Lögberg - 17.12.1896, Page 5

LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 17. SBfiftMBER 1»96
5
Allir Jjorpsbúar höfðu verið bólu-
settir að undanteknum tveimur mönn-
Um, enda roru pessir tveir menn peir
einu, 8em dóu úr bólunni. Þegar
bólusóttin gekk J Illinois 1 Banda-
ríkjunum, árin 1881—83, þfi. var talið
þannig til, að af bólusettu fólki hefði
dáið sex af hundraði, en af óbólusettu
fólki 49 af hundraði. Maður einn
(Mr. Corbally), sem skrifað hefur um
bólusóttina, er gekk 1 bsnarn Shef-
fiold á Englandi árin 1887—8, segir
að bólusett börn hafi verið i tuttugu
sinnum minni hættu fjrir pvi, að sýkj-
ast og i 24 sinnum minni bættu fyrir að
deyja úr bólunni en f>au börn, sem
Voru óbólusett; með öðrum orðum,
bólusett börn voru í 480 sinnum minni
hættu en óbólusett börn. E>egar ból-
an gekk i Halifax og á Englandi árin
1892—3, f>á dóu úr henni af peim,
sem höfðu verið bólusettir, einn og
átta tíundu (1 8-10.) af hundraði, «n
af peim, sem voru óbólusettir, dóu
nærri pví 41 af hundraði. Ekkert
bólusett barn innan 5 ára veiktist af
bólunni, og i porpinu Leicester á
Englandi veiktist ekkert bólusett
barn innan tiu ára. í stórborginni
Chicago hafa, á siðustu 15 árum,
sýkst af bólunni að eins 17 bólusett
skólabörn, og er pó meðalltal barna,
er par ganga á skóla yfir 200,000.
I>að var næstura undantekning, ef að
óbólugrafinn maður sást i Quebec-
fylkinu áður en bólusetning var par
innleidd og viðtekin; nú sjest par
varla bólugrafinn maður. I>að
sem vjer höfum bent á hjer að ofan,
nægir til pess að sýna fram á, hve ó-
•ndanlega mikið gott leiðir af pví, að
bólusetning sje ekki vanrækt.
Allstaðar par, sem bólan gengur,
eru börn i meiri hættu en peir full-
orðnu; börnin taka veikina almennata
og er par að auki hættara við að deyja
ýi henni. t>að er pess vegna árið-
andi að börnin sjeu bólusett strax á
fyrsta ári og helzt áður en pau eru
priggja mánaða gömul. Þeir sem eru
komnir til fullorðins ára og hafa verið
bólusettir að minnsta kosti prisvar, og
bólan komið vel út 1 hvert skipti, eru
I flestum tilfellum óhultir fyrir ból-
unni alla æfi; engu að síður skyldu
menn ekki treysta pví, pegar bólan er
á ferðinui, ef peir hafa ekki verið
bólusettir á slðustu fimm til sjö árum.
Það standa sumir I peirri meiningu að
menn eigi ekki að bólusetjast eptir að
roögulegleikar eru fyrir pvf að peir
hafi tekið veikina. Slfkt er misskiln-
ingur. Bóluveikin er vanalega tfu til
fimmtán daga að búaum sig f manni,
áður en nokkur sjáanleg merki hennar
koma fram, en bólusetning byrjar að
hafa til ætlaðar verkanir á fjórða til
firnmta degi frá pvf hún var sett;
pannig getur bólusetning hafl mikla
pýðing, að minnsta kosti tveimur
dögum eptir að maður hefur tekið
veikina
Dr. Salmou um tæringu.
í fyrirlestri, sem dr. Salmon, yfir-
maður við the National Bureau of
Industry flutti, gaf hann eptirfylgjandi
yfirlit yfir niðuratöðu pá,sem vísinda-
menn hefðu kemist að viðvíkjandi
tæringu (tuberculosia): Eptir pvf
sem blaðið Massachusetts Ploicman
segir sagði hann, að uienn vissu með
vissu pað sera fylgir:
1. Tæringar-veikin orsakast af
sóttögn (germ).
2. Sóttagnirnar ásækja og próast
í fjöldft af lifandi lfkömum, svo sem
lfkömum manna, nautgripa, fugla,
svína, sauðkinda, katts, hunda, hesta,
rotta, músa og ymsra skriðkvikinda,
sem eru á líkömum manna og húsdýra
og í húsum peirra. Þannig vita menn
jafnvel til, að veggjalús hefur flutt
sýkina f menn og dýr. Sjerhver mað-
ur eða d/r, sem liefur tæringarsýkina,
gefur frá sjer sóttagnir, er geta or-
sakað sóttina í öðrum mönnum eða
d/rum.
3. Sóttagnirnar ásækja að eins
eða festa sig í peim pörtum líkaraa
manna og d/ra, sem veikir eru eða
særðir að einhveiju leyti (skinnlausir
eða himnulausir).
4. E>að eru ker (eells) í líkaman-
um, sem hafa pað ætlunarverk, að
berjast á móti áhrifum sóttagna.
5. Sóttagnirnar geta komist inn 1
líkami uianna og d/ra með andar-
drættinum, með pvf sem í magann fer,
eða með innspýtingu.
6. Tæring er algengari í göml-
um en ungum nautgripum.
7. Tæring er ekki ættgeng.
8. E>að er hægt að drepa sóttagn-
irnar með pví er fylgir: a) með hita
er nemur 158 gráðum (á Fehren heit
mælir) f 3 mínútur; b) með beinu sól-
skini og með dreifðu sólskini.
9. Magn tæringar-s/kinnar er
komið undir fjölda sóttagnanna sem
eru í líkumanum.
10. E>að sem fylgir, hefur mefal
annars mjög mikla p/ðingu viðíkjandi
pví, að menn og d/r verða móttæki-
legri fyrir sýkina en ella: Of n£-
skyldir foreldrar, líkamsveiklun, vönt-
un á fersku lopti, ónóg eða ljeleg
fæða og vöntan á sólarljósi.
11. Tæringarsýki er ekki al-
gengari (ef hún er eins algeng) nú
eins og hún hefur verið að undat -
örnu.
12. Tuberculiu (meðal til að
reyna hvert tæring er í mönnum eða
d/rum) er áreiðanlegt til að komast
að, hvort s/kin á sjer st»ð eða ekki, ef
menn sem með pað kunna að fara
viðhafa pað.
13. Tæring kemur alveg eins í
kyngðð d/r einsog í dýr af óvönduðu
kyni.
14. Að heilir bæ'r og einstök
heimili hafa notað mjólk úr kúa-hjörð-
um, sem sýktar vorn af tæriníjn, án
pess að vart hafi orðið við, að tæring
hafi vukist meðal peirra. er mjólkina
notttðu. Aðrir bæir og heimili hafa
notað mjólk úr heilbrigðum hjörðum
árt pess að tæringars/ki hafi rjenað.
15. E>ar sem feitir alikálar utidau
kúm og sem gengið hafa undir kúra
sem flestar voru s/ktar af tæringu,
hafa verið skoðrðir, pá hefur s/kin að
eitts fundist í 2 til 5 af hverjum 100,
000 af peim.
Ein niðurstaðan, sem dr. Salmon
hefur komistað, er sú, að tæringars/ki
sje ekki ættgeng, og hann álítur, að
pað megi útrýma tæringarsýkinni úr
nautgripa-hjörðum inanna með pvf, að
NÝR MAÐUR.
C. G. Chapin, gullstáss-sali f Burk’s
Fall kveðst vera n/r maður sfðan
hann brúkaði „Great South Ameri-
can Nervine“—Vitnisburður hans er
staðfestui af púsundum manna.
„Um mörg ár hef jeg pjáðst af
taugaveiklan og bilun I n/runum,
Jeg held jeg hafi reynt öll pau lyf,
sem til eru undir sólunni, en engin
peirra virtust bæta mig, par til jeg
reyndi „South American Nervine.“
Mjer til undrunar skánaði mjer af
af fyrstu flöskunni. Jeg hef haldið
áfram að brúka pað og get sagt að
mjer hefur ekki liðiðsvona vel f mörg
ár. Jeg mæli hjartaulega með^ pessu
miksa lyfi.
KlAÐi, BRENNANDI HÚÐSJÚK-
DÓMAR LÆKNADIR
FYRIR 85 CTS.
„Dr. Agnew’s Ointment“ bætir á
einum degi, lækuar útslátt gigt, gyll-
ini-æð, kláða f höfði, kláða eptir skegg-
rakstur, bólur Og alls konar húðsjúk
dóma. Það mykir og friðar og hefur
töfra mótt á skaplyndi smá-barna.
35 ceut3.
aðskilja hinar s/ktu skepnur frá hin-
um ó«yktu, og ala hina heilbrigðu
kálfa upp eptir aðferðinni sem Danir
viðhafa viðvfkjaudi uppeldi kálfa.
lEark-Arhc. FnrfArho, BHUle
rjilum Xenralnrlc Palni*
Paiu In the Hlde. etm
Promptly Relleved %t»d Out%d by
The “D. & L.”
Nlenthol Plaster
Unrlng nsed ronr D. A L. ManthoJ PlnkUnr
fbr sovero pain In tho bark *ad luiahago. I
unhcaitatinglr rrcommend aame as a safn,
■oro aud rapid romedy : in f»ct. tbey act tlka
inagic,—A. LaPOINTE. Elizabethtown. QnV.
Prlre t,V.
DAVIS & LAWRENCE CO.. Ltd.
Proprietors, Montreal.
/%%%'%%'%%^
HOUGH & CAMPBELL.
Málafærslumenn o. s. frv,
Skiifstofur: Mclntyre Block, Main St
Winni
Peg>
Man.
Far Yelt Hverju Fagna Sfcal.
En allir fagna yfir að fá sem besta og vandaðasta vöru fyrir sína peuinga. Við höfum ævinlega
verið á undan hvað efni og tízku snertir; margir reyna til að apa okkur en tekfct ekki, því innkaups-tnaður
okkar hefur meiri þekking og æfing en nokkur annar I norðvestur-landinu.
BARA TAKID EPTIR
Matvara.
Beztn (>ur epli 15 pd. $1.00
M»lað eykur 22 pd, 1.00
G6Ö eild, kannan .05
Gr»nt eðft brentk»ffl5pd. 1.00
40 gtykki þvottftgápu 1.00
Tennyg munntóbftk. 1 pd. .15
Þvotta klemmur 2 dflgin .01
Brotin Grjón 25 pd. 1.00
L»x, 2 kðnnur .25
Molasykur 18 pd. 1.00
Mfcnið eptir að tímar eru harðir f haust, en
harðari verða þe'r nl) vo.-i. Munið eptir hver
hefir hjálpað íslondingum áður, og er reyðubú-
inn að gera pað aptur. Munið pess vegna eptir
hverja pic eigið að verzla við f haust, á meðan
þið getið s/nt pað í varkinu.
Skofatnadur.
Krenn flókaslippetg
Perlus umaða
Góða leður gkó
Betri tegunð
Kid skór
Betrf tegnad
Barna gkór
Fluir Kid gkór fóðr. flaaa.
.7*
tto
KM
l.M
l.M
lj*>
M
.90
1.0#
Karlm. fatnadur. Kjolatau.
9 6.00 föt fyrir $ S.00 Fíut Brocaded tau 85e. nd i .3®
7.00 “ •* R.00 “ “ “ 50e. “ .20
8.00 “ “ fi.OO Flannell lOc. “ .06
10.00 “ “ 8.00 13esta ljósleitt 7 e. ljerept .8*
1^60 “ •' 10.00 Besta (lökkt lOc. “ .06
17.00 “ “ 12.80 Ginghftm fyrir svuntur lOc. .06
S0.00 “ “ 15.00 Besti trinni 8 spólur fyrir 25
26.00 “ *• 20.00 fint tríbreitt 73c opera nú á .80
Drengja föt frá $1.50 og upp. Allt aö kvl skapi til kjðla.
Ennfremur eru miklar byrgðir af allslags yflrhöfnum. $20.00 loAkápur fyrir $15.00. þykkir
Duffel frakkar með loðkraga og líningum, áður á $18.00 nú að eins $4.50. Kvenn yfirhafnir. urn
seljast almennt á $12.00 nú fyrir $10.00, og enn betra $10.00 tweed troyjuf (coaít) fyrir $7.50 og »11* »8
jöfnum hlutföllum fyrir litlar stúlkur.
Við höfum aldrei haft eins miklar, eins vandaðar og vel innkeyptar vörur með jafn lagn votCí
eins og nú. Gleymíð þess vegna ekki að koma inn og biðja að sýna ykkur það sera þið kuunið »5
girnast að eiga.
Yðar til þjenustu reiðubúinn
C. A. HOLBROOK & CO.
Per S. J. Eirikson.
CAVALIER, ... N. DAKOTA.
251
Farið pjer ekki alveg strax, Miss Locke,“ sagði
hann blíðlega. „Jeg þarf að segja nokkuð við yður.‘ *
Hún sneri sjer að honum og leit á hann
undrandi.
„Jeg gat ekki að því gert, að jeg heyrði nokkuð
8em yður og manninum, sem hjer Var, fór á milli,
þegar jeg kom inn,“ sagði Bostock.
„0!“, sagði hún og ætlaði að segja eitthvað
meira, en hann hindraði það með pvf að lypta upp
hendinni til merkis um, að hann bæði hljóðs, og
hjelt áfram:
„Mig langaði ekki til að standa á hleri, eður
heyra neitt af samtalinu, en jeg gat ekki að því
gert.“
„Ef þjer hafið heyrt eitthvað af samtali okkar,“
sagði hún með fyrirlitningar-svip, „þá hl/tur yður að
Vera ljóst að við ræddnm um málefni, sem mjer ligg-
mikið á hjarta og ollir mjer sorgar, og það er ekki
lfklegt, að mig langi til að endurn/ja það samtal—“
„Við mig, b/st jeg við þjer meinið?“ sagði hann
1 auðmjúkum róm.
„Við nokkurn mann—við neinn mann,“ sagði
Fidelia.
„Mjer kæmi ekki til hugar, að tala um það við
yður,nema fyrir þá skuld, að yður virðist vera svo
annt um, að fá að vita eitthvað um það, sem skeði
þarna yfir 1 þessum demanta-námum.“
Hún gat ekki að sjet gert að hlusta & hvert orð,
*em talað var um það múlefni.
254
þjer getið vitað nokkuð um það. E>jer hafið ekki
verið í Suður-Afrlku?“
„Nei; jeg hef ekki komið til Suður-Afrfku eða
til demanta-námanna, en jeg þekki samt nokkuð til
þeirra,“ sagði Bostock.
„E>að er ekki erfitt að komast til Suður-Afríku
nú á tímum, og ef þjer að eins viljið leyfa mjer að
fara þangað, þá skal jeg komast ep*ir öllu, sem þjer
óskið að fá að vita--“
„Ef jegvil leyfayður aðfars, Mr. Bostock? Jeg
skil yður ekki. Hvernig get jeg leyft yður að fara,
eða hamlað yður frá því?“ sagði Fidelía.
„Getið þjer ekki skilið mig—er þvf sannarlega
svo varið?“ spurði hann. „Hafið þjer enga hug-
mynd um það?“
„Ekki hina allra-minnstu hugmynd,“ sagði
Fidella.
„Er yður þetta full alvara,“ sagði Bostock.
„Gætið þjer nú að; þjer eruð ekki lfk öðru kvenn-
fólki—þjer leikið ekki með tilfinningar manna—
leitist ekki við að kveikja ást hjá karlmönnum á
yður.“
E>að kom þykkju-svipur á andlit Fidelíu, og
hún sagði:
„Jeg vona, að jeg sje ekki sek í neinu sllku.
En jeg skil ekki, hvað slfkt getur komið þessu máli
við, eða þvf, sem við erum að tala um; og jeg sje
ekki ljóslega hvers vegna við ætlum að vera að
eyða tímanum lengur í nokkurt samtal. Jeg lield
að jeg verði að fara, Mr. Bostock.“
247
aði Fidelia. „Enginn hefur sagt það fyr. Blöðin
sögðu öll, að hann væri farinn aptur til Suður-
Ameríku“.
„Miss Locke, þjer megið óhætt trúa því, að
hvorki þjer nje nokkur önnur lifandi vera mun fram-
ar sjá Ratt Gundy“, sagði Granton. „Ratt Gundy
er dauður og grafinn, hann hefur farið meö sögu
sfna, hvernig sem bún nú var, og engin mannleg
rödd getur kallað hann þaðan aptur“.
„Jeg get ekki skilið þetta—jeg ski' yður ekki“,
sagði Fidelia. „Er þetta ráðgáta? Eða eruð þjer
að spila með mig?“
„Haldið þjer að jeg gæti fengið af mjer, að
spila með yður viðvíkjandi slfkum hlutum!“, hrópaði
hann, og 1/sti röddin næstum því brennandi mót-
mælum.
,.Æ, nei—nei—þjer munduð ekki gera slfkt—ekki
gera slfkt—það var rangt af rojer, að segja annað
eins“, sagði Fidelia. „En jeg verð ærð út af þessu,
og það virðist eitthvað dularfullt við yður, og jafn-
vel rödd yðar lætur öðru vfsi í eyrum mínum en áð-
ur. Mr. Granton, fyrir meðaumkvunar sakir—fyrir
drottins sakir—fyrir sjálfrar mfn sakir—“
„Þetta fær mest af öllu á mig“, greip hann
fram í, en hún veitti þvf varla neina eptirtekt, og
hjelt áfram:
„Fyrir sjálfrar mín sakir, segið mjer allt, sem
þjer vitið viðvíkjandi dauða föður míns“.
„Eins sanuarlega og drottiun muti dærna tn'&