Lögberg - 01.02.1906, Síða 6

LÖGBERG, FIMTUDAGINN i.
FEBRÚAR 1906.
MMW HMW HMHMWWMH WMMMI<HHWP WMMM WMM ffl W W MHMMMH
SVIKAMYLNAN
Skáldsaga eftxr
ARTHUR W. MARCHMONT.
XXXI. KAPITULI.
Andlát mikilmennis.
Þegar viö komum i ganginn úti fyrir herberg-
inu, þá sá eg grísku konuna faþa í öngvit; og þegar
inn í herbergiö kom, sáum við, aö Grant var korninn
fram úr rúminu, studdist upp við þaö og hljóöaöi
eins og hann stæði í logandi eldi. Arbuthnot læknir,
Mrs. Wellings og hjúkrunarkonan konitx inn um leið
og hjálpuöumst við að að koma honum upp í rúmið
aftur, þar sem hann lá veinandi og engdist sundur
og saman af kvölum.
„Morfínið, fljótt,“ sagði læknirinn. Og eftir
innspýtinguna dró Grant tvisvar eða þrisvar þungt
andann og varð síðan rólegur aftur.
„Hvernig stendur á þessu, herra læknir?“ spurði
eg í lágum hljóöum.
• „Þaö eru endalokin, Mr. Ormesby. Nú eru göt
íallin á iðrin.“
„Hvað lengi getur hann lifað hér eftit?“
„Ekki lengur en tvo eða þrjá klukkutitna i
lengsta lagi.“
Eg gekk fram og sendi Stuart í hasti til Pertt
eftir presti. Á meðan hafði Haidée náö sér, eða
raknað við, og sagði hún okkur hvað gerst hafði.
Ilún var ein hjá Grant og virtist hann vera eins ró-
legur og hann átti að sér að vera, en spratt alt i einu
ttpp með óþolandi kvölum, og luin hljóp fram til þess
að fá mannhjálp.
Þegar við konutm inn í herbergið aftur, haföi
Grant enn ekki fengið fulla meövitund eftir morfínið,
og lá hann þannig nær því tvo klukkutima. Þegar
ltann loks fékk fulla meðvitund byrjttðu kvalirnar á
ný og ætlaði þá læknirjnn aftur að gripa til morfíns-
ins, en Grant bannaði honum það.
„Eg get nú afborið kvalirnar,“ hvíslaði hann ró-
legur þó svitinn strevmdi niðtir af andliti hans, sem
öðru hvorti afskræmdist af kvöltsnum. „Kvalirnar
ertt betri en meðvitundarleysi, herra læknir.“ Siðan
nefndi hann ofur-lágt Plaidée á nafn og rétti henni
hendina. „Við skulum ckki skilja fyr en við megunt
til,“ sagði hann karlmannlega og brosti.
Hún beygði sig niður og kysti hann, og svo kraup
hún niður við rúmið og lagði liöfttðið ;t koddann hja
honttm.
„Berðu þig vel, Haidée, berðu þig vel, elskan
mín góða,“ hvislaði hann.
„Það er hægt að kalla til mín, eg get ekkert gagn
gert,“ hvíslaði læknirinn og gaf hjúkrunarkonttnni
bending unt að fara frá rúminu. •
Grant tók eftir bendinguni og rétti hjúkrunar-
konunni hendina .
„Þú hefir verið mér góð, og svo þolinmóð!“
sagði hann. „Og þú, herra læknir; hvernig ætti cg
nógsamlega að þakka ykkur?“
Við þetta ætlaði Edna að bresta í grát, um leið
og hún féll á kné við rúmstokkinn, og gekk eg því til
hetinar og stóð við hliðina á henni.
Grant rétti Haidée aftur hcndina og hvíslaði að
henni nýjum huggunarorðttm. Hina hendina lagði
liann á höfttðið á Ednu, og á andliti hans hvildi stöð-
ugt bros, nema þegar hann fékk svo sárar kvala-
kviður, að ltann þoldi ekki við.
Það var átakanleg reynslustund, og satt að segja
varð eg feginn þegar mér var sagt, að Stuart væri
Jcominn heiin aftur frá Peru.
Þegar eg kom aftur inn til Grants, leit ltann til
inín og brosti.
„Nú á eg skamt eftir, Mervyn ntinn góður,“
sagði hann í veikum rórn þegar eg kom að rúminu.
„Presturinn frá sendiherrasetrinu er kominn.
Viltu ekki láta hann koma inn til þtn?“
„Þú ert æfinlega svo hugsunarsamur, vinttr
minn. Láttu hann koma inn.“
Eg sótti prestinn, og þegar ltinu andlega borð-
haldi og fögru og áhrifamiklu bænagjörð var lokið,
þá tók eg eftir þvi, að ntinn kæri vinur var að fram
kominn.
Þegar presturinn var farinn, nefndi Grant nafn
mitt ofur-lágt.
„Vertu sæll, vinur minn,“ hvislaði hann. „Þu
minnist alls, sem eg báð þig ?“
„Erfðaskráin er fullgerð. Viltu skrifa undir
hana?“
„Eg er nú ekki maður til þess. . Það,er óklárað
•'* margt fleira. En þið Edna komið því í I
•,'kur bæði.“
„Eg tók snöggvast í hönd hans, og í síðasta
sinni leit hann til mín, brosandi, karlmannlegur, ör-
uggur, og sagði:
„Mér líður vel, vinur minn.“
Eg gat ekki tára bundist og sneri mér því undan.
Næst kvaddi hann Mrs. Wellings; síðan kysti
hann Ednu og bað hana að hugga sig við það, að við
hefðum náð saman; en hún kom engu orði upp fyrir
gráti.,
Síðast vék hann sér að Plaidée, dró hana að sér
og kysti hana brosandi til þess að hughreysta hana.
Að því búnu hallaði hann sér aftur á bak og dró
þungt andann, því að þessi síðasta áreynsla kostaði
það sem eftir var af lífskröftum hans.
Og þannig leið hann í burtu frá okkur: síöasta
augnatillitið til Plaidée, siðasta brosið helgað henni
og síðasta hreyfingin.
Eg sá umskiftin og benti því lækninum að koma.
Eftir að hann hafði skoðað vin minn litla stund dró
hann rekkjuvoðina upp yfir andlit hans til merkis um,
,tð liann væri skilinn við.
Eg reisti Ednu á fætur og leiddi hana fram úr
hérberginu, en gaf lækninum bendingu um að gæta
grísku kopunnar. Hún mátti heita meðvitundarlaus,
og þegar læknirinn lirærði við henni þá stóö hún fá-
ein augnablik hreyfingarlaus og einblíndi á líkið í
rúminti.
Að því búntt rak hún upp ógurlegt vein, svifti
voðinni ofan af likinu, kallaði á elskhuga sinn með
nafni, þfýsti hverjum kossinum af öðrum á enni hans
og kaldar varirnar og jós tit ást sinni í átakanlega
sterkum og hjartnæmum orðunt.
Hún gat ekki trúað því, að hann væri dáinn,
heldur stóð á því, að við værttrn að reyna að svifta
hana honum á þennan hátt.
Loks áttaði hún sig þó, stökk á fætur, fórnaði
höndum, stóð á öndinni, barði sig alla utan, starði
nteð hálfbrostnum augum á elskhuga sinn, rak upp
átakanlegt vein og féll þversum ofan á likið—örend.
XXXII. KAPITULI.
Sögulok.
Nálægt átján mánuðum eftir lát vinar ntins veittu
farþegar á brezku gufuskipi, sem var á leiðinni til
Konstantinópel eftirtekt einkennilegasta skipi, sem
nokkurn tíma hefir á floti sézt. Það var gufuskip,
sem skreið með hægri ferð niður eftir Bosfórtts.
Augsýnilega var það tyrkneskt, meðal "annars bar
flaggið vott unt slíkt. En hvað gat skipið haft innan-
borðs ?
Þaö var gert ofan yfir því nær alt þilfarið og
borðstokkarnir hækkaðir. Og nteð því yfirbvgging-
in öll var úr óhefluðum borðvið þa líktist skipið engu
fremttr en stórum vörukassa. Að eins tveir menn sá-
ust unt borð, og ekkcrt hljóð barst frá skipintt nema
skvampið í skrúfunni. Það lá viö að þetta væri
dráugalegt.
„Þetta er undarlegt skip, Mervyn,“ sagði Edna,
sern stóð við hlið mér á þilfari brezka skipsins.
„Hvaða skip skyldi það vera?“
„Eg liefði helzt getið þess til, að það væri hlað-
ið villidýrum; en væri svo, þá mundum við hevra
einhverja háreisti innanborðs. Attk jæss sækja menn
ekki villidýr til T}tklands.“
„Kannske ekki ferfætt,“ svaraði Edna og ypti
öxlum. „Eg þýst við þessu fylgi einhver ógurlegur
lcyndardómur. • Við skulum spyrja skipstjórann.
Hann bar að rétt í þessu, og spurðum við hann
því.
„Eg veit það ekki með vissu, Mrs. Ormesby,“
svaraði hann; „og eg er hræddur unt eg geti ekki
getið hins rétta til um það. Það er venjulega tor-
velt að ráöa tyrkneskar gátur. En líkur eru til þess,
að hér sé um einhvern tyrkneskan ósóma að ræða.
Ef til vil er skipið hlaðið einhverjunt ógæfusömum
vesalingum, sem soldáni eða pösjum hans þykir betra
að losast við; Armeníumenn, Gyðingar eða ein-
hverjir aðrir, sem þeir vilja síður láta slátra opinber-
lega og ætla að láta morka lífið úr í Yemen."
„Vesalingarnir,“ sagði Edna með viðkvæmni.
„Eg skal segja ykkur hvað það gæti verið. Þið
munið eftir eldinum í Yildis Kíosk fyrir rúmu ári
síðan ?“
Við sögðum svo vera og litum hvort til annars.
„Það hefir eitíhver rannsókn staðið yfir út af
þeim eldi, hefi eg heyrt. Mig skyldi ekkert undra þó
þeir, sem þar reyndust sel r, væru um borð í þessu
draugalega skipi. Eins og það annars sé glæpur að
gera itppreist gegn tyrknesku stjórninni.“ Og hann
ypti öxlunt og gekk frá okkttr.
„Heldurðu það geti verið, Mervyn?“ spurði
Edna. |
„Alt getur verið á Tyrklandi. En við fáum að *
vita hið sanna bráðum,“ sagði eg; og tilgáta skip-
stjórans reyndist rétt. „Líttu við, Edna. Þarna er
Sel,“ sagði eg litlu síðar og benti til eyjarinnar á
hægri hönd.
„Aumingja Cýrus,“ sagði hún í lágum hljóðum
og stundi þungan eftir að hafa nokkura stund staðið
þegjandi og horft til eyjarinnar. „Þú stendur ekki
lengur við i þessu óttalega plássi en bráðnauösynlegt
et fyrir þig, Mervyn, viltu lofa mér því. Það þyrmir
yfir mig þegar eg hugsa til hinna óttalegu tírna og
viðburða hér. Eg vildi næstum, að eg hefði ekki
komið—en svo gat eg heldur ekki orðið eftir,“ bætti
hún við og smeygði hendinni í handarkrika minn.
„Tveir dagar, eða þrír í mesta lagi, nægja mér
til að koma öllu í verk. Það er ekki nema form sem
þarf að fullnægja.“ Það var auðvitað ýmislegt, sem
færa þurfti í lag í tilefni af því, að hætt var við öll
fyrirtæki okkar Grants.
Aö Grant látnum var ómögulegt að fá Ednu til
að dvelja lengur á Tyrklandi en óhjákvæmilegt var;
og með því ekki var við það komandi, að eg yrði þar
eftir án hennar, þá bjó eg Um alt í mesta hasti og
hljóp frá flestu ókláruðu í höndum þáverandi skrifara
tnins.
Þrátt fyrir óánægju soldáns við mig síðast þegar
hann talaði við mig, eins og frá er skýrt hér að fram-
án, þá reyndi hann aftur að fá mig til að halda áfram
fyrirtækjuni okkar Grants undir tyrkneskri stjórn og
hét mér allri þeirri hjálp, sem hann gæti í té látið. En
eg gat ekki fengið mig til þess þegar Grant var úr
sögunni. Eg vissi einnig, aö án dugnaðar hans og
fyrirhyggju og undir tyrkneskri stjórn með öllum
þeirn ódugnaði og spillingu, setn henni fylgja, mátti
ganga að því ógruflandi, að alt mundi mishepnast.
Eg hafnaði því tilboði soldáns, og áður'en heil vika
var liðin frá dauða vinar míns höfðum við yfirgefið
Tyrkland, og var ásetningur minn að hverfa þangað
aftur til þess að konta öllu í lag ttndir eins og eg
hefði kontið Ednu og Mrs. Wellings slysalaust til
Nevv York.
En það breyttist nú samt, og var það veiklun
Ednu að kenna, eða svo sagði hún. Hún sagðist vera
svo hrædd, eftir alt sem á undan var gengið og hún
varð að reyna, að hún gæti ekki til þess hugsað aö
sjá á eftir mér til Tyrklatids aftur; og þó hún sýndist
alls ckki veikluleg, þá lét eg orðalaust tilleiöast að
lofa henni að ráða. Hún harntaði bróður sinn ntikið,
en æskan er léttlynd og ástin er söm við sig; og æsk-
an og ástin og timinn hjálpaðist til að httgga liana og
mig. Og svo giftumst við svo lítið bar á og viðhafn-
arlaust.
Eftir hjónavígsluna dvöldum við á Englandi
nokkura mánuði, og iægar eg ekki gat lengur hjá því
kornist að bregða mér til Tyrklands, þá fórum við
þangað bæði.
Gömlu stöðvarnar vfðu upp að vissu leyti gömlu
sárin þó við liéldum þau væru gróin, en svo var þá
ltka annað, sem úr því bætti. Að vísu lét Grant vin-
ttr okkar þar lífið, en þar var líka ástarþrá okkar full-
nægt, og enginn maður er þannig gcrðitr, að hann
ekki finni nautn í slíkum endurminningum.
Eg hraðaði mér að öllu. Og svo leitaði eg uppi
alla þá, sem okkur höfðu að einhverju leyti hjálpað—
Ibrahim gamla og dótturdóttur lians, manninn sem
hjálpaði mér til að sleppa úr húsi Marabúks pasja og
jafnvel Stefán. Öll svik hans gleymdust við hjálp
þá, sem hattn veitti mér við aö leita Ednu — og öllum
þeim sýndi eg áþreifanlegan þakklætisvott.
Þegar öllu var lokið og við vorum ferðbúin, þá
helguðum við nokkura klukkutima einu. sem enn var
ógert—að heimsækja leiði Grants.
Þótt sár Ednu ættu að heita gróin, þá tóku þau
til að blæða nú þegar vi'ð stóðum hjá leiði vinarins og
bróðurins í skjóli við kýprusviðinn í einu horni graf-
tcitsins.
Bletturinn var merktur með stórum skrautlaus-
um minnisvarða, ferstrendum og jöfnum á alla vega.
Hann benti átakanlega á styrkleik og staðfestu manns-
ins, sem lét lifið í þjónustu lands þess, sem ekki hafði
sýnt honum neitt annað en svik.
Kvöldskuggarnir voru óöunt að færast yfir Stam-
búl; bænahússturnarnir sáust óljósar, litur vatnsins í
Bosfórus og Gullhorni varð dekkri og dekkri og
drungalegt rökkur lagðist yfir landið. „Islam er að
sofa úr sér þrekið.“ Ósjálfrátt komu orð þessi upp í
huga mér og jafnframt þeint endurntinningin um
óhappanóttina minnisstæðu, þegar Grant talaði þau.
Nóttina þegar hann fyrst flæktist í svikanetinu sem
fyrir honum var gylt með sætleik ástarinnar og dró
hann til dauða.
Það sem hann þráði var að hlynna að vellíðan og
frelsi þar sem óstjórn og kúguti grúfðu yfir; að létta
af fólkinu þjökuðu hæli landstjórans; að starfa að
því, að allir bæru hæfilegt úr býtum af vinnu sinni;
að allir fengju sem bezt og mest að njóta hæfileika
sinna, sem þeim voru gefnir, til gagns þeim sjálfum
og mannfélaginu; að kostir landsins, sem guð hafðí
gert mennina herra yfir, ekki lægju ónotaðir.
Aldrei hefir nokkur maður sett sér göfugra tak-
mark, og aldrei hefir neinn verið betur til þess fallina
að gegna þeirri göfugu köllun—en Cýrus Grant.
En þó mishepnaðist honum það, ,og þó lét hann
lífið fyrir það. Meira verður ekki af neinum krafist.
Og allur ávöxturinn, alt, sem nú var eftir sýnilegt af
starfinu og starfsmanninum var þessi ferstrendi,
skrautlausi steinn yfir leifum hans og konunnar, sem
óafvitandi gegn um ást þeirra hvors til annars var
notuð honum til falls.
Steinn með þessari einföldu áletrun:
Hér hvílir __
CÝRUS DRNNISON GRANT,
Bandarík jab 0 rgari,
$em myrtur var á svikafullan hátt, A
og
HAIDÉE PATRAS,
grísk kona.
Bndir.
o-
pakkarávarp.
Þegar eg veiktist i haust hér í
Gardar-bygð, fjarri öllum mínum
nánustu ættmönnum, þá var mér
auðsýnd dærnafá hjálp og hjúkrun
af fólkinu hér á Gardar. Það
væri of langt að nefna hér alla
þá, sem í þessum erfiðti kringum-
stæðum mínum réttu mér hjálpar-
ltönd. Meðal þeirra mörgu, sem
svo vel hjálpuðu mér, voru þær
Mrs. J. G. Davíðsson, Mrs. Anna
Mýrdal, Miss Þorbjörg Dalntann,
Mrs. Margrét Árnason, Mrs. Sig-
ríður Hall, og Mrs. Guðrún IJtor-
arinson, sem allar gengust fyrir
því, að safna peninga-samskotum
til að borga með hina miklu lækn-
ishjálp, sem veikindi mín höfðu í
för með sér. Líka gaf kvenfélag-
ið, hér á Gardar, mér tiu dollars;
og Mrs. Kristín Eirikson að Iíall-
son, N. D., sendi ntér þ.rjá doll-
ars. Og síðast en ekki sízt vil eg
gcta þess, að ®g var í húsi þeirra
Mr. og Mrs. H. Ármanns meðan
eg lá veik. Þessi góðu hjón og
börn þeirra hlyntu að mér af allri
alúð og reyndust ntér sannir vinir
í öllu.
Eg get ekki lýst því með orð-
um, hvað eg er þakklát þessu
góða fólki og öllum þeim mörgu,
sent glöddu ntig 0g hjálpuðu á
ýmsan hátt, á nteðan eg var veik.
Ett eg- bið af hjarta guð að launa
þeint öllum af ríkdómi sinnar náð-
ar, þegar þeim mest á liggur.
Gardar, N.D., 20. Jan. 1906.
. .Helga Magnúsdóttir.
Tungan segir til.
Litlu börnin geta ekki skýrt
glögglega frá því, sern að þeim
gengur. Þegar tungan í barninu
er hvít eða þakin gulleitri skán,
sérstaklega kring um tunguræt-
urnar, þá er það ljóst merki ttnt
ntagaveiki, kvefþyngsli eða liita-
sótt. Baby’s Own Tablets lækna
bæði fljótt og vel þenna og ýmsa
smærri sjúkdóma, sem þjá börnin
og unglingana. Þær eru eins gott
nteðal handa nýfæddum bömum
eins og stálpuðum. öldungis ó-
saknæmar og gera aldrei mein.
Mrs. C. F. Kerr, Elgin, Ont., seg-
ir: „Baby’s Own Tablets eru
bezta meðalið, sem eg hefi fengið
við rnaga og iðra sjúkdómum og
til þess að eyða ormum. Eg get
ekki án þess verið að hafa þessar
Tablets í húsinu.“ Seldar hjá öll-
um lyfsölum, eða sendar með
pósti, fyrir 250. askjan, ef skrifað
er til „The Dr. Wiliams’ Medicine
Co., Brockville, Ont.“
—— s
lliiÍakbMMMk