Lögberg - 07.05.1903, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG 7. MAl 1903
FJMTUDAGINN, 7. Maí 1903.
Gyðiii}farnii* á Bússlandi.
Fyrir skömmu gerðu kristnir
menn áhlaup á GySingsv á Rússlandi
og hefir það verið gefið út að tutt-
'Stgu og timm þeirra hafi verið drepn-
ir og tvö hundruð sjötíu og fimm
særðir, margir þeirra til ólífis. Sagt
er, að verkamenn hafi gengist fyrir
áhlaupi þessu, og einnig er fullyrt,
að mannfallið á meðal Gyðinganna
muni vera miklu meira en skýrslan
ber með sér.
Gyðingum bregður ekki við þó
feir verði að þola ofsóknir og rang-
læti á Rússlandi. Ahlaup þetta er
ekki annað en endurtekriing misk
unnarlausra áhlaupa frá árunum
1881 og lt 82 þegar rússneski bænda-
lýðurinn í stjórnlausu æði drap nið-
ar menn, konur og börn. Ahlaop
Jressi og hryðjuverk er ekki annað
en eðlilegur og ’óhjákvæmilegur á-
vöxtur af æsingum þeim gegn Gyð-
ingunurn, som óaflátanlega er haldið
oppi, og jafnvel þó rússneska stjórn-
in þykíst enga sök eiga á þessu
grimdaræði, þá getur -hún ekki á-
litist saklaus með öllu, því að henni
er að allmiklu leyti um æsingarnar
gegnGyðingum að kenna, þóttskríll-
inn ef til vill gangi lengra í hryðju-
verkunum en henni er að skapi. A-
hlaup þetta kom alls ekki fiatt upp
á; að undanförnu hafa æsingarnar
stöðugt aukist og Gyðingahatrið.
Og þar sem lögregluvaldið er jafn
voldugt eins og á Rússlandi og al-
þýðunni stendur jafn mikill ótti af
j pví, þá hefði stjórninni verið innan
Ihandar að bæla niður æsingarnar
áður en var um seinan ef henni
I
jhefði verið slíkt áhugamál. En það
lítur út fyrir, að Rússar láti sér það
jvellika að draga athygli bænda-
ilýðsins frá mefiferðinni á þeim sjilf-
jummeð æsingum gegn Gyðingun-
jum. SUkt dregur úr æsingunum
'gegn ytirvöldunum og hatrinu ti 1
I stjórnariunar.
Eins og fyrri er því logið upp,
. hryðjuvc-rkum þessum tilafsÖkunar,
að Gyðingar hafi myrt kristið fólk
til þess'að fá blóð þess við hátíða-
haldið á p-iskunutn. Fyrirfari
j kristinn maður sér eða sé myrtur
til fjár eða deyi á einhvern annan
jvoveiflegan hitt um pískaleytið, þá
grípa æsingamennirnir a!t sllkt- á
lofti og nota það til þess að hleypa
með því óstjórnlegum æðisgangi í fylkinu og þrjá mánuði í kjördæmiopinberlega fram sem borgari
óupplýstan og hatursfullan bænda- sinu. þessu trúa nokkurir, og fyr- nokkuru öðru ríki.
lýðinn. það eru til dæmi þess, að ir fáum dögum átti sá sem þetta rit-
glæpamenn hafa dregið lík manna 1 a.r tal við tvo menn, sem fluttu inn
þeirra, er þeir hafa myrt, til heimila 1 í ríkið fyrir tveim árum og bjugg-
Gyðinganna og æst skrílinn gegri ust við að geta greitt atkvæði við
Gyðingum með því að segja, að þeir; næstu kosningar.
bati framið morðið, þcss konar glæp-j l sextindu grein kosningalag-
samleg lygi htfir leitt til ógurlegra ^ anna stendur, að hver sem víll kom-
blóðsúthellinga.
Umhugsunarvert
j ast á kjörskrá, verði að sanna, að
er það, að : liar,n haö haft heimili sitt í fylkinu
það er því ekki vert fyrir út-
lendinga í Gimli-sveit að ómaka sig
til að láta skrásetja nöfn sín á kjör-
lista, nema þeir lmfi fullnægt ofan-
ritaðri lagagrein. Og ekki er held-
ur vert fyrir afturhaldsmenn að
hugsa sér að fara í kringum lögin.
það vcrður litið eftir þeim.
þingmannsnefnan hefir í þessu
eins og fleiru hlaupið á sínu gamla
fljótfærnis hundavaði. Annaðhvort
annað eins og meðferðin á vesalingSii þa$ niinsta eitt ár, og að hanri hafi
Gyðingunum á Rússlandi skuli við-jhaft heimili sitt í kjördæmi því,
gangast nú á tuttugustu öklinni 'sem hann óskar að greiða atkvæði í,, ekki lesið lögin neina tii Jiálfs, cða
Og enginn skyldi lá þeim það þó j í það minsta þrjá mánuði áður en misskilið þau.
þeir leiti hjáJpar hjá vinum sínum j skrásetning kjósenda fer fram.
og trúbræðruin til að komast úr; þetta hefir þingmaðurinn fyrir
landi til Canada og Bandaríkjanna, Giinli kjördæmið vitað, og mundu
þar sem þeir hafa alls engar ofsókn- fair trúa, að rnaðurinn væri svo fróð-
Roblin og
bœndaféiOgin.
ir að óttast.
Stjórnmáln-pistliir frá
Nýja Islandi.
Ósannsögli
e6a raisskilningur
þingraannsins.
þegar þíngmaður-
inn fyrir Gimli-
kjördæmið var að
tlækjast um Nýja ísland í siðast
liðnum Ma’zmánuði, þá var það eitt
af ósannindurn þeim, sem hann fór
með, að merin 'gæfá nú greitt at-
kvæði við næstu fvlkiskosningar ef
þeir væri búnir að dvelja eitt ár í
ur í lögum sem hann hefir sjáli’ur
igreitt atkvæði með.
i
En skepnan vissi ekki, að það
istóð fáum línum ofar á sömu blað-
^síðu, að enginn geti komist á kjör-
Iskránema hann sé brezkur þegn;
og þegnréttindi fær enginn nema
hann sé búinn að dvelja þrjú ár í
ríkinu. Hver sem vill gerast borg-
ari, verður að sverja, að hann hafi
dvalið innan takmarka rikisins síð-
astliðin þrjú ár, í þeim tilgangi að
setjast þar að fyrir fult og alt, og að
hatm á því tlmabili hafi ekki komið
Meðan Greenway-
stjórnin sat við völd-
in sýndi hún óþreytandi viðleitni að
efia og bæta hag bændanna, og eitt
sem hún gerði í þá átt v*ar að veita
dilítinn styrk af opinberu fé hinum
ýmsu búnaðarfélögum sem bændur
voru að stofna út uin íylkið. Hvert
félag sem hafði tuttugu og fimm
meðlimi gat fengið styrk af fyikis-
fó. Hn eitt af því fyrsta, sem Rob-
lin stjórniu gerði eftir að hún náði
völdurn, var að ákveða, að franiveg-
is skyldi ekkert bændafólag fá styrk
af fylkisfé nema það hefði íimtíu
meðlimi, þingmanrisnefuan fyrir
Gimli-kjördæmið greiddi atkvæði
með breytingunni jafnvel þó hann
,,Fyrsta lúterska kírkja í
Winnipeg.“
su
srsta og Veglegasta íslenzk kirkja*
sem reist hcfir veriÖ.
Nú er verið að grafa fyrir und-
Irstöðu og kjallara hinnar fyrirhug-
aðu nýju kirkju Fyrsta lúterska
safnaðar hér í Winnipeg á norðvest-
ur horni strætanna Nena og Banna-
tyne. Og verður byggingarverkinu
tneð kappi haldið nfi;am hér eftir
jramgað til því er lokið. Til er ætl-
«st, að kirkjan verði komin undir
þak í September, en albygð seinast
í Nóvember. öllu kalkverki skal
lokið áður en fer að frysta næsta
haust.
Kirkjulóðin er 110 fet með-
ir&m Bannatyne stræti og 132
fet meðfram Nena. En lengd
sjáifrar kirkjunnar hið ytra verður
100 fet; breidd hennar 54 fet;
hæð veggjanna fyrir ofan kjali-
ara 24 fet. Dyrastafn kirkj-
unnar snýr til austurs suðausturs,
út að Nena stræti. Aðal-turninn
vinstra megin, á horninu, er fer-
strendur, hver hlið hnns 16 fet á
hreidd, og turnbæðin 150. J)yra-
statninn með turnunum báðurn sést
vel á myndinni annarri, sem bér
með fylgir. Hin myndin sýnir hina
Dyrðri hlið kirkjunnar. Gluggum
verður nakvæinlega eins fyrir kom-
ið á hinni hliðinni.
Allar stoðir eða súlur hið innra
í kirkjunrii verða úr járni. Og
hvelfingin verðnr yfirklædd með
upphieyptu járni. Hæðin frá gólfi
upp undir hvelfing nm 36 fet.
V'eggjaloft eða „gallerí“ verða
beggja megin í kirkjunni stafnanna
á milli; svo og meðfram framstafni.
Söngflokk eða kór er ætlaður stað-
ur innar frá prestinum fyrir miðjum
afturstafni, og til bliðar sitt her-
hergi hvorum megin.
Sæti á kirkjan að hafa fyrir
800 manns; en bæta á að mega við
sæturn fyrir miklu fleiri, sjilfsagt
alt að 200.
í kjallara kirkjunnar verður
meginsalur fyrir sunnudagsskólann
og auk þess sjö minni herbergi, sér-
stakar krnslustofur. Einnig verður
þar herbergi fyrir bókasafn suunu-
dagsslcólans, annað fyrir smá funda
höld, þriðja fyrir eldhús og fjórða
satrr enn hefir ekki verið ákveðið til
neins sérstaks.
Kirkjan verður hituð með tveim
stórum kjallara ofnum, s num í>
hvornm enda kjallarans. Inn í
kjallarann verðnr vatn leitt. Og
uppi og niðri verður kirkjan lýsc
með rafmagnsljösurn. Hæð her-
bergjanna í kjallaranum 10 fet.
Unrlirstaða kirkjunnar og kjall-
araveggir úr grjóti, en veggirmr þar
fyrir ofan úr múrsteini; undirlög
gluggaþó úr högnum steini.
í gluggum öllum verða róður
úr lituðu og skrautbúuu gleri.
Verð kirkjunnar er nú nokk
urn veginn fastákveðið. Hún á að
kosta alt að 22 þúsundum dollara; í
þeirri upphreð eru sæti öll, sera bú-
ist er við að kosti nálægt 31,400,
ennfremur ljósa-útbúningurinn og
hitunarfærin.
Byggingarmeistarinn er W. B.
Lait, og er hann talinn einkar vel
að sér í kirkjubyggingar-íþrótt.
Hann lítur efrir því með kirkju-
byggingarnefnd safnaðarins eða út-
völdura mönnum úr hópi hennar, að
alt vetk. senr lýtur aó kirkjusmíð-
inni. verði vel og trúlega ieyst af
hendi samkvæiut fastikveðuum
samningum.
í safnaðarnefndinni, sem stend-
ur fyrir kirkjubyggingar-fyrirtæk-
inu og hefir af þvi veg og vanda,
eru þessir 15 menn: Sigfús Ander-
son, Arinbjörn S. Bardal, Jón J.
Bildfell, Jón A. Blöndal, Andrés
Freeman, Arni Friðriksson, Thomas
H. Johnaon, Stefán Jónsson, Gísli
Olafsson, þórhallur Sigvaldason, dr.
Ölafur Stephensen. Guðjón Thomas,
Guðmundur F. Thordarson. Ólafur
S Thorgairsson og Jón J. Vopni
Formaður nefndarinnar er Ólafur
S. Thorgeirsson, skrifari Jón J.
Bíldfell og féhirðir þórhaliur Sig-
valdason.
Hin rtýja kirkja verður, einsog
sjá má af myndunum og lýsing
hennar hér á undan, mikið og veg-
legt guðshús, sem bera mun langt
af öllum íslenzkum kirkjum eigi að
eins hér í vesturbygðum fólks vors,
heldur einnig á íslandi. Verðið er
og talsvert hærra ea áætlað var í
vetur sem leið, þegar söfnuðurinn
tók fnlluaðarnlyktanina um að reisa
kirkjuna á þessu ári. Ahugi mik-
ill er vitmlega fyrir byggingarfyr-
irtækinu meðal safnaðarlima og
vilji hinn bezti til þess að styðja
það tneð örlitum fjárfrarnlögum.
Margir hafa jregar lagt ríflega til
kirkjabyggingarsjóðsins. þó hrökkva
tillög þau og loforð, sem enn hafa
fengizt, all-skamt upp ( fjírupphæð
þá, sem endilega þyrfti á að hilda
áður en kirkjusmíðinni er lokið. Nú
hlýtur byggingarnefndin því í sunr-
ar að gera enn þ^ miklu rnciri gang-
skör e t nokkurn thua áður að þv{
að safna fjárgjöfum til kirkjunnar
hjá almenningi safnaðarins. Og
það mun hún og fastlega hafa á-
kvarðað, En vafalaust lítur hún
einnig í þessu efni vonaraugum til
margra íslendinga, sem ekki heyra
söfnuði þessum til, ekki að eins hér
í Winniprg, heldur líka víðsvegar
út um land,—þeirra allra, sem að ein-
hverju leyti eru í anda hlyntir hinni
andlegu stefnu og starfsemi þessa
s< rstaka safnaðar og kirkjufélagsins
íslenzka lóterska, sem hann tilheyr-
ir, og í annan stað hafa opið auga
fyrir því, hve mikla þyðing þið get-
ur haft og hlýtur að hafa fyrir
þjóðflokk vorn allan í heild sinni í
menningai legu tilliti, að svona
vönduð og vegleg kirkja rís hér upp
meðal íslendinga. Winnipeg-bær
er vitanlega lang helzta aðalból Is-
lendinga í Ameríku og verður það
vafalaust ennfremur hér eftir.
Kirkjan, sem Fyrsti lúterski söfnuð-
ur í Winnipeg er nú að koma upp,
mun því að sjálfsögðu verða ekki
að eins fyrir þann safnaðarhóp,
heldur svo að kalla fyrir alt vort
fólk, að’al-k'irkjan íslenska ílieims-
álfu þessari. I augum annarra
þjóða fólks verður hún ölium ís-
lendingum til sóma; og þeir af lönd-
unr vorum, sem sterklega bora þjóð-
ernislegan heiður vorn fyrir brjósti,
verða væntanlega fúsir til þess að
rétta Fyrsta lúterska söfnuði í
Winnipeg hjálparhönd við hiðmikla
kirkjugjörðar-fyrirtæki, eftir að
þeitn hefir verið bent á þörfina. Og
til þess vill Lögberg liér mcð veita
sín nllra beztu meðmæli.
FYRSTA LtÍT. KIRKJAtíiW.PEG-Framstafn.
FYRSTA Ltí'f. KIRKJA £ W.PEG -NorOur hlIS.