Lögberg - 12.07.1906, Blaðsíða 6

6
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 12. JULÍ 1906
GULLEYJAN
skáldsaga eftir
ROBERT LOUIS STEVENSON.
Hallandi lá frá víkurbotninum upp að hellis-
mynninu. Efst í þeirri brekku mætti friðdómarinn
okkur. Hann var viðmótsþýður við mig og sagði
ekkert orð um brottför mína, hvorki lof eða last. En
af hínni hæversku kveðju Silfra lá honum við að
roðna.
„Jón Silfri,“ mælti hann, „þú ert fágætur þorp-
ari og svikari — svikari, sem varla á.tt þinn líka,
heyrirðu það! Eg hefi samt verið beðinn um að
lögsækja þig ekkí. Af því að sú beiðni kom frá
mönnum, sem eg met mikils, ætla eg að taka hana til
greina. En dauðu mennirnir hanga við háls þinn,
þyngri en nokkrir mylnusteinar, eins fyrir því.“
„Eg þakka vinsamleg orð þín!“ svaraði Silfri,
og sýndi friðdómaranum nýjan kurteisisvott, með
kveðjumerki sjómanna.
„Dirfist þú að þakka mér fyrir þetta?“ hrópaði
friðdómarinn. „Sérðu ekki, að þetta er beinlínis brot
á skyldurækni minni. Sneypstu burtu og skammastu
þín!“
Að því búnu fórum við allir inn í hellirinn. Það
var allgóð vistarvera, og dálítið bergvatn innan til í
henni, það var stöðuvatnspollur, en vatnið kalt og
hressandi, eins og bergvatn er vant að vera, og vaxið
þéttum burknum alt í kring. Annars var hellisgólf-
ið þakið sandi. Framan við líflegan eld, sem þat var
kyntur, lá Smollett kafteinn, en inn f oðru horninu
aö innan verðu sá eg. þó óljóst væri, bak við eldinn,
sem brann fyrir framan, ferhyrninga, marghyrninga
og háar súlur hrúgaðar upp úr gullpeningum og ó-
myntuðum gullstöngum. Þar sá eg fyrst fjársjóðu
Flints sjóræningja, sem við höfðum farið jafn langa
leið að leita að og finna,—fjársjóðuna, sem höfðu nú
að síðustu kostað líf seytján manna af skipshöfninni
á Hispaniola. Hve mörg mannslíf höfðu farist við að
afla þeirra i fyrstu, hve mörgum skipum hafði verið
sökt á mararbotn, með hraustum og dugandi sjó-
mönnum á, hve mörgurp fallbyssuskotum hafði verið
skotið, hve miklar þjáningar, sorg, svívirðingar, lýgi
og grimd þetta hafði kostað, var enginn maður að
líkindum fær um að skýra frá. Samt sem áður voru
enn þrír menn á eynni, — Silfri, gamli Morgan og
Ben Gunn, sem hver um sig höfðu verið hluthafar 1
þessum glæpaverkum, sem sérhver þeirra hafði á-
rangurslaust vænst eftir, að fá iðgjöld fyrir af fé
þessu.
„Komdu hingað til min, Jim,“ sagði kafteinninn.
„Þú ert góður fyrir þinn hatt, Jim, en eg býst ekki
við því, að við leggjum upp í aðra sjóferð báðir sam-
an. Þú ert of mikið hamingjubarn til að eiga sam-
leið með mér aftur. Ert þú þarna, Jón Silfri?
Hvernig stendur á því að þú ert kominn hingað “
„Eg er hér kominn, til að gegna skyldu minni,
herra minn,‘’ svaraði Jón.
„Einmitt það,“ svaraði Smollett. Meira sagði
hann ekki.
Það var ánægjulegur aftanverður, sem eg sat að
þetta kveld, ásamt vinum mínum, öllum kátum og á-
nægðum, og ekki var saltaða geitakjötið hans Ben
Gunns ólystugt heldur, , með því líka við höfðum
ýmsa gómsæta rétti frá Hispaniola, til að gæða okkur
á í tilbót, að óglevmdri flösku af góðu víni. Silfri
snæddi með okkur. Hann sat í skugganum, þar sem
lítið'bar á, en hann tók vel til matar síns eigi að síð-
tir, og það stóð ekki á honum til að gera okkur allan
þann greiöa, ef á þurfti að halda, sem við óskuðum
eftir. Hann tók og þátt í gleði okkar með sömu
kurteisinni og þægilega viðmótinu, sem hann sýndi
alla leið til eyjarinnar, áður en uppþotið skeði.
XXXIV. KAPITULI.
V ertíðarlok.
Morguninn eftir tókum við snemma til verka,
því það, að flytja þenna gullhaug fyrst nærri mil t
vegar niður að ströndinni, og síðan þrjör mílur sjá.v-
ar út í Flispaniola, var eigi fljótlegt verk fyrir jafn-
fáa menn og við vorum. Sjóræningjarnir þrír, s:m
enn voru eftir á eynni, gerðu okkur lítinn tálma.
Einn varðmaður á hæðinni ofan við hellirinn, nægði
til þess að sjá við áhlaupi af þeirra hálfu, o«g þar að
auki bjuggumst við ekki við því, að þeir væru lik-
legir til að hefja neinar róstur eftir alt, sem á undan
var gengið.
Við gengum þvi að verkinu vel og rösklega.
Grey og Ben Gunn ferjuðu gullð út í skipið, en \tð
hinir bárum það til strandar. Það var fullkomin
bvrði fyrir fullorðinn mann að bera tvær af guU-
stöngunum i reipi niður í fjöruna. Eg bar ekkert af
fénu, því eg hafði nóg að gera í hellinum, viö að
skilja myntaða gullið frá hinu, og láta það í tónia
brauðpoka.
Myntsafnið var hið fjölbreytilegasta. Pening-
arnir, sem eg fann í kistu Bil.þy Bones á Benboga,
voru dálítið sýnishorn af þvt. En bæði var fjárupp-
hæð þessi mörg hundruð sinnum meiri, og myntirnar
fjölbr'eyttari. svo að eg held eg hafi sjaldan gert
skemtilegra verk, en að myntgreina þessi auðæfi.
Enskir, franskir, spanskir, portúgalskir, ítalskir og
tyrkneskir gullpeningar voru þar, og mér er nær að
halda, að þar hafi mátt finna myntir með andliti
hvers einasta konungs og keisara í allri Evrópu, að
minsta kosti síðustu hundrað árin næst á undan. Sjá
má,tti þar og einkennilega Austurlanda peninga með
mjög furðulegum myndum. Var gat á sumum, eins
og hefði átt.að l^era þ.á um hálsinn til skrauts, en aðr-
ir voru ferhyrntir. í fám orðum sagt, voru myntir af
allri stærð, og alla vega i lögun i^þessari gullhrúgu;
og þá var eigi heldur samsafn þetta lítið að vöxtun-
um. Mér sýndust myntirnar óteljandi, og fjöldinn
af þeim líkaatar haustföllnum blöðum margra eika
úti í þéttum skógi; og eg segi það satt, að það var
bakraun, að lúta við að aðskilja þenna fjölda, og eg
varð fingrasár að kveldinu eftir verkið.
Og þetta var margra daga verk. Miklu fé hafði
verið komið út í Hispaniola á hverjum degi að kveldi,
en drjúgt var það, sem hrúgað var saman af gullinu
í lielli Ben Gunns. Allan tímann, sem við vorum að
flytja gullið út á skipið, urðum við ekkert varir við
sjóræningjana þrjá, sem undan komust.
Það var ekki fyr en fjórða eða fimta kveldið,
sem við dvöldum þarna á eynni, að eg og læknirinn
vorum að reika fram og aftur um hæðirnar umhverfis
hellirinn, nokkru eftir sólsetur, að við heyrðum óm af
hrópi og sönglist all langt í burtu.
„Þetta hljóta að vera sjóræningjarnir," hrópaði
læknirinn.
„Já, og allir druknir, herra,“ skaut Silfri inn í,
því hann var með okkur.
Eg gleymdi að geta þess, að Silfri hafði verið
látinn ráða sér algerlega eftir að við komum í hellir-
inn. Hann var nú jafn þjónustusamur, kurteis og
viðmótsgóður og vandi hans var, áður en öeirðirnar
hófust. Mér fanst mjög til um það, hve vel hann
bar öll þau vonbrigði, sem fyrir hann komu í þessari
ferð, og auðséð var það, að hann reyndi það sem
honum var auðið að koma sér í mjúkinn hjá yfir-
mönnunum. En það gekk ekki greiðlega, þeir höfðu
allir mestu skömm á honum; Ben Gunn aftur á móti
bar enn þá óttablandna virðingu fyrir gamía undir-
stýrimanninum, og sjálfum mér var meinlítið til
Silfra, því hann hafði gert mér töluverðan greiða,
þegar á alt var litið, enda þótt honum hefði stumdum
legið við að stytta mér stundir, eins og t. a. m. flest
benti til rétt áður en að sjóræningjarnir komust að
raun um, að fjárfyTgsni Flints hafði vertð rænt.
Það var því í fullu samræmi við óbeitina, sem yfir-
mennirnir höfðu á honum, að læknirinn svaraði síð-
ustu orðum hans stutt og þurlega.
„Þeir eru drukknir-eða óðir,“ sagði Livesey.
„Það er víst nærri sanni/ ‘svaraði Silfri; „og
má okkur vist á sama standa, hvort er.“
„Hvernig dirf stu að jafna áliti þínu við mitt,
eða nokkurs heiðarlegs manns,“ mælti læknirinn með
miklum þ>jósti, „og þó að þér þyki það ef til vill und-
arlegt, er eg alls ekki á sömu skoðun. Eg skal því
geta þess, að ef eg vissi, að mennirnir væru óðir
orðnir, t. a. m. af hitasóttinni, sem eg veit að sumir
þeirra hafa, mundi eg fara héðan, þrátt fyrir það, þó
líf mitt yrði í hættu, og reyna að lina þrautir þeirra
með kunnáttu minni." ,
„Eg verð að biðja þig auðmjúklega fyrirgefn-
ingar,“ svaraði Silfri, „þó eg segi, að þú geriðir mjög
rangt, ef þú tækist það á hendur. Þú mundir stofna
.lífi þínu í hættu, og það er meira virði en líf þeirra.
Eins og þú veizt, er eg nú ykkar megin með lífi og
sál, og mér þætti því mjög sárt að vita til þess, ef ó
þarfa skarð kæmi í hóp okkar. En eg þekki sjóræn-
ingjana, þeim skyldi enginn treysta, þeir geta ekki
staðið við orð sín, jafnvel þó þeir vildu sjálfir, enda
treysta þeir engum.“
„Einmitt það,“ svaraði læknirinn, „en eg efast
um að þú eigir hægra með að standa við orð þín held-
ur en þeir.“
Þetta var með því síðasta, sem við heyrðum til
sjóræningjanna. Að eins einu sinni eftir það heyrð-
um við skot langt í burtu, og bjuggumst þá við, að
þeir væru á veiðum.
Skömmu síðar ráðguðumst við um það, hvað ætti
að gera við sjóræningjana. Urðu þau úrslit á ráða-
gerðinni, að við mættum til að skiija þá eftir á eynni.
og er mér óhætt að segja, að Ben Gunn var glaður
við þau málalok. Og Grey latti þess ekki heldur.
Við skildu meftir nægar birgðir af skotfærum og
nokkttð af byssum, sömuleiðis drjúgan skerf af salt-
aða geitketinu, sem Ben Gunn hafði dregið að sér í
Silfra í land á skipsbátnum, þremur klukkustundum
áður en við komum. En hann kvaðst hafa gert þaó'
eingöngu til þess a ðsjá lífi okkar allra borgið, sem
tvimælalaust hefðu verið í stöðugri hættu, meöan sá
maSur var okkur samskipa. En ekki var alt þar með
hellirinn. Meðöl létum við þar eftir og ýmsar fleiri, búið. Jón gamli hafði ekki farið á stað tómhentur.
nauðsynjar, áhöld, klæði, segl, 1 rcipi, og læknirinn
lagði síðast til nokkur pttnd af tóbaki, handa þessuni
einstæðingum.
Mátti s.vo heita, að þetta væri hér um bil það
síðasta, sem við sýsluðum á eynni. Við höfðum áður
flutt alt gullið út á skipiö, vatn og það af vistum, er
við bjuggumst við að þurfa á að halda, og loksins
léttum við atkerum, einn morgun í mjög góðu veðri
og sigldum á stað út úr Geitavíkinni, með sama fán-
ann drcginn á hún, sem við höfðum barist undir i
bjálkahúsinu forðum daga.
S'jóræningjaþrenningin hlýtur að hafa veitt okk-
ur meiri eftirtekt, en við bjuggumst við, enda urðum
við þess varir síðar, því að þegar við vorum að sigla
út úr sundsmynninu og þurftum dýpisins vegna að
fara þétt með fram landi sunnan megin, sá,um við þá
alla þrjá liggjandi á hnjánttm á dálítilli sandöldu,
rétt við sjávarmál, og réttu þeir út hendurnar til
okkar friðmælandi. Okkur tók víst alla sárt að sjá
þá þarna og yfirgefa þá í auðninni í miðju úthafinu,
en jafn fáliðaðir og við vorum, þorðum við ekki að
eiga á hættu nýja uppreist. Og þó við hefðum tekið
þá með okkur, .lá ekki annað fyrir þeim en henging
heima á Englandi, og því lítil velgerð í að flytja þá
þangað. Læknirinn kallaði til þeirra, og sagði þeim
til vistaforðans, sem við hefðum skilið eftir handa
þeim. En þeir héldu áfram að hrópa til okkar. Þeir
kölluðu upp nafn hvers og eins, sem var á skipinu, og
báðtt okkur í nafni allra góðra vætta að vera misk-
unnsamir, og skilja sig ekki eftir, til að deyja á þess-
um ömurlega eyðistað.
En þegar þeir sáu, að skipið hélt áfram leið sína,
og tók að fjarlægjast tangann, sem þeir biðu á, spratt
einn þeirra á fætur — eg vissi aldrei hver þefrra það
var — rak upp íiátt gaul, brá byssunni upp að vang-
anum og sendi kúlu á eftir okkur. Þaut hún rétt við
eyrað á Silfra og í gegn um stórseglið, án þess þó að
gera nokkrum mein..
Beygðum við okkur þá niður, og létum öldu-
stokkana hlífa okkur fyrir skothríðinni, ef þeir skyldu
halda áfram, og þegar eg leit upp næst, voru sjóræn-
ingjarnir horfnir af sandöldunni, sem nú var orðin
lítt sjáanleg sakir fjarlægðarinnar.
Þannig skildum við við Gulleyna, og laust fyrir
hádegi voru hæstu hnúkarnir á þessari óhappaey að
hverfa sjónum. Mér var það mikið gleðiefni, og eg
býst við flestum innanborðs á Hispaniola.
Við vorum svo il!a liðaðir, að hver einasti maður
á skipinu varð að taka á því, sem hann hafði til —
að kafteininum einum undan sktldum. Hann var enn.
eigi fær um að gera neitt, enda þótt hann væri á
góðum batavegi. Var búið um hann aftur við stýri,
og sagði hann þaðan fyrir um stjórn skipsins.
Við stefndum þegar til næstu hafnar á Suður-
Ameríku, því að við þorðum ekki að leggja heimleið-
is jafn langa leið, með ekki betri liðskost en við höfð-
um, enda varð full erfitt fyrir okkur að komast til
þeirrar hafnar, því að við fengum hvöss veður og ó-
hagstæð..*
Það var um só.lsetursskeið, sem við komumst til
Ameríku, og sigklum inn í mjóa vik, sem skarst inn sem æt]agt ef til a6 hefjist f nægta blaSi_ er eftir
milli tveggja skógi vaxinna hæða. Strax og við kom-1 ,, . . , ... ...
0 ... , & alkunnan enskan skaldsagnahofund, Arthur W.
um þangað, þyrptist að okkur fjöldi bata fullir af
Hann hafði án þess, að nokkur yrði þess var, brot-
ist inn í lestarrúmið og haft brott með sér einrr gull-
peningapokann, á að gizka þrjú hundruð punda virði,
til þess að hafa eitthvað við að styðjast i elli sinni.
Mér er nær að halda að við höfum allir verið
hæst ánægðir með að losna við hann svona auðveld-
lega.
Til þess að fara stutt yfir sögu, fengum við okk-
ur nægilega marga háseta, til að sigla Hispaniola
heimleiðis, og komumst farsællega til Bristol, rétt um
það leyti, sem Mr. Blandly var að búa sig á stað til
að leita að okkur dauðaleit. En fimrn einir voru það,
sem sátt England aftur af allri skipshöfninni, sem
lagði á stað frá Bristol til Gulleyjarinnar.
Sérhver okkar fékk drjúgan skerf af fjársjóðn-
um, og varði sínum hluta vel eða illa eftir því, hvern-
ig hver og einn var gerður. Smollett kafteinn er nú
hættur sjóferðum. Grey fór vel með skerf sinn, og
ávaxtar fé sitt með hyggindum og dugnaði. Á hann
nú sjálfur fjölda skipa i förum. Nú er hann giftur
og margra barna faðir. — Ben Gunn fékk þúsund
pund í sinn hluta. Hann eyddi þeim á þremur vik-
um, eða nánara frá skýrt, á nítján dögum, þvi að
hann var öreigi þann tuttugasta. Skömmu síðar var
hann svo heppinn, að ná í dyravarðarstöðu, sem hann
heldur enn, og er orðinn vel látinn þar. Hann er
söngmaður góður, og ber mikið á honum í söngflokk
kirkju þeirrar, er hann sækir tíðast.
Af Silfra höfum við ekkert heyrt. Sá hræðilegi,
einfætti farmaður hefir loksins horfið af lífssviði
mínu. Mér er næst að halda, að hann hafi fundið
skapstyggu konuna sína, sem hann sendi á stað frá
Bristol skömmu eftir að við fórum þaðan í leiðangur-
inn, og nýtur vonandi þæginda lífsins með henni og
Flint, páfagauknum sínum, einhvers staðar.
Eg segi að það sé vonandi, að hann njóti þæg-
inda lífsins nú, því velliðanavon fyrir hann hinu-
megin er vist sáralítil.
Silfrið og vopnin, sem Flint gróf ár öðrum stað,
en gullið, fær að liggja fyrir mér þar sem hann gekk
frá því. Þótt öll ríki veraldarinnar væru í boði, þá
mundi eg ekki leggja á stað í annan leiðangur til
þeirrar óhappaeyjar; og verstu draumarnir, sem
mig dreymir, eru þegar eg heyri brimið belja við
strendur hennar, og rýk upp með andfælum í rúminu
við það. að hróp Flints kafteins, páfagauksins:
„Pjastur! Pjastur!" hljóma mér í eyrum.
EN DIR.
SAGAN
svertingjum, Mexico-Indíánum og kynblendingum,1
sem komu með feiknin öll af suðrænum ávöxtum til
að selja okkur, og buðust til að kafa niður á hafs-
botninn fyrir nokkra skildinga. Og mikill fanst okk- 1
ur munurinn á að sjá öll þessi góðmannlegu andlit, |
einkum á svertingjunum, að smakka þarna gómsæta
ávexti, en þó öllu öðru fremur rólega og siðmenni-
léga götuljósaglampann, sem tók að skína frá borg-
inni örskamt fram undan okkur, og á skugglegu vist-
inni á Gulleynni, þar sem villimannlegar blóðsúthell-
ingar höfðu verið daglegir viðburðir.
Læknirisn og friðdómarinn fóru í land og tóku
mig með sér. Þar fundu þeir kaftein af ensku her-
skipi, og tóku hann tali. Fór vel á með þeim, og
bauð kafteinnínn okkur að fara með sér út t skip sitt.
Var okkur þar mætavel fagnað, og dvöldum við þar
þangað til um aftureldingu að við fórum yfir í Hisp-
aniola.
Þegar við komum að skipshliðinni sáum við Ben
Gunn einan á ferli á þilfarinu. Sáum við að hann
bjó yfir einhverjum tíðindum, en lengi vel vafðist
honum tunga um törtn, en að síðustu gerði hann okk-
ur það skiijanlegt, að Silfri væri horfinn. Játaði Ben
loksins eftir miklar vífilengjur, að hann hefði hjálpað
| Marchmont. Er sá höfundur lesendum Lögbergs
áöur kunnur, því aö eftir hann eru ýmsar af beztu
og skemtilegustu sögunum, sem birst hafa í því
blaði, svo setn ,,Alexis“, ,,Rudloff greifi, “ o. fl.
Þessi saga, sem byrjar næst í blaðinu, heitir
,,Denver og Helga“ eða ,,Við rússnesku hirðina“.
Hún er keimlíkust sögunni ,,Alexts“ af þeim, sem
áður hafa verið þýddar á íslenzku eftir þenna höf-
und. Höfundurinn lýsir rússneska hirðlífinu með
litskörpum dráttum, öfgalaust en greinilega.
Þar heyja stjórnmálakænskan rússneska og
heilbrigð skynsemi velmetins Bandaríkjaborgara
tvísýnt einvígi.
Lesendum Lögtergs verða í þessari sögu smátt
o' smátt sýndar ýmsar hliðar, og síðast leikslok 4
þeim bardaga.
I