Lögberg - 11.01.1906, Blaðsíða 2

2
LÖGBERG, FIMTUDAGINN n. JANÚAR 1906
Álmanak 1906
Almanak mitt fyrir árið 1906 er nú] út
komiö og veröur sent þessa dagana til út-
sólumanna víðsvegar út um bygðir fslend-
inga.
INNIHALD:
Tímatal—Myrkvar árið 1906 —Forna
tímatalið—Páskadagar—Sóltími-Til minn-
is um Island—Ártöl nokkurra merkisvið-
burða—Stærð úthafanna—Lengstur dagur.
Almanaksmánuðirnir.
Páll Briem. Með mynd. Eftir séra
Friðrik J. Bergmann.
Ralph Connor (Rev. C. W. Gordon).
Með mynd. Eftirséra Fr. J. Bergraann.
Mabel Mclsaac. Saga frá Nýja Skot-
landi. Eftir Magnús J, Bjarnason.
Safn til landnámssögu] fslendinga íVest-
nrheimi: Saga íslenzku nýlendunnar í bæn-
um Winnipeg: Hin fyrstu kirkjuþing—
Einar Hjörleífsson—Skemtanir— Samein-
ingin—Leifur hættir—Heimskringla byrj-
ar—Eggert Jóhannsson—íslendingar reisa
kirkju. Eftir séra Friðrik J. Bergmann.
Nelson lávarður. Eftir Hjört Leó.
Helztu viðburðir og mannalát meðal ís-
Jendinga í Vesturheimi.
Mynd af Akureyri, við Eyjafjörð.
Veröið sama og áöur:
25 cents.
Pöntunum sint strax. Peninga' skyldu
menn senda í Express-ávísan, póstávísan
eða frímerkjum.
Ólafur S. Thorgeirsson,
678 Slierbrooke St., Winnipeg.
Málmur á íslandi.
í síðustu ísafoldarblööum a!5
lieiman hefir hr. Arnór Árnason,
málmfræöingur, frá Chicago, sem
nú dvelur í Reykjavik, ritað grein
um málmvonir þær og hlutafélag
er stofnað hefir verið þar út af
málmfundinum í sumar. Með því
grein þessi er ljóst og laglega rit-
uö og um efni, sem Islendingum
hér mun vera ant um að heyra,
þeim er unna framtíð íslands,
birtum vér hér greinina eins og
hún kemur fyrir:
Fyrir nokkrum árum ritaði eg
grein í blað hér, þess efnis, að
mjög mikil líkindi væru til þess,
að ísland væri námaland; benti eg
á ýmsar sterkar líkur fyrir þv að
svo væri, meðal annars það, að
ísland lægi nákvæmlega á sama
breiddarstigi og þau lönd heims-
ins, er auðugust hafa reynst að
málmum, einkum gulli. Sjálfum
hafði mér borist á hendur steinar
og sandur frá ýmsum stöðum á
íslandi til rannsóknar. Þeir
reyndust þannig, að i þeim var
töluvert af málmum, bæði gulli,
silfri og kopar. Með því að
steinar þessir voru allir teknir of-
anjarðar og af handahófi, þóttist
eg fá enn sterkari vissu fyrir því,
að ísland væri inálm-námaland,
og hefir sú trú mín farið sívax-
andi siðan, enda hefi eg ávalt gert
mér far um að komast að sann-
leikanum í þessu efni.
Síðan á landnámstíð hafa ein-
stöku menn verið uppi meðal
þjóðar vorrar, er hafa haft ör-
ugga trú á framtið Islands, menn,
sem hefðu kosið að leggja lífið í
sölurnar fyrir ættjörðina, og elsk-
uðu þjóðirta og livert framfara-
spor er hún steig. Sannir íslend-
ingar hafa aldrei legið á liði sínu,
þegar um frelsi og réttindi lands-
manna hefir verið að tefla. Öld
fram af öld hafa þeásir menn
haldið hlífiskildi fyrir þjóð vorri
í baráttu lífsins. Með sinn óbif-
anlegri trú á framfarir og framtíð
íslands hefir þeim og tekist að
varðveita þá sönui trú meðal
landsins sönnu sona, fram að
þessum tíma. Þrátt fyrir ýmsar
landplágur, hafís og harðindi,
Vesturheims-flutninga og fl., hefir
tiúin á gamla ísland aukist og
margfaldast meðal landsmanna.
Og enn þótt megi missa frá sér
margan nýtan son,
viti menn að ísland á sér end-
urreisnar von.
kvað skáldið. Til allrar ham-
ingju er og þeim mönnum heldur
að fjölga á.síðari áratugum, er
hafa trú á framtíð íslands. Lands-
menn eru famir að skilja, hvað
framfarir eru.
Engum manni blandast nú hug-
ur um það, að eitt hið stórkost-
legasta og mikilsverðasta fram-
faraspor, er ísland gæti stigið,
væri það, ef hér fyndust auðugir
málmar. Það sem hefir hleypt
mest fram auðlegð og framförum
hverrar þjóðar á síðustu 100 ár-
um að minsta kosti ,eru námurn-
ar, hin jarðfólgnu auðæfi, sem
þær þjóðir, er fljótastar hafa ver-
ið að hugsa og framkvæma, eru
búnar að færa sér i nyt, svo sem
Vesturheimsmenn og Englend-
ingar .
Eru þá námur til á íslandi?
Eg held því afdráttarlaust fram
að svo sé, og sá tími kemur, að
hér verða opnaðar námur.
Veruleg gullöld ístands er að:
eins að byrja.
En til þess að auðið sé að koma
nokkru í framkvæmd á íslandi,
eins og annars staðar í heiminum,
þarf þjóðin að láta sér skiljast
það fvrst og fremst, að þegar um
verulega framkvæmd er að tefla,
ríður lífið á að vera samtaka.
I sundurlyndisjarðvegi þrífst
aldrei neitt til hlítar.
Eins og kunnugt er orðið um
land ált, er hér stofnað hlutafélag
cr nefnist Málmur. Það mun hafa
verið stofnsett vegna svo nefndr-
ar Eskihliðar-námu, eða vegna
málma þeirra, er þar hafa fundist
í jörðu. Félagið hefir sett sér lög
og er tekið til að selja hlutabréf.
Mér er að eins að nokkru leyti
kunnugt um fyrirkomulag þess og
áform, en mér hefir skilist, að það
hafi orðið fyrir mótspyrnu af
hendi einstakra manna. Flvernig
þeirri mótspyrnu er farið, varðar
minstu að mér finst.
Það sem hér varðar mestu, er
að koma verklegum framkvæmd-
um á stað, og þær eru í því fólgn-
ar sérstaklega, að borgarar höfuð-
staðarins og fólk hér í Reykjavík
yfir höfuð láti ekki dragast að
kaupa hlutabréfin.
Fyrir nokkrum dögum átti eg
tal við einn af forsprökkum
Málms. Hann sagði mér, að fé
væri enn ófengið svo mikið sem
þvrfti, og þjví væri ekki liægt að
taka til starfa.
Sú fjárhæð, er þarfnast til
rannsókna, hefði átt að vera feng-
in fyrir löngu, því svo lít eg á, að
því fé sem íslendingar verja til
rannsókna á landinu, sé vel varið.
Siðan eg kom til íslands, liefi
eg að eins fengið eitt lítið sýnis-1
liorn af sandi þeim, er upp úr bor-
unarholunum kom hér í sumar.
En ekki var sýnishorn þetta nægi-
legt til þess, að hægt væri að at-
huga nákvæmlega, hvað mikið
væri af hverjum málmi fyrir sig,
að öðru en gulli; það reyndist
vera kr. 144.50 í smálestinni(2000
pd.). En þessir málmar voru þar
cinnig: silfur, kopar, sink og alu-
minum. Brennisteinn var og nokk-
ur til muna í sandi þessum.
En úr því að þarna fundust
þessir 5 málmar, þ.á er mjög mikil
ástæða til að ímynda sér, að þar
geti jafnvel verið utn auðlegð að
tcfla, er lengra kemur niður.
F.nn má mýrin heita órannsök-
uð, eins og raunar landið alt.
Beztu vonir geri eg mér um
þessa Eskihlíðamámu, að eins að
félagið geti tekið til starfa sem
fyrst.
Undir landsmönnum sjálfum er
það auðvitað að mestu leyti kom-
ið, hvað bráðlega verður af fram-
kvæmdum í þessu efni; þaö er at-
orka þeirra og fé. sem þar þarf að
koma til.
Bráðum er útrunninn tíminn er
ætlaður var til að selja hér hluta-
bréf. Þeir sem enn eru því ekki
búnir að kaupa hluti, en hafa hug
á því, gerðu sjálfum sér og félag-
inu mesta greiða með því að
kaupa þá nú þegar, meðan þeir
eru fáanlegir.
Einstöku menn hefi eg heyrt
láta þá skoðun sína í ljósi, að ef
hér yrðu opnaðar námur, mundu
aðrar þjóðir flykkjast hingað í
svo stórum hópum, að tungu vorri
og þjóðemi mundi standa af þvi
hinn mesti háski, og það mundi
fara með landið
,,sem í skauti' sinu geymir
sögu vora og frægð.“
Nú segja surinir: Það er vita-
skuld mjög fallega lnigsað af ís-
lendingum, að vilja halda dauða-
haldi í tungu sina og þjóðerni; en
hvort það ætti, hvernig sem á
stendur, að sitja í fyrirrúmi fyrir
velliðan landsmanna og framtíð
Islands, það getur verið skoðunar
mál, segja þeir. En sleppum þvi.
Hitt segi eg, að eg fæ ekki séð, að
íslendingum væri nein hætta búin
af sliku fyrir þjóðerni og tungu;
því hingað mundu varla aðrir
koma—þótt auðug náma fyndist—
en málmnemar. En 'það eru ein-
mitt memiirnir, sem ísland þarf
hvað helzt á að lialda.
Hins vegar væri það dæmafár
klaufaskapur af þjóð og þingi, ef
útlendir auðmenn næðu nokkurri
fótfestu hér á landi sér i hag. Eg
ætla íslenzku þjóðina eða forkólfa
hennar ekki þá menn,að geta ekki
séð við slikum leka ineð þannig
orðuðum lögum, að útlendir auð-
kýfingar kæmust þar hvergi nærri.
Bvrji ekki félagið Málmur inn-
an skamms á rannsóknum, má
ganga að því vísu, að aðrar þjóð-
ir verði íslendingum hlutskarpari,
og væri tungu vorri og þjóðerni
þá ekki minni hætta búin.
Allir skilja, hvað fyrsta sporið í
slikum framförum er erfitt, sérT
staklega hér á Fróni.
Eg vil þvi að lokum minna Is-
lendinga á að gefa félaginu gaum
og láta ekkert aftra sér frá að
kaupa hluti, og sjá ekki eftir
nokkrum krónum, þar sem ef til
vill getur verið um miljónir að
tefla.
Kveðja.
frá skólabörnum við Árnesskóla í
Nýja íslandi til kennarans, Rósti
Chrisopherson, er henni var flutt
að skilnaði ásamt gull-armbandi,
er grafið var á fangamark hennar
og nafn skólans:
Með klökkum liuga hnýtum
þér helgan minniskrans,
og hugsun ljúf i Ijóði
er líf og skrautið hans.
Þó fátæklegur finnist hann,
oss fýsir þakkar orð
að færa þér, sem ólst oss upp
við andans neyzluborð.
Þú bentir oss á brautu,
sem björt er, Ijúf og milcl,
og unglingshjörttin hófstu
í hæð með þinni fylgd.
Þann veg vér kjósa viljum öll,
þú vort rnunt brautar Ijós,
og nær vér göngum götu þá
oss grær í spori rós.
Vér erttm smá og eigum
svo ofur fátt til gjalds,
en þakkarorð frá okkur
skal aldrei verða fals.
Vér trúum því að vilji vor
sé velþóknun hjá þeim,
sem lítur yfir orð og verk
og alt i þessum heim.
Og það er ósk vor allra
—þó okkar hverfir sýn—
ineð næsta vori nýju
vér njótum aftur þín,
er fuglinn syngur lífsins lag
og lifna blöð á grein,
og gróðrardropar drjúpa á blóm
og döggin vætir stein.
Sá guð er gaf þér Ijósið
er glæddi vora braut,
þér fylgi æfi alla,
og allri verji þraut.
Svo kveöjum við þig eitt og öll,
og okkar barna lund
þér óskar helgri hamingju
og heiðurs alla stund.
* * *
Enda þótt Ijóð þessi séu engin
fyrirmyndar skáldsmíð, þá eru
þau samt vingjarnleg viðleitni,
gerð fyrir barnanna hönd, til að
láta nefndum kennara í ljósi virð-
ingu og þakklæti fyrir kensluna,
og mega því vel sjást, enda eiga
börnin kennara þessum, að sögn,
mikið að þakka, þac sem hann
hefir einn.þeirra þriggja er stund-
að hafa kenslu þar á síðustu sex
missurum, borið gæfu til að laða
að sér hugi þeirra og láta lærdóm-
inn verða þeim að notum.—Ritstj.
-------o------
„The Montreal Witness".
Blaðið „The Montreal Witness“
er gefið út bæði sem dagblað og
vikublað, og flytur nýjustu og á-
reiðanlegustu fréttir hvaðanæfa.
Þess vegna hefir það getið sér
þann orðstir, að aldrei fari þaö
með neinar flugufréttir.
Ritstjórnargreinar í blaðinu eru
jafnan einarðlega ritaðar og laus-
ar við alla hálfvelgju, en þó um
kið sanngjarnar, og varla er þörf
á að taka það fraip, að ofstæki og
óþverra ritháttur á sér þar aldrei
stað.
Útgefendurnir heita John Dou-
gall & Son, Monlreal. Fyrst byrj-
aði blaðið að koma út 15. Desem-
ber 1845, °R hefir kaupendatala og
útbreiðsla blaðsins siðan farið
stöðugt vaxandi.
Auk þess gefa sömu mennirnir
út fróðlegt rit, sem heitir „Wórld
Wide Articles-1 og eru það merk-
ustu ritgerðir úr blöðum og tima-
ritum, prentaðar upp og gefnar út
í einni heild. Kostar það $1.50
um árið. Enn gefa þeir út
„Messenger Stories", kristileglar
sögur með myndum, er kosta 40
cent um árið.
Dagblaðið „Witness“ kostar $3
um árið en vikublaðið $1.
„Witness“ fylgir engum sér-
stökum pólitiskum flokki að máli.
XI, Paulson,
selur
Giftingaleyflsbréf
Chainbcrlain’s Cough Remcdy al*
gcrlcga skaðlaust.
Hver einasta móðir ætti að vita,
að Chamberlain’s Cough Remedy
er algerlega skaðlaust fyrir börnin
og hefir engin eiturefni inni að
halda. Selt hjá öllum kaup-
mönnum.
Skautar! Skautar,
handa drengjum, stúlkum og fullorönum til afnota
við hockey-leiki og aðrar skemtanir. Ekkert er
hentugri jólagjöf. Góðir skautar á 50C. Betri
skautar alt að $5,00.
Hockey sticks
handa drengjunum, á 20 og 25C. cents. Við
seljum hinar frægu Mic-Mac á 45 cents.
I
SLEÐAR! SLEÐAR!
Mjög mikið úrval
af sleðum á 25C.
og þar yfir.
Glenwright Bros.
Tel. 3380. 587 Notre Dame
Cor. Langside.
“EIMREIÐIN”
Fjölbreyttasta @g skemtilegasta
tlmaritiC á islenzku. RitgertSir, sög-
ur, kvseði myndir. Ver6 40c. hyert
hefti. Fæst hjá H. S. Bardal og S.
Bergmann.
The Northern Bank.
Utibúdeildin á horninu á Nena
St. og William Ave.
Rentur borgaöar af innlögum. Ávísanir
gefnar á Islandsbanka og víösvegar um
heim
Höfuðstöll $2,000,000.
Aöalskrifstofa í Winnipeg, »
TI1C [CANADIAN BANK
Of COMMERCE.
á horninu á Ross og Isabel
Höfuöstóll: $8,700,000.00.
VarasjöÖur: $3,500,000.00
i SPARISJÓÐSDEILDIN
Innlög $1.00 og þar yfir. Rentur
lagöar við höfuöst. á sex mán. fresti.
Víxlnr fást á Englandsbanka,
sem eru borganlegir á Islandi.
ADALSKRIFSTOFA f TORONTO.
Bankastjórl i Winnipeg er
o-----JOHN AIRD--------o
TI1E DON1INION BANK.
á horninu á Notre Dame og Nena St.
Alls konar bankastörf af hendi
leyst.
Ávisanir seldar á útlenda banka.
Sparisjóðsdeildin.
Sparisjöösdeildin tekur viö innlög-
um, frá $1.00 aö upphæð og þar yfir.
Rentur borgaöar tvisvar á árl, 1 Júní
og Desember.
Imperial bankofCanada
HöfuðstóII - - $3,500,000.00
Varasjóður - 3,500,000.00
Algengar rentur borgaðar af öllum
Innlögum. Avisanir seldar á bank-
ana á íslandl, útborganiegar 1 krön.
útibú 1 Winnipeg eru:
AÖalskrifstofan á horninu á Main st.
og Bannatyne Ave.
N. G. LESLIE, bankastj.
Norðurbæjar-delldin, á horninu á
Main st. og Selkirk ave.
F. P. JARVIS, bankastj.
Dr.M. HALLDORSSON,
PARK liIVER. N. D.
Er að hitta á hverjum miövikudegi
I Grafton, N.D., frá kl. 5—6 e.m.
CABINET-MYNDIR
$3.00 TYLFTIN,
til loka Desember
mánaðar hjá
GOODALL’S
6Í6'2 Main st. Cor. I.ogan ave.
ORKAR
morris piano
Tönninn og tilfinningin er fram-
leitt á hærra stig og meö meiri iist
heldur en ánokkru ööru. Þau eru
seld meC góðum kjörum og ábyrgst
um öákveðinn tíma.
Það ætti aö vera á hverju helmili.
S. L. BARROCLOUGH & CO.,
228 Portage ave., - Winnipeg.
Vörurnar fást lánaðar, og með
vægum borgunarskilmálum.
New York Furnishing House
Alls konar vörur, sem til hús-
búnaðar heyra.
Olíudúkur, linoleum, gólfdúk-
ar,, gólfmottur, jlaggatjöld, og
myndir, klukkur, lampar, borð,
I dúkar, rúmstæði, dýnur, rúmteppi,
: koddar, dinner sets, toilet sets,
þvottavindur og fleira. •
JOSEPH HEIM.
eigandi.
Tel. 2590. 247 Port agt *re
Dr. W. Clarence Morden,
Tannlæknir.
Cor. Logan ave og Main st.
620% Main st. - - ,’Phone 135.
Plate work og tennur dregnar úr
og fyltar fyrir sanngjarnt verð. —
Alt verk vel gert.
Thos. H. Johnson,
Islenzkur lögfræðingur og mála-
færslumaöur.
Skrifstofa:— Room 33 Canada Life
Block, suöaustur horni Portage
avenue og Main st.
Utanáskrif t:—P. O. Box 1364.
Telefón: 423. Winnipeg, Man.
4Hunib cftir
— þvi ad —
Eddu's BuQíinpapappir
heldur húsunum heitum* og varnar kulda. Skrífið eftir sýnishorn-
um og verðskrá til
TEES & PERSSE, L^d.
&.OENTS, WJNNIPEÖ.
r
Winnipeg Picture Frame Factory,

Búð: 495 Alexander ave.
Vinnustofa: 246 Isabel st.
’Phone: 2789.
Allar tegundir af myndarömmum búnar til. — Stækkum myndir.
Við þurfum umboðsmenn víðsvegar til að selja fyrir okkur.—
Heildsala og smásala.
P. Ceok, Eigandi.
t