Lögberg - 10.07.1902, Side 4

4
LÖGBERQ, 10. JÚLÍ 1902.
Söfiberg
e« gefiÖ út hvern fimtudag af THE LÖGBERG
PKINTING & PUBLISHING Co. (löggilt), að
Cor. William Ave. ou Nena St., Winnifeg.Man.
— Kostar S2.00 um árið (á Islandi 6 kr.) Borgist
fyrir fram. Einstök nr. 5 cent.
Published every Thursday by TIIE LÖGBERG
PRINTING & PUBLISHING Co. (Incorporated).
at Cor. William Avk. and Nkna St.. Winnipeg.
Man. — Subscription price S2.00 per year. payable
iu advance. Single copies 5 cents.
ritstjóri (editor) :
Mngnus Paulaon.
BUSINESS MANAGER:
John A. 131ondetl.
AUGLÝSINGAR:—Smá-auglysinKar í eitt skifti
2s cent fyrir 30 orð eða 1 þuml. dálksIeiiKdar. 75
c nt uin mánuðinn. A stærri auglýsint'um um
lengri tíma, afsláttur eftir samningi.
BÚSTAÐA-SKIFTI kaupenda verður að^ til-
kynna skriflega og geta um fyrverandi bústað
jafnfraint.'
Utanáskrift til afgreiðslustofu blaðsins er:
The Prttí. &c J?ufc>. Co,
P. O. Box 1383
Telephone 221. Winnipeg.
Utanáskrift til ritstjórans er .
Editor
P. O. Box 1282. Winnipeg, Man.
tt?.Samkvæmt landslögum er uppsögn kaupanda
á blaði ógild nema hann sé skuldlaus, þegar hann
segir upp.—Ef kaupandi, sem er í skuld við blaðið,
flytur vistferlum án þess að tilkynna heimilisskift-
in, þá er Jjað fyrir dómstólunum álitin sýnileg
sönnun fyrir prettvíslegum tilgangi.
FIMTUDAGINN, 10. Júlí, 1902’-
Bamluríkja-Mngið.
Congress eSa þjóðþingi Bacda-
ríkjamanna var slitið á þriðjudag-
iun, 1. þ. m., og segja blöðin að sjald-
au hafi þyðingarmeira þing verið
haldið í Washington, eða þýðingar-
meiri mál legið fyrir til umræðu og
afgreiðslu.
Eitt með allra þýðingarmestu
málunum, ef ekki hið þýðingarmesta
cr málið um skipaskurð á milli stór-
hafanna, í gegn ura Mið-Amerfku.
Samþykt var að leyfa fjárveitingu
til þess að vinna verkið og er von-
andi, að á þvf verði byrjað áður en
langt líður. þrátt fyrir það þó
Roosevelt forseti væri hlyntur þvf,
nð Nicarogua-leiðin væri valin þá
liefir nú Panama-leiðin orðið ofan á.
Næst liggur því fyrir að semja við
Colombia stjórnina um eignarrétt
frá hcnnar hálfu fyrir landinu, þar
sem skurðurinn á að leggjast eða
byrjað er að leggja hann, og á járn-
brautinni og öllu þar að lútandi.
Forsetinn skipar nefnd manna til
þess að sjá um framkvæmdir máls-
ins, en ekki getur hún þó að lfk-
indum tekið formlega til starfa fyr
en öldugadeildin staðfestir útnefn-
inguna, og getur það ekki orðið fyr
en þing kemur saman aftur í næst-
komandi Desembermánuði. þá ligg-
ur næst fyrir, eftir að samningar
hafa verið gerðir við Colombia-
stjórnina, sem að öllum líkindum
takast, að kaupa eignir Panama
skipaskurðar og járnbrautarfólags-
ins, og er ekki líklegt. að neitt standi
þar í vegi. Bandaríkjamenn vita
nú þegar að hverju félagið vill
ganga. Lengi vel leit út fyrir, að
Nicaragua-leiðin mundi verða valin,
en þeir.sem með hinni leiðinni héldu,
hafa mátt betur og er það meðal
annars þakkað eldsumbrotunum
iniklu, sem á síffustu mánuðum svo
mikið bar á í Vestindíunum. Á
Nicaragua eru gömul eldfjöll og
hafði stjórnin þar myndir af gjós-
undi eldfjóllum á bréfafrímerkjum
s num. þegar ósköpin gengu á í
Pelee-fjallinu á St. Martinique, á
St. Vincent og víðar, þá risu menn
upp og sýndu fram á, að ekki væri
raðlegt að leggja stórfó í skipaökurð
í nánd við eldfjöll, sem þegar minst
varir kunna að gjósa og eyðileggja
lif og eignir.
Annað þýðingarmikið mál er
Philippine-eyjainálið. Samþykt var
að setja þar borgatalega stjórn eins
íljótt og unt er; en ekki er neinu
lufað uin sjálfstjórn á eyjunum,
hvað sem urn það kann að verða
þ*gar árin líða Demókrata-minni
hlutinn hélt því strangle-^a fram, að
eyjabúum yrði lofað sjálfstjórn, en
meirihlutinn Aleit ekki ráðlezt, sem
stæ.'i, að hindast neinum slíkurn lof-
orðum, sem gæti leitt til óánægju
einnar.
Lögin um sórstaka innanríkis-
tolla til þess að mæta kostnaðinum
við stríðið voru numin úr gildi,
vegna þess, að aðrir innanrfkistollar
höfðu farið stórum vaxandi og auk
þoss almennur tekju afgangur.
Stórkostlegar vatnaveitingnr
voru samþyktar, sem sagt er að hafi
þá þýðingu, að landsvæði á stærð
við Illinois og Indiana til samans,
sem hingað til hefir verið ónýtt til
alls, verði byggilegt og gott.
Mikið fó var veitt til viðgerðar
á höfnum og skipaleiðum eftir án-
um og ennfremur til þess að endur-
bæta flotann.
* *
En þetta síðasta þing er ekki
einungis merkilegt fyrir það, sem
það hefir gert, heldur einnig fyrir
það, sem það hefir látið ógert. Ef
til vill unir þjóðin því verst af öllu,
sem þingið hefir ekki gert, að Cuba-
mönnum skyldi ekki vera veittur
afsláttursá af sykurtollinum, sem
forsetinn svo einlæglega mælti fram
með og Cuba mönnurn var svo bráð-
nauðsynlegur. það var ekki einasta
góðverk að hlaupa á þennan hátt
undir bagga með eynni heldur í
rauninni skylda Bandaríkjanna og
í samræini við loforð Bandaríkja-
þjóðarinnar. Um þetta er öldunga
deildinni algerlega að kenna, en
ekki fulltrúadeildinni, og með þessu
er fótum troðinn hinn svokailaði
Platt-viðauki við grundvallarlög
eynnar. Dað eru náttúrlega sykur
fólögin í Bandaríkjunum, sem hér
hafa beitt áhrifum sfnum. Einnig
vnr neitað að staðfesta gagnskifta-
samninga við Frakkland, Argentínu
og Yestindfin, sem álitið var að
inundi verða til mikils hagnaða fyr-
ir þjóðina; en vissir auðmenn álitu
sér það óhagnað og það reið á bagga-
muninn. Aður en þing kom saman
var mikil hreyfing f Bandaríkjun-
um til þesss að rýmka verzlunar-
samninga bæði við Canada og önn-
ur lönd, og það er óefað vilji Banda-
ríkjamanna, ekki síður nú en þá, að
svo verði. En öldungadeildin hefir
sannurlega lítið tillit til þess tekið á
síðasta þingi.
1 boðskap sfnum mælti forset-
inn með þvi, að verzlunarmáludeild
yrði stofnuð í stjórninni til þess að
líta eftir þvf meðal annars, að járn-
brautarfélög léti eitt yfir alla ganga
viðvíkjandi flutninsgjaldi, að auð-
félög kæmist undir yfirskoðun þar
til kjörinna rnanna, og margt ann-
að átti að verða hlutverk deildar
þessarar, sem mikla þýðing hefði
haft fyrir þjóðina. En ekkeit mun
hafa verið í því gert í þinginu.
í byrjun þiugs var mikið um
það talað að reisa strangar skorður
gegn anarkistum og búa þannig um,
að líf forsetans verði framvegis í
mlnni hættu en áður. Eitthvað í
þessa átt var samþykt í fulltrúa-
deildinni. en þar við mun hafa setið
og sitja enn, því að eklti hafa blöð-
in getið þess, að við því máli hafi
verið hreyft í öldungadeildinni.
Oklahama, Arizona og New
Mexico var neitað um ríkisréttindi,
eða öllu lieldur, því máli var frestað;
og inálið um stjórnar-málþráð til
Philippino- eyjanna var felt.
* *
*
Ekki er hér nefnt nema tiltölu-
lega mjög fátt af því, sem þingið
gerði, hálfgerði, frestaði eða feldi,
því að þing Bandaríkja-manna eru
afkastainikil og margir þar, sórstak-
iega í fulltrúa deildinni, kunna lag
á því að láta málin gang* greiðlega.
En þetta síðasta þing mun ekki
auka vinsæhlir öldungadeildarinnar.
Lög voru samþykt í fulltrúadeild-
iuni um það, að þjóðin kysi senatóru
framvegis á sama hátt og þingmenn
í neðri deild, en eins og við mátti
búast k omust þau lög ekki í gegnum
efri deild. Ekki er ólíklegt, að það
inál verði vakið upp síðar.
Ean um McCreary.
Einhver n&ungi fr& Rabbit Point,
sein skrifar sig G. F. Windross og
sjálfsagt tilheyrir andstæðingum
Dominion-stjórnarinnar, hreytir ó-
notum í W. F. McCreary í blaðinu
„Telegram" fyrir nokkurum dögum
síðan. Maður þessi vill auðsjáan-
lega moð einhverju móti gera Mc-
Creary eitthvað til ills og spilla &
milli hans og kjósenda, en er í hálf-
gerðum vandræðum með hvað hann
eigi til að tlna. Honum dettur
samt ekki í hug að grtpa til hins
sama og „Heimskiingla" gerði, að
bregða McCreary um ónytjungsskap
á þingi, það veit maðurinn, að
ekki mundi fá neina áheyrn á með-
al enskulesandi manna. Hann
kannast meira að segja við, að Mc-
Creary haíi „gert vel“ en hann hnýtir
því þar aftan í, að McCreary hafi
ekki gert „viturlega, eins og geti
skeð hann reki sig á við næstu
kosningar."
1 blaðinu „Free Press" hér í
bænum var fyrir nokkuru sagt frá
því, að Mr. McCreary hefði fengið
fj&rveitingu til umbóta við Mani-
toba-vatn, en þar hafði sú ritvilla
eða prentvilla komist að, að í stað
.austan Manitoba-vatns“ stendur
„vestan Manitoba-vatns“. þessa
villu notar Windross og ávítar þing-
manninn fyrir það að vera að hlynna
að öðrum kjördæmum.
En setjum nú svo, að McCreary
hefði eitthvað gert fyrir fólkið vest-
an Manitoha-vatns, væri hann þá
nokkuð verri fyrir það? Hann
hefir gert meira fyrir kjördæmi sitt
en nokkur annar þingmaður frá
Manitoba hefir nokkurn tíina gert
fyrir kjördæmi sitt, og ættu menn
þá að láta hann gjalda þess þó hann
leggi öðrum kjördæmum fylkisins
liðsyrði, sem sum eru ver komin
heldur en ef þau ættu engan mann
á þingi? Og því verður ekki neit-
að, að McCreary hefir látið sér koma
við hag fleiri kjördæma en síns eig-
ins, en sérstaklega hefir hann þó
auðvituð litið eftir hag kjósenda
sinna.
það er svo mikið álit á Mr. Mc-
Creary fyrir þingmensku hans, að
önnur kjördæmi hafa þegar lagt al-
varlegar drögur fyrir að fá hann
fyrir þingmann sinn við næstu kosn-
ingar, on vonandi tekst þeim það
ekki.
P’yrir alt það, sem Mr. McCreary
hefir komið til leiða fyrir kjósendur
sína á síðasta þingi, hefðu þeir &tt
að sýna honum einhvern sóma. það
hefði til dæmis verið fallegt og vel
við eigundi af íslendingum í kjör-
dæmi hans að halda honum veizlu
eða einhverskonar samkomu bæði í
austur og vesturhluta kjördæiris-
ins til þess þar að þakka honum fyr-
ir það, sem hann hefir fyrir þ& gert
og jafnframt ræða með honum mál
þau, sem þeim liggja á hjarta, t. d.
fiskiveiðamilin og fleira. Slíkt væri
ekki nema tilhlýðileg viðurkenning
sýnd duglegum og góðum þing-
manni, sem auk þess gæti orðið þeim
hlutum kjördæmisins til mikils
gagns á næstu þingum.
En árásir eins og ónytjungs-
greinin t „Heimskringlu“ og Wind-
ross aðfinslurnar í „Telegram" gera
kjósendum ilt eitt, enda mun sá
vera tilgangurinn.
Eru fylkiskoiíuingrar i náml?
Megi maður nokkuru orði trúa,
sem í ,,Heimskringlu“ stendur, eða
só nokkurn skilning hægt að leggja
f alla þá dómadags vitleysu, þá er
saungjarnt að úlykta, að fylkiskosn-
ingar eigi injög bráMega að fara í
hönd. Blaðið lýsti því yfir einhvern
tíma í vetur sem leið, að það ætlaði
að leiða hj& sér pólitík á milli kosn-
inga eða þangað til undir uæstu
kosuingar; eu iíklega er svo til ætl-
ast,.að menn kalli það fremur íylk -
is-pólitik en nokkuð annað, sem
byrjað er á í síðustu viku og mest
er hlegið að. Innan um klámið og
guðlastið í þessari óskaplegu þvætt-
ingsgrein er verið að sýna fram á,
hvorju spáð hafi verið fyrir Mani-
toba-fylki ef afturhaldsmenn kæm-
ist til valda árið 1899, en greinin er
ekki öll komin og húumst vór við,
að í síðari hluta hennar verði sýnt
fram &, hver breyting hctír & oríið f
fylkinu við það, að afturhaldsmenn
náðu völdum. Fram & það hetír
Lögberg reyndar sýnt allskýrt, svo
ekki er óliugsandi „Heimskringla“
láti þar við sitja.
Heyrst hafði, að fylkiskosning-
ar ættu ekki að verða fyr en að ári
liðnu hér frá, en sfzt mundi fylkis-
búum verða það sorgarefui þó þær
bæri að höndum árinu fyr. Hvert
árið, sem Rohlin-stjórnin fær að sitja
víð stýrið, er fylkiuu tjón, svo að því
fyr, sem það losast við hanu, því
betra. P’rjálslyndi flokkurinn er
viðbúinn hvenær sem vera skal.
Fyrsta tilnofnin}?.
Frjalslyndi flokkurinn í Emer-
son-kjördæminu hélt fjölmennan
fund í Dominion City á mánudag-
inn. Var þar tilnefndur George
Walton sem þingmannsefni flokks-
ins við næstu kosningar. Enginn
vafi er á því talinn, að hann nái
kosningu gegn Mr. McFadden, sem
mjög hefir fallið í áliti kjósenda
sinna síðan hann varð meðlimur
Roblin-stjórnarinnar. Meðal ann-
ars þykir Emerson-mönnum það ó-
þolandi með öllu, hvernig hann
hjálpaði til þess að bola Northern
Pacific járnbrautarfélagið burt úr
íylkinu og neitaði því síðar um að
leggja brautir um fylkið án nokk-
urrar beiðni um fjárveiting, en veitti
öðrum stórfó til járnbrautalugninga
Á fleiri afglöp Roblin-stjórnarinnar
var minst, sem kjósendutn þóttu
skaðleg og ófyrirgefanleg, og eru
þeir því ák veðnir í þvf að láta ekki
sitt eftirliggja að losa fylkisbúa við
hana.
Kosningarnar álslandi.
Með nýkomnu fólki frá íslandi
koma þær fréttir, að kosningaúrslit
in þar hafi orðið þau, að Valtýskan
hafi orðið gersamlega undir. þeir
dr. Valtýr, Jón Jensson yfirdómari,
sóra Jens Pálsson, Páll Briem amt-
maður, Jóhannes og Axel sýslumenn
í Múlasýslunum biðu allir ósigur
eftir þvf sem fréttist. Aumingja ís-
land! því á ekki úr að aka.
íslandsblöðm hafa ekkisésthér
vestra síðan fyrir kosningar. það
er eins og þjóðin fyrirverði sig og
só að draga það sem allra lengst að
láta umheiminn sjá hvað hún hefir
gert.
Einfalt bókhald fyrtr
bændur.
Eitt, sem stendur mörgum bænd-
um meira fyrir prifum en ef til vill
nokkuð annað, er þ ið, að peir halda
ekki n&kvæman reikning yfir búskap-
inn. Langflestir hændur halda alls
engan reikning yfir tokjur slnar og
það, sem þeir eyða. Döir kaupa það,
sem peir parfnast og borga fyrir pað,
þegar kringumstæðurnftr loyfa, og
geta okki þó þeir eigi Iffið að leysa
sagt um það, hvort þeir eru að græða
eða tapa. Aðferð þessi leiðir oft og
einatt til þess, að bóndinn eyðir meiru
en hann ætti að eyða, kaupir þegar
hann ekki ætti að kaupa, eyðir pon-
ingum fyrir hluti, sem bann kæmist af
&n, og verður svo stuudum jafnvel að
að taka peningalán til þess að mæta
nauðsynlegum útgjöldum. En svo
segist bóndinn ekki kunna bókfærslu
og ekki vita hvemig að þvf eigi að
fara að halda roikninga. Hann þarf
ekki að kunna bókfærslu. Ilver mað-
ur, sem kann einföldustu undirstöðu-
aUiðin f reikuiugi, getur haldið reikn-
ing yfir búskapinn. Eftir þvf sem
reikningsaðferðin er einfaldari eftir
þvf er hún betri.
í fyrsta lagi ætti bóndinn að búa
til &ætlun yfir öll sj&anleg útgjöld á
árinu. Aætlua þessa væri ef til vill
réttast að búa til segjum 1. Apríl &r
hvert, þvf með AprflmAnuði byrjar
eiginlega búskapar&rið. 1 áætlun-
inni mtti að vera alt það, sem bónd-
inn býst við að borga vinnufólki; hvað
mikið er sanngjarnt að búist við, að
hann verði aö borga j&rnsmið; hvað
mikið hann býst við að borga fyrir ný
jarðyrkjuveikfæri, ef hann annars
þarfnast nokkurrs; hvað mikið fyrir
útsæði; hv&ð mikið fyrir heimilisnauð-
synjar, o. s. frv. Degar bóndinn býr
til áætlun þessa, þ& ber honum vand-
lega að gæta þess að gleyma engu og
draga ekkert undan og virða alt full-
h&tt—heldur of h&tt en of l&gt. Bóndi,
sem nokkura reynslu hefir haft og
hefir vandað sig með fiætlunina, rek-
ur sig & það, að útgjöldin verða und-
ir flestum kringumstæðum lægri en &-
ætlunin, vegna þess að hann leggur
kapp & að l&ta það vera þannig; en
væri engin áætlun, þ& væri ekki um
neitt að keppa og þ& mundi útgjöld-
in verða hærri.
Reikning atti að halda yfir alt,
sem starfað er að & bújörðinni. Dað
ætti til dæmis að færa hveiti akrinum
til skuldar sanDgjarna vexti af verði
hverrar ekru, kaup mannanna og
hestanna, sem & akrinum vinna; sann-
gjarnt verð hvers ækis af áburði. sem
f akurinn er borinn; allan útsæðis*
kostnað o. 8. frv. Svo færir maður
akrinum til inntekta alt, sem af hon-
um er selt, þó ekki sé nema str&æki.
Svona reikning ætti að halda yfir alt.
Með þessu móti getur bóndinn sóð,
hvort hann græðir eða tapar og &
hverju hann græðir mest. Með þessu
móti getur hann ef til vill rekið sig &
það, að það er skaði að sá hveiti í
vissan akurblett, en gróði að s& þar
höfrum eða byggi eða grasfræi. Sé
erginn slfkur reikningur haldinn yfir
akuryrkjuna þ& getur hóndinn skað-
ast & vissum akurblettum 6r eftir &r
&n þess að veita þvf neina eftirtekt.
Samskonar reikning ætti að
halda yfir[öll skepnuhðld. Dað ætti
að virða heyið, sem kúnum er gefið;
mæla handa þeim fóðurbætirinn; virða
alla vinnu við þær til peninga, og
færa alt þetta I útgjalda eða kostnaö-
ard&lkinn. Svo færir bóndinn kún-
um til inntekta alt smjör og nýmjólk,
sem selt er eða brúkað til heimilsins,
cg alla undanrenning og áir, sem not-
að er. Hafi bóndinn grun um, að
einhver ein kýrin borgi sig ekki, þá
ætti að hafa hana f sérstökum reikn-
ingi nokkurar vikur, og reynist það
þannig, þ& cr sj&lfsagt að losast við
hana og fá aðra betri í hennar stað.
Þannig reikning ætti einnig að halda
yfir svfnin, sauðféð og alifuglana; og
aldrei m& l&ta bj& lfðaað færa til bók-
að alt það, sem hver flokkur gefur af
sér, þó það sé haft til heimilisins, en
ekki selt.
En nú segir lesarinn kannske:
„Gerði eg alt þetta, þá væri allur
tfmi minn tekinn frá búskapnum.“
Langt fr&; þetta er minna verk en
sýnist f fljótu bragði. Sé þetta gert
reglulega & hverjum degi þá ganga
ekki til þess nema örfáar mfnútur f
hvert skift'. Ekki útheimtast heldur
margbrotnar eða kostnaðarsamar bæk-
ur. Tíu centa ,,acoount“-bækur er alt
sem þarf. Reikningarnir yfir upp-
skeruna geta allir verið f sömu bók-
inni, þvf þar þarf ekki að færa inn
nema svo sjaldan. Ein bók nægir
fyrir svfnin og sauðféð, og sfn hókin
handa hvoru nautgripunum og fugl-
unum. Nautgripabókina er gott að
færa þannig, að byrja & tekjunum
fremst og & útgjöldunum aftast og
halda þannig áfram þangað til reikn-
ingarnir mætast, og er þi bókin út-
skrifuð. F&ðrið er óþarfi að færa
daglega til bókar. Dað m& virða
heyið & vissum stöðum í hlöðunni eða
stakknum með mælingu, og reikna
gripunum það. Fóðurhætirinn má
reikua gripunum f fonna tali. Á lík-