Lögberg - 21.11.1894, Blaðsíða 1

Lögberg c\ gefiö út hvern mifvikudag og
laugardag aí
ThE LÖGBERG PLUNTING & PUftLISHING CO.
Skrifstora: Atgreiðsl ustoia:
148 Prinoess Str., Winnipeg Man.
Kostar $2,00 um áriS (á Islandi 6 kr.
borgist fyrirfram.—Einstök númer 5 cent.
# #
Lögberg is puhlished every Wednesday anJ
Saturday by
The Lögberg printing & publishing co
at 148 Princess Str., Winnipeg Man.
S ubscriptim price: $2,00 a year payable
n advance.
Single copies 6 c.
7. Ar. }
frjettir
CAXADA.
Samkvæmt skýrslum Ottawa-
stjórnarinnar, nýútkomnum, liafa við-
skipti Canada á pcssu ári numið meira
en 8 millíónum minnaen íis'ómu mán-
uðum í fyrra. Samkvæmt htnum
sömu skýrslum eru og tollbyrðarnar
nokkru f>yngri nú en á undan toll-
endurskoðuninni. Tollurinn af stein-
oiíu kefur verið meira en 87 af hndr.,
og á hrísgrjónum 60 af hndr.
Miklar búnaðar framfarir virðast
hafa orðið í Quebec á síðastliðnu áii.
Á peim tíma hefur verið komið upp
íneira en 1450 smjer og ostagerðar-
liúsum og 506 búnaðarfjelög verið
stofnuð. ° Stjórnarkostnaðurinn par
var færður rtiður um $400,000 á árinu.
BASBARIKIX
Uitstjóri einn í Lyons, lowa,
fyrirfór sjer nú í vikunni með þeim
hætti, að fleygja sjer fyrir járnbraut-
arlest og láta hana merja sig sundur.
En rjett áður en hann frarodi sjálfs-
morðið skrifaði liann í blað sitt lýs-
ingu af atburðinum og varhúa prent-
uð^ svo að blað hans skyrði frá and-
láti hans með lians eigin orðum.
Ifullyrt er, að leiðtogar „silfur-
mannanna“ I Bandaríkjunum hafi gert
samtök um, að láta ekkert ógert til
þess að neyða Repúblíkana flokkinn
til að taka upp í prógramm sitt 1896
afdráttarlausa yfirlýsingu með Ótak-
markaðri silfursláttu, og að svo fram-
arlega, sem pví fáist ekki framgengt
við leiðtoga Ilepúblíkananna, skuli
tafarlaust stofnaður nyr llokkur, scm
hafi að eins tvö atriði á prógrammi
sínu, tollvernd og óbundua silfur-
sláttu.
ÍTLÖND.
Alexander TIT. Rússakeisari var
jarðaður á mánudaginn var með meiri
viðhöfn en dæmi eru til jafnvel við
keisara-jarðarfarir á Rússlandi. Meira
en 80 manns af konungaættum Norð-
urálfunnar,utan Rússlands, var við-
statt.
Aðalmálið, sem lagt verður fyrir
pyzka ríkisdaginn fram að jólum,
er ráðstafanir tilað hnekkja sósía-
lista og anarkista lireyfingunni. E>yzk
blöð segia, að frumvarp stjórnarinn-
ar sje afarhart og ófrjálslegt.
Jarðskjálftar miklir hafa átt sjer
stað á Suður-Ítalíu að undanförnu, og
hefur sumstaðar crðið tnauntjón mik-
ið, haldið, að um 100 manns hafi far-
izt í allt. Eitt porp, Procopio, fórst
með öllu. Ein kirkja þar í [>orpinu
hrundi ofan á 47 manns.
lvomizt hefur upp um voðaleg
níðingsverk, sem n/lega liafa verið
framin í Armeníu af tyrkneskutn her-
mönnum. Armenímenn höfðu neitað
að borga skatta fyrir fátæktar sakir.
Hersveitir voru f>á sendar til að kalla
inn fjeð,en Armeníumenn ráku pær af
höndum sjer. Svo var komið með
meira herlið, og gáfust f>4 Armeníu-
menn upp, með f>vi að þeir sáu, að
f>eir gátu ekki rönd við reist. En sá
sem yfir hersveitunum rjeð ljet skjóta
á varnarlaust fólkið, og linnti ekki
manndrápunum fyrr en íbúar 25 porpa
eitthvað 10.000 manna, að fví er
haldið er, höfðu verið líflátnir.
Jlvoiki var blíft konum nje börnum.
Wiimipegy ManitoI>a, miðvikutlagiim Sí.nóvember 1894
Á einum stað voru 800—400 konur
svívirt&r bvað eptir annað af her-
mönnunum, og svo höggnar sundur í
smástykki. Á öðrum stað lágu 200
konur fyrir fótum yfirforingjans og
báðu sjer miskunnar;hann skipaði her-
mönnunum að svívirða f>ær, og ljet
svo höggva f>ær á eptir. Líkar voru
aðfarirnar á ymsum öðrum stöðum.
Á einutn stað voru 60 ungar btúðir
og meyjar teknar inn í kirkju, sví-
virtar [>ar og svo höggnar niður, svo
að blóðið rann út úr kirkjudyrunum.
Margir virðast halda, að grimmdar
verk f>e3si muni hafa f>að í för mcð
sjer, að reynt verði að. uá Armeníu
undan valdi Tyrkja, og að sú tilraun
leiði til ófriðar pess, sem menn liafa
allt af verið að búast við ein 10 ár.
Tiúboði einn ritar frá Kína, að
hersveitir f>ess lands sjcu líkari múg
manns, sem f>jóti saman af hendingu,
heldur en skipulegu herliði. Tíundi
hver maður ber fána; helmingurinn af
hinum er með regnhlífar og allir eru
með veifur. Legar Japansbúar !áta
sjá sig, sleppa f>essir kinversku her-
menn fánum sínum, regnhlífum og
veifum og flyja sem fætur toga. —
Einn af kínvcrsku generölunum hefur
nylega verið hálshöggvinn fyrir Ósig-
ur, sem hann hefur beðið.
Merkilegt dæmi um hjátrúna á
Rússlandi er f>að, að yfi? 10,000 sjúkl-
ingar utan af landi fóru til St. Pjet-
ursborgar fyrirfarandi daga í þeirii
von að fá bót meina sinna rr.eð f>ví að
kyssa á ennið á hiuum látna keisara.
Victoria drottning og forseti
Ifrakklands sendu stóra blómkransa ú
líkkistu hins látna Rússakeisara. En
smáir voru f>eir kransar I samanburði
við kransinn, sem Vilbjálmur byzka-
landskeisari sendi. I>að purfti einn
af stærstu járnbrautar-vögnum, sem
til eru, til pess að flytja f>ann krans
til St. Pjetursborgar.
Leó páíi 13.
(Eptir W. C. Curtis.)
Niðurl.
Aðalskemmtun Leo's ]>ifa 13.,
eins og margra fyrrirrenuara hans, er
sú, að yrkja kvæði á l&tínu, en á síð-
ari tímum hefur hann lítið getað við
pað feDgizt. Ljóðmæli hans verða
vafalaust gefin út, að honum látnum,
og verða allstór bók. í síðastliðnum
janúar orti hann afmæliskvæði til
Cesare CantÚ3, sem pá var níræður.
Cantu er ágætur ítalskur sagnaritari,
og vinur Leo’s frá barnæsku. I’áfinn
líkir hetju sinni við sól, sem er að
set j ast.
Þegar liann lofar niönnum að
heimsækja sig, sem liann gerir nokkr-
um sinnum á viku með hinu ljúf-
mannlegasta viðmóti, situr hann á
fornaldarlegum, bakháum stól, leður-
klæddum, undir purpurarauðum himni,
í livítum klæðum, og með skarlats-
skykkju á öxlunum, en enga kóróuu
ber hann pá nema sitt silfurhvíta hár.
Höndin skelfuraf elli og taugaóstyrk,
pegar liann rjettir hana út til að blessa
menn, og andlitið er aumkvunarlega
fölt, en augun eru gáfuleg og skær
og röddin hrein og djúp. Hann talar
iiægt og ber skyrt fram, og reynir
aldrei að hylja kymni sína, nje pað,
hve annt honum er um mennina, sem
hefur verið meðal lians sterkustu ein-
kenna. Hann talar venjulegast
frönsku, Itölsku eða latínu, og skilur
nokkuð I ensku, pó að hann tali
liana ekki.
Það er ekki langt síðau, að fríð
Ameríku-stúlka, sem hjelt meira treð
prótastanta-trúnui, en hvað hún hafði
næma tilfinning fyrir pví or við átti,
var meðal peirra er konu að heim-
sækja páfann. Sjer til mikillar furðu
komst hún að pví, að búizt var við,
að hún krypi niður og kyssti hring
páfaus. Hún pverskall-tðist við pví
ósjálfrátt. Svo virtist, sem púfinn
sæi hverja einustu hreyting og hugs-
un stúlkunnar, t.g hanu yrti á hana
með góðlátlegu brosi og sagði:
„Ko.nið pjer, komið pjer, góða n>in;
pað er ómögulegt, að blessun gamals
manns geti skaðað jafn-yndislega vill-
utrúarkonu eins og pjer eruð.“
Pátinn kemur sjaldrn fram opin-
berlega, og pá aðeins til að taka pátt
I einhverri mjög tiikoinumikilli helgi-
athöfn I Pjeturskirkjunni, sem er á-
föst páfagarðinum, og er pifalega
dómkirkjan, eins og kunnugt er. Við
pau tækifæri gleyma menn venjulega
pólitíkinni, og jafnvel hinir liarðsnún-
ustu áhangendur borgaralegu yíir-
valdanna neyti pá allra bragða til að
fá aðgöngumiða að hápöllum peim er
sjá ntá frá pað er fram fer. Pjeturs-
kirkjan er svo rú ntgóð, að hundruð
púsunda geta komizt fyrir undir
hveltingu hennur, en par af geta ti 1-
tölulega fair sjeð pað er fram fer
umhveifis altarið. Enguin manni
er hleypt inn á hápallana, nema
hanu sje I samkvæmisfötum. Hafi
hann dökkt um hálsinn, er pað
nóg til að útiloka hann, enda
pólt hann hafi aðgöngumiða. Og all-
ar konur verða að vera dökkklæddar
og hattlausar. Utlendir sendiherrar
við páfahirðina eru pó I stnum glæsi-
lega miðaldabúningi og með einkenni
sín; foringjarnir í lífverði p.ifaos eru
I sínutn skra.utlegu einkennisfötutn,
og kirkjuhöfðingjarnir eru I skarlats-
skykkjum sínum, og með gullkeðjur
sínar, gimsteinaskraut og önnur merki,
sem tákna vtrðingu peirraog etnbætt-
istign. En meðal pess manngrúa, er
fyllir hina aðra hluti musterisins, eru
hermenn og prestar og bændur, karlar,
konur og börn, fólk af öllum pjóð-
flokkum, og öllum stjettum, og alla-
vega litt, sem blandast hvaðinnan um
annað, og heyrir hinn hátíðlega hljóð-
færaslátt og söng, en sjer ekkert.
Páfinn kemur inn frá páfagarðin-
um í miðri prósessíunni. IJonum er
ruddur gangur af aðalsmanna-verðin-
um, sem samanstendur af prinsum og
tignum mönnum, er fylgja honum við
allar opinberar helgiathafnir; mönn-
um er veitt sú virðing, að komast I
pann vörð, fyrir gjafir, er menn hafa
gefið kirkjunni, eð.i greiða, er menn
hafa gert henni. Næst á eptir varð-
mönnunum kemur hljóðfæraleikenda-
fl >kkur ineð silfurlúðra, og svo kar-
dínálahópur skrautklæddur, með
Iöngu skarlatsslóðana, som bornir eru
af smásveinum í einkennisfötum.
Þrefalda kórónan nafufræga, með
gimsteinuni, sem eru margra millíóna
virði, er pyngri ,en svo, að páfiun geti
borið hana, jafn-próttlítill og hann
er, svo hún er borin á undan honum á
ssarlats sessu af einhvcrjum merkum
tignum manni, venjulegast æðsta
pjónustumanni pafahallarinnar. Hinn
„heilagi faðir“ situr á „Sedia Gestat-
oria ‘, eða páfahásætinu, sem er úr
skarlati og gulli og stendur á palli,
sem livílir á löngum stöngum, er
standa upp af öxlum sterkra varð-
manna; en yfir höíði hans er himinn
úr hvítu eða gráu silki, og halda hon-
nm uppi sextán æðstu kanúkar kirkj-
unnar. Beggjavegna við hanner haldið
á hinvftn fjórum nafnfrægu veifum úr
stiútafjöðrum, sem umkringdar eru
rauðum dúkum og gulli, og er skjald-
armerki páfans saumað á pær veifur.
Utan um hiun visna likama páf-
ans er vafið síða, hvítu klæði, mjög
mikið gullsaumuðu, og frá herðum
hans hangir skarlatskápa, lögð skit d>
af ermskum hreisikötturo. Mítur úr
gulldúk, sem Vilhjálmur Dyzkalands-
keisari gaf páfanum, er nú á höfði
lians, og utan yfir hvitu hönzk-
unum, setn hylja gagnsæju liend-
urnar, roá sjá páfahringiun, sem
gengið hefur frá manni til manns
um 26 mannsaldra. A brjósti hans
hangir kross úr dyrðlegum demöntum,
ocr í hendinni hefur hatin veldissprota
settan gimsteinum, sem táknar vald
hans. A eptir honum kemur lió[>ur
klerka, og svo önnur sveit af aðals-
inannaverðinuin. Jafi>fiamt pví sem
prósessían heldur inn eptir kirkjuuni,
snyr páfinn sjer við á báðar hliðar á
víxl, rjettir út heudurnar og blessar
yfir mannfjöldann, sem krypur á knje.
Þegar liann er kominn fram lijá, stend-
ur fólkið upp og hrópar: „Lifi páf-
inn! I.ifi pátinn! l.ifi Leó!“
Þegar jiáfinn ketnur inn á stóra
ferhyrnda s< æðtð fyrir framaa altar ð,
slær aðalsuiannavörðurtnu hring utan
um hann, og fóikið, setn geiur sjeð
harn, krypur niður. Kardinálarnir
setjist á stólaraðir, og krypur smá-
sveinn fyrir framan hvern peirra og
held tr á skarlatsbatti hans. Áðui
s'jng páfinn sjálfur rnsssu við slik
tækifæri, ea riú situr hann pegjandi á
hásæti sínu tneðan á guðspjóuustunni
stendur. Að eins fer hann ofan af
pví til pess að taka pátt I upplypting
sakramentis-bc.H uðsins, og tii pess að
krjúpa niður við lok guðspjóaustuan-
ar á gullslita sc s ;u og framflytja pakk
lætis bæn fyrir velgengni kirkjuunar
og pað að guð skuli hafa lengt líf sitt.
Þjónn einn færir lionum pá venju
lega bolla af súpu til pess að halda við
kröptum lians, pví að á undan mess-
unni nærist hann á engu. Að guðs-
pjónustunni lokinni skipast menu
aptur í ptósessíu á sama hátt og áður,
og halda svo gegnum roanufjöldann
til páfahallarinnar. Við líkneskju
Pjeturs postula or numið staðar allra
snöggvast, páfinn stendur pá upp I
hásæti sínu, rjettir út handleggina og
biður blessunar guðs yfir mannfjöld-
ann. Þar á eptir kemur afarmikið
fagnaðaróp fráöllum múgnum, og svo
hverfur prósessía-i inn I hallanrönuin.
1 , O O
Enda pótt Italir sjeu að nafninu
til kapólskir, niundu hvorki borgara-
legu nje kirkjulegu yfirvöldin telja
pað hyggilega gert af páfanum, að
láta sjá sig á strætunum í Rómaborg.
Pólitisku hleypidómarnir eru svo
harðsnúnir og ítalir svo róstugjarnir,
að pótt páfanum yrði ef tii vill sjálf-
um ekkert ofbeldi syut, pá yrði áreið-
anlega upphlaup og ef til vill stjórn-
arbylting úr pví, ef hann kæmi út á
^btuinar. Þcir sem tryggð halda við
páfann mundu taka honum með fagn-
aðarlátum og flykkjast utan um vagn
hans til pess að fá hann til að blessa
sig; en peir sem mótfallnir eru pífa-
veldinu mundu vafalaust láta I Ijós
ó.ánægju sina, og svo muncli slá I illt.
Ítalía er illa á sig komin, bæði
að pvi er snertir pólitik landsins og
fjárhag, svo að mönnum stendur mik-
ill stuggur af, og mest finna inenn til
pess í Rómaborg. Neisti frá páfa-
liöllinni gæti valdið slíku báli, að
borgaralegu yfirvöldin yrðu ekki fær
utn að slökkva pað. Óvilhallir menn,
jafnvel meðal mótstöðumanna páfa-
valdsins, eru fúsir á að játa, að óvild-
in milli stjórnarinnar og páfans sje
einhver mesta hætta ríkisins. Páf-
inn heldur því fram, að Róma-
borg tilheyri sjer, og konungurinn
hati borið pjóðhöfðingja-rjettindi lians
fyrir ofurborð, pegar hann hafi vaðið
inn I Rómaborcr. Fyrsta skilyrðið, scuj
| Nr. 91.
VI-TRAk
SALA
Byrjar pessa viku. Allar byrgðir
vorar af vetrartaui með söluverði.
50 dúsin af pykkum kvennbolum
(Vests) 25c. ltver.
25 dúsin af kvennbolum á $3.00
tylftin eða 50e. hver.
Þykkir u'.Iarsokkar vel stórir á
$3.00 tylftin eða 25c. hver.
1000 yards af pykkti tvöföldu
Braddford Serge, svart, brúntog blált
á lit, 12 yards á $3.00 eða 25c. yardtð.
Einstakar Muffur, loðkragar og
Capes með hálfvirði.
Karlmanna nærfatnaður og sokk-
ar með stórsöluverði.
SJEBSTAKT UPPLAG AP
Skai. Pi.ush Kvkxn.iökki m á $7.50.
Ladie's Fur lined Circulars að
eins á $7.50. Far Edged Circulars á
$4.75. Fur lined Capes $9.00. Allt
fyrir minna en ltálfvirði.
Dömu tau Jakkar á $3.75, $5 00>
$6.00 og $7.00 hver.
Vörurnar eru allar merktar tneð
tölustöfum, og eitt verðlag að eins.
Carsley & Co.
WlIOLKSALK & IÍKT.UL.
344 - - - - niain Sírast.
Suunan viS I'ortage Ave.
jtátinn pví setur fyrir pvi að sátt og
samlyndi komist á, er pið, að kon-
ungurinn víki úr Róm. Þó að á-
hangendur páfafiokksins sjeu nú kúg-
aðir og láti ekkert á sjer bera, mundu
peir taka hvert tækifæri, sem pólitisk
stjórnarbylting legði upp í hendurnar
á peim, til pess að haldi fram kröfum
sínum, og talið er, að peir beri hlf jan
hug til radikala ilokksins, sem allt af er
að gera samsæri um að velta kouung-
inum úr völdum og stofna lyðveldi
líkt og á Frakklandi. Það er sann-
færing skynsömustu og óhlutdræg-
ustu útlendinganna I Rómaborg, &ð
að pessu hljóti að reka fyrr eða síðar,
og að eDdiiinn muni verða sá, að páf-
inn nái aptur æðsta valdi í hinui ei-
lifu borir.
O
Þakklæti.
Mjer er ljúft að votta löndum
minutn við Manitobavatn innilegt
pakklæti mitt fyrir pá miklu velvild
°g hjálpsemi, er peir sfndu tnjer í
landskoðunarferð minni kringutn
vatnið. Sjerstaklega skal jeg leyfa
mjer að nefaa Mr. Jóhann Th. Odd-
son, bónda í Alptavatnsnylendu, og
Mr. G. ísberg í Shoal Lake nylendu,
sem keyrðu mig langar leiðir borg-
unarlaust.
J. K. Jótiasson.
Œfiutýri á gönguför.
Leikið í síðasta sinn. Til pess
að gefa hverjum einasta manni tæki-
færi til að eignast söngvana úr Æfin-
tyri á gönguför, pá verða peir nú
seldir frá pví 1 dag og pangað til á
fðstudag fyrir að eins 10 cents hjá
G. P. Thorðarsyni; munið lika eptir,
að pað raá enn fá allgóð sæli fvrjr
fiimntudags kvoljið.