Lögberg - 25.04.1895, Blaðsíða 2

2
LóGBERG, FIMAITUDAGINN 25. APUÍL 1805
Guðmundur ltaupm. Thur-
grímseu,
ridlari af dbr., andaðifet hjer í bænum
2. f>. m. (marz), na?r hálf áttræðuur, f.
7. jíiní 1821. Ilann hjet fullu nafni
Guðmundur Geir Christjan Jörgen,
og var einl asonur Torfa Guðmunds-
sonar Thorgrimsen, examinati juris o<r
verzlunarstjóra I Hafnarfirði (d. 1822)
og konu hans danskrar, Grethe Lund.
Var Torfi albróðir Halldórs „valds-
manns“ (d. 184*1), inóðurfðður Vilh.
Topsöe, sagnaskálds og ritstjóra„Dag-
blaðsins” í Khöfn (d. 1881) og Hall-
dórs Tipsöe efnafræðings. Þeir
bræður voru synir Guðmundar prests
ÞorgrímSsonar á Lambastöðum og
konu hans Sigríðar Halldórsdóttur
prófasts í Hítardal Finnssonar bisk-
up3; en seinni maður Sigríðar var
Gair bishup Vídalín. Horgrímur,
faðir Guðmundar prests, var s/slu-
maður á Mýrum, Sigurðarson, Sigurð-
arsonar á Svalbarði, sonarsonur Jóns
lögmanns á Reynistað Sigurðssonar,
ea sá Sigurður var einn af „Svalbarðs-
bræðrum“, Jóns sonum; hinir voru
J>air Magnús prúði I ögri, Jón lög-
m iður á Vindheimum, fá er I skærum
átti við Guðbrand biskup (d. 1008),
og Staðarhóls Páll.
Guðmundur Thorgrimsen ó!st
upp á vegum stjúpa síns Jörgens
Iversen, verzlunarstjóra í Hafnarfirði,
sigldi paðan til Khafnar 13 vetra
gimallogvar par við verzlunarnám
o. fl. fram um tvítugt; enda var hann
minna bezt að sjer sinnar stjettar,
maðal annars vel fær í höfuðmálunum
n/ju (ensku, frönsku, pyzku). Eptir
f>að var hann 1 ár verzlunarstjori í
Riykjavík við Carl Franz Siemsens
verzlun, f>á lausakaupmaður vestra 3
sumur, frá Khöfn, og varð síðan verzl-
unarstjóri á Eyrarbakka vorið 1847,
við verzlun pá, er Lefolii varð síðan
síðm eigandi að. Veturinn áður, 2.
marz, kvæntist hann frk. Sylvíu Niels-
ine Nielsdóttur, verzlunarstjóra á
Siglufirði, kaupm. Nielsens á Húsa-
vík og Solveigar, er síðar átti Baagö,
kaupmaður par, en peirra dóttir var
Jakobína, kona Jóns landlæknis
Hjaltalíns. Bjuggu pau hjón síðan
á Eyrarbakka í 40 ár samflcytt, eða
til pess 1887, er hann Ijet af verzlun,
og pau fluttust til Ileykjavíkur; var
hann pó enn að nokkru leyti í f>jón-
ustu Lefolii kaupmanns sem ráða
nautur við stjórn verzlunarinnar á
sumrutn á Eeyrarbakka. Lifir frú
Sflvia mann sinn og ö börn peirra að
f>ví er kunnugt er: frk. Solveig Dor-
thea; frú Jörgína Margrjea Sigríður,
kona L. E. Sveinbjörnssonr háyfir-
dómara; frú Sjdvia, kona Liunge
kaupmanns í Khöfn; frú Jakobína
Euginía, kona P. Nielsens faktors á
Eyrarbakka; frú Asta Júlía, ekkja
Tómasar læknis Hallgrímssonar; og
Hans Baagö Thorgrímsen, prestur í
Amsríku.
Guðm. Thorgrimsen var prúð-
menni mikið í sjón og reynd, tiguleg-
ur á velli og fríður sýaum, snyrtimað-
ur hinn mesti. Hjer á landi eru
mörg orðlögð gestrisnisheimili; en
f>að mun eiiróma atkvæði liinna
fjöldamörgu, erpekktu af eiginreynzlu
að heimili peirra hjóna á Eyrarbakka
hafi borið af peim öllum, að stórhöfð-
iiglegri risnu, er jafnvel útlend stór-
menni dáðust mjög að, samkvæmt
hjartanlegustn alúð og nákvæmni við
æðri sem lægri. Hann unni mjög
fögrúm listum, og bar lieimilislífið og
hsimilisbragurinn pess skyran vott.
Aíenntun og manndáð unni hann og
studdi af ötlum hug. Stofnun barna-
skólans á Eyrarbakka, fyrir einum
40 árum, rar honum langmest að
pakka; hann gekkst fyrir samskotum
til pess fyrirtækis, og mun hafa gefið
sjálfur mest, auk pess sem hann
greiddi úr sjálfs sín3 vasa ár eptir ár
skólagjald fyrir mörg börn, meðan á-
huirinn var daufur að nota skólann,
I>á var hann og einhver helzti hvata-
maður og frumuður sæluhússtofnunar
á Kolviðarhól. í syslunefnd var hann
mörg ár og nokkur ár I amtsráði.
Hann stýrði í 40 ár einhverri hinni
stærstu, ef ekki langstærstu verzlun
á landinu, og var sú stjórn talin fyrir-
mynd að reglu, ráðdeild og vand-
virkni, svo að keppst var eptir af
ungum mönnum að nema par verzl-
unarstörf verklega. í minningu pess
gerði „Verzlunarmannafjelag Reykja-
víkur“ hann fyrir skömmu að heiðurs
fjelaga sínum, fyrstan manna. Hann
var í stuttu máli mikill merkismaður,
mesti sómi sinnar stjettar, vandaður
mjög og samvizkusamur, mikils met-
inn höfðingi og einkar vinsælt ljúf-
menni.
[Eptir „ísAFOi.i>“j
Sótteíni.
Síðan vlsindamenn uppgötvuðu,
að vissar sóttir stöfuðu af lifandi sótt-
næmis-ögnum (bakterium), hefur
rannsókninni um petta efui verið
haldið áfram röggsamlega, og liefur
árangurinn af pví orðið mikill í pá
átt, að hindra má ýmsar sóttir með
pví að taka sóttefnið og minnka ban-
væni pess, en setja pað síðan inn I
blóð manna (og jafnvel skepna) til
pess að sýkja menn tr.eð pví; peir,
sem sóttefnið pannig hefur verið sett
I, sýkjast lítið eitt, en verða eptir pað
ómóttækilegir fyrir sýkin?, pó hún
gangi, eða fá hana að minnsta kosti
vægari en aðrir, eins og t. d. bóluna.
En pótt vísindamenn sjeu komnir svo
langt, að pekkja pessa aðferð til að
hindra og lækna sóttir, og pó menn
sjeu komnir svo langt, að geta fyrir-
byggt eða minnkað útbreiðslu sótta
með pví að viðhafa hreinlæti og sótt-
efnisdrepandi meðöl, pá vantar enn
mikið á, að menn viti hvaðan hin
ýmsu sóttefni eru komin I fyrstu,
eða hvaðan pau koma. Menn eru opt
ekki fyrr búnir að uppgötva orsakir
einr.ar sýkinnar og íinna ráð til að
hindra hana, en menn reka sig á aðra
hættu, sem menn ekkert ráða við, af
pví að upptök hnnnar liggja utan við
pað, sem mennirnir ráða við. Hvaða
gagn er t.d. að pví pó menn haldi bæj-
unum hreinum, hafi gott og heilnæmt
drykkjarvatn, bólusetji eða setji I
mann og skepnur sóttefni til að
hindra og lækna ýmsar sóttir, ef ný
sóttefni geta borist á jörð vora frá
öðrum hnöttum í sólkerfi voru? Vjer
segjum petta af pví, að nafntogaður
læknir einn í Bandaríkjunum, doctor
'l'homas Blair í Harrisburg, Pennsyl-
vania, ber pá spurningu upp fyrir
vísindamönnum vcraldarinnar: Hvað-
an koma sóttefnin, sern valdið hafa
hinum mestu sóttum, sem oeno’ið hafa
1 veröldinni? Ilann svarar sjálfur
spurningu sinui á pessa leið:
„Menn kannast almonnt við, að
pað falla árlega á jörð vora svo pús-
undum „tons“ skiptir af ryki eða
dusti (eosnrc dust), og að pað er mjög
misjafnt, hvað mikið af passu ryki
fellur á jörðini. Að í pessu ryki sje
mikið af lifandi frnmkornum (life
germs), hafa ýmsir, sem pað haFa at-
hugað, staðhæft. Darwin hefur lýst
regni af undarlegum smádýrum (org-
anism), sem fjell á svæði er nam yfir
milljón ferhyrningsmílna, og sannaði
með pví, hvað petta náði yfir
mikið svæði, að pað hlaut að hafa
komið lengra utan að en gufuhvolf
vort (atmosphere) nær. í gula snjón-
um, sem fjell í Peckelob á Pýzkalandi
fann Weber mesta fjölda af frum-
kornum (germs). A norður Ítalíu
kom mjög eptirtektaverð skúr af
,.cosmic“ ryki árið 1755, og náði yfir
svæði er nam yfir prjú púsund ferh.
mílur, og var einn pumlungur á dýpt
sumstaðar, en Alpafjöllin voru hulin
lituðum snjó níu feta djúpum. í
oktober 1846 kom skúr af smádýrum,
sem aðeins vorusjáanleg undir stækk-
unargleri, á Frakklandi, og menn
fundu í pví, sem rigndi, hundrað mis
munandi tegundir, ólíkar nokkrum
sem áður hafði verið veitt eptirtekt.
Ehrenberg gerði pá áætlun, að 45
„tons“ af frumkornum hefði rignt
niður í pessari skúr. Arið 1803 kom
svipuð skúr á Ítalíu og í Suður-
Evrópu, og 10 árum seinna kom hið
sama fyrir í Calabria. Samskyns
skúrir hafa einnig komið fyrir á Gyð-
ingalandi (Palestine) og Kentucky.
E>að er varla skynsamlegt að állta, að
sllkur fjarski af efni með smádýrum I,
sem fellur I pessum skúrum, sje upp-
runninn á jörðunni. Rannsóknir,
sem gerðar hafa vetið nýlega, sanns,
að litaður snjór er fullur af smádýr-
um, og pað er sagt, að I snjónum
við heimsskautin hafi fuadist yfir 300
tegundir af smálýrum. I>essi smá-
dýr geta varla verið upprunnin I
gufuhvolfi voru;Dana segirað milljón
um vætta hafi rignt af peim á jörðica
síðan á dögum Homers, sem fyrstur
lýsti peim I „Illiad“ sínum. Jeg hef
að eins getið um fáein af pessum við-
brigðum (phenomena) og á prófessor
N. Vait að pakka sumt af peim upp-
lýsingum, sem jeg hef gefið um petta
mál.
E>að er álitið sannað, að öll jarð-
nesk efni, sem ekki verða fyrir áhrif-
um elds, innihaldi lifandi frumkorn.
Efni er efni utn allan alheiminn, og
maður parf ekkert að teygja ímynd-
unarafl sitt til að trúa pví, að „bakt-
eríur“ sjeu til á öðrum plánetum, og
I „cosmic“ rykinu í bilinu á milli
peirra.. ..
Oteljandi fjöldi af pessum „cos
mic“ frumögnum er dauður pegar
pær falla á jörðina, líklega vegna
hins mikla kulda I geimnum, en
er undravert hve lifseig sum pessi
frumkorn eru, og einnig spírur
ílestra „baktería1-. Sum peirra príf
ast I ís. Jeg man eptir að jeg las
grein um nákvæmar tilraunir, sem
gerðar voru árið 1889, er sönnuðu að
pað var hægt að venja bakieríur, sem
lifðu I vanalegurn hita, smátt og
smátt, eða kynslóð eptir kynslóð,
að lifa og prífast I meiri og meiri hita
pangað til frumkornin gátu lifað og
prifist I hita sem hefði drepið bakter
lurnar, er pau voru komin út af,
Sum af frumkornum pessum lifðu ef
til vill dálítinn tlma, en dóu svo út
Ef pær dóu, pá hlaut ltka hvaða veiki
sam pau orsökuðu, að deyja út með
peim.
Á fjórtándu öldinni kom hin svo
nefndi ,,svartidauði“ snögglega upp
veröldinni og drap nærri 50 milljónir
manna. Pest pessi orsakaðist auð
sjáanlega af einhverjum sýkis frum-
kornum (germ3), og breiddist miklu
hraðara út en hún gat hafaflutzt með
samgöngum manna. Pestin virtist
vera allstaðar, á sjó og landi. Gömul
árbók ein scgir: „Ohreina loptið var
sjáanlegt, pegar pað var að koma
hlaðið dauðanum, og pykk og voða
leg poka sást I loptinu.“ Menn hafa
tekið eptir að sjerstök ský eru sam
fara pestum. Hvað orsakaði „svarta
dauða“ og hvers vegna er hann horf-
nn burt úr veröldinni? .... Með pvl
einu móti að ganga út frá pví, að
„svartidauði11 hafi orsakast af „cosmic“
frumkornum, getur maður skilið pað
hvernig pestin fór um svo stórt svið,
Maður getur úlskýrt pað, að hún
hætti, með pví, að jörðin hafi runnið
út úr peim stöðvum I himingeimnum,
sem „cosmic“rykið, er innihjelt frum-
korn sýkinnar, var I, en par eð pessi
frumkorn fundu ekki á jörðunni lífs-
skilyrði pau, scm við pau áttu, pá
hættu pau að margfaldast og dóu út.
A sama liátt gæti maður gort grein
fyrir hinni gömlu „flekkóttu sýki“.
Hún er hjerumbil ópekkt nú orðið,
en lfktist mikið ,svartadauða‘ peim,
sem var uppi 1866 og 1867, ensem nú
er útdauð sýki. A tímabilinu 1811
til 1861 gekk næm sótt, sem nefudist
„cerebro spinal meningitis“, víða um
lönd, og var mannskæð og hagaði
sjer eins og alvog ný tegund af sýki.
Sýki pessi er nú alveg horfin sem
næm sýki. Hannigsjáum vjerað pess-
ar ýmsu næmu sóttir hafa komið upp
allt I einu og fyrirvaralaust og horfið
burt eins snögglega. !>að er ekki
búið að sanna neinar af getgátunum
um pað, hvernig á pessu stendur.“
The EquiLable Savings, Loan & Building Ass’n
of Toronto,
lOggiltiir IIÖFI OSTÓLL $5,000,000.
Til
IniK'iiön. Kf þjer þuríið peningatil láns með lágutn vöxtum til þess að ðyggj*
liús harala fjöiskyidu yðar, þi getið þjer feugið hjá þessu fjelagí
$ö()0 raeð þvi að horga $7,50 á raánuði í áttta ár.
$1000, með því að borga $Í5,00 á mánuði í átta ár.
Aðrar upph'eðir að sama hlutfalli.
IGiknið þettn siman, og þjer munuð sjá, að þetta er ódýrara en að
taka tán upp á 6% vöxtu.
Til litlúlicuda. Ef þjer viljiðgræða á stuttum t ma, þá kaupið hluti í þessu fjelagi.
$3 á rnánuði borgaðir þessu fjelagi færir yður[$i00að 8 árum liðnum.
$6 á mánuði borgaðir þessu fjelagi munu færa yður $1000 að átt*
árum liðnum,
Þetta er ágætt fyrir þá, sem ætla að byggja sjer hús að fáum árum liðnum.
Komið inn, eða skrifið eptir nákværnari upplýsingum W, G. Nicliolls, deildar-
stjóra að 48J Main Street, eða til A. Fredericksons, 613 lloss Avenue, Winn.peg,
eða til Jnmcs G. Dagg, Selkirk.
Bier er miki
U
Fylgið hópunum
ykkur kjörkaupin:
21 pd. Rasp. sykur...........$1.00
32 “ Haframjöl.............. 1.00
40 •’ Maismjöl.............. 1.00
4 “ 40c. Japans Te......... 1.00
Gott Baking Powder lOc. baukurÍNn
Spear & Climax tóbak 40c. pd.
Corn Starch að eins 5c. pakkinn
Soda Crackers kassinn.
sem streyma til stóru búððrinnar okkar, og hagnýtið
Rúsínur 4c. pundið
Dust Te lOc. pundið.
50 stykki af Bro. Sápu fyrir $1.00
Evoporated epli......7c. punoið
“ apricots.. 8c. “
“ Peaches.. 8c. “
“ Sveskjur .5c. “
Pees, Tometoes & Corn Oc. kannan
Allar okkar iniklu vörur cru eptir pessu.
Gleymið ekki að við erum ætíð á uudan og að aðrir að eins fylgja & eptir.
KELLY MERCANTLE GO.
MILTON,
Stórsalar og smásalar.
N. DAKOTA
IU Reserve Fil Life
ASSESSMEfJT SYSTEM. ^UTUAL PRINCIPLE.
efur á fyrra helmingi yfirstandandi árs tekið lífsáhyrgg upp á nærri ÞRJÁTlU OG
ÁTTA MILLIÓNIR. Nærti NÍU MILLJONUM meira en á sama tlmabili í fyrra.
Viðlagasjóður fjelagsins er nú meira en hálf fjórda millióu dollars.
Aldrei hefur það fjelag gert eins mikið og nú. Hagur þess aldrei staðið eins vel
Ekkert lífsábyrgðarfjelag er nú ! eins miklu áliti. Ek kert slíkt fjelag hefur
komið sjer eins vel á meðal hinna skarpskygnustu ísieudinga. Yfir J>ií und af
þeim hefur nú tekið áliyrgð í því. Margar ]>iísundir hefur það nú allareiðu greitt
íslending ra, Allar rjettar dánarkröfur greiðir það fljótt og skilvíslega.
Uppiýsingar um þetta fjelag geta menn fengið hjá
W. II. PAELSON Winnipeg, P. S IIARDAL, Akra,
Gen. Agent Man. & N. W. T. Gen. Agent N. & 8. Dak. & Minn,
A. R. McNICIIOL,
McLntvhe Bl’k, Wínnipkg,
Gen. Manager fyrir Manitoha. N. W. Terr., B. C., &c.
^jíiötoh mhi
AlullarogUnion Ingrain
Carpets.
Verkstæðaeigendurnir liafa scnt
oss tvöfðld stykki af gólfteppum, sam
eru yfir 100 yards hvert; pau eru of
stór og of mörg; pau fyrir okkur, og
til Þess að minnka petta ögn seljum
við pau með mjög lágu verði í næstu
10 daga.
BANFIELD’S
CARPET STORE
494 MAIN STREET.
P. 8. — Þjer getið komið og valið úr,
borgað ofurlítlð. og fengið það svo geymt

mícAvtAi o, mflut marks*w
COPYRIGHTS.m^
CAIV I OBTAIN A PATENT » For a
itm Itgaviíi
L°g
allt, ax-itl lajcu lcrin.g:
fást allskonar tegundir af bezta
tóbaki, sígörum og pípum I
Army k Navy Tobaksbud
fyrir verð, sem á við timann. Deir
hafa ágætt reyktóbak í luktum ílátum
og pípur af öllum mögulegum sortum
fyrir eins lágt verð og hægt er að
finna nokkurs staðar í bænum.
Komið og fáið ykkur re k.
W. BROWN & GO.
Ktúrsnlar og Kinása r.
537 Main Str.
experience tn the patent business. Communlca-
tlons Btrictly confldential. A Ilnndhook of In-
formation concerninR Patents and how to ob-
tain them sent free. Also a catalogue of mechau-
lcal and scientifio books sent free.
Patents taken through Munn & Co. recelTO
snecial noticelnthe Hclcntiflc Ainericnn* and
thus are brought wldely beforethe publicwith-
out cost to the Inventor. This splendld paper,
Issued weekly, elegantiy lllustrated, has by rar tho
largest circulation of any scientiflc work In the
world. 93 a year. Sample copies sent free.
Duilding Fdition, monthly, |2.50a year. Single
cooies, ce its. Kvery number contains beau-
t»;ul plates, in colors, and photograpbs of new
houses, with plans, enabling Duilders to show tho
latest designs and secure contracts. Address
MUNN ,
I New York, 301 Broadway.
SÖNN
♦♦♦ KJÖRKAUP ♦♦♦
Ágætis kvcnnmanna flóka Slippcrs... .50 cents
“ Kcdroom ....25
Barna flóka Skór..............15 11
Langir korlm. arctic ullar sokkar .... .50 44
Sterkir karlmanna yfirskór.$1.25 **
A. G. MORGAN
412 Main St.
Rlarkeí Square ^ Wínqlpeg.
(Andspænis Markaðnum).
Allar nýjustu endurbætur. Keyrsla ókeypis ti
og frá vagnstoðvum. Aðbúnaður hinn berti"
John Baird,
Eigandi.
OLE simonson
mælir með sínu nýja
Scandinavian Hotel
710 Main Str.
Fæði $1,00 á dag.