nafni yðar
haWið leyndu, ef þjer óskið þess. Ut
anáskript utan á þess konar greinum:
Editor „Heimilið“, Lögberg, Box 368
Winnipeg, Man.]
Góð I’öxnukaka. — Brjót sex
ný egg og lát rauðurnar og hvíturnar
sitt í hvort ílát. Lát satnan við rauð-
urnar tvær matskeiðar af muldum
hvltasykri, hálfa af hveiti og börk af
hálfri apelsínu eða lemónu, eða pá
dropa af einhverri góðr' „essence“.
Hrær petta vel saman, og peyt svo
hvíturnar með litlum hrísvendi par
til pær eru orðnar pjettar og hvítar
sem smjör; hrær pær pá út í rauðurn-
ar. Haf til vel hreina steikarapönnu,
sct hana yfir hægau eld, lát á hana
eina únzu af smjöri, og pegar pað er
bráðið, pá hell á hana tveimur skeið-
un af deginu. Steik pað svo í hjer
um bil hálfa mínútu, snú síðan við
eins og pönnuköku og legg á disk.
Þannig skal halda áfram par til deig-
ið er uppgengið. Legg pá kökurnar
hverja ofan á aðra —strá á pær sykri,
baka tíu mínútur í ofninum, og ber á
borð.
Kaktöflu kökuk. Tak djúpan
disk af stöppuðum karlöflum; lát út í
pær hálfa saltskeið af pipar, sama af
,,nutmeg“, ofurlítið salt og eina eggja-
rauðu. Bú svo til úr pessu litlar
kökur, ber smjör á bakarapönnu, og
lát pær á; ber eggjahvítu ofan 4 pær
Og brúna í bráðum ofni.
Óli'ÝR ItRAUÐKJETTUK. Hart Upp-
pornað brauð má gera að Ijúffengum
rjetti með pví að dýfa sneiðunum i
deig, og steikja pær svo í svínafeiti
eða smjöri. Egg skal hafa í deiginu,
teskeið af kornstífelsi, lirært út i mat-
skeið af mjólk móti liverju eggi.
Líka skal salta pað ögn.
Fkencii toast. Slá fjögur egg
par til pau er orðin að Ijettri froðu.
Hrær saman við pau einni mörk af
mjólk. Sker fáeinar sneiðar af hvítu
góðu brauði, dýf peim í eggin og
mjólkina, og legg í pönnu með heitu
smjöri og steik par til pær eru brúnar.
Strá sykri og kanel eða nutmeg á
bverja sneið, og ber á borð heitt.
ViivT og mál. Einn pottur af
hveiti er jafn einu pundi.
Tveir bollar af smjöri eru eitt
pund.
Ein velmæld mörk af legi or
eitt pund.
Tveir bollar af muldum bvítasykri
er eitt pund.
Ein mörk af smá-söxuðu kjöti,
pjöppuðu faat saman, er eitt pund.
Bollinn sem brúkaður er við
pessa niælingu, er gjört að taki hálfa
mörk.
Að gev.ma mjólk. Ef mjólk er
Uituð svo hún komi í suðu, og hellt
svo óðara í könnur eða ílát, sem líka
strax eru tillukt svo ekkert lopt kom-
ist að — pá geymist hún pannig i
pað óendanlega. Þar eð loptið úti-
Veitt
Hædstu verdl. a heimssyningunni.
BAKING
P0WDIR
IIIÐ BEZT TILBÚNA.
Óblönduð vínberja Cream of Tartar
Powder. Ekkert álún, ammonis eða
önnur óholl efni.
40 ára reynzlu.