Lögberg - 23.11.1899, Blaðsíða 4

4
LÖGJBERG, FIMMTUDAGINN 23. NOVEMBER 1S9P.
LÖGBERG.
Gefiö út að 309^2 F.lgin Ave.,WiNNiPKG,MAN
sí The Lögberg Print’g & Publising Co’y
(Incorporated May 27,1890) ,
Ritstjóri (Editor): Sigtr. Jónasson.
Business Manager: M. Paulson.
.iUGLÝSINGAR: Smá-anglýsingar í elttskiAi25c.
fyrir 30 ord eda 1 þml. dólkslengdar, 75 cls nm
mánudinn. A stærri auglýsingnm um lengri
tíma, afsláttur efiir samníngi.
BÚSTAD\-SKIFTI kanpenda verdnr ad tilkynna
skAiflega óggetaum fyrverandibústadjafnfram
Utanáskrlpttil afgreidslustofubladsins er:
The Logberg Printing & Publishing Co.
P. O.Box 1292
Winnlpeg,Man.
Utanásk.'ip ttilritstjdrans er:
Editor Lágberg,
PO.Box 1292,
Winnipeg, Man.
__ samkvwmt landslðgum er uppsðgn kaupenda á
>i.ididgild,nema bannsje skaldlaus, þegar hann seg
rupp.—Efkaupandi.sem er í skuld við bladld flytu
• inferium, án þesead tilkynna heimilaskiptin, þá er
þad fyrir dóinstólunum álltin sýníleg sönnumfyrr
jettvísumtilgangi.
FIMMTUDAGINN, 23. NÓV. 1899.
Greenway o« North.Paciíic-
járnbrautin.
Mótstöðumenn Greenway-stjórn-
arinnar eru um þessar mundir að
reyna að nota það sem vopn á hana,
að Mr. Greenway hati ekki farist
eins vel við Nortbcrn Pacific-járn-
brautarfélagið eins og vera hefði
átt, og að félagið muni hætta við að
byggja fleiri brautir hér í fylkinu.
fyrir bragðið, o. s. frv.
Vér höfum ekki pláss til að fara
út í sögu þessa máls í þetta sinn, en
ieyfum oss að vekja athygli á
nokkium atriðum í sambandi við
það.
þegar Mr.Greenway fékk North-
ern Pacific-félagið til að koma hér
inn í fylkið og gerast keppinautur
Canada Pacific-járnbrautarfélagsins,
þá ætluðu mótstöðumennn stjórnar-
innar að rifna útaf því, að hún veitti
félaginu $1,750 styrk á míluna og
sögðu, að stjórnin hefði ekki sett
félaginu nógu ströng skilyrði um
lækkun á flutningsgjaldi. Nú eru
sömu mennirnir augsýnilega búnir
að uppgötva, að samningur Green-
way-8tjórnarinnar við Northern
l’acific-félagið hafi verið fylkinu til
afar mikils hagnaðar, og vilja nú
lata styrkja það með stórfé til að
leggja tíeiri brautir hér án þess að
setja því nokkur skilyrði um lækk-
un á flutningsgjaldi. Og það er ekki
nóg með að þessir mótstöðumenn
hafi þannig algerlega steypt sér
kollhnís í þessu máli, heldur eru
þeir í sömu andránni að gaspra um,
að stjórnin ætti ekki að styrkja
neitt félag eða félög til að leggja
járnbrautir, en ætti að byggja þær
sjálf og fylkið að eiga þær.
En Mr. Grecnway vill fylgja
sömu stefnunni gagnvart Northern
Paeific-félaginu og áður, svo að þeg-
ar hann síðastliðinn vetur var að
reyna að semja við forseta félagsins,
Mr. Mellen, um að ' leggja fleiri
brautir hér í fylkinu, þá bauð liann
félaginu sama styrkinn og áður,
nefnil. $1,750 á míluna, og fór um
leið fram á lækkun á fiutnings-
gjahli eftir braut þess suðaustur að
Superior-vatni. Að þessu«skilyrði
þóttist Mr. Mellen ekki geta gengið,
og sagðist heldur skyldi bæta við
brautir félagsins hér styrktarlaust,
ef því væri leyft að leggja brautina
ytír braut Canada Pacific-félagsins
hjá Portage la Prairie. Mr. Green-
way útvegaði þá Northern Pacific-
f’élaginu þctta leyfi, og afleiðingin
er sú að Northern Pac?fic-félagið
hefur nú í sumar bætt um 100 míl-
um við brautir sínar algerlega styrlc-
laud, eirs og sést á bréfi Mr. Mell-
ens, sem auglýst hefur verið í ensku
blöðunum hér. þetta '*álíta albr
skynsamir og sanngjarnir menn
hagnað og sparnað fyrir fylkið, og
eru Mr. Greenway þakklátir fyrir
stefnu hans og staðfestu í samning-
unum við félagið.
En það lítur út fyrir að forseti
félagsins og lögfræðingur þess hér
hatí nú gert samtök við þinginanns-
efni afturhaldsmanna hér í Mið-
Winnipeg í þá átt að skaða Green-
way-stjórnina með þe«su máli, og
það er enginn vafi á, aö áformið er
að féfletta fylkið stórkostlega fé-
laginu í hag ef afturhaldsmenn
kæmust til valda.-j-Vér vonum því
að kjósendur láti ekki villa sér
sjónir með þessu Northern Paáific-
járnbrautarmáli fremur en með öðru
rugli og ósannindum, sem aftar-
haldsmenn nota um þessar mundir
til að reyna að afla þingmanna-efn-
um sínum atkvæða.
Kosningarnar í Winnipeg.
Eins og kunnugt er sækja sömu
mennirnir um þingmensku fyrir öll
þrjú Winnipeg-kjördæmin, sem að
undanförnu hafa verið þingntenn
bæjarins. Á því leikur mjög lítill
vafi, að þeir allir verði endurkosnir
með miklum atkvæðamun, enda
væri það mjög mikill og tilfinnan-
legur skaði fyrir Manitoba í heild
sinni, og þá náttúrlega einkum og
sérstaklega fyrir Winnipeg-bæ, ef
þcir ekki skyldu ná kosningu. Fyrst
og fremst er það hagur fyri hvaða
kjördæmi sem er, að þingmaður
þess sé fylgismaður stjórnarinnar,og
þi má geta því nærri, hvort það
ekki er enn þá meiri hagur að hann
só meðlimur hennar.
þingmannsefni stjórnarinnar í
Suður-Winrdpeg er Mr. J. D. Cain-
eron, dómsmálaráðherra fylkisins;
mikill hætílegleikamaður og vin-
sæll mjög. Gegn honum sækir, fyr-
ir hönd afturhaldsflokksins, Mr.
Hugh John Macdonald. þeim manni
ætti að ver óþarfi að lýsa. Hann er
mönnum alment kunnur af fram-
komu hans í JVfanitoba-skólamálinu ;
hvernig hann, á meðan hann var að
komust til valda, sagðist greiða at-
kvæði á móti stjórn þeirri, er hann
fylgdi, ef til þes3 kæmi að reynt
yrði að neyða Manitoba-menn með
þvingunarlögum; hvernig menn þá
glæptust á að trúa honum ; hvernig
hann sveik það loforð sitt og reyndi
til þess, undir merkjum Sir Charles
Tuppers, að svifta Manitoba-fylki
sjálfræði þess. Islendingum er Mr.
Macdonald sérstaklega kunnugur af
hinum ómannlegu og ófyrirgefan-
legu árásum hans gegn þeim og öðr-
um útlendum’þjóðflokkum í fylkinu.
Nái hann kosningu og fylgismenn
hans, þá á hann eftir að kynnast
Islendingum enn þá betur; þá á
hann eftir að búa svo um hnútana,
að þó hann geri eitthvaðþað,sem ekki
fellur sem bezt í smekk íslendinga,
þá greiða þeir ekki atkvæði sín á
móti honum frainvegis, því þá hafa
þeir mist kosningarrétt sinn.
í Mið-Winnipeg er D. H. Mc-
Millan.ofursti, þingmannsefni stjórn-
arinnar. Hann er fjármálaráðgjatí
fylkisins, allra rnanna vinsælastur
og orðlagður fyrir dugnað og dreng-
lyndi, bæði sem stjórnmálamaður og
prívatmaður. Engir menn, hvaða
pólitískum flokki sem þeir tilheyra,
hafa nokkurn tíma leyft sér það að
bera á hann sakir í öll þau ár sem
hann hefur verið meðlimur stjórnar-
innar og haft á hendi það vanda-
sama starf að vera fjármálaráðgjafi.
Engir menn hafa sýnt íslendingum
hér í Manitoba jafn mikla viður-
kenningu og velvild eins og þeir Mr.
McMillan og Mr. Greenway.
Gegn Mr. McMillan sækir fylg-
ismaður Mr. Macdonalds, Mr. Alfred
J. Andrews. Hann tilheyrir flokki
afturhaldsmanna og er að sjálfsögðu
einn í tölu þeirra, 4wm Mr. Macdon-
ald segir að hafi lofað fylgi sínu til
þess að koma nýju greininni inn í
nœstu kosningalög. Hann hefur
verið bæjarstjóri hér í Winnipeg í
síðastliðin 2 ár og komið sér fremur
vel í þeirri stöðu; þó hefði hann
ekki náð kosningu sem bæjarstjóri
ef menn þeir, sem sóttu gegn honum,
hefðu ekki verið kjósendum sérstak-
lega ógeðfeldir.
Afturhaldsmenn hafa aldrei
við neinar kosningar gert sér hinar
minstu vonir um það að láta Mr.
McMillan biða ósigur fyr en nú ; nú
er oss sagt, að þeir geri sér fremur
góðar vonir, vegna þess, að verka-
mennirnir í vesturhluta bæjar-
ins muni halda að þeir séu að endur-
kjósa * Audrews fyrir bæjarstjóra,
einku n vegna þess að kosningarnar
fari fram á þeim tíma árs, sem bæj-
arstjóra-kosningar fari vanalega
fram á. Mun hér sérstaklega vera
átt við íslendinga, og er vonandi að
þeir þakki fyrir heiðurinn.
í Norður- Winnipeg sækir fyr-
verandi þingmaður þar, Mr. P. C.
Mclntyre. Hann er fylgismaður
Greenway- stjórnarinnar, vinsæll
maður og einn í tölu heiðarlegustu
og virðiugarverðustu borgara
Winnipeg-bæjar.
Gegn honum sækir, úr flc.kki
afturhaldsmanna, dr. Neilson nokk-
ur. Hann er mjög litið þektur sem
læknir, en þó minna sem stjórnmála-
maður. Komist Mr. Macdonald til
valda, þá er enginn minsti vafi á því,
að Neilson þessi greiðir atkvæði
með nýju greiniuni.
Vér efurnst ekki um það, að
þeir Mr. J. 1). Cameron, Mr. D. H.
McMillan og Mr.’P. C. Mclntyre ná
allir kosningu. Vór efumst ekki
um það, að hver einasti íslendingur
finnur hjá sér helga skyldu til þess
að greiða atkvæði á móti Mr. Mac-
donald og öllum hans mönnum ■
finnur hjá sér helga skyldu til þess
að verja sig og þjóðflokk sinn gegn
þeirri óþolandi auðmýkingu sem yf-
ir vofir. Jafnvel íslendingar, sem
afturhaldsflokkurinn hefur keypt
fyrir ærna peninga og notaðir eru
eins og tálfuglar til þess að ginna
sem flesta í snöruna, munu, þegar
til alvörunnar kemur, ekki sjálfir
grciða atkvæði með’ neinum þeim
manni, sem um þingmensku sækir
undir merkjum Mr. Macdonalds og
afturhaldsflokksins.
þingmannsefni afturhaldsmanna
í St. Andrews & Kildonan, dr.Grain,
er dæmalaust hróðugur yfir því, að
hann hafi látið Mr. Macdonald lýsa
yfir því í heyranda hljóði á fundi í
Selkirk, að hann hafi aldrei sagt
það, að ef hann kæmist til valda, þá
ætlaði hann sér að svifta íslendinga
atkvæðisrétti. Satt er það, að Mr.
Macdonald nefndi ekki íslendinga
sérstaklega á nafn, en hann gerði
það, sem þýddi bókstaflega hið sama.
Hann sagðist svifta alla þá atkvæð-
isrétti sem ekki gætu skrifað ensku
og ekki lesið stjórnarskrá Manitoba-
fylkis á ensku, og í því númeri eru
eðlilega, því miður.margir íslending-
ar. bæði í Selkirk og annars staðar.
Gimli-kjördæmið.
Nú eiga almennar fylkiskosn-
ingar að fara fram í Manitoba hinn
7. n. m. Að öllum líkindum hafa
aldrei jafn mörg íslenzk nöfn staðið
á kjörskrám fylkisins eins og nú;
og víst er það, að aldrei áður í sögu
fylkisins höfum vér átt því að fagna,
að hafa nærri því al-íslenzkt kjör-
dæmi. Gimli-kjördæmi má lieita
al-íslenzkt, enda gengur það undir
íslenzku nafni. Gimli-kjördæmi er
að svo miklu leyti al-íslenzkt, að
það er algerlega á valdi íslendinga,
sem í því búa, hvaða maður nær
kosningu. Og ekkert getur verið
eðlilegra, betur viðeigandi nó á-
nægjulegra fyrir kjósendurna, þegar
þeir í fyrsta sinni senda mann á
þing, heldur en það, uð senda Mr.
Sigtrygg Jónasson. Hann er sá
maður, sem fyrstur manna starfaði
að innflutningi íslendinga til Mani-
toba; hann er sá, sem aðallega
starfaði að því að grundvalla Gimli-
bygðina á vesturströnd Winnipeg-
vatns; hann er sá, sem öllum öðrum
fremur hefur, á öllum tímum, borið
framfarir og framtíð Gimli-bygðar
fyrir brjóstinu, og hann er sá, sem
framvegis er manna líklegastur til
þess að koma meiru og fleiru til leið-
ar fyrir kjördæmið heldur en nokk-
ur annar maður. þetta vitum vór
að íslendingar yfirleitt kannast há-
tíðlega við, hvaða pólitískum fiokki
sem þeir tilheyra. og 3ýna það í
verkinu þegar til atkvæðagreiðsl-
unnar kemur.
Vér áttum kollgát una.
Nér höfum áður getið þess til í
blaði voru, að þegar að kosningun-
um drægi, þá mundu þeir, ef þing-
mannaefnum úr flokki afturhalds-
manna, sem upp á fylgi og atkvæði
útlendinganna eru komnir, reyna
til þess að telja mönnum trú um
það, að f árás Mr. Macdonalds gegn
úllendingunum hafi hann einungis
átt við Galicíumenn og Doukhobors,
en alls ekki við íslendinga nó neina
þá aðra útlendinga, er atkvæðisrétt
hafa við kosningar þær, sem nú fara
í höud.
Lögbergi hefúr aldrei verið um
neitt jafn ant eins og það, að íslend-
ingar láti ekki fara illa með sig við
kosningar þessar. Lögbcrg hefur
228
Hef ég ekkert vald? Látum kann sverja!“ Gg um
leið gaf hún prestinum bjóðandi teikn um að hlýða.
JDá var komið með hina helgu mynd til Dem-
etri’s; hann hörfaði frá henni, eins og pað mundi
verða bráður bani hans að snerta hana.
„í nafni almáttugs guðs, svo framarlega sem þú
væntir þér miskunnar hans; í nafni drottins vors og
frelsara, svo framarlega sem pú biður hann meðaumk-
unar með þér; í nafni hins blessaða heilaga anda,
hvers orð er sannleikur; við hina helgu mey, cg við
vorn heilaga dýrling—byrjaði gamli presturinn
eiðspjallið. Eq Demetri hrópaði með bárri röddu:
„Farið burt með hana, farið burt með myndina.
Ég vil ekki vinna eiðinn.“
„Látum hann sverja“, sagði Phroso, og nú end-
urtók öll þyrpingin skipun hennar með grimmilegum
ákafa.
}
„Látum hann sverja, að hann skuli segja allan
sannleikann um það, sem hann veit, og draga ckkert
undan, samkvæmt eiðspjallinu“, sagði presturinn og
hélt áfram að þylja upp úr hai dbók sinni.
„Hann skal ekki sverja eiðinn“, hrópaði Con-
stantine og stökk á fætur. En hann var að tala í
dauf eyru, og ávann sér ekki annað en nýfæddan
grun.
„t»að er siður bér á eynni“, sagði fólkið í urr-
andi róm. „t»etta hefur verið gert á Neopalia í ó-
muria tlð“.
„Já“, sagðí presturinn, „1 ómuna tíj hefur
237
XII. KAPÍTULl.
LÖG OG RKGLA.
Loksins virtist lukkuhjólið hafa snúist mér í vil,
snúningar þess hafa borið hamingju mlna upp á efri
brúnina. Dví það, að Francesca hvíldi þarna með
höfuðið í kjöltu Panayiotu, var sterk sönnun fyrir að
sagan, sam neydd hafði verið út úr Damitri með
eiðnum, var sönn, og orð hans, „sjáið!“, voru nú ó-
nauðsynleg til þess að vitnisburður hans væri tekinn
gildur. Af vörum kvennfólksins heyrðist lág með-
aumkunar-suða, en af vörum karlmannanna kom
reiðiþrungið urr, sem sýndi, þótt þeir reyndu að
dylja það, hinar sáru tilfinningar sem vöknðu í brjóst-
um þeirra út af því, hvíllk hætta hinoi varnarlausu
konu hafði verið búin og hún að eins umflúið.
Frelsun hennar hlaut að hafa frelsun mlna I för með
sér: því þetta hafði eyðileggingu manns hennar,
fjandmanns míns, I för með sér.
Kortes og annar maður til drógu Oonstantir.e
Stefanopoulos með sér, þaugað til hann var einungis
nokkur fet frá konu sinni; enginn lagði honum lið
eða þyktist út af hinum ómjúku átðkum, sem hann
varð fyrir hjá Kortes. Og einmitt á meðan Con-
stantire stóð þarna andspænis binni sofandi konu
232
%
sáum við þá að Kortes kom út úr fangahúsinu, og
kom konan út á eftir honum. Við vorum nú ein-
ungis 50 fet frá þeim, og þar eð vindurinn stóð frá
þeim yfir til okkar, þá heyrði ér hvað þau töluðu“.
„Þetta skeði alveg eins og hann segir“, greip
Kortes fram I með hátlðlegri röddu. „Ég lofaði að
halda þessu leyndu, en nú állt ég skyldu mína að
skýra frá öllu, sem óg veit um þett’a mál“.
„ ,Ég má til að fara til lafði Euphrosyne*, sagði
hún við Kortes“, hólt Demetri áfram. ,, ,Ég verð
fyrir alla muni að segja henni nokkuð, sem ég veit‘.
Kortes sagði þá: ,Lafði Euphrosyne heldur til 1 húsi
prestsins. Dað er tlunda húsið til vinstri handar
þegar þér gangið upp hæðinab Hún þakkaði Kortes
fyrir sig, en síðan fór hann inn I fangahúsið og við
sáum hann ekki framar. Konan gekk hægt og
hræðslulega upp strætið; Constantine lávarður hló
ofur lágt, þar sem hann kraup við hlið mér, og sneri
silkiklút saman milli handanna. Dað var enginn á
ferli á strætinu nema lávarðurinn, konan og óg. Og
þegar hún gekk fram hjá okkur, stökk lávarðurinn á
hana og sneri klútinn yfir munn hennar áður en hún
gat hljóðað upp. Sfðan lyftum við henni upp og
bárum hana hratt niður eftir strætinu; við komum
hingað, að húsi Vlacho’s; hurðin var opin, því Vlacho
var farinn út; eng’nn vissi ennþá, að hann mundi
rldrei koma hingað lifandi. Við bárum konuna hratt
I gegnum húsið, hingað sem við nú stöndum, og
lögðum hana á jörðina; Constantine batt hendut