Lögberg - 20.06.1901, Qupperneq 4

4
LÖGBEKG, FIMTUDAGINN 20 JÖNÍ 1901
LÖGBERGr.
er jreflð 61 hvern flmtndar af THE LÖGBERG
RINTING & PUBLTSHING CO., (lögffilt), a(J 309
ljfin Ave , Winnipeg, Man.— Koetar $2.00 um ário i
á lslaudí 6 kr.]. Borgist fyrirfram, Eiustöknr 6c. j
Pnhliehed every Thorsday by THE LÖGBERG
PRINTING & PUBLISHING CO., (lncorporated), at
30!» Elgin Ave., Wiifnipeg,Man — Subecription price
(>2.(K) per year. payable in advance. Sínglecopiea 5c
Ritstjóri (Editor): Sigtr. Jónasson.
Business Manager: M. PAULSON.
aUGLYSINGAR: Smá-auglýsingar í eltt skifti 26c
fyrir 30 ord eda 1 þml. dálkelengdar, 76 eta nm
mánndlnn. A stsorrl anglýsiugum nm lengri
tíma, afsláttnr efiir sammngi.
BU8TAD \-SKIFTI kaupenda verdui; ad tilkynna
skriílega og geta nra fyrverandi bústad jafnfram
Utanánkriptttl afgreidslustofo bladsins er:
The Logberg Printing & Publishing Co.
P.O.Box 1292
Wlnnipog.Maxn
UUnáskripfttiI ritstjórans er:
Edilor Lflgberg,
P -O.Box 1292,
Winnipeg, Man.
—— Samkvœmt landslðgnm er nppsögn kanpanda á
b^.diögild,nema hannsé skaldlans, þegar hann seg
t upp.—Ef kaupandi.sem er í sknld vid bladid flytn
vistfexium, án þesa ad tilkynna heimilaskiptin, þá er
r yrir dómstólnnnm álltin sýnileg sönnnmfyrir
prettvísnm tilgangi.
— l'IMTUDAOINN, 20. JUNI 1901.
Skuggahverfl.
1 „<5mnræði'ega“ ísl. saur-mál-
gagninu, sem ungað er út á kostnað
fvlkisins í Skuggahverfi = bakgar8i
„Raddar ftilksins" (People’s Voice)
hér 1 bænum, birtist eftirfylgjandi
„kringlútttt“ fréttagreinar-ómyud 6.
þessa mán.:
„Kvisast ht-fir að núverandi ritstjóri
Lö^bergs verði bráðlega leistur frá því
starfi. Ýmsum þikir hann rita nokkuð
ruddalega og einhliða og fremur spilla
fyrir vinsældum blaðsins. Þess höfum
vér og heyrt getið að Jónas Sigurðsson
fyrrum prestur í Dakota mun fáanlegur
til að taka ritstjóra stöðuna- Hann
hvað ekki hafa neitt ákveðið starf síðan
hann gerði útreið sina úr söfnuðunum
þar.“
Gróa gatnla á Leiti hefur auð-
sjáanlega verið í heimsókn hjá syst-
ur sinni, „eiturdækjunni" (,,Hkr.“),
sem oftar, og þess vegna er þessi
fregn, sem „kvisast“ hefur, jafn á-
reiöanleg og annað hjá þeirri kjafta-
kind. Eins og hver maður hlýtur
að sjá, gefur ritstjóri „eiturdækjunn-
ar“ í skyn.að vér (ritstjóri Lögbergs)
verðum bráðlega rekinn frá ritstjórn
blaðsins, þvl ástæðan, sem hann gef-
ur fyrir því að vór verðum „leistur"
(á líklega að vera leystur) frá rit-
8tjórninni, er sú, að „ýmsum þikir
(á líklega að vera þykir) hann (rit-
stjóri Lögbergs) rita nokkuð rudda-
lega og einhliða og spilla fyrir vin-
sældutn blaðsins."
Til þess að lesendur Lögbergs
þurfi ekki að brjóta neitt heilann
útaf Gróu-„kvisi“ „eiturdækjunnar",
þá skulum vér skýra með fáum orð-
um frá hvaða flugufótur er fyrir
„kvisinu“ hennar „Kringlu", og er
hann þessi: Á ársfundi hluthafa
Lögbergs-félagsins (í síðastl. febrú-
armánuði) gátum vér þess, að vér
óskuðum að losast við ritstjórn
blaðsins. Og á fyrsta fundi sem
hin nýkosna stjórnarnefnd hélt gáf-
um vér þann þriggja mánaða fyrir-
vara, sem vér urðum að gefa félag-
inu samkvæmt samninguin við það,
til þess að geta komist frá blaðinu
fyrirvaralaust, hvenær sem hægt
væri að fá hæfan mann í vorn stað.
Enginn félagsmaður hafði látið (
ljósi óánægju með ritstjórn vora, og
vér stigum þetta spor algerlega af
prívat ástæðum, Reikningar þeir,
er lagðir voru fyrir síðasta ársfund,
sýndu, að hagur félagsins hafði
aldrei áður staðið með jafnmiklum
blóma, svo oss fanst að vér geta
með góðri samvizku yfirgefið blaðið
—að það væri ekki hægt að segja,
að vér værum að yfirgefa efa flýja
sökkvandi skip. Vér höfum verið
ritstjóri blaðsins í meir en sex ár, og
hefur hagur félagsins sífelt blómg-
ast á því tímabili og kaupendum
fjölgað um nokkur hundruð. þetta
s ðatnefnda ætti að vera nóg til að
reka þá staðhæfingu ofan í ritstjóra
„óumræðilega" málgagnsins.að „ýms-
um“ hafi þótt vór „spilla fyrir vin-
sældum blaðsins.“
Vér efumst ekki um að það
yrði gleði mikil í herbúðvm „óum-
ræðilega" mélgagnsins ef vér færum
frá Lögbergi, því vér höfum frá
upphafi verið „þyrnir í síðu“ „Hkr.“-
klíkunnar. Vér áttum mikinn þátt
í að Lögberg var stofnað (fyrir meir
en þrettán árum síðan) og vér höf-
um ekki sparað krafta vora í öll
þessi ár til þess, að blaðfyrirtækið
hepnaðist. þess vegna hafa „Hkr.“-
forkólfarnir hatað 038 með hatri sem
gengur næst því að vera vitlausra
manna æði. þeir (útgefendur
„Hkr.") hafa sigað hverjum ritstjóra
sínum á oss eftir annan, Gesti sál.
Pálssyni, Jóni Ólafssyní, Eggerti
Jóhannssyni, Einari ólafssyni, Jóni
Eldon, B. F. Walters, og nú síðast
apa þeim sem situr í ritstjóra-sæt-
inu, B. L. Baldvinssyni. Allir þess-
ir menn hafa reynt, hver eftir sfn-
um kröftum og lunderni, að níða
oss og sverta í augum landa vorra
beggja vegna hafsins, en alt, sem
þeir hafa getað gert, er aö bera ft oss
nokkur login brígsl. sem reyndar
aldrei hafa verið uaknæm og sem
þeir aldrei hafa svo mjkiðsem reynt
aö sanna. Og útgefendum „eitur-
dækjunnar" hefur ekki nægt að siga
á oss ritstjórum sfnum, heldur hafa
þeir og ritstjórarnir fengið alla
verstu fsl. óþokka hér vestan hafs
til að rita nfð um oss í „saurrennu"
Vestur íslendinga, „Hkr."—suma af
þeim menn sem ættu að vera í „tukt
húsinu“, ef réttvísinni væri full-
nægt—og ( blöð heima á Islandi.
Skuggabaldi í Skuggahverfi hefur
gengið einna röggsamlegast fram í
því á síðustu árum, að fá nafnlausa
óþokka til að rit,a nlð um oss og
reyna að sverta oss. Og í síðasta
númeri „eiturdækjunnar" (,,Hkr.“)
j hefur hann komist bvo langt, að fá
1 dœmdan þjóf og hórkarl til að rita
! nafnlausar skammir og login brígsl
um oss, sem auðvitað er ekki svara-
vert. Vér segjum nafnlaust, því vér
teljum það ekkert nafn þótt þessi
„Tuddi undir flórhellunum" kalli
sig „Kaupandi Lögbergs." Ef „tudd-
inn“ heldur að hann só svo vel fal-
inn undir „flórhellunum" að vér vit-
um ekki hver hann er, þá skjátlast
honurn stórkostlega, og hann mætti
eins vel hengja sig upp á það nú
strax, að vér fnnum veg til að
draga hann fram í dagsljósið og
auglýsum nafn hans, ef hann hættir
ekki að baula í „saurrennunni.“
„Tuddinn" ætti að þekkja brenni-
markið & sér; því er svo ótvíræðlega
lýst hér fyrir ofan.
Og hvað „Skuggahalda" snert-
ir, þá skulum vér segja honum það,
að það er heldur snemt fyrir hann
»8 fara að mjálma, að oss í þeirri
von, að vér séum vamarlausir. Vér
erum fyrst og framst ekki hættur
við ritstjórn Lögbergs enn, og þótt
vér hættum viö hana, þá getur hann
„hengt sig upp á“ aö vér höfum
eins mikið að segja I Lögbergs-fél.
eins og að undanförnu. Vór höfum
hlíft „Skuggabalda" að uudanförnu,
en allra langlundargeð getur þrotið.
Vér geymum silfurhnappana í rit-
borðs skúffu vorri, sem trundu duga
honum ef þeim væri skotið á hann
(Gömul munnmæli segja, að ekkert
annað en silfurhnappar vinni á
skuggaböldum og öðrum jafn-ónátt-
úrlegum kvikindum). Vér höfum
safnað saman óhrekjandi skjölum
viðvíkjandi ýmsu bralli hans á þeim
13 árunt, sem hann var að hangsast
við innflutningamál; vér kunnum
alla kosningabralh-sögu hans—þar
á meðal braginn um „Númer 2 í
Selkirk square“. þaö sem vér
kunnum af þ#sskonar fræðum um
„Skuggabalda“ og skjölin, sem vér
höfum í höndum, yrði þokkaleg
syrpa, og hið versta fyrir ræfilinn
er, að það eru engin login brígsl,
heldur sannleikur—og han sannan-
legur.
Jæja, ritstjórar „eiturdækjunn-
ar“ og dýrasafn þeirra hafa aldrei
riðið feitum hesti frá oss að uudau-
förnu, og þeim mun reynast hið
sama ( framtíðinni. „Hkr.“-klikan
hefur verið og er að reyna meö öllu
móti að draga íslendinga hér (landi
niður I saurinn—koma þeim á stefnu
sem mundi gera þá fyrirlitlega og
illa þokkaða hjá hinni enskumæl-
andi þjóð, en vér og Lögbergs-menn
yíir höfuð höfum spyrnt á móti
þessari óheilla-stefnu og—sigrað.
Af þessu er öll vonzkan í eitur-
dækju-liðinu risin gegn oss og Lög-
hergs-mönnum. það er gamla bar-
áttan milli myrkursins og ljóssihs,
milli hins illa og'góða, Skuggahverfi
á móti Sólheimunt—Niflheimur á
móti Gimli! Vér höfutn aldrei hop-
að og skulum aldrei hopa í þeim
bardaga, og það málefni, sem vér
höfum barist fyrir,hefur orðið ofan
á og verður ofan á í framtíðinni.
„Makt myrkranna“ og lýginnar
verður undir fyrir makt ljóssins og
sannleikans.
, ,þj óflólfs4 ‘-góðgœti.
Fjandablað íslendinga, „þjóð-
ólfur,“ sem út kom 17. f. m., flytur
enn eina delluna héðan aö vestan.
1 þetta skifti virðist það vera kjark-
lítil rola, sem skrifar kunningja sfn-
um „þjóðólfs“-durgnum bréf, og að
hann hefur síðan sezt niður og sniffiff
til eftir sínu höfði, en sarnt má nú
vera að brófið sé algerlega búið til á
skrifstofu „þjóðólfs," eins og oss
grunar að sumt nafnlausa „góðgæt-
ið,“ sem birzt hefur í „þjóðólfi,“ um
málefni hér vestra, hafi verið. Hvað
sem þessu Hður, þá prentum vér
þetta síðasta „góðgæti" upp í heilu
líki lesendum vorum til athugunar,
því til fróðleiks getur það ekki ver-
ið, með þvi staðhæfingarnar 1 því
eru rugl og heimska. „þjóðólfs"-
della þessi hljóðar sem fylgir:
“Um hag islknzkba verkamanna í
WlNNlPEO,
Eftir Winniptgbúa,
Það rantar ekki, að blöðin íslenzku
hér vestra, láta mikið af því, hvaðmönn-
um líði hér alment vel; en eg hygg að
þau séu því ekki sem bezt kunnug, að
minsta kosti um fjöldann. Af minni
tveggja ára reynslu sem «g er búinn að
vera í Winnipeg—það er sá tími síð&n
eg flutti frá íslandi—blandast mér ekki
hugur um, að flestum líður hér illa. Eg
held, að kjör islenzku verkamannanna
séu alt öðruvísi en góð, eða glæsileg.
Bsaði af minni eigin reynslu og annara
ræð eg að svo sé. Eg, sem skrifa þessar
línur, er kvæntur, og á konu og eitt
harn. Eg er heilsugóður enn, og h#f
oftast getað unnið um þann tíma. sem
um vinnu er að ræða. Þó á eg ekki eitt
einasta cent. heldur mikiðminna; skulda
um 40 dollara, lifi þó eins spart og frok.
ast er unnt, smakka ekki vín, en reyki
fyrir 20 cents um mánuðinn. Væri eg
þess umkominn. að geta farið heim,
skyldi eg óðara gera það, þrí hér sér
fyrir skort á andlegri og líkamlegri fæðu.
En úr því að maður er hinguð kominn,
þá verður maður hér að vera, hversu
illa sem manni líður. Eg vildi heldur
vera þurfamaður heima á íslandi, en
daglaunamaður í Winnipcg.
Þessi vinna, sem hér er um að ræða,
og maður verður að snúa sér að, er svo
þung og erfið, að fæstir þola hana til
lengdar. Enda er auðséð á löndum, sem
búnir eru að vera hór lengi, að þeir hafa
beygt bakið. Þeir ganga allir í ,,kút“
og fara hægt, og svo horaðir, að eg
minnist ekki að hafa — undir neinum
kringumstæðum—séð menn eins illa út-
lítandi.
Auk þess, sem vinnan er svo drep-
andi og leiðinleg, er hún mjög illa borg-
uð, 35—40 dollara um mánuðinn. Nú er
ekki ncma 5 mánuðir af árinu, sem þessi
þokkalega vinna fæst. Svo eftir þann
tima stendur maður uppi með tvær hend-
ur tómar, því fæstir eiga afgang, þogar
vinnutíminn er úti, enda er þess varla
von, þegar þess er gætt, hve dýrt er að
lifa hér.
Fæstir af löndum eiga hér hús, en
verða að borga frá 6—10 dollara um mán-
uðinn fyrir mjög ómerkilegt hús, sem
margir heima á íslandi vildu ekki koma
inn i, hvað þá búa í því. Þessi ódýru
hús eru bæði ljót og lek—og full af
„veggjalús“ og öðru illþýði. Góð hús,
sem eru hreinleg og rúmgóð, kosta frá
20—30 dollara um mánuðinn. En eg
held, að af 500 löndum, sem hór búa í
Winnipeg, sé enginn í svo gððu húsi.
Eldiviður mjög dýr, 5—6 dollara um
mánuðinn, en hálft árið kuldatími. Öll
læknishjálp og meðul mjög dýr, og er
því það tilfinnanlegra, sem menn þurfa
svo iðulega á læknishjálp að halda. En
það er siður læknanna hér, að ganga
daglega til sjúklingsins, þangað til haníi
er orðinn fullfrjskur, enda þó þess sé
engin þðrf. Auðvitaö er það góður sið-
ur og óaðfinnanlegt. En hver heimsókn
læknisins kostar 1 dollar; þannig getur
það orðið tilfinnanleg upphæð fyrir fá-
tækan vsrkamann, sem ekkert hefur
annað en það, sem hann vinnur sér inn
þann og þ&nn daginn. Þurfi maður að
finna lögmann máli sínu til leiðrétting-
ar, þá #r það kostnaðarsamt. Nú erþað
ekki óvanalegt, þó fólkið sé réttlátt, að
eitthvað þurfi að réttlæta. En eftir því
sem eg hef komizt næst, selur íslenzki
lögmaðurinn hvert orð, sem hann talar
fyrir aðra, á einn dollar, og þurfi hann
að halda langar tölur, getur það orðið
drjúg upphæð.
Vilji maður vera i söfnuði trúaðra.
og sækja helgar tiðir, þá þarf maður að
eiga peninga til að geta orðið þess að-
njótandi. Annars er lítil skemtun að
kirkjugöngunni.
Svona eru nú ástæðurnar hjá is-
lenzku verkamönnunum i Winnipeg.
Eg vil ráðleggja þér vinur, sem ekki
hefur við því verrí kjör að búa, aðhugsa
þig vel um, áður en þú flytur í þetta
þræla-,,country“. Það er ekki allt gull
sem glöir, og ekki Canada heldur.
* • *
Aths. Grein þessi er rituð af manni
úr Árnessýslu, sem fyrir 2 árum erflutt-
ur vestur, og segir hann meðal annars
svo í privatbrófi til ritstjóra þessa blaðs,
ds. 6. marz: ,,Eg vildi reyna að sporna
víð þvi, að menn flyttu hing&ð og yrðu
eins á tálar dregnir og eg— Það sem eg
254
sftrið, lýsti yfir, aft ekkert væri hæ»t að gera til að
bjarga lifi Samúels sleipa, og að h&lfri klukkustund
liðinni var veslins;s ,krókarefurinn‘ steindauður;
E>egar Mr. Birnes var orðinn einn eftir, sagði
Mr. M'tchel honum alt, sem honum og Samuel sleipa
haffti farið & milli, og Mitchel lét I ljósi pað ftlit sitt,
að f»ið Væri ól&n að Samúel sleipi hefði d&ið, þvl
það væri augljóst að hann hefði vitað eitthvað um
Mors.m&lefDÍð, sem ef til vildi hefði mfttt hafa upp
úr honum með tímanum.
,,Jft, þetta er alvecf satt,“ sagði Barnes. „Þetta
er ef til vill ópægur pröskuldur ft vegi okkar. Dví
pað er augljóst, að annaðhvort hefur manni þossum
,verið rutt úr vegi‘ vegna þess sem hann vissi um
Mora morðm&lið, eða hann var sjftlfur hinn seki
maður.“
„Eg skil ekki alveg hvað þér meiaið með s íðar
&lyktaninni?“ sagði Mr. Mitchel.
„Ó! pað sem eg meina,“ sagði Mr. B imes, „er
petfa, að annaðhvort stendur petta morö 1 sambandi
við Mor8-morðið eða ekki. Ef pað gerir pað, pá mft
vera að hinn sanni morðingi hafi hér verið að iðju
sinni, verið hér að losa sig við hættulegt vitni. Ef
þetta morð stendur f engu sambandi við hitt, pft
verðum við að taka til greina ótta mannsins pegar
hann fekk að vita, að pór höfðuð fthuga fyrir Mora-
morðmftlinu. Eg geri grein fyrir peBSU atriði með
peirii sennilugu getg&tu, að Samúel sleipi hafi verið
hian 6eki.“
263
boðið til að freista hans til p9ss,“ spgði skenkirinn.
„Eg skil hvað þér eruð að fara.“
„Eg held að eg hifi sagt yður, að eg væri rið-
inn við blaðamensku? ‘ sagði Mitchel. „Jæja, út.
gefendur blaða mfns eru ftkvoðnir I að komast til
botns í pessu niftli, eg peim er sama hvað pað kostar,
að f& að vita sannleikann í pv(. DaÖ, sem mig lang-
ar til að pér gerið, er, að n& I anaan af pessum
mönnum og gefa mér tækifæri til að spyrja bann úr
spjörunum. Ef mér skyldi hepnast að hafa sann-
leikann upp úr honum, p& er ekki óllklegt að pér
f&ið fimtiu dollara seðil & skrifstofu blaðsins.“
„Ó, eg er til með að gera vini mínum greiða
borgunarlaust,“ sagði skenkirinn með mótmælandi
rödd, en pað var pvílfkur græðgis-svipur & honum,
að Mr. Mitchel sft, að hann hafði spilað út reglulegu
trompi.
„Eg skal nú segja yður hvað eg ftlít réttast,*
sagði skenkirinn eftir litla p'óga. „E>ár pcrfið að nft
i Ilogers. Hann mundi leggjast niður I forina og
lofa yður að traðka ft sér fyrir fimut dollara seðil-
Annar eins maður og pað mundi ekki hugsa sig
leogi um, ef pér hömpuðuð poningunum framan I
hann.“
„Hvar mundi eg geta fundið hann?“ sagði
Mitcbel.
„Rogers er æfinlega ft einhverjum af premur
stöðum—hérna, heima hjft sér sofandi, eða I fangelsi,“
»agði skonkirinn.
258
að pær eru misskildar eða pýddar rangt. Eg held
að pettasé eitt af sannmælum sjftlfs yðar. Jæja, eg
pakka yður nú aftur fyrir að pér komuð, og svo vil
eg biðja yður að flýta yður að ráðstafa, að petta llk
verði flutt hurt héðan.“
Mr. Barnes flýtti sér p& burt, til pess að gera
pað sem hann hafði verið beðinn að gera; og pegar
Mitchel var orðinn einn eftir hjft lfkinu, fór hann
strax að leita ft pvl. Nokkrum augnablikum stðar
dró hann upp úr vasa ft btxunum, sem Samúel sleipi
var 1, langt, samanbrotið umslag, og flýtti hann sór
með pað að ljósinu, til að sjft hvað I pvf væri. H&nn
tók bréfið, sem var innan I umslaginu, og pegar hann
sft hvað pað var, hrópaði hann upp af gleði. E>aö
var erfðaskrft MattbetT’s Mora, sem hann hélt» & I
hendinni.
. „Lfttum 08S nú sjft,“ hugsaði Mitchel með sér;
„viö s&um að buxnavasinn ft pfattf-fötunum var blóð-
ugur einungis öðrumegin, og af pessu ftlyktuðum
við, að morðinginn hefði ef til vill atungið erfða-
skrftnni ofan I pann vasa pegar hann fór burt úr hús-
inu. Eg held að Mr. Birnes hafi haldið peirri kenn-
ingu fram, að ef svona hefði verið, p& mundi erfð»-
skr&in vera blóðug öðrumegin. Enginu hlutur gæti
verið fullkomnari en petta. Hér er erfðaskrft Matt-
hew’s Mora, og önnur hliöin, eins og umslagið var
brotið saman, allmikið blóðug.“