Lögberg - 25.03.1909, Blaðsíða 2

2.
LÖGJBERG, FIMTUDAGINN 25. MARZ 1909.
i
Danmörku er líka talsvert af gran-
Til fróoleiks og gagns. íti; ekki kemur þatS fyrir í heilum
---- björgum þar, nema á Borgundar-
1. Islenzkur jarðvegur. hólmi; en skriöjöklarnir hafa bor-
Eins og allir vita, eru fjöllin hér iö þangaö ærnar birgöir af Grettis
á íslandi mestmegnis hlaðin úr tökum og granítsteinum frá Nor-
ýmsum blágrýtistegundum, og er egi og Sviþjóö á ísöldinni. Ann-
samheiti allra tegundanna “basalt“ ars er kalksteinn undir jarövegi í
á útlendu málum. Bergtegundir Danmörku víSast hvar, og er unn-
þessar eru allsundurleitar hiS ytra iö úr honum sement og kalk til
aö sjá; sumstaðar er dökkblátt eöa steinlíms. Hann er ekki heldur til
nærri svart stuölaberg, og svo hart, hér á landi; þess vegna eigum vér
aö þaö bíta engin járn, en sumstað ekkert nýtilegt steinlím innanlands,
ar ljósgrár grásteinn, mjúkur og þess vegna veröum vér aö notast
gljúpur; sumstaöar er dílagrjót, viö torf á milli grjótlaganna i
dökkleitt berg meö einlægum dökk- veggjum vorum í staö steinlíms,
um kornum; sumstaöar er hraun, þess vegna erum vér ekki enn þá
úfið eins og storknuð sjávarfroða búnir aö koma upp húsum yfir
i hafróti. I*ó ytra útlitið sé svona sjálfa oss og pening vorn, sem
misjafnt, þá eru þetta alt afbrigöi tönn tímans vinnur ekki á, þe-ss
sömu bergtegundar, blágrýtisins, vegna erum vér ekki komnir i tölu
enda er efnasamsetning allra af- efnalega sjálfstæöra þjóöa enn þá
brigðana hér um bil eins. — alt af þvi, aö oss vantar kalk-
Allar blágrýtistegundir eiga stein-
sammerkt að því, aö þær þola il!a f’a'-1 ma ÞV1 viröast svo, sem
áhrif veðráttunnar, og stafar það land vort hafl orS'ö hörmulega af-
beint af eínasamsetningunni. Vatn- skift> Þegar úthlutaö var bergteg-
iö, sem leikur um steinana aö utan undunum. En fátt er svo ilt, aö
í rigningum og leysingum þvær einugi du&i- Sömu eiginleikar ís-
burtu sum efnin úr yfirboröi steins lenzks grjóts, sem gera þaö óhent-
ins; þegar þau eru, frá, sezt vatniö “S4 tl! húsageröa, gera þaö aö verk
í sæti þeirra inni i steininum, og um> aS jarðvegur er hér frjósarm
heldur áfram aö leysa uppþ au efni ari en hía frsendþjóöum vorum.
sem þaö ræður við. Svo, þegar Jurtirnar nærast, sem kunnugt
frost kemur, þá írýs vatnið inni í er> aS nokkru á kolefni úr loftinu
steininum, veröur aö ís þar, en ís- ~ grænu blööin sjúga þaö í sig -
inn sprengir þær taugar grjótsins, °S a® nokkru á jarðefnum, sem
þvi fínni og límkendari sem hann
er ,því betri er hann aö líkindum,
en efnasamsetning hans er lika
nokkuð mismunandi, og það ræöur
miklu. Ekki á deigulmórinn heldur
jafnvel viö hvaöa jaröveg sem er;
eg hygg, aö hann komi aö beztum
notum til þess aö breyta mýrlend-
um jarðvegi í tún; og innlend
reynsla er fyrir því, að hann er
góöur í kartöflugarða. Hér eru aö
minni hyggju ærin verkefni til
rannsóknar fyrir jarðyrkjumenn,
gróörarstöövar og efnarannsóknar
stofu. Og hugboð mitt er þaö, aö
þær tilraunir muni leiða þaö í ljós,
að vér eigum mikil ónotuð auðæfi,
þar sem deigulmórinn er.
Jðn Þorláksson.
—Lögrétta.
sem vatnið haföi ekki unnið
þessu heldur áfram, þangaö
a;
til
ræturnar sjúga i sig. Sé ekki nóg
af þeim efnum í jarðveginum,
bæta menn úr því með áburði. Þaö
yzta skán steinsins er dottin sund- er öllum jarðefnum sameiginlegt,
ur í duft; þá heldur vatnið og ís- að þau koma ekki jurtunum að not
inn áfram lengra inn, og þannig um> nema þau séu leyst upp í vatni.
leysast heilir klettar og stór björg í>au steinefni, sem eru óuppleysan-
, , , . , leg 1 þvi vatm — hreinu eða o-
sundur 1 duft meö timanum. , ■ , - - ■
hreinu — sem 1 jarövegmum er,
Þegar um þaö er aö ræða að geta aldrei orðið jurtafæða. Þess
nota íslenzkt grjót til húsagerða vegna le&&ur &ranítiö svo litinn
. , ,, c skerf til frjóvsemi jarðarinnar —
eða til annara bygginga, þa gefur .„ . 1 ... / ,.,
jbb b > r e> vatmð vinnur ekki a þaö; en bla-
það að skilja, aö þetta er me.r «1 grýtistegundirnar, sem vatnið leys-
lítill ókostur a grjótinu, að það jr sundur, er frægasta jurtafæða.
skuli leysast sundttr af áhrifum Allir kannast við það, að jökul-
veðráttunnar. Þær tegundir, sem vatn er fyrirtaks áburður á mýr-
eru gljúpastar, auöunnastar og aö lendi; Þar sem ÞaSfer yfir.aS vor'
. , , , inu, bregst ekki mikið og kjarngott
oöru leyti hentugastar t.l lmsa- grag AburSurinn j jöku]vatninu
skjóls, svo sem grásteinninn, end- stafar a]]ur fra blágrýtistegundun-
ast verst, leysast fljótast i sundur; um i fjöllunum. Sumt er uppleyst
glögt dæmi þess má sjá á Alþingis- í vatninu, nefnilega þau efnin, sem
húsinu i Reykjavík; veggirnir eru vatnis þvær úr blágrýtinu þegar
, , * • „ * það byrjar aö leysast sundur; sumt
ur grastemi, fallega hlaömr, meö * , ,/ , •' , .
0 af aburði joklanna er leir, þ. e.
láréttum logum, steinarmr hoggmr smáagnir þær eða duft> sem blá.
saman til endanna og um ásetu- grýtissteinarnir veröa að þegar
fletina, og felt þar steinlimi á milli, þeir leysast sundr. Þetta vita nú
en þær hliðar steinanna sem út allir jaröyrkjumenn hér á landi, og
snúa í veggnum, eru ekki slétt- allir kePPast viíS aS láta vatnií5
höggnar, heldur óunnar, mikið til “beJa á” engjar sínar, sem geta.
00 Það eru ekki allir svo hepmr að
eins og þær koma fyr.r, þegar hafa .f ega ,æki - ]andareign sinni>
grjótiö er klofið. Það er einmitt sem geta boriö á fyrir þá, en fleiri
þetta, sem gerir húsiö svo svipmik- munu eiga áburð þennan í landar-
iö sem þaö er — eða réttara sagt eign sinni en vita.
var, því aö nú er það alt aö verða 1 VÍSast hvar á landinu eru stór
slétt og sviplaust; allar öldur og
og þykk lög af deigulmó; má víöa
sjá þau í bökkum og giljum, þar
nybbur, sem voru á hliðum stein- sem áf ega ]ækir bafa sorfið lögin
anna, eru að leysast sundur í duft; sundur. Deigulmórin hér á landi
húsið hefir nú staðið í 28 ár, og er ekkert annaö en blágrýtisleir,
er það ekki langur aldúr, en liklega sama efnið, sem orsakar frjósemi
verður það alveg búiö að missa Jokulvatnsins.
hinn upprunalega svip sin neftir er áburöur.
önnur 28 ár, ef ekki verður aö Þessi sanni“di erU vd kunu ann'
, , , arsstaöar; blagrýtisleir t. d. all-
gert. Af þessari somu astæöu er yíSa tjl , Þýzkalandi) og 5 þýzkum
íslenzkt grjót óhentugt til minms- fræöibókum héfi eg aldrei séö
varöa og til skrauts utanhúss. þann deigulmó nefndan, svo að
ekki sé þess getiö um leið, aö hann
Islenzkir byggingameistarar mega se notaður til aburðar. A Noröur-
því meö sanni renna öfundaraug- l°ndum er ekki um slíkt aö ræöa,
. , , . , ,T , því að blágrýtisleir er þar ekki til.
um til frænda sinna a Norðurlond- j Þessu atric; hefir aB m,nni
um. í Noregi og Svíþjóð eru hyggju veriö alt oí lítill gaumur
fjöllin og mestallur jarðvegur úr gefinn af jarðræktarmönnum hér á
graníti, en þaö er eitthvert hiö til- landi; ekki svo aö skilja þó, að
komumesta byggingargrjót heims-' mönnum se ókunnugt um frj . ifl
... v ...... deigulmósins. Að minsta kosti
ins; þohr veður og vind oldum , ,
veit eg til að menn hafa notað
saman an þess að vitund sjai a þvi; hann til áburíSar á kartöflugaröa á
þaö stafar aftur af efnasamsetn- Fljótsdalshéraði, og gefist ágæt-
ingu þess; j granítinu eru engin lega; en alment mun þaö ekki vera.
efni, sem vatnið vinnur á, og þess Þá ma a® því sjalfsögöu,
vegna er það svo endingargott. I f ekki sé a,,ur dei^lmár hár á
landi jafn vel fallinn til aburöar;
Yfirlýsing.
Lógberg hefir verið beðið að
birta eftirfarandi grein
Af því að það er regla margra
félaga, aö gefa fjarverandi fólki
kost á að gerast félagar þeirra, og
af þvi að reynslan hefir sýnt, að
slíkt fyrirkomulag getur verið báð-
um málsaðilum og málefnum þeim
er sljk félög vinna fyrir, ómetan-
legur syrkur, og af því aö svo get-
ur á staðið, að hlutaðeigandi ein-
staklingar hafi ekki tækifæri til aö
hafa þess konar félagsskap nær sér
þó þeir fegnir vildu og starfskraft-
ar þeirra í þessa átt koma þvi ekki
að notum, hefir “Hið fyrsta ísl.
kvenfrelsis kvenfélag í Ameriku’’
komist að þeirri niðurstööu, að
bjóða hér með öllum konum og
stúlkum, sem þannig eru settar, aö
ganga í félag sitt meö sömu skil-
yröum og þeim konum, sem heima
eiga í Winnipeg. Skilyrðin eru að-
allega þau: Að umsækjandi riti
nafn sitt undir grundvallarlög fé-
lagsins, sem eru aöallega innifalin
í þessari málsgrein;
—Að félagið vinni á allan heið-
arlegan hátt aö jafnrétti kvenna og
karla í stjórnmálum og öllum mál-
um, er velferð lands og lýös bygg-
ist á."
Og með því aö borga ársgjald
1 sitt. í -i
En með því aö þær konur, sem
| búa úti á landi, geta ekki notið fé-
lagsins eins og þær, sem í bænum
eru, hefir félagiö ákveöið, að gefa
þeim “Progress”, mánaðarrit og
aðal málgagn “Hinna sameinuðu
kvenréttindafélaga í Bandaríkjun-
um”, f’N. A. W. S. A.J treystandi
því, aö slíkt veröi til aö vekja á-
huga kvenna, glæöa vináttu, marg-
falda samvinnukraftana og greiöa
götu kvenréttindamálsins í hví-
vetna.
Eftir frekari upplýsingtim má
rita hverri sem er af eftirfylgjandi
konum:
Guörúnu Péturson,
706 Simcoe St.
Helgu Bjömsson,
665 Alverstone St.
Hlaögeröi Kristjánsson,
Agnes St.
Thoru Johnson,
770 Simcoe St.
M. J. Benedictsson,
536 Maryland St. Winnipeg.
f umboði félagsins. Viröingar-
fylst. Stjómarnefndin.
hreinsunarmeðul geta þaö ekki;
þau veikja yður enn meira. Þ.aö
þarf að gera blóðið mikið, rautt
og hreint — en ekkert hreinsunar-
meöal getur þaö. Á vorin þarfn-
ast menn styrkingarlyfja, en bezta
styrkingarlyf, er læknisfræðin enn
hefir fundið, er: Dr. Williams’
F>nk Pills. Hver inntaka af þeim
býr vissulega til nýtt og ríkulegt
blóö. Þetta nýja blóð styrkir
hvert líffæri, hverja taug og hvern
hluta líkamans. Á þann hátt lækna
þær höfuðverk og bakverk, gigt og
taugagigt, og fjölda annara sjúk-
dóma, sem stafa af vondu, vatns-
kendu blóði. Þvi er það, að menn
og konur, sem neyta Dr. Williams’
Pink Pills, hafa góöa matarlyst,
sofa vel, liður ágætlega, eru starf-
fús og sterk. Ef þér þarfnist með-
ala i vor, þá reynið þetta endur-
lífgandi hressingarlyf, og takið
eftir, að þaö veitir yður nýja
heilsu, nýtt líf og nýja krafta. —
Seldar hjá öllum lyfsölum eða send
ar meö pósti á 50C. askjan, sex
öskjur fyrir $2.50, frá The Dr.
Williams’ Medicine Co., Brock-
ville, Ont.
og annara nauC-
synlegra búsá*
halda
Notkun hreinsunarlyfja spillir
heilsunni.
A vorin jJarfnast tnenn styrkjandi
lyfja, en ekki sterkra, áhrifa-
mikilla meðala.
Það má segja, aö flestir menn
þurfi nauösynlega á meðulum aö
halda á vorin. Náttúran krefst
þess sér til hjálpar. Þegar hún er
aö hreinsa úr blóöinu óhrein efni,
sem þar hafa hrúgast saman aö
vetrinum, viö inniveruna. En því
er ver og miður, aö þúsundir
manna, sem vita aö þaö er nauðsyn
legt aö neyta meöala á vorin, vita
ekki, hvaö bezt er að taka inn, og
grípa til sterkra, áhrifamikilla
hreinsunarmeðala. Þetta er mesta
óráö. "Þer megiö spyrja hvaöa
lækni sem er, og hann mun segja
yður, aö hreinsunarmeðul veiki lík-
amann en lækni ekki sjúkdóma. 'Á
vorin þarf aö styrkja líffærin, og
LEITIÐ
beztra nýrra og brúkaðra
Húsgagna,
Járnvöru,
Leirvöru
— hjá—
THE WEST END
New and Second Hand
STORE
Cor. Notre Dame & Nena
1
Miklar birgðir af I
byggingavöru.
Fáið að vita verð hjá mér á
skrám og lömum, nöglumog pappa,
hitunarvélum og fleiru.
H. J. Eggertson,
H arðvöru-ka u pmaður.
Baldur, Man.
um
Agrip af reglugjörð
heimilisréttarlönd í Canada
Norðvesturlandinu.1
SÉRHVER manneskja, sem fjölskyldu
hefir fyrir að sjá, og sérhver karlmað-
ur, sem-ortlinn er 18 ára, hefir heimilisrétt
til fjórðungs úr ,,section" af óteknu stjórn-
arlandi f Manitoba, Saskatchewan eöa Al-
berta. Umsækjandinn verður sjálfur að
að koma á landskrifstofu stjórnarinnar eða
undirskrifstofu f þvf héraði. Samkvæmt
umboði og með 9érstökum skilyrðum má
faðir, móðir, sonur, dóttir, bróðir eða syst-
ir umsækjandans, sækja um landið fyrir
hans hönd á hvaða skrifstofu sem er
Skyldur. — Sex mánaða ábúð á ári og
ræktun á landinu í þrjú ár. Landnemi
má þó búa á landi, innan g mílna frá heim-
ilisréttarlandinu, og ekki er minna en 80
ekrur og er eignar og ábúðarjörð hans eða
fööur, móður, sonar, dóttur bróður eða
systur hans.
í vissum héruöum befir landneminn, sem
fullnægt hefir landtöku skyldum sfnum,
forkaupsrétt (pre-emtion) að sectionarfjórð-
ungi áföstum við land sitt. Verð $3 ckran.
Skyldur:—Verðnr að sitja 6 mánuði af ári
á landinu í 6 ár frá því er heimilisréttar-
landið var tekið (að þeim tíma meðtöldum
er til þess þarf að ná eignarbréfl á heimilis-
réttarlandinu, og 50 ekrur verður að yrkja
aukreitis.
Landtökumaður, sem hefir þegar notað
heimilisrétt sinn og getur ekki náð for-
kaupsrétti (pre-emption) á landi, getur
keypt heimilisréttarland í sérstökum hér-
uðum. Verð 83 ekran. Skyldur: Verður
að sitja 6 mánuði á landinu á ári í þrjú ár,
ræk‘a 50 ekrur og reisa hús, $300.00 vírði.
W. W. CORY,
Deputy of the Minister of the|Interior.
N.B.—Þeir sem birta auglýsingu þessa
eyfisleysi fá euga borgun fyrir það.
THE DOMINION BANK
á horninu á Notre Dame ogNena St.
Höfuöstóll $3,983,392.38 |
Varasjóöir $5,300,000
Sérstakur gaumur gefinn
SPARISJÓÐSDEILDINNI
Vextir af innlögum borgaðir tvisvar á ári.
A. E. PIERCY, ráösm.
Kostaboð Lögbergs
Nýir kaupendur Lögbergs, sem
borga fyrir fram ($2.ooJ fyrir
einn árgang blaösins fá ókeypis
hverjar tvær af neöangreindum
sögum, sem þeir kjósa sér;
Sáömennirnir .. .. 5«. viröi
Hefndin 40C. 44
Rániö 3°c. 44
Rudolf greifi .. .. 50C. 44
Svikamylnan .. .. 5œ. 44
Gulleyjan 40C. 44
Denver og Helga .. 50C. 44
Lífs eöa liöinn.. .. 50C. 44
Fanginn í Zenda .. 40C. 44
Allan Quatermain 50C. 44
Mt & Nmilh
Viðar- og kolasölumenn
COB. ELLICE & A9NES ST.
Talsími 6472.
Annast keyrslu um bæinn, flytja
húsbúnað o. fl.
Eftirfarandi viðartegundir til
sölu:
' TAMARAC
JACK PINE
POPLAR
SPRUCE
Taka á móti kolapöntunum.
Lögmaður á Gimli.
Mr. F. Heap, sem er í lög-
mannafélaginu Heap & Stratton
í Winnipeg og Heap & Heap í
Selkirk, hefir opnaö skrifstofu aö
Gimli. Mr. F. Heap eöa Björn
Benson veröa á Gimli fyrsta og
þriöja laugardag hvers mánaöar
í sveitarráösskrifstofunni.
THOS. H, JOHNSON
íslenzkur lögfræöingur
og málafærslumaöur.
SKRIFSTOFA:— Room 33 Canada Life
Block, suðaustur horni Portage & Main.
UtanXskrift:—
TaLSÍMI 423 WlNNIPBG
■H-H-I-I--I-H-1 HH-H“H"H"I-I !■
Dr. B. J. BRANDSON
Office: 650 William Ave.
Telephone: 89.
Office-tímar; 3—4 og 7—8 e. h.
Heimili: 628" McDermot Ave.
Telephone: 4300.
Winnipeg, Man.
4-H-I-l-i-l-I'■H-H-I-H-1 I I I I 1»
Dr, O. BJORNSON
Office: 650 William Ave.
Telephone: 89.
Of fice-tímar: 1.30—3 og 7—8 e.h.
Heimili; 620 McDermot Ave.
Telephone: 4300.
Winnipeg, Man.
•H"H"I I--I-I-
H-I-H-H-H-H-I-M
I. M. CLEGHORN, M.D.
læknlr og yflrnetnmaðnr.
Hefir keypt lyfjabúöina á Baldtir,,
og hefir Því sjálfur umsjón á öll-
um meBulum.
KUzabeth 8t.,
BALDtJR, . MAN.
P.S.—Islenzkur túlkur vlð hendlna
hvenær sem þörí gerlst.
M-I-I ■! I"!"t..;-H-M-H-1 1-1-11 I t
Dr. Raymond Brown,
sérfræöingur í augna-eyra-nef- og
hálssjúkdómum.
826 Somerset Blda. Tals.7262.
Cor, Donald & Portage
Heima kl. io-i 3-6
J. C. Snædal
tannlœknir.
Lækningastofa: Main & Bannatyne
DUFFIN BLOCK, Tel. 5302
E. Nesbitt
LYFSALI
Tals 3218 C«r. Sargent & Sherbrook
Lyf vor eru hin beztu, sem
auöiö er aö fá.
Reyniö Nesbitts Lenseed
Balsam viö hósta og kveö.
Bréfapantanir fljótt og vel afgreiddar.
A. S. Bardal
121 NENA STREET,
selur líkkistur og annast
am útfarir. Allur útbún-
aður sá bezti. Gnnfrem-
ur selur hann allskonar
minnisvarða og legsteina
Teleplioiie
JAMES BIRCH
BLÓMSTURSALI
hefir úrval af blómum til líkkistu
skrauts.
Tals. 2638 442 Notre Dame
HUBBARD, HANNESSON &
ROSS
lögfræðingar og málafærslumenn
10 Bank of Hamllton Chambers
, WINMPKO.
TALSÍMI 378
Istenzkur Plnnb
K G. L. STEPHBNSON.
n8 Nena Street.--Winnpeg.
Norij^n riC fyrstu lút kirkjti
S. K. HALL
P I A N I S T
witb Winnipeg School o( Muaic.
Kensla byrjar x. September.
Studio TOl Vtcxo t 8t. og 304 Main St.
winnipbo.

Á V A L T,
ALLSTAÐAR 1 CANADA,
BIÐJIÐ UM
EDDY’S ELDSPÍTUR
Eddy’s eldspítur hafa veriö búnar til í Hull sföan 1851.
Stööugar endurbætur á þeim f 57 ár hafa oröiö til þess aö
þær hafa náö meiri fullkomnun en nokkrar aörar.
Seldar og brúkaöar um alla Canada.

UEO \A/ Tsj Xj ^ <3-: VILJUM VÉR SÉRSTAKLEGA MÆLA MEÐ LAGER. ÖL. PORTER. CRO'wnsr beewery co_, talsími 3900 Ej Jrt LINDARVATN. 396 STELLA .A.ÁTT]., ■WITsTITiIFIPQ--