Lögberg - 09.07.1903, Síða 4

4
LÖGBEKG 9. JÖLÍ 19(3
Sögberg
-r «efi8 fit hrern ftmtoda* a* THB LÖGBBRO
MUNTING & POBLISHINO Co. QðgglU). aS
Sar. Wiuiaii Av*. Dg NíhaSt.. Wwkipeo.Ma*.
— Koetar Ijloo mn irifi Ú ulandi i kr.) Borgial
Hrrlr tram. BinatOk nr. s e«OL
PabHehed avar* Ttrarada? b» THB LÖGBERG
PRINTINQ & PUBLISHING Co. (inoorporatadj,
M Cor. Wuu« Ava. and Naaa St„ WntHipsa.
Kaa. — Sabasriptkn prioa la.ao per jrear. pajable
la advaaoe. Sáogla eopiaa s eanta.
WTerrów Ceomr):
Maafiitia í-nokoa
mrarvsea nAHAaicai
fobn A, Blondal
jfalgar < eítt tkifti
dáikslengdar. 71
Bent nm mirrafiinn. A ittíerrs aaglj&ingum Bm
tmgri tíma. itíslátntr eftir AáamingL
BÖSTA&A-SKIFTI kai;p«ndB virBor a8 tO-
kjnna Bkriilega og gete vxc trrveruuU buttas
latntramt.
IJUmUkrift til afgteifielwtnla blaBafaai tr
mk« Logberg Pitfl A Pnb, Ot
t, O »<w 1212.
Taiepícw •». Winnlpeft
.'JJaatakrlft «U rtíatldnuu w
Bditor Logberg
» O. Bog 1232, Winnipe*. Haa.
I CVSamkvæmt iat ditOgnm er nppadgn kaapandi
t blabi dgiid ncuii bann eé iknidiaus. þegar bana
Mffirupp.—Ei kaupandi. aeni er í akuld v:5 blaoi5
4ytur vistferlum án þesr <ið tilkynna heimiUsskiffc-
In, þá er ^að fyrir ddmsfcólunum álitin sýnileg
íönnun fynr prettvíslegum tilganji. O
Fimtudaginn 9 Júlí 1903
Kosningarnar.
Fylkiskosrnngftrnar ( ilanitoba
fara'fram naánudapinn þann 20. þ.
m., eins og skýrt var frá í síðasta
blaSi. þá gefst mönnum kostur á
a5 sýna þaö með atkvæði sínu hvort
þeir eru ánægðir eða ekki yfir ráfs-
mensku Roblinsog afturhaldsmanna
síðan þeir komust til valda árið 1899
þá gefst Roblin-stjórninni kostur A
ganga úr skugga um það; að
Manitoba-xripnn eru alt of þroskaðir,
applýstir, sjálfstæðir, skylduræknir
til þess að Uta kosningaloforð og
önnur öheiðarleg meðul og brellur
ráða úrslitura kosningaana. það er
skylda kjósenda að koma fylkinu
til hjálpar og t'relsa það úr höndum
Roblin-stjórnarinnar með atkvæði
síriu bann 20. þ. m. og vér efumst
ekki um, að su skylda verður rækt.
Vegna ákvæðis kosningalag-
anni var ekki unt að bafa kosning-
arnar fyrri en þann 20, og með því
bann dag byrjar iðnaðarsýningin í
Wmnipeg, sera svo almenna þýðing
heSr fyrir fylkisbóa, þá kom engum
til hugar, að Roblin-stjórnin mundi
leyfa sér þá óhæfu að eyðiieggja
sý iinguna með því að liafa kosn-
ingar einmitt þá vikuna, því að ekk-
ert virtisf liggja á að flýta þessu;
það h<jfði sýnst mega fresta kosn- j
ingurn fram eftir baustinu, jafnvel j
þangað til haustönnum var lokið.
En Roblin stjórninni lá lífið á,
og hún, sem í öllu heflr sýnt það, að
fylkið er í þjónustu hennar, en ekki
hún i þjönustu fylkisins, skoðar ekki
huga sinn um að leggja iðnaðarsýn-
inguna I sölurnar fyrir eigin hags-
munasakir. Stjórnarinnar eigin
flokksmenn eru óðum að snúa við i
henui bakinu; hún er daglega að
verða uppvls að glæpsamlegu og,
fyrirlitlega svívirðilegu athætí, sem
vinir hennar ijósta upp um hana.
jafnó'um og þeir snúast gegn heirai..
Ákærum þessum getur hún ekki!
svaraft með öðru en máishöfðun, og'
svo þarf uð flýta ko3ningunum hvað1
sem kostar áður en malin útklj ist
og stjórnin verður sönn að sök, og j
þannig stendur á því, að kosningun- j
um er slengt á í byrjun sýningar-1
/rikunnar.
Náttúrlega býst stjórnin við!
þvf, að fyrir tiltæki þetta STÚist1
margir menn gegn henni; en þaðj
borgar sig betrr fyrir hana en að
draga ko-tningarnar þaDgað til mala-
ferlum hennar er !okið, því þá rnundu
óendanlega miklu tieiri suúast gegn j
henni.
Fylkið útti þó heimting á því,
að stjórnin hreinsaði sig af hinum j
þungu ákærum gegn henni.,
þessi aðferð hennar er í rauninni j
ekkert annað en þegjandi jétning'
þess að hún geti ekki hreinsað *sig;
alt, stm a Lana sé tcrið, só ssttjþess
vegna verði að flýta kosningunnm
áður en það verði á almenningsvit-
und.
Fjöldi manna, sem búnir voru
að heita þingmannéefnum stjórnar-
innar fylgi sínu, áflta það nú skyldu
s'na að afturkalla öll slík loforð og
hjélpa fylkinu til að koma þeim ó-
þjóðalýð af höndum sér.
Hvernig Boblin-stjórnin
lieflr efnt loforð sfn.
í þvf skyni að fá atkvæði manna
við kosningar þessar ota þingmanns-
efni Roblinsfram allskonar loforðu u
segjast bafa umboð til að lofa hverju
sem sé fyrir fylgi og atkvæði toanna.
Til þess að f i bugtnynd um,
hvers virði slík loforð eru veríur
maður að 'renna augum yflr sögu
stjórnarinnar og sjá hvernig hún
hefir efnt loforðin, sern komu aftur-
haldsflokknum til valda fyrir fjór-
urn árum síðan. Sjái maður, að
stjórnin hafi þar sanngjarnlega efnt
loforð sin, þá væri. rangt að trúa
benni ekki til að efna kosningalof-
orð sín nú. En hafi hún ekki efnt
hin fyrri loforð sín, þá væri ekki
cinasta heimskulegt að trúa henni
nó, heldur blátt áfram rangt, ófyrir-
gefanlegt.
Fyrir kosningarnar 1899 hömp
uðu afturhaldsblöðin framaa í menn
stefnuskrá i 19 greinum, sem aftur-
haldsflokkurinn samþykti á flokks-
þingi í Winnipeg 10. Júlí 1899. Alt
átti að efua, sem þar var lofað, og
þar var býsna-mörgu lofað.
Hvernig víkur því við, að nú
fá menn aldrei að sjá stefnuskrá
þessa? því birtir ek^i stjórnin
stefnuskrána og sýnir fram á, að
það, sem þar er lofað, hafi verið efnt?
það kemur til af því, að ekki eitt
einasta loforð í stefnuskránni, sem
nokkuð kveður að, heflr verið efnt.
Hverteinasta loforð, sem bjálpaði
afturhaklsmönnum til að komasti til
valda vift’ síðustu kosningar, hefir
verið gersamlega svikið.
Fyrsta greinin f stefnuskránni
hljóðar svona:
„Fjárhagur fylkisins er í hræðilegu
ólagi, Þessvegna er nauðsynlegt að
koma á þeim sparnaði í framkvæmdar-
stjórninni, að tekjur og útgjöld fylkis-
ins komist í jafnvægi.
Hvernig hefir nfi þetta verið
efnt? Síðan Roblin-stjórnin komtil
valda hefir stjórnarkostnaðurinn
aukist um ytír 90 þúsund dollara >i
ári að meðaltali, og útgjöldin öll
hafa aukist yfir 220 þúsund dollara
á ári. Fyrsta verkið afturhalds-
stjórnarinnar, eftir að hún kom til
valda. var að auka fylkisskuldina
um S500,000 og leggja skatta á
sveitafélögin til þess að geta gætt
vinura sínum á almennings-
fé. þegar afturhaldsmenn komust
til valda átti fylkið yfir 20 miljón
dollara virði af landi, en uú er njest
af landi þessu farið og ekkert í aðra
hönd annað en það, að meðlimir
Roblinstjórnarinnar og sumir þing-
mennirnir, sem fyrir þremur árum
voru blásnauðir menn, eru nú flug-
ríkir.
önnur greinin hljóðar svona:
„Launuðum ráðherrum skal fækkað
Þeir skulu vera þrír, En tveimur launa-
lausum aukaráðgjöfum skal bætt við
ráðaneytið sem meðráðamönnum. “
þetta hefir algerlega verið svik-
ið. Raðgjafarnir eru fimm eins og
þeir voru. Og ekki þar með búið:
Skrifstofuþjónum hefir verið stór-
um fjölgað og allskonar undirtyllur
leigðar og launaðar af almennings-
fé, sem ekkert annað starfa en hafa
á hendi pólitískar útréttingar fyrir
herra sína.
þriðja greinin hljóðar svona:
„Laun þingmanna skulu lækkuð
niður i $400.00.“
þetta var efnt þannig, að laun
þingmannanna voru færð upp í
$600 úr $500 fyrsta árið og svo þar
eftir niður í $400. þannig hafu þá
ekki laun þau verið færð niður um
nema §50 á ári efta niður í §450
En þó nú með því móti só minku-j
útgjöldin uin *2 000 á ári, þá er það
fyr3t og fremst i sjálfu sér lítils
virði enda þess að gæta, að stjórnar-
kostnaðurinn hefir þrátt fyrir þetta
aukist um yfir 90 þúsund dollara á
ári. Aður en Mr. Greenway tók
við stjórninni árið 1888. lofaði hann
að minka stjórnarkostnaðinn um
§50,000 ef hann kærnjst til valda
Ekki einasta efndi hann það heldur
minkaði hann kostnaðinn um yfir
120 þúsundir á ári. Afturhalds-
fiokkurinn lofar að bæta fjárhaginn
með sparnaði, en eykur kostnaðinn
um ytír §90,000 og öll ntgjöldin urn
ytir 8220,000 á ári.
Fjórða greinin hljóðar svc;
„Hin núgildandi ranglátu kosninga-
Iðg skulu numin úr gildi, en sanngjörn
15g sett í stað þeirra. Þau skulu bygð (.
þeirri frumreglu, er veiti hverjum
„myndugum" borgarj, eitt atkvæði.*1
Hvernig hefir þetta verið efnt?
Að vísu voru GreenWay-kosn-
ingalögin numin úr gildi ‘en í þeirra
Stað voru sett lög, eins og nú er
tiestum fylkisbúum kunnugt, sem
bæði eru mjög kostnaðarsöm ogalls-
endis ólík þvfj sem tíðkast í nokk-
uru fylkinu eða nokkursstaðar í
brezka ríkinu. þau eru samin meft
pað afallega efa eingöngu fyrir aug-
um, að stjómin skuli geta ranglát-
!ega haldið andstæftingum sínuui
fit af kjörskrá. Slíkt hefir koraift
Ijóslega fram dú a ýmsum stöðum í
fylkinu. í Gimli-kjördæminu eru
stórir hópar manna, sem ekki komu
nöfnum sínum á kjörskrá og ekki
gátu það undir neinum kringum-
stæðum. í Winnipeg stóð stór hóp
ur manna við dyrnar, þar sem þeir
áttu að skrásetja nöfnin, en urðu
frá að hverfa án þess þeim væri sint.
Á líkt má benda á ýmsum öðrum
stöðum í fylkinu. Auk þess hefir
stjórnin mentunarskilyrði fyrir því
a5 menn fái að koma nafni sínu á
kjörskrá, en það nær ekki til ann-
arra en útlendinga og hefir enga
aðra þýðing en að kotna við mann-
greinaráliti og reyna að halda út-
lendingunum skör neðnr en öðrum
mönnum. Slíkt reyndi Greenway-
s jórnin aldrei að ^era og þess* ætti
Mr. Greenway uú að njóta þegar út-
1 ndingarnir ganga'upp að kosn-
i igaborðunum þann 20. þ. m.
Fimta greinin hljóðar svo:
„Lögum þeim, sem banna utanríkis-
mönnum atvinnu i fylkinu, skal strang
lega framfylgt.*‘
Brosað var að grein þessari í
stefuuskránni. Lög þessi eru saui-
bandslög og það heyrir algerlega
undir embættismenn sambands-
stjórnarinnar að sjá um að þeim sé
framfylgt. Með grein þessari hefir
flokkurinn sjálfsagt hugsað sér að
veiða atkvæfi verkamanna og treyst
því, að þeir væru nógu heimskir og
óupplýstir til að vita ekki, að mál
þetta heyrir ekki og getur ómögu-
lega heyrt undir fylkisstjórnina.
Sjötta greinin hljóðar svo:-
„Innflutningur inn í fyikið skal
studdur á þann hátt, að það fái sinn
hluta af æskilegum innflytjendum frá
Norðurálfunni, austurfylkjum Canada
og Bandarikjunum. En innflutningur
miður æskilegra innflytjenda í stórhóp-
um frá Suður-Evrópu er viðsjárverður.**
Hér er í rauninni engu lofað
öðru en því að framfylgja stefnu
Greenway-8tjórnarinnar í innfiutn-
ingsmálinu og hefði verið vel ef það
hefði verið efnt. Hefði Roblin-
stjórnin haft Greenway-stjórnina
sér til fyrirmyndar og kappkostað
að feta i fótspor hennar, þá væri
fylkið betur komið en það nú er.
En það var engin hætta á því, aft
hér fremur en annars staðar efndi
aíturhaldsflokkurinn loforð sín.
Roblin-stjórnin hefir að vísu heilan
skara innflutnings agenta — sumir
segja þeir skifti mörgum tugum; en
það er fremur atkvæði en innflytj-
endur sem þeir eru serdir út af örk
inni til að smala, eins og bezt sézt á
því, að starfssvið þeirra liggur al-
gerlnga innan fylkisins. Roblin-
sfcjórnin hefir rueira að segja unnið á
móti inntiutuingi—hnekt innflutn-
ingi stórkostlega ineð þvl að slejipa
fy lkislandinu við fjárbralls og fjár
glæframenn og láta þá sprengja upp
verð þess við innflytjendur og gera
þeim þannig ofvax'ð að eignast fmu.
Roblin-stjórnin hetir á þenuan hátt
fælt fjölda góðra innflytjenda frá,
sem annars mundu hafa sezt að hér
i fylkinu.
Bjöunda greinin hljóðar svo:
. .Málum fylkisins skal stjórnað eftir
venjulegum viðskiftareglum án þess tek-
ið sétillit til sérstakra skoðana á a.tjórn-
málum. Einkum gildir þetta að því er
snertir mentamál vor. Þau skulu losuð
við pólirisk flokksmál með þvi að koma
á fót ó-háðri kenslumálanefnd."
þegar afturhaldsstjórnin tók
við vötdum, þá var málum fylkis
ins stjórnað eftir „venjulegum vif-
akiftareglum,“ en slíkt verður ekki
nú sagt. Meðferð á málum fylkis-
ins nú gengur út á það að gæða vin-
um stjórnarinnar og auðga þá á al-
menningsfé. þingmenairnir og vin-
ir ráðgjafanna, sem bláfáfcækir voru
fyrir fáum árum, hafa verið látnir
spekúlera raeð lönd fylkisins og eru
nú orðnir fiugrikir menn. Hæfir og
heiðartegir menn hafa verið reknir
frá ópinberum störfum og aðrir sett-
ir í þeirra stað, sem fæstir hafa ver-
ið verkinu vaxnir. Jafnvel em-
bættaveiting í mentamáladeildinni
befir verið notuð í pólitísku hags-
munaskyni fyrir stjórnina. Sem
dæmi má henda á alþýðuskóla-in-
crorinn í Morden, sem jafnframt
þvt 'tsrfi hélt út stæku fiökkshlaði
þar f bænum—Ruddell-blaðinu, sem
gaf íslendingum F Morden-nýtend-
unni þann vitnisburð, að þeir væri
óupplýstir fávitringar, sem ekki
ho guðu skatta sína.
Áttnnda ffreinin hljóðar svo:
„Fyikið skal hafa alger vmráð yfir
skólalOndunum. Ágóðanum Jaf sölu
þeirra skólalanda sem Jhafal verið seld,
eða verða seld, skal framvegis varið að
eins til þess að auka þanr. styrk, sem
skólum er venjulega veittur ár frá ári.“
Hvernig hefir þetta verið efnt?
í sjálfu sér er það heimskulegt
að segja, að fylkið skuli „hafa alger
umráð yfir skólalöndunum;" slfk
umráð eru í höndum Dominion-
sfcjórnarinnar, en ekki íylkis ns, og
einmitt um sama leyti og grein þessi
var samþykt lýstu leiðtogar aftur-
haldsflokksins yfir því, að það væri
helg skylda Dominion stjórnarinnar
að sleppa ekki umráðum þeim úr
her di sér. Loforðið, sem síðari hluti
greinarinnar felur í sér, hefir Rob-
lin-stjórnin margbrotið. jjj Húu hefir
nú ákveðið, sér til hjálpar við kosn-
ingarnar, að láta reisa jarðyrkju-
skóla, sem alþýðuskólunum er jafn
óskyldur eins og nokkuð getur ver-
ið, og verja til þess alt að §75,000 af
fé því, sem Dominion stjórnin lagði
fram til styrktar alþýðuskólunum
og Roblin-stjórnin var látin skuld-
binda sig skriflega til að verja til
einkis annars.
Níunda greinin hljóðar svo:
„Stjórn réttarfarsins skuljvera heiö-
virð. í því er meðal annars fólgið, að
þeir, sem útnefndir eru friðdómarar.um-
boðsmenn í B. R. og aðrir réttarþjónar,
skulu vera virðingarverðir menn og ó-
háðir i stjörnmálum. “
L'klega dettur engum kunnug-
um í hug að halia því fram að
stjórnin hafi í þessu efni staðið við
oið sín. Allir frifdómarar og afrir
réttarfarsþjónar, sem frjálslynda
fiokknurn tilheyrðu, voru miskunar-
laust settir frá þegar afturhalds
menn komust til valda, og sérstök
áherzla virðist á það hafa verið lögð
að þeir, sem settir hafa verið, væri
ófyrirleitnir flokksmenn. Við sann-
leikann í þessu munu íslendingar í
Gimli-kjördæminu kannast. Fjöldi
heiðarlegra manna, sem frjálslynda
flokknum tilheyra, hafa reynt að fá
leyfi til að mega taka eiða af raönn-
um, en þeim hefir því nær undan-
tekningarlaust verið neitað um það.
Til væri hægt að nefna fjölda dæma,
þar sem Koblin-stjórnin hefir fótum
troðið réfctvisina þegar vinir hennar
hafa átt hlut að máli.
Hér hetir verið sýnt hvernig
Rohlin-stjórnin hetír svikið hvert
einasta loforð í fyrra helming stefnu-
Með
innkaupsYerði.
Seinni part þessa mánaðar læt eg
gera við og stækka búð mína, og
til þess tíma sel eg a!t með inn-
kaupsverði. Eg hefi um $7,000
virði af úrum, klukkum og gull-
og silfurstássi af öllum tegundum.
Eg vil sérstaklega minua á gift-
inga- og trúlofunarhringana. Það
er skömm að láta enskinn. kaupa
þá alla.
skrár afturhaldstíokksins-. það ætti
að nægja til að sy;na, hvernig loforð
þeirra manna eru nllsendis einkís-
virði. í þetta sinn er ekki hægfc að
fara út í síðari hlutann, en ef til
vill verður það gert í næsta hlaði.
þar eru svikin ennþá sfcórfeldari. í
þeim hlutanum eru loforðin um
þjóðeign jarubrauta, vínsöluhannið,
meðferð sveitafélaganna o, s> frv
Óhlutverulm.
Til þess að koma fram glæpsam-
legu athæfi við kosningarnar hefir
nu Roblin-stjórnin sett tvo kjörstaði
f sömu skrásetningardeildinni í ýms-
um kjördæmunum, þó að í lögunum
sé stranglega tekið fram, að aðeins
einn kjörstaður skuli vera f hverri
skrásetningardeild. jietfca er auð-
sj íaulega gert í þeim tilgangi að
opna óhlutvöndum fylgismönnum
Roblins veg til þess, að geta greitt
atkvæði á tveim sfcöðum við kosn-
ingarnar.
Liberalar ætla sér að mótmæla
því að þessi ólöglega aðferð verði
viðhöfð, en langlíklegast er, að slík
mótmæli verði áranourslaus.
Frá Nýja Islandi.
(Knfli úr bréfi.)
Eg er stundum að hugsa um
það, hvort það muni vera skaði efa
ábati fyrir okkur íslendinga að hafa
þennan svo kallaða kosningarétt,
hvort það gerir okkur meiri menn
eða minni, hetri menn eða verri. þér
finst þetta kannske heimska og f jar-
stæða, en eg skal reyna að gera mig
skiljanlegan.
Álífci menn það helga skyldu
sna að greiða atkvæði sitt eftir
beztu sannfæringu og afli menn sér
nauðsynlegra upplýsinga til þess að
geta við öll tækifæri látið afskifti
sín af landsmáluin miða til þess, sem
þeir samvizkiftamlega álíta réttast
og hezt, þá gerir kosningarétturinn
þá að meiri og befcri mönnum.
En gera menn nú þefcta svona
alment talað?
Eg er sannfærður um, að eg
ýki það ekki, að fullkomlega tveir
jiriðju kjósenda í Nýja íslandi vilja
langt um heldur hafa Mr. Green-
way við völdin hér í fylkinu en Mr.
Roblin, og langt uni heldur hafa
Sigtrygg fyrir þingmanni sinn en
Baldwin, En eg er alls ekki sann-
færður um, aðþessi sannleikur komi
í ljós við atkvæðagreiðsluna þann
20. þ. m. það eru menn hér á ferð-
inni, sem vinna af kappi fyrir þing-
inannsefni Roblins.
Vinna hvað?
Vinna að því að fá íslendinga
til að greiða atkvæði með því þing-
mannsefninu, sem þeir vilja miklu
síður aðhyllast—til að greiða at-
kvæði móti þeim manninum, sem
þeir vildu gjarnan vegna sín og
bygðarinnar hifa tyrir þingmann
sinn.
Og þessum verkamönnum Rob-
lins verf ur sýnilega talsverfc ágengt.
Mér er sagt, að viss maður hér
nyröra hdtí nýlega brugðið sér til
Winnipeg og sagt Roblin-stjórninni,
að það yrði ekki gert með tómum
höndum að fá menn til að fylgja
Baldwin við kosningarnar, en eftir