Lögberg - 24.09.1908, Blaðsíða 1

TRYGT LÖGLEYFT
HEY'RIÐ BÆNPUR
Talsvert marnir bændur hafa keypt hluti í Home Bank,
sem vér sögðum yður frá fyrir skemstu. Viljið þ^r ekVj
leggja fé í GOTT OG ÓHULT FYRIRTÆKI, SEM GEF
UR STÓRA RENTU? Skrifið eftir upplýsingum til vor
um það.—Gleymið ekki að vér verrlum með korn í vagn*
hleðslurn og að þér komist að betri kjörum hjá oss en-
nokkrum öðrum. Skrifið eftir upplýsingum til
The (írain (irowers (irain ('ompany. Ltd.
WINNIPEG. MAN.
D. E. Addms Coal Co.
KOL og VIÐUR
Vér seljum kol og'við í smákaupum frá
5 kolabyrgjum í bænum.
Skrifstofa: [22A] BANNATYNE AVE.
wiNNiPEGT^aa*
21. ÁR.
II
WINNIPEG, MAN., Fimtudaginn 24. September 1908.
NR. 39
Kosningaúrslit á Islandi.
Frumvarps-andstæðingar vinna_frœgan jíigur.
Stjórnarliðar fengu aðeins 9 kosna. And-
stæðingar 25.
íslendingar hafa vegið “Upp-
kastiS’ ’og léttvægt f.umdiS. Þaö
veröur aldrei samþykt óbreytt á
Alþingi. Síðan síöasta blaö kom
ót höfum vér fengiö tvö símskeyti
frá íslandi. Fyrra símskeytið var
svohljóðandi:
“Andstæðignar 23, stjórnarlið-
ar' "j, ófrétt 4.”
Þetta skeyti barst hingað
morguninn eftir að iblaðið kom út
þ. 17. og sendum vér þá .strax fregn
miða út um bæinn og bygðirnar.
Vér verðum að biðja marga kaup-
endiur afsökunar á því, að þeir
fengu ekki sérstaklega fregnmiða.
Það var ekki hægt að koma því
við að senda hann hverjum manni.
Vér sendum hann til kaupmanna og
póstmeistara íslenzkra og annara,
sem vér þóttumst vita að mundu
greiða fyrir fréttunum.
Hér í bænum og nærsveitis var
almennur fögnuður yfir úrslitunum,
þvi með þessum fréttum var vissa
fengin fyrir því, að stjórnin var
orðin í minni hluta þó með henni
væru taldir konungkjömir þing-
menn og þessir fjórir, sem óvíst
var um. En þeir áttu iheldur ekki
allir að teljast með stjórninni.
Á laiugardaginn kom enn svo-
hljóðandi simskeyti til Lögbergs :
“Reykjavík 19. Sept.
Lögberg, Winnipeg,
Andstæðingar 25. Ritstjórarnir
allir kosnnir. Lárus, Stefán falln-
ir. Liðveizluþakkir.
Isafold.’’
Af þessum tveim fréttum og
þeirri, sem birt var í síðasta blaði,
vitum vér nú, auk aðal-úrslita,
hvernig kosning hefir farið í 13—
14 kjördæmum.
í Barðastrandasýslui hefir Björn
ritstjóri Jónsson verið kosinn. Þar
var á móti Guðm. Björnsson sýslu-
maður.
I Dalasýslu hefir Bjarni Jónsson
frá Vogi verið valinn. Eyrir hon-
um hefir Jón Jensson fallið. 1
Strandasýslubúar hafa hafnað
gömlium þingmanni sínum, Guðjóni
Guðlaugssyni, en kosið í hans stað
Ara ritstj. Jónsson, eindreginn land
vamarmann.
í Skagafirði hafa þeir Ólafur
Briem og Jósef Björnsson fvrrum
skólastjóri verið kosnir, en Stefán
kennari Stefánsson yurðið undir. —
Það hafa ekki verið meðmæli með
honum að hann vrar i millilanda-
nefndinni.
N.-Þingeyingar hafa kosið Bene-
dikt ritstj. Sveinsson á þing. Þar
sókti á móti Björn bóndi Sigurðs-
son á Grjótnesi.
Akureyrarkaupstaður kaus Sig-
urð ritstjórá Hjörleifsson, en hafn-
aði Magnúsi Kristjánssyni kaiuipm.
Á Seyðisfirði féll dr. Valtýr Guð-
mundsson fyrir séra BimiÞorláks-
syni.
í Árnessýslu hefir Hannes ritstj.
Þjóðólfs verið kjörinn og líklega
Sig. Sigurðsson, þó ekki sjáist þáð
á símafréttimum. Af stjómar-
flokknum sóttu þar fram Bogi Th.
Melsted og séra Ólafur Sæmunds-
son í Hraiumgerði.
í Reykjavík báru þeir dr. Jón
Þorkelsson og Magnús Blöndahl
sigur úr býtum á móti Guðmundi
Björassyni landlækni og Jóni Þor-
lákssyni verkfræðing.
t Snæfells- og Hnappadalssýslu
féll Lárus H. Bjarnason, einn af
nefndarmönnunum sælu, móti séra
Sigurði Gumnarssyni.
Lx>ks var Skúli Thoroddsen kos-
inn gagnsóknarlaust fyrir kosning-
ar. Þessir ofantaldir 14 þingmenn
vitum vér með vissui að hafa allir
verið kosnir. Þeir eru allir frum-
va rpsandstæðingar.
Þá má sjá það á símskeytmmum,
þó livergi sé það beinlinis sagt, að
Jón Magnússon skrifstofustjóri
hafi náð kosningu í Vestmanneyj-
um, Jóhannes sýsliumiaður í Norð-
urmúlasýslu og Hannes Hafstein
ráðherra í Eyjafirði. Þeir voru
allir í millilandianefndinni, og ef
einhver þeirra hefði fallið rrmmdi
það hafa verið símað engu síður en
um þá Lánuis og Stefán. Liklega
hefir Stefán Stefánsson í Fagra-
skógi verið kosinn í Evjafirði með
Hafstein ráðh. og Guttormur Vig-
jfússon í Norðwr-Múlas. með Jóh.
Jóhannessyni. Það verða fimm
stjórnarliðar. Hvar ,eru hinir? Úr
því verður líklega ekki leyst fyr en
blöð koma.
ekki skotið til að myrða Dreyfus,
heldur til að sýna óánægjiu, sem
enn ætti sér stað í Frakklandi yfir
því að Dreyfus hefði verið sýknað-
ur hér um árið. Mótstöðumenn
Dreyfusar ætluðu að vekja það
það mál upp aftur og höfðu í því
skyni stefnt til vitnis mörgum, sem
við það mál voru riðnir. Hið opin-
bera vildi með engu móti róta við
því máli. Clemenceau forsætisráð-
herra var líka stefnt og fleiri ráð-
herranna, en þeir neituðu allir að
bera vitni. Það er því talin eina á-
stæðan fyrir því, að þessi undar-
legi dómur var uppkveðinn, að
dómendur vildu heldur sýkna Gre-
gori en að alt kæmist aftur í upp-
nám á Frakklandi yfir Dreyfus-
málinu.
1 Bryan kom út og ávarpaði þá
. nokkrum orðum.
I öndverðum þesstim mánuði fór
fyrsta járnbrautarlest frá Damasc-
us suður til Medina í Arabíu, og
var þá mikið um dýrðir í hinni
helgu iborg Múhameðstrúarmanna.
Brautin er nteira en 600 mílur á
lengd og hefir verið bygð af tyrk-
neskum hermönnum og fyrir sam-
skot Múhameðstrúarmanna út tun
allan heirn. Það á ekki að láta
staðar numið við Medina, heldur
leggja brautina alla leið til Mekka,
sem er helgust borg Múhameðstrú-
armönnum. Tyrkir eru og í óða
önn að byggja járnbrautir fram og
aftur um Litlu Asíu og með margt
fleira horfir til framfara hjá þeim,
einkum nú, þegar frjálslynd stjórn
er sezt að völdum.
Joe Cannon, forseti í neðri deild
sambandsþingsins í Washington.
fór óvirðinganorðum um Bryan á
pólitískum fundi suður t ríkjum
fyrir að liann væri orðinn stórrík-
ur maður á því að selja fólkinu
vind og blek. Mr. Brvan hefir
svarað honum og gert grein fyrir
hve miklar eignir sínar væru.
Þegar hann var valinn þingmaður
kveðst hann hafa átt $3,000.00 og
þau fjögur ár, sem hann sat á þingi
dró hann saman $4.000.00. Þegar
han.n var nefndur í kjör til forseta-
kosningar 1896, átti hann liðuga
$7,000.00. Eftir kosninguna var
hann orðinn frægur maður syo að
tekjiu.r hans af fyrirlestrum og rit-
^ um urðu meiri; samt kveðst hann
hafa unnið ókeypis að 'hálfu leyti
I síðan 1896. Eignir þær. sem han.n
! eigi nú. metur hann á $125.000 eða
[$150,000 i mesta tagi. Og biður
! svo fólk að leggja dóm á hvort það
sé meira en hann hafi átt að græða
og hvort hann hafi gert það á
heiðarlegan hátt.
Póstkassar handa sveitamönnum.
. Eins og öllum þorra manna er
kunnugt, hefir Laurierstjórnin get-
ið sér afhragðsgóðan orðstír fyrir
eftirlit og umsjá með póstmálum.
: Conservatív stjórnin hafði aldrei
1 neinn tekjuafgang í póstmála-
[ stjórnardeildinni frá 1878 til 1896.
[ en síðasta árið sem hún var við völd
[$781,152 tekjuhalla. Síðan 1903
hefir tekjuafgangur verih i þessari
1 stjórnardeild oindir liberölu stjórn-
inni á hverju einasta ári. Síðastlið-
[ ið ár var tekjuafgangurinn þar
[$1,000,000. Þennan tekjuafgang
[ hefir auðnast að fá þrátt fvrir það,
þó burðargjald hafi verið fært nið-
[ ur bæði á bréfum og öðrum póst-.
I flutningi innanlands og utan, frá ,
I þriðjungi upp í helming. Allar þæi
uanbætur sem núverandi sambands-
stjórn hefir gert um byggingar og
annað er lýtur að efling póstmála
j hér i landi, yrði of langt upp að
! telja hér. — En síðasta umbótin er
! sú, að stjórnin ætlar að láta setja
j póstk3ssa með fram póstvegum út
um öll fylki til afnota fyrir bændur
og sveitamenn, svo að þeir geti vitj-,
[ að bréfa sinna i póstkassana og l'agt
[ i þá bréf, sem þeir senda frá sér,
i nokkuð áþekt því, sem nú er farið
! að tíðkast í Biandarikjunum.
Bændur æskja eftir að fá póst-
kassana og lætur stjórnin þá setja j
þá, vitanlega ókeypis, þar með veg- j
umumi, sem um er beðið. — Þetta ,
! eru mikil þægindi fvrir bændur og
[ er það ekki í fvrsta sinni sem lib-
erala sambandsstjómin hefir sýnt
það. að hún her umhyggju fvrir ,
1 hagsmunum þeirra.
KOSNINGA-TlÐINDI.
Sambands-kosningar fara fram 26. Október.
Utnefningardagur 19. s. m.
Hinn 16. þ. m. var sambands-
þingið uppleyst, og kosningadag-
u>r ákveðinn mánudaginn 26. næsta
mánaðar. Útnefningardagur viku
fyr, 19. Október. Kosningardagur
inn var ákveðinn ofurlítið fyr en
við var búizt í fyrstu, með því að
stjórnin hafði nú kjörskrár og
annan lögákveðinn undir búning til
heldur en ætlað var, og atk
þess þótti heppilegra fyrir almenn-
ing, að velja mánudag fremur en
annan dag í miðri viku til kosning-
ar. Kjörstjórar í flestium kjördæm-
um kváðu þegaT vera valdir.
Laurier-stjórnin kveður til þess-
ara kosninga nú þess örugg að
sömu úrslitin endurtakist sem urðu
1900 og 1904.
Fregnir hvervetna að úr fylkjun-
um benda lík.a til þess, að horfur
liberalflokksins séu hinar vænleg-
ustu og þykir enginn efi á því, að
liberalflokkurinn muni verða enn i
miklum meiri hluta í samibandsþing-
inu. Engir kunnugir marka hral -
spár Roblins. Hann hefir spáð lib-
erölum öldungis sönm hrakspám
við tvennar undanfarnar sambands-
kosningar, og þar fært ómótmælan-
leg rök að því, að hann er í meira
lagi skeikull spámaður og að ekkert
er að bvggja á timmælum hans í
þeim efnum.
maður fyrir Lisgar-kjördæmi og
stjórnarformaður hér í Manitoba,
látið af því að gefa sig við stjórn-
málum, eftir að hann var skipaður
í járnbrautamálanefndina. Frændi
hans Frank Greenway frá Crystal
City liefir verið, útnefndur af lib-
erölum í Lisgar kjördæminu í stað
gamla Greenways, og er búist við
að það kjördæmi gangi ekki úr
ættinni þeirri i næstu kosningum.
S. J. Jackson þingmaður í Sel-
kirk-kjördæmi, er að halda fundi
með kjósendum sínnum þessa dag-
ana. Fyrra miðvikudag hélt hann
fund í Pearson’s Hall í Selkirk.
Var þar margt manna. Þing-
mannsefnið skýrði þar frá gerðum
sínum í þágu kjördæmisins á um-
liðnu kjörtimabili. Kvaðst hann
meðal annars hafa útvegað kjör-
dæmi sinu $2,840,000 fjárveitingti
til ýmsra nauðsynlegra fyrirtækja.
Ræður héldu og Hon. Frank Oliv-
er, T. H. Johnson M.P.P. o. fl. ;
ÚR BÆNUM.
Nýja pósthúsið á Portage ave.
[ opnað til almennra afnota á mánu- I
dagsmorguninn var.
Kaiu.pmennirnir í Álítavatns-1
hygð þrír komu hingað til hæjar á i
mánudaginn var með gripi til að 1
selja. Jón Sigfússon frá Clark- (
leigh með 2 vagnhlöss, Jóhann Hall,
dórsson með r. Snæbjprn Einar.sson
með 1 og Skúli Sigfússon með 1. j
Mr. Magnús Hinriksson frá;
Þingvallanýlendu kom til bæjarins j
í fyrri viku með ’ vagnhlass af
gripum. Þaö voru 21 gripur, og
seldi hann hvern á $45.00. Mr. Jó-
hannes Einarsson var einnig á ferð :
með gripi til bæjar að selja.
Frá Lundúnum berast þær frétt-
ir, að blaðið “Financial News” hafi
nýlega farist svo orð um fjármál
Ottawastjórnarinnar, að vel hæfi
þó að hún verji allmiklu fé til út-
gjald. Um afskifti' Lauriers af
landsmálum, farast blaðinu svo
orð, að undir stjórn hans hafi
deyfðarfargi því létt af í þessu
landi fyrir fult og alt, sem á það
hafi verið komið bæði í búnaðar-
verzlunar- og iðnaðarmálum; og
enn fremur er svo sagt, að þau um-
mæli hans að hann langi til að fá
að ljúka við lagningu G. T. P.
brautarinnar, sé alls engin kosn-
ingabeita.
Fréttir.
Reglubundnar lestaferðir á
Grand Trunk hrautinni á 666 mílna
svæðinu milli Winnipeg og Wain-
wright. hófiust á mánudaginn var.
Útbúnaður allur sagður að verði
hinn bezti og gnægð farmflutninga
og fólksflutningavagna væntanleg-
ur hið allra bráðasta.
Á síðasta ráðaneytisfundi í Ott-
avva 16. þ. m. var þrem mönnum
bætt i járnbrautarmálanefnd Dom-
inionstjórnarinnar, eins og tilskilið
var í jámibrautarmálalögunum á
síðasta þingi. Einn þessara þriggja
er Mr. D’Arcy Scott borgarstjóri í
Ottawa, maður mikils metinn.
Hann hefir verið skipaður varafor-
seti. — Annar er McLean prófess-
or Við Toronto-háskóla. sérfræð-
ingur í hagfræði. Hann hefir get-
ið sér góðan orðstír sem kennari
við háskóla bæði hér og í Banda-
ríkjunum, og það sem hann hefir
lagt til mála um flutningsgjald
með járnhrautum, hefir þótt bera
vott um mikla skarpskygni og
þekkingu á þeim efnum. — Þriðji
maðarinn er Hon. Thomas Green-
way, sambandsþingmaður, og fyrr-
um stjórnarformaður hér í Mani-
toba. Hann hefir verið skipaður
með tilliti til þess að vera fulltrúi
bændastéttarinnar í nefndinni, og
munu flestir sammála um að hæf-
ari og betri mann til þess mundi
ekki liafa verið hægt að kjósa, en
bóndann og gamla þingskörunginn
Thomas Greenway.
Lesendur blaðsins muna eftir
því, að í vor þegar lík Zola var
flutt til Pantheon, þá skaut Louis
A. Gregori, ritístjóri, tveim skot-
um á Dreyfus herforingja og særði
hann á handlegg. Gregori var
tekinn höndum og hefir setið í
fangelsi síðan. Mál hans hefir ný-
lega verið dsemt o^ hann sýknaður.
Það þykir undarlegt. því enginn
vafi lék á því, að Gregori sýndi
Dreyfus banatilræði. Það var fært
fram til varnar, að Gregori hefði
Eins og lesendur blaðsins rekur
minni til, hefir jafnan verið grunt
á því góða milli Taft og Foraker
senators í Oliio. Báðir keptu um
að verða tilnefndir í forsetaem-
bættið og Foraker er aiuk þess and-
vígur stefnu Roosevelts og Tafts.
Samt lítur út fyrir, að þeir hafi nú
sæzt og að Foraker ætli að mæla
með Taft í Ohioríkinu, þar sem
hann sækir um endurkosningu til
þingsins. Y’arla var þetta komið í
kring fyr en Hearst ritstjóri í New
York hirti eftirrit af bréfl til For-
aker senators og sést þar að hann
hafði verið í þjónustu Standard
Oil félagsins. Þetta hafði þau á-
hrif að þeir, sem ráða ihverjir tali
á fundum samveldismanna, hafa
beðið Foraker um að draga sig í
hlé.
Lundarsöfmiður i Álftavatns-
bygð kvað hafa í hyggju að reisa [
kirkjti þegar safnast hefir nægilegt
fé til þess. Kváðu ýrnsir þar ytra !
þegar hafa lofað nokkra til kirkju- í
byggingarinnar. Það mun nauð-!
synjafyrirtæki fyrir söfmu.ðinn og
honum til hróss að bygging kirkj-
unnar komist sem fyrst í fram- [
kvæmd.
Sléttueldar kváðtt hafa verið tölu
verðir norðan við Álftavatns- og
ShoalLake bygðir undanfarna vikti,
,Einn bóndi í Shoal Lake bygð, Sig-
urður Þorvarðarson kvað ltafa orð-
ið fyrir skaða af þeim, og brunnið
sjötíu og fintrn tonn af heyi sem
hann átti.
Afarfjöhnennur fttndur var hald
inn hér i Winnipeg i fundarsal
“Young Liberals, á fimtudagskveld
ið var. Fundittrinn var .haldinn í
tilefni af því, að Frank Oliver,
innanrikismálaráðgjafi var hér á
ferð. Fundarstjóri var T. H.
Johnson M.P.P. Bauð hann gest-
inn velkominn með stuttri ræðu.
Hon. Frank Oliver talaði langt er-
indi og mótmælti með gildttm rök-
um ýmsum áburði á T^uirier
stjórnina, er afturhaldsblöð og
sendlar Bordens hafa verið að góla
um. Ýmsir fleiri liberalar töluðu
þar og mæltist vel; meðal þeirra
Horace Chevrier fyrrum þngmaður.
Bryan er um þéssar' mundir að
ferðast uin New York ríkið. Á
laugardagskvöldið var talaði ltann
í Carnegie Hall í New York fyrir
troðfullu húsi. Svo voru menn á-
fjáðir að heyra til lians, að um
10,000 manns biðu utandyra, er
þeir ekki komust inn, þangað til
Kaupmennirnir S. Loftsson og
G. A. Árnason frá Churchbridge
vom hér á ferð í verzltinarerindttm
í síðustu viku.
Goodtemplara stúlcan Hekla er
að undirbúa tombókii, sem verður
haldin um miðjan næsta mánttð.
Eins og um er getið á öðrum
stað í blaðinu hefir Hon. Thomas
Greenway, fyrrum sambandsþing-
Kosningahríðin var hafin í
Dauphin-kjördæminu á föstudag-
inn var. Fyrverandi þingmaður
og þingmannsefni Hberala nú, T.A.
Burrows, talaði þá í Dauphinbæ og
hrakti allar aðdróttanirnar, sem H.
B. Ames hafði borið á hann og
Laurierstjórnina nýlega. — Mr.
Burrows sýndi meðal annars fram
á það með ómótmælanlegum rök-
um,
Að hann hefði ekkert viðarhöggs
leyfi fengið hjá Laurierstjórninni,
nema þar sem hann hafði verið
hæítbjóðandi um það, eftir að leyf-
ið heíði verið boðið upp og sam-
kepni komist að.
Að hann hefði borgað hærra
verð fyrir viðarhöggsleyfi sín en
nokkttr þeirra, sem viðarhöggsleyfi
hefðu fengið hjá Dominionstjórn-
inni í stærri stíl, nema einir tveir,
og liann hefði greitt fyrir leyfin
$112.50 fyrir fermílu til jafnaðar.
I Að hann hefði ekkert viðarhöggs
land keypt af Dominionstjórninni
liberölu fremiur en aðrir. Þ.að
hefði enginn gert, heldur hefði
hann borgað fyrir leyfið áður-
nefnda upphæð fyrir hverja fer-
mílu, og auk þess greitt $5.00 leigu
fground rentj fyrir hverja fermílu,
og enn fremur 50 cent fyrit hver
þúsiu.nd fet af timbri, sem hann
hefði látið höggva svo sem lög fyr-
irskipa.
Að hann hefði ekki viðarhöggs-
leyfi á 1,500 fermílum eins og
Ames hefði sagt, heldur að eins á
433 fermílum, og með þeim hluta
sem hann hefði í Imperial Pulp
Co. alls leyfi á 650 fermílum.
I Enn fremttr reif Mr. Burrows
niður aðrar ósannindaákænuir Mr.
Ames svo að ekki stóð steinn yfir
steini í því óhróðurs hrófatildri:
r
fsl. liberal klúbburínn
~1
heldur fund í kveld (fimtudag) kl. 8 í Good-Templarsaln-
um neðri. Þar verða nefndir til embættismenn fyrir komandi
félagsár. Núverandi stjórnarnef nd heldur fund með sér í saln-
um hálftíma áður, kl. 7.30. Hér með er skorað á alla meðlimi,
og þá sem æskja að að gerast meðlimir, að koma á fundinn.
j Stuttar ræður verða haldnar og fleira verður þar til skemt-
!
unar.
Þeir eru nýkomnir. Beint frá
NEW YORK.
Hafið þér séð nýju hattana brúnu?
--- Dökkbrúni blærinn og flötu böröin gera þá mjög ásjálega. -
WtllTE e> MANAHAN, SOO Main »t., Winnipeq.

Hljóðfæri, einstök Iög og nótnabækur.
Ogjalt'semílýtur aö músík. Vér höfum stærsta og bezta úrval af
birgöum í Canada, af því tagi, úr aö velja. Verölisti ókeypis.
Segiö oss hvaö þér eruö gefinn fyrir.
WHALEY, ROYCE & CO., Ltd., 356 Main St., WINNIPEG.