Lögberg - 14.04.1904, Blaðsíða 2

].óGi;;:r;G, fi:,:tud.g:
RÍL i
Húsfrú BJÖRG BLÖNDAL
(Bjarnarddttir líalldórssonar).
Sem sólin hnígin í hafiö kalt,
Sem hlý dögg stígin í loftið sva.Jt
Sem dreiföur hreimur meö klökkum kliö
Um kyrðar-geiminn og nætur-fnö,—
Sem stjörnu-hrapiö um heiða nótt,
Sem haustsins tapiö af sólar-þfótt,
Sem hugsun fögur, sem hönd á vin,
Sem hjartans dögun og sálar-skin—
Svo var þín æfi og aldur-þrot.—
Á úfnum sævi með strauma-brot,
Þú lagöir bjarma á báru-föll
og blik og varma á munar-fjöll.
Þaö gréru rósir viö góðleik þinn
í greindar-ljósum og brosi’ á kinn,
Og hvítar liljur bar hóglátt geð,
Þó hregg og kylja þann snertu beð.
Ei týnist minning, sem ástin ól,
Og ei sú kynning, er lýsti sól,
Ei glatast tárin í gárum líns,
Þó gráni hárin hans fööur þíns.
Þó lækki öldur og létti straum
Und ljósa-földum og vorsins draum,—
Þó stöövist tárin, sem streymdu’ um kinn,
Hiö stóra sáriö ber maöur þinn.
Viö hann þá skildir og heima-lönd,
Og hann þér fylgdi að skilnaðs strönd,
Sér byrinn flýtti, sem bar þitt fiey,
Þú blómvönd hnýttir af , ,Gleym-mér-ei. “
Kristxnn Stefánsson.
Korea, Japan
og Rússland.
fleira, þar á meðal aðferðina
leirkerasmíöi, sem Japanar hafa
sföan oröiö frægir fyrir. Þá list
Undarlega má þaö koma mörg- lærðu þeir af Koreu-mönnum.
um fyrir sjónir, aö á Koreu er Einn nafnkendur Koreu-inaður
ekki neitt minst í deilunni milli hefir lýst Koreu-búum og Japans-
Japana og Rússa, rétt eins og það mönnum á þessa leiö: ,,Koreu-
land ekki ætti neitt atkvæöi í því búar eru hæfilegleikamenn og
máli. En ástæöan fyrir þessu er niiklu ærlegri og áreiðanlegri en
sú, aö Korea hefir, svo öldum Japanar. Japanar eru skarpir en
skiftir, veriö undirlægja annarra arlegir eru þeir ekki, og heldur
ríkja og orðiö aö gera sér alt aö en aö baka sjálfum sér nokkur ó'
góöu, enda bcra undanfarandi þægindi fara þeir í kringum sann-
tírnar ljóslega vott urn aö Korea, leikann, eins og kisa kringum
eöa landslýöurinn þar, ekki hefir heitan graut. Kóreu-búar eru
haft nertt þaö til aö bera, aö fær staöfastir og stööuglyndir. Þeg-
væri til sjálfstjórnar. Síðan Jap- ar Tai Wan Kun ofsótti þá fyrir
anar sleptu þar yfirráöurn, árið fylgi þeirra viö kaþólsku trú
1895, hefir stjórnin á Koreu haft brögðin bauð hann aö gefa þeim
mörg tækifæri til þess aö láta þaö h'f ef þeir afneituöu trúnni. E
verða landinu aö góöum notum þeir geröu það ekki, og vildu
aö þaö var orðið öörum óháð, en heldur þola kvalir og dauða. “
þetta hefir fariö svo rnjög í handa- Áriö 1900 námu innfiuttar vör
skolum, að einn nákunnugur Kor- ur til Koreu rúmum fimm miljón-
eu-maöur hefir farið þessum orö- um dollara. Útfluttar verzlunar-
um um ástandið: ,, Landiö cr fyr- vörur námu fjórum miljónum og
ir löngu síöan búiö aö fyrirgera fimm hundruð þúsundum dollara,
þeim rétti að nokkur þjóð sýni þar á meöal ein miljón og átta
því hluttekningu. “ Spilling og hundruö þúsund dollara viröi í
hæfileikaskortur stjórnarinnar er gulli. Aöalvörurnar, sem inn eru
á hæsta stigi. Konungurinn eyð- fluttar eru bómullarvörur, mest-
ir tekjunum, sern kúgaöar eru út megnis frá Japan, og útfluttu vör-
úr landslýönum, í skrautlegar i urnar eru hrísgrjón, baunir og
hallir og stórbyggingar í höfuð- j kryddvörur. Bandaríkjamenn
.
borginni, enda er hún hin prýði-
legasta bæöi hvaö byggingar og
annað skraut snertir.
Þjóöin sjálf er mörgum góöum
kosíum gædd, en hún hefir veriö
kúguð og kvalin af yfirboðurum
sínum, sem keypt hafa sér einka-
leyfi til þess að pína út úr henni
sem mest fé þann tíiha er þeir
hafa haft yfirráðin meö höndum.
Þjóöin er langt frá því að vera
sljó og heimsk, eins og Jápanar
segja um hana. Og víst er um
þaö aö af Koreu-mönnum læröu
Japanar mikiö og margt til forna, Japan er útséð um allar framtíö-
t. d. silkiormarækt, byggingalist, arhorfur Koreu-manna. Ynnu
.stærðfræði, læknisfræði og margt ’ Japanar aftur á móti væri fram-
eiga þar strætisvagnabraut í borg-
inni Seoul og guilnámu í norður-
hluta landsins. Vinna fimtíu eða
sextíu útlendingar og tólf hundr-
uð Koreu-búar þar árlega aö
námavinnu. Skattur af nárnun-
um til konungsfjárhirzlunnar er
tólf þúsund og fimrn hundruð
dollarar á ári. Um eitt hundrað
°g þrjátíu amerískir trúboöar eru
í landinu, og hafa þeir nálægt
þrjátíu þúsund áhangendur.
Færi svo að Rússland bæri
hærra hlut í viðskiftunum viö
förum og þnfum Koreu-manna
borgiö.
Hvað viðkemur þrætumálum
Rússa og Japana út af réttindun-
um yfir Koreu, þá ber þess aö
gæta að mörgum öldum áöur en
Rússar komu til sögunnar, stóöu
Japan og Korea í nánu sambandi
hvort viö annaö, og Japanskeis-
ararnir álitu aö þeir heföu þar ó-
bundiö einveldi. Snemma á
þriöju öld e. K. réöust Japanar á
Koreu, lögöu allan suöurhluta
landsins undir sig, og lét þá drotn-
ing Japansmanna rita yfir hlið
höfuöborgarinnar: ,,Konungurinn
í Shiwra er hundur Japarskeis-
ara. “ Alt þangaö til á tíundu
öld tóku Japanar skatt af suöur-
hluta landsins. En þaö var ekki
aðeins skattgjaldiö sem fluttist
frá Koreu og til Japan, heldur
jafnframt kínversk mentun—kín-
versk heimspeki, kínverskar bók-
mentir og siöfræðislærdómar Kon-
fúsíusar.
Á miðri fjórtándu öld varö
Korea lénsríki Kínverja og hin nú-
verandi konungsætt komst til
valda. Þá slitnaöi upp úr sam-
bandinu milli Koreu og Japan, og
hefir Korea síöan verið þrætuepli
Kínverja og Japansmanna og þar
veriö háöir hildarleikirnir milli
þeirra þjóða.
Á þeim sex öldum, sem liönar
eru síðan Kína náöi yfirhöndinni
yfir Koreu hafa Japanar gert
margar tilraunir til þess aö ná
skaganum aftur á sitt vald og
aldrei mist sjónar á því takmarki
að bæta honuin aftur við ríki sitt.
Stríðið milli Japana og Kínverja
var engri tilviljun eða augnabliks-
ósamþykki að kenna, heldur at-
buröur sem Japanar höföu búiö
sig undir svo öldum skifti. þeir
hafa aldrei gleymt hinni tfenn-
andi lönguiúéftir aö ná fótfestu á
meginlandinu og færa út kvíarnar
þangað.
Þegar breytingin á stjórnarfar-
inu og öðrum siöum og háttum í
Japan var um garð gengin skor-
uöu þeir á Koreumenn aö endur-
nýja forna vináttu og lénsmensku,
en fengu aðeins hrokafult svar
upp á þá málaleitan. Japanar
voru þá ekki viö því búnir að
taka Koreu með 'valdi, þó þeim
léki mjög hugur á að ná skagan-
um undir sig, en jafnan síöan hafa
þeir haft þaö bak við eyraö aö
eignast þar yfirráðin. Áriö 1876
veittu Koreumenn japönskum her-
mönnum ófyrirsynju einhverjar á-
rásir og sendu þá Japanar þegar
her manns á stað til Koreu. Samt
sem áöur varö ekkert af ófriöi og
Kínverjar ráölögðu konunginum á
Koreu aö ganga aö kostum þeim,
er Japanar buöu, til þessaökaupa
sig undan ófriöi, en þaö var aö
heimila Japansmönnum verzlunar-
frelsi á Koreuskaganum. Þessu
ráöi Kínverja fylgdu Koreubúar,
og verzlunarfrelsiö var heimilað á
þremur höfnum þar á skaganum.
Bæöi Kínverjar og Japansmenn
viöurkendu nú Koreu sem frjálst
og óháö ríki út af fyrir sig.
Áriö 1884 uröu innanlands ó-
spektir á Koreu. Aö þeim af-
stöönum var þaö viöurkent aö
Kínverjar og Japansmenn heföu
jafnmikilla hagsmuna aö gæta og
jafnan rétt til að blanda sér í mál-
efnin þar á skaganum.
Þegar hin svonefnda Tong ílak
uppreist hófst á Koreu, áriö 1894,
sendu bæöi ríkin herliö þangað.
Kínverjar létu Japana vita, að þeir
sendu herliö sitt sökum þess aö
Korea væri skattland sitt, en Jap-
anar mótmæltu. Þetta varö nú
að þrætuefni og aöalorsökin til
stríðsins milli Kínverja ogjapans-
manna. Eins og áður er á viki
hafa Japansmenn ætíð haft þaö
j fyrir augum aö ná yfirráöum yfir
Koreu eöa aö minsta kosti aö
koma því til leiðar aö Kínverjar
; heföu þar ekkert að segja og
skaginn stæöi undir vernd Japans-
’ manna. Og endalokin uröu þau
' aö allar kröfur Kínverja til skag-
ans voru ónýttar og Japanar fengu
í hendur umsjónina yfir honum.
Japanar héldu Koreu aðeins í
eitt ár. Þeir-vildu nú breyta þar
öllum fornum venjuin á einu
augabragöi, svo að segja, gleym-
andi því aö allar stórar breyting-
ar á háttum og siðum heillar
þjóöar þarf sinn undirbúnings-
tíma. Löngunin til slíkra breyt-
inga þarf að eiga upptök sín í
þjóðarinnar eigin brjósti, ef vel á
aö fara. En Japanar voru svo
bráölátir, aö þeirgættu ekki þessa.
Þeir fóru aö bólusetja landsmenn,
klippa hár þeirra, fyrirskipa ann-
að fatasnið o. s. frv. Það var
ekki nema eölilegt að þjóð, sem
svo öldum skifti hafði alist upp
viö kenningar Konfúsíusar og
kínverska siöi, væri ekki fús á að
taka þessum snöggu umskiftum.
En Japansmönnum var fullkomin
alvara. Þeim var kunnugt um
þaö aö drotning Koreumanna var
þeim andstæö og ásettu sér því
aö taka til þeirra örþrifráða að
ryðja henni úr vegi. Hugmynd-
i 1 var viöbjóðsleg en Japanarhik-
uðu sér samt ekki viö aö koma
henni í verklega framkvæmd og
drotningin var myrt að morgni
dags, liinn 8. Október 1895. Jap-
anar réöu nú einir öllu í Koreu,
en engum féll stjórn þeirra og af-
skifti vel í geö. Umbótatilraimir
þeirra egndu allan landslýðinn
upp á móti þeim. Japanarhöföu
engan flokk með sér af innlendum
mönnum, er vildi styöja þá. Em-
bættismennirnir, er vikiö var frá
völdum höföu megnustu andstygð
á Japönum, og alþýöa manna
eins. En þeir fyltu mælir synda
sinna þegar þeir létu taka drotn-
inguna af lífi. Og afleiðingarnar
komu bráðlega íljós. Mennhafa
stórlega furðað sig á aö Japanar
skildu gera sig seka í annari eins
flónsku, vitandi og þekkjandi hug-
arfar fólksins.
En nú varö ekki aö gert. Jap-
anar höfðu hlaupiö á sig og áöur
en sólarhringur var liöinn frá
moröi drotningarinnar voru þeir
búnir aö missa öll sín áhrif í
Koreu. Konungurinn flýöi á náö-
ir rússneska sendiherrans, og
landiö gekk, mótstööulaust, og
án þess aö það kostaði einn blóö-
dropa, eöa nokkurs manns líf,
keisara Rússa á hönd.
Japanar hafa komist æ betur
og betur aö raun um hve iilar af-
leiöingar frumhlaup þeirra haföi í
för með sér, og þeim hefir fallið
það illa að burtrekstur Kínverja
úr Koreu skyldi veröa til þess aö-
e ns, að annar keppinautur, og
hann miklu hættulegri, skyldi ná
fótfestu á Koreuskaganum.
En Japan getur ekki staðiö sig
viö að missa Koreu. Korea er
nauðsynlegur sambandsliöur milli
Japanseyjanna og meginlands
Asíu. Meö því aö láta Koreu af
hendi viö óvinveitta þjóö, opna
þeir aðgang að öllum vesturhluta
ríkis síns. Frá Fusan á Koreu
til Shimonoseki eru aöeins eitt
hundrað tuttugu og fimm mílur.
Japansmenn hafa barist fyrir því
aö greiða mentun og menningu
vesturlandanna götu, bæði á
Koreu og í Kína. Nú sjá þeir
rússneska risann nálægjast, haf-
atidi í hyggju að kollvarpa öllum
þeirra framtíöaráformum, og eyði-
leggjandi allar hugsjónir þeirra og
drauma um að verða verndareng-
ill og leiötogi þessara þjóða á
nýrri og glæsilegri framfarabraut
og menningar.

N N

YINSOLUBUD
í
SELKIRK
Ileildsala Smásala
Nægar birgöir af vínum, liquors, öli, bjór
og öörum víntegundum. Vér seljum aö eins
óblandaðar
víntegundir
Þegar þér komið til Selkirk þá heimsækiö
okkur. Beint á rnóti
Bullocks Store, Evelyn five..
SELKIRK, MAN.
ERUÐ ÞER AÐ BYGGJA?
EDDY’S ðpregnkvrerrii bygKÍngapappir er sá btzti. Hann
er mikið sterkari og þykkari en nokkur annar (tjöru eða
byaginga) pappir. Vindur fer ekki í gegn um bann, heldur
kulda úti og bita ínni. engin ólykt að honum, dregur ekki
raka í sig, og spiliir engu sem hann liggur við. Hann er
mikid nocaður, ekki eingðrigu til að klreða hús með, hetdur
einnig til að fóðra með frystihús, kælingarhús, mjöÍkurhÚB,
smjörgerðarhús og önnur hús, þar sein þarf jafnan hita, og
fordastþarf raka. Skrifið agentum vorum:
TEES & PERSSE. WINNIPEG, eftir sýnishornum.
TIic E. II. Ediiy f 0. IJil J11II.
Tees & Persse, Agents, Winnipeg.
AND
CANABIAN
LOAN - AGENCT CJU™
Peningar naðir gegn veði í ræktuöum bújörðum, með bægilegum
skilmálum,
Ráðsmaður: Virðingarmaður :
Geo, J. Mafllson, S. Ghrístopíjerson,
195 Lombard 8t., Grund P. O.
WINNIPEG. MANITOBA. ,
Landdl sölu í ýmsum pörtum fylkisins með láguverð og góðumkjörnm
mooppooooeopoeoooooooeoooc
#############4$############
Við búum til að ems___—=^ #
#
«
•VV
*
f
m
BEZTIi TEGUND AF HVEITI.
m
m
#
Okkar „PREMiER HUNGAF!IAN“ #
tekur öllu öðru fram. ^
Biðjið kapmanninn yöar um það. m
MnnufHCtiired hv #
♦ ALEXANDER & LAW BROS., ♦ #
.IiRANDON, Man.
*
#############:#######«##
Thos. H. Johnson,
íslenzkur lðgfrseðingur og mála-
færslumaður.
Skripstopa: Room 33 Canada Life
Block. suðaustur horni Portage
Ave. & Main st.
TTtanáskript: P. O. box 1361,
Telefón 423. Winnineg. Manitoba.
Dr. M. HALLDORSSON,
I’a.rlc Rlvei*, 2XT 3t>
Er að hitta á hverjum viðvikudegi f
Grafton, N. D., frá kl. 5—6 e. m.
ELDID VÍD GAS
Ef gasleiðsla er um götuna ðar leif
ir félagið pipurnar að götu línunr
ókeypis Tengir gaspipur við eldastó
sem keyptar hafa verið að því á
þess að setja nokkuð fyrirverkið.
GAS RANGE
ódýrar, hreinlegar, retíð til reiðu.
Allar tegundir, $8.00 og þar yfii
Komið og skoðið þœr,
Tlie Winnipeg Etectrie Slreet Railway Ce
GaaM_ úsildin
215 PoKaTiGjfl Avbnub.