Lögberg - 28.07.1894, Qupperneq 2

2
LÖGBEEU. LAUGARDAGINN 28. JÚLÍ 1894.
Jögberg.
GefiS út að 148 Princess Str., Winnipeg Man
ol The /jgberg Printing Publishing Co'y.
(Incorporated May 27, i89o).
Ritstjóri (Editor);
EINAR HföRLEIFSSON
Bosinrss manager: B, T. BJORNSON.
AUGLÝSINGAR: Smá-auglýsingar l eitt
skipti 25 cts. fyrir 30 orS eSa 1 þuml.
dálkslengdar; 1 doll. um mánuSinn. Á stserri
auglýsingum eSa augl. um lengri tíma af-
sláttur eptir samningi.
BÚSTAD A-SKIPTI kaupenda verSur aS til
kynna skrljlega og geta um fyrverandi bú
staS jafuframt.
UTANÁSKRIPT til AFGREIÐSLUSTOFU
blaSsins er:
THE LÓ'CBEHG PHINTINC & PUBLISH- CO.
P. O. Box 358, Winnipeg, Man.
UTANÁSKRIFT til RITSTJÓRANS er:
EDITOU LÖCBBtte.
P. O. BOX 368. WINNIPEG MAN
__ laugardxginn 28. j(jlí 1894.—
Samkvæm lan'-.alögum er uppsögn
kaupanda á blaði ógild, nema hann sé
skuldlaus, kegar haDn segir upp. — Ef
kaupandi, sem er í skuld við blað-
ið flytr vistferlum, án þess að tilkynna
beimilaskiftin, þá er þaö fyrir dómstól-
unuin álitin sýnileg sönuun fyrir prett-
vísum tilgang’.
{•y Eptirleiðis verður hverjum þeim sem
sendir oss peninga fyrir blaðið sent viður
kenning fyrir borguninni á brjefaspjaldi,
hvort sem borganirnar hafa til vor komið
frá Umboðsmönnum voruin eða ó annan
hátt. Ef mennfáekki slíkar viðurkenn-
ingar eptir hæfilega lángan tíma, óskum
vjer, að þeir geri oss aðvart um það.
— Bandaríkjapeninga tekr blaðið
fullu verði (af Bandaríkjamönnum),
og frá íslandi eru íslenzkir pen-
ingaseðlar teknir gildir fullu veröi sem
borgun fyrir blaðið. — Sendið borgun í
P. O. Money Örders, eða peninga í Re
gistered Letter. Sendið oss ekki bankaá
visanir, sein borgast eiga annarstaðar en
í Winnipeg, nema 25cts aukaborgun fylgi.
fyrir innköllan.
Herkostnaður N'orður-
álínnnar.
Herkostnaðurinn mikli í Norður-
álfunni á marga formælendur frá f>ví
sjónarmiði, að hver f>jóð f>urfi að verja
sig ocr sitt land fyrir útlendum óvin-
um. Hjóðverjar segjast vera kvíaðir
inni milli hinna stórveldanna, og ekki
gctt haldið sjálfstæði sýn u án mikils
liðsafla. Frakkar og Rússar sogjast
vorða að vera viðbfinir þý/.kri áleitni,
og Bretar segjast verða að vernda við-
skipti sín nm heirn allan. En smátt
og smátt eru hreinskilnir menn í
Norðurálfunui farnir að kannast við
J>að, að þörfin fyrir hinum mikla liðs-
nlla, sem kostaður sje af J>jóðunum,
sje jafnframt önnur. Crispi stjórnar-
formaður ítala varð fyrstur, -U f>ess af
stjórnmálamöunum gamla heimsins,
að kannast við að liðsaflinn pyrfti að
vera eins styrkur og hann nú er til
f>oss að bæla niður stjórnbyltinga-
hreyfingarnar. Og nýlega ílytur mál-
gagn ungversku stjórnarinnar nokkr-
ar greinar um málið, og tekur í
strenginn likt og Crispi. Meðal ann-
ars kemst blaðið að orði á pessa leið,
og leynir pað sjer ekki, hve alvarleg
liræðsla við byltingamennina liggur
bak við slíkt orðalag.
„Hvað mundi verða úr ástandinu
f Norðurálfunni, ef hún hefði ekki
sinn rnikla liðsafla? og hvernig mundi
fara um rjettvísi, frelsi og framfarir?
Millíónir sálna hvervetna um
heiminn liata pessar hugmyndir, og
ef liðs iflanum væri ekki lialdið uppi,
mundi petta hatur grípa til eyðilegg-
ingar-vopna og skilja mannfjelagið
eptir f rústum, ásamt öllum peim
fraraförum, sem komizt hafa á um
púsundir ára.
,,N ihilismus, mannfjelagsbylt-
ingar, anarkismus, og feníanismus eru
að eins tilbreytingar á hinum eina
sjúkdómi vors tíma — hiöni blindu
mótspyrnu afarmikils mannfjölda
gegn menningunni. Ef Norðurálfan
hefði ekki sinn afarmikla liðsafla,
mundi hún standa varnarlaus gegn
byltinga-tilhneigingunum. Dynamít-
ið eitt roundi ráða yfir heiminum.
Sprengikúlurnar J>egja ekki lengur
cti meðan ótti stendur af kúlubissum
hermannanna.
,.E>að er ímyndun og ekkert ann-
að, að nú sjc friðartfmabil. Að sönnu
hefur ekki um síðustu 15 árin verið
raskað friðnum rnilli hinna einstöku
pjóða, rg J>rátt fyrir vinfengið milli
Frakka og Rússa er ekki tnjög hætt
við að honum verði raskað fram-
vegris....
„Á pessum 15 árum, sem friður
hefur lialdizt milli hinna einstöku
pjóða, hafa flest Norðurálfurfkin orðið
að standa í stríði gegn J>eiin bylting-
ar tilhneigingum, sem eiga sjer stað
innan peirra eigin valdsvæðis — og í
pví stríði hefur enn enginn bardagi
verið lráður, er til skarar hafi látið
skríða....Auðvitað á að berjast fyrir
pví af fremsta megni, að pjóðirnar
leggi niður vopnin, en pví takmarki
verður naumast náð fyrr en byltinga-
viðleitnin hefur eyðilagt sjálfa sig
með sínum eigin ofsa“.
Œtti landsstjórnin að eiga
járnbrautirnar?
í tilefni af engu verkfalli, sem
enn hefur komið fyrir,hafa komið fram
í umræðum manna jafn margar spurn-
ingar, snertandi löggjöf, stjórnarskrá,
iðnað og fyrirkomulag mannfjelags-
ins, eins og út af verkfalli pví er
American Railway Union stofnaði til.
Er líklegt, að pau mál, sem út af pví
eru að spinnast, verði lengi rædd 1
blöðunum og á löggjafarpingum pjóð-
arinnar. Meðal peirra skoðana, sem
fcngið liafa nyjan vintl í seglin við
verkfallið, er sú, að stjórnin eigi að
taka við járnbrautum landsins, og
hefur pað nál verið rættaf hinu mesta
kappi í ymsum Bandaríkjablöðum.
Röksemdaleiðsla peirra sem fá
vilja framgengt pessari stórkostlegu
breytingu er í stuttu máli hjer um bil
á pessa leið: I>að getur ekki orðið
langt pangað til pjóðin neyðist til
að taka til sinna ráða og binda enda á
dcilurnar rnilli járnbrautafjelaganna
og verkamannanna, sem hafa svo ó-
bætanlegt tjón fyrir almenning manna
í för með sjer. Fólkið tekur aldrei í
strenginn með fjelögunum rnóti
verkamönnunum, og pess vegna
neyðist pað til J>ess að taka að sjer
járnbrautirnar og láta vagua ganga
eptir peim á almennings reikning og
með hliðsjón af hag allrar J>jóðarinn-
ar. Hegar svo er kotnið, verður farið
að borga verkamönnum vel, og J>á
heyrist ekkert meira um verkföll.
Jafnframt fær pá almenningur manna,
sem brautirnar notar, í fyrsta sinni að
sjá, hve lítið pað í raun og veru kost-
ar að flytja fólk, vörur og frjeitir.
Menn geta í pví efni lært mikið af
fyrirkomnlagi póstflutninganna. Fyrir
|1 nrá sendi 100 pund af blöðum til
hvers pósthúss. E>essi blöð eiga að
meðaltali að komast til 1,200 manna,
og pó parf ekki ne.na 1 cent undir
pundið til pess að standast allan kostn-
að, hvað langt sem blöðin eiga að
fara. Hve miklu minna en nú mundi
Bpað pá ekki kosta, ef stjórnin ætti
járnbrautirnar, að flytja mann eða ton
af vörum til hverra járnbrautastöðva í
Bandaríkjunum, sem vera skyldi?
E>ótt allir mannúðlegir menn hafi
hluttekning með stríði fátækra, kúg-
arða verkamanna, pá er pað .öllum í
hag, að óslitinn flutningur lialdist
með brautunum. I>ess vegna stuðlar
bæði mannúðartilfinningin og liagur-
ur almenningsins að pví, að pjóðin
fari að heimta, að stjórnin fái umráð
yfir brautunum og eignist pær.
Að hinu leytinu er, eins og nærri
má geta, örugglega barizt móti pess-
ari fyrirhuguðu breyting af miklum
fjölda Bandaríkjablaða, sjálfsagt mikl-
um meiri hluta. Frá peirra hálfu er
pví haldið fram, að svo lengi sem
verkamenn fylgi peirri stefnu,að gera
verkfall af hluttekning með hinum
og öðrum starfsbræðrum sinum, liafi
pað enga pyðingu, að pví er verkföll
snerti, hver eða hverjir eigi járnbraut-
irnar, eða hvað vel væri farið með
verkamenn peirra; svo lengi sem pað
núverandi fyrirkomulag á verka-
mannafjelagsskapnutn haldist við,
megi allt af búast við pví, að járn-
brautamenn leofiri niður vinnu o<r fari
að brenna lestir af hlutteknÍDg- með
c5
námamönnum eða viðarhöggsniönnum
eða hverjum sem vera skulr. Þó að
stjórnin ætti járnbrautirnar, kynni
hún að verða í vandræðum með að
láta nokkra lest fara eptir peim, af
J>ví að einhver æsingamaður í einhverj-
um vagngerðar verkstað hefði verið
sviptur vinnu sinni. Og pó að stjórn-
in færi að lcaupa vagngerðarverkstað-
ina, pá gæti par vel orðið mannlaust
einn góðan veðurdag af pví að járn-
námamenn einhvers staðar hefði hætt
vinnu. Möguleikarnir fyrir verkföll-
um sjeu pannig óendanlegir. En
jafnframt sje ymsra atriða að gæta,
sem hafi enn miklu meiri pýðingu.
Stjórnin eigi ekki, nema í ytrustu
nanðsyn, að taka neitt pað að sjer,
sem prívatmenn geti gert. Ef stjórn-
in tæki að sjer járnbrautirnar, yrði
embættismannafjöldi hennar marg-
faldur við pað sem hann nú er, og
með öllu óhæfilegt aðlátafáeinamenn
hafa J>að veitingarvald. Hefðistjórn-
in vald yfir járnbrautunum, og pá að
sjálfsögðu jafnframt yfir telegröfun-
um, yrði J>vf samfara svo mikill sam-
dráttur á valdinu, að liin mesta hætta
gæti stafað af. Kostnaðurinn við pað,
að eicfnast brautirnar mundi nema
mörgum, mörgum billiónum dollara
og hleypa Bandaríkjunum í svo mikla
skuldasúpu, að pau væru í pvf efni
ver farin en J>ær pjóðir, sem mest eru
skuldum hlaðnar í Norðurálfunni.
Auk pess er pví haldið fram frá pess-
ari hliðinni, að miklu minni framtak-
semi, dugnaður og sparsemi mundi
vorða synd af stjórninni en fjelögun-
um.
Fá McKinleys-lögin að
standa óbreytt?
Ein af peim spurningum, sem
mönnum um pvertog endilangt petta
treginland leikur einna mestur hugur
á að fá svarað, er sú, hvort alls ckkert
ætli að verða úr tolllöggjöf congress-
ins í Washington, og McKinleys lög-
in fái að standa í gildi eptir allan
gauraganginn. Sem stendur verður
ekki sagt, að efnilega líti út með að
neinar breytingar komist á. Hegar
öldungadeildin hafði skilað af sjer
Wilsons-frumvarpinu, með peim stór-
kostlegu breytingum í tollverndarátt-
ina, sem hún gerði á J>ví, var sett
nefnd (conforees) úr báðum deildum
congressins, til pess aðreynaað koma
sjer saman, en pví fór svo fjarri að
nokkuð yrði ágengt með samkomu-
lagið, að deilurnar milli deildanna
hafa aldrei verið liarðari en sfðan
pessi nefnd skyrði frá gerðum sínum.
Það synist hafa hert deilurnar tölu-
vert, að Cleveland skrifaði hjer um
daginn brjef til Wilsons, aðalleiðtoga
demókratanna í fulltrúadeildinni, og
fer par lrörðum orðum um pá senatora,
sem svikið hafa loforð flokksins —
fyrir mútur, eptir pví sem hvað eptir
annað er afdráttarlaust að J^íím drótt-
að — og leitt pá óvirðing yfir höfuð
demókratanna, sem nú hefur á pá hlað-
izt. Með pessu brjefi pykir (>eim
senatorum, sem verða fyrir húðstryk-
ing Clevelands, og taldir eru vera
keyptir að auðmannasambandi pví sem
hefur sykurhreinsunina í höndum sjer,
óhæfileg afskipti vera synd löggjafar-
valdinu af forsetans hálfu, og láta sem
nú sje pað skylda sín að standa enn
fastara fyrir en áður. Jafnframt er sagt,
að fulltrúadeild'n sje staðráðin í að
star.da við Wilsons-frumvarpið, eins
°g pað var afgreitt af henni, hvað sem
tauti, og Sje J>ví ómögulegt, að neitt
samkomulag komist í milli deildanna
um petta mál.
Þrátt fyrir pað eru menn alls
ekki vonlausir um að áður en langt um
líði muni svikararnir í öldungadeild-
inni láta undan. Sannleikurinn virð-
ist vera sá, að menn trúa pví naum-
ast, að fáeinir menn muni hafa prek
til að bjóðabyrginn eindreginni kröfu
mestallrar pjóðarinnar, og láta um-
bótaviðleitnina stranda á sjer einuin.
Og hvernig sem allt veltist, er mjög
ólíklegt, að fulltrúadeildin sampykki
nokkurn tfma tolllagafrumvar[> öld-
ungadeildarinnar, sízt ákvæðið al-
ræmda um tollinn á hreinsuðu sykri,
svo að keyptu senatorarnir lrnfa ekki
nema um tvenut að velja, aunaðhvort
að rjúfa samningana við sykurmenn-
ina, eða verða orsök í pví, að flokkur
peirra geti ekki efnt neitt af sínum
loforðum og verði til háðung.ir fyrir
heiininum uiu allan aldur. Og pað er
hætt við, að sykurmennirnir rnegi
bjóða hátt til pess að samningarnir
við (>á verði tilvinnandi.
Einkennilegt fornliandrit
hefur rússneskur maður Nikulás Noto-
vitch að nafni fundið nylega hjá
Búddatrúarprestum í klaustri nokkru
í Tibet. Plann hafði komizt að pví á
ferðum sínum par, að Búddatrúar-
menn pekktu spámann nokkurn, er
peir nefndu Issa og tignuðu framar
flestum eða öllum höfuðguðum sínum,
sem alls eru 22 að tölu. Nafnlíking-
in og yms einstök atriði úr æfi Issa>
er Notovitch fjekk vitneskju um,
styrktu hann í Jreirri ætlan, að J>essi
Issa væri sami sem Jesús Kristur,
guð kristinna manna, og eptir allmikla
fyrirhöfn tókst honum að komast ejitir
pví, hvar saga Issa væri niðurkomin,
en honum var í fyrstu neitað um að
skoða petta dyrmæta handrit, og pað
var aðeins af tilviljun einni, að honum
var fengið pað í hendur. Voru r>að
tvær bókfellslengjur með stórum,
gyltum blöðum, en textinn á hinu
svo nefnda „palí“-máli, hinu sama,
sem hinar eldgömlu, helgu bækur
Búddatrúarmanna eru ritnar á. „Jour-
nal des I)ebats“ í París liefur Jtekið
stutt ágrip af J>yðingu Notovitch á
sögu Issa, og segir par meðal annars
svo:
„Issa var f heiminn borinn f ísra-
elsríki. Foreldrar hans voru fátækir
og af pví kyni komnir, er hafði mikið
orð á sjer fyrir guðrækni og ráðvendni
og pekkti ekkert æðra njc háleitara
on að lofa skaparann ogpakka honum
fyrir hinar pungu raunir, er honum af
vizku sinni hafði póknazt að leggja
pví á herðar, en hugsaði ekkert um
hið fyrverandi veldi sitt og mikilleik
4 jörðinni. Frá barnæsku boðar Issa
tilveru lrins „frumeina og óskipti-
lega“ guðs. Þá er liann var 13 ára
gamall og pvf orðinn myndugur sam-
kvæmt lögmáli Gyðinga, víkur hann
burt úr foreldrahúsum osr fer með
O
kaup mönnum til Sind í stað J>ess að
kvongast, eins og landsvenja fyrir-
skipar. A 14. aldursári sezt hann að
hjá Aríum og kemur til Djagguernat,
R-djagriha og Benares, par sem liann
lærir að skilja Vedabækurnar. En
allt í einu slítur liann sambandi og
samneyti við Bramapre3ta, neitar hin-
um guðlega ’uppruna Vedabókanna
og holdtekju eða „avataras“ hins
mikla Brama í Visnú. Hinir „hvítu
prestar“ hóta honum dauða og hann
ílyr pá í land Gaoutamída, lærir J>ar
„palf“ og er að sex árum liðnum orð-
inn nákunnugur hinum helgu leynd-
ardómum liinnar hreinu, óbreyttu
Búddatrúar. Því næ3tsnyrhann vest-
ur á bóginn og prjedikar alstaðar
kröptuglega gegn skurðgoðunum. í
Veitt
Hædstu verdl. a heimssyningunni.
IIIÐ BEZT TILBÚNA.
Óblönduð vínberja Cream of Tartar
Powder. Ekkert álún, ammonia eða
önnur óholl efni.
40 ára reynzlu.
Persíu berst hann gegn kenningu
Zóróasters, en verður að forða sjer
paðin á flótta fyrir ofsóknum anda-
særendanna. 29 ára gamall kemur
ha in aptur til Gyðingalands, og prjc-
dikar par opinberlega fyrir lyðnum.
Pilatus landsstjóri í Jerúsalem óttast
hina vaxandi hylli hans og kveður
saman presta og skriptlærða í landinu
til að dæma hann; peir hefja rannsókn
gegn honum en dæma hann syknan“.
Því næst er skyrt frá pví, að Issa
hafi haldið áfram að prjedika fyrir
lyðnum, unz Pílatus liafi látið taka
hann höndum, og varpa honum f dyfl-
issu, af J>vf að liann hafi óttast upp-
reisn í laudinu; pví næst liafi hann
fært hann fram fyrir öldungaráðið á-
samt tveimur ræningjum og ljúgvitni
hafi verið fengin til að vitna gegn
honum, par á meðal einn pjóna Píla-
tusar, er liafði svikið Issa í hendur
hans. Því næst er skyrt frá viðtali Issa
við vitni petta og landsstjórann, er pá
hafði orðið svo reiður, að hann hafði
heimtað hann dæmdan til dauða, en
ræningjana syknaða, en pá hafi dóm-
ararnir eptir sameiginlega ráðsályktun
kunngert Pílatusi, að peir vildu ekki
drygja svo mikla synd að dæma sak-
lausan mann en sykna ræningja, pví
að pað væri gagnstætt landslögum,en
hann gæti gert pað,sem honum pókn-
aðist, og að pvf mæltu hafi ráðhcrr-
arnir gengið burtu og pvcgið hendur
sínar í vígðu vatni með peim ummæl-
um: „Vjer erum saklausir af dauða
hins rjettláta“. Því næst er skyrt svo
frá, að Issa hafi verið krossfestur á-
samt báðum ræningjunum, en á priðja
degi hafi menn fundið gröfina, par sem
lik hans var lagt í, opnaða og tóina.
Lengra nær ekki ágrip J>að, sem
„Journal des Debats“ hefur tekið úr
sögu Issa. Það er einkum tvennt,
sem er harla eptirtektavert í pessari
frásögu, fyrst og fremst að hún fyllir
stóra eyðu í frásögu guðspjallanna
frá pvf Kristur var 12 ára gamall til
pess tíma, að hann lætur skfrast af
Jóhannesi og í öðru lagi, að pað er
Pílatus sjálfur en ekki öldungaráðið,
er hefur verið frumkvöðull að llflftti
hans. Frásögn pessi er (>ví svo eptir-
tektaverð nyung, að hún hlytur að
vekja mikla eptirtekt og leiða til ítar-
legra rannsókna. Sje hjer um svik
eða fals að ræða af hálfu hins rúss-
neska vísindamanns mun ekki verða
erfitt að komast að pví. En sje svo
ekki, hvernig stendur pá á pvf, að
guðspjallamennirnir minnast ekkert á
pessar miklu ferðir og löngu dvöl
Krists í Austurlöndunum? Ýmsir
guðfræðingar, er Norovitch leitaði
álits hjá, rjeðu honum frá að birta
pessa uppgötvun sína, og kardfnftli
nokkur í ltóm, einlægur trúmaður
páfans, bauð honum allmikið fje til að
látta petta kyrt liggja, en Notovitch
sýndist annað oghefur nú látið prenta
allt saman.
Grein sú, er vjer höfum tekið petta
eptir, er prentuð í hinu nafnkenda
pyzka vikublaði „Das Echo“ (Berg-
málið) 5. f. m., en par nokkru fyllri,
en hjor hefur verið skyrt frá.
[Þjóðólíur.]
— Ujer höfum tekið ofanprent-
aða Þjóðólfs-grein upp í blað vort af
J>vf að ymsir lesendur vorir, sem feng-
ið hafa ávæni af fregnum um J>etta
handrit, hafa spurt sig fyrir um J>að
hjá oss, enda hefur bók Notovitch
vakið mikið umtal og bollaleggingar
bæði í Norðurálfunni og Vesturhcimi.
En jafnframt er rjett að geta pess, að
mjög sterkar líkur eru komnar fram
fyrir pví, að handrits fundur Noto-
vitch sje uppspuni einn. T.úboði
nokkur f Tibet, sem er gagnkunnugur
í klaustri pví er Notovitch J>ykisthafa
fundið handritiú f, pvertekur fyrir að
sagan geti verið sönn, ogfærir jafnvel
storkar líkur fyrir pvf að Notovitch
hafi aldrei í klaustur petta koir.ið.