Lögberg - 25.03.1909, Qupperneq 3

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 25. MARZ 1909.
3-
Windsor
smjörbús
Salur
uppáhald
smjörgerCar
mannsins.
Engir köglar
eöa kom
vegna þess aö mér fyndist eg svo þeim haföi skjátlast, því aö nú er
mjög einmana. Eg haföi alt af |mér samkvæmt skilningi laganna
nóg af ímynduöu fólki mér til tannaö að fara nokkurt spor úr
dægrastyttingar og ýmislegt, sem borginni þar sem mál mitt er undir
eg var aö hugsa um. En þegar irannsókn. Og svo stranglega er
maöur er öllum stundum einn sér, jgengið eftir því, aö eg haldi þar
er hætt viö að veruleika tilfinning- kyrru fyrir, aö mikill vafi var á aö
in sljófgist og manni verður þá
gjarnt aö líta svo á, aö ímyndanir
sínar og eigin fjarstæöur séu ekki
hugmynd ein, heldur verulegar.
Þetta _ fyllir mann einkennilegu
þreyjuleysi. Maöur missir traust-
iö á sjálfum sér og löngunina til að
hugsa — og þaö er mjög svo^Svið-
kunnanleg tilfinning.
Okkur föngunum í Trubetzkoi-
kastala var leyft aö hreyfa okkur
úti við í fimtán mínútur og alt að
mér tækist aö fá aö skreppa til Kaz
an til aö sjá tnóður mína, sem lá
þar fyrir dauðanum, og í þrjátíu
ár hefir alt af verið aö hlakka til
að fá að sjá yngsta son sinn. Hún
er nú áttatíu og sex ára og á ekki
angt eftir. Þó fór svo aö mér var
gefið fararleyfi og eg er nú aö
eggja á staö til Kazan og kem viö J
5 Moskva.
Ekki var eg iöjulaus meðan eg |
sat í fangelsinu. Eg hefi lesiö!
I fangelsinu.
Eftir
Nicholas Tchaykovsky.
fNiðurlagj.
Dálítiö bókasafn er í Trubetzkoi
fangelsinu. Þaö er margra ára
samsafn bóka, sem fangarnir hafa
skilið eftir. Sérhver fangi getur
hálfum klukkutima á hverjum degi býsna mikiö meöati eg var hafður
og annan hvorn laugardag vorum J haldi, og vona að geta bráöum
við látnir fara í heit böð, svo sem !gefiö út ýmislegt, sem eg hefi í
títt er á^ Rússlandi. Þegar viö vor- Isntíðum og byrjaöi á þar. Enn
um úti vorum við látnir vera í j fremur hefi eg tekið saman bækl-
garöinum umhverfis kastalann. jng um nýju amerísku aðferðina til
Þaö er ferhyrnt flöt og uxu þar
nokkur tré og rumnar. Því var
um kent aö útivistin gæti ekki ver-
iö lengri vegna þess, að garðrým-
ið væri svo lítið, aö þar væri eigi
hægt að láta nema einn fanga vera
fengiö tvær bækur aö láni af þessu 'M . ^ £n í ðIlu fangahúsinu var
safni, hjá fangavörðunum, þrisvar
á viku, og má þó aldrei hafa fleiri
bækur en fimm í klefanum hjá sér.
Það er furðulegt til frásagnar,
en þó er þaö satt, að fjölda margir
ungir Rússar, einkum þó handiöna
rúm fyrir sjötíu manns ef allir klef
ar voru fullir á báöum loftum.
Fangarnir eru í sínum eigin fötum
þegar þeir eru á gangi úti í garð-
inum.
Yfir höfuö aö tala get eg ekki
menn, e.ga mentun sma að þakka furu,ifi afs md5ferðinni á mér meö
bokasafm fangahussins, ef nokkuð yar . kastalanum. Eti hefi
kveöur að henm 1 tungumalum og fyl$tu ástæSu til aS þakka þ4 vægu
eimspe 1. Um sja an mig cr fert5, sem mér var sýnd, ööru
fremur þátttöku manna á Englandi
og í Bandaríkjunum og á Frakk-
að yrkja ofþurran jaröveg, og
stuðst viö rit H. W. Campbells. j
Eg vona aö sá bæklingur komi út
bráðlega og akuryrkjumenn á
Rússlandi hafi eitthvert gagn af
honum. Þegar eg hefi tóm til,
ætla eg að fara aö búa til prent-
unar “Bréf mín frá kastalanum”,
og ætlast til aö þau veröi gefin út
bæöi á Rússlandi og Englandi.
ft
Stórveldið“.
("Lauslega þýttj.
Það eru ekki oröin ein, aö blöðin
séu “stórveldi”.
Þau eru til i öllum löndum og
sístarfandi; blöðunum má líkja við
lifandi veru, er hafi ótal tungur og
hendur. Þau sofa aldrei og eru
þaö aö segja, aö eg skrifaði dótt-
ur minni, að eg væri aö afla mér
nýrrar og mikillar mentunar þvij^ fkjörum minum.
að þa ellefu manuöi, sem eg dvald,, giSustu e„ fu d sem
, kastalanum, las eg rumlega e,tt . haldi var fluttur yfir i
hundraö bmd, eftjr ymsa hofunda. | Kross.fan 1?ic sLvo nefnda> et5a s,vmpnd,. Send.boöar þeirra eru
K°na nun og dótt,r sendu mer bæk ; sb &arfan lsi8i og er liti« Jafnt 1 hreysum kotunga sem holl-
ur, sem vantaö, , bokasafmö, og svo . a^þar s| betur fari6 me6 ---------------------- hp,r” Waef
þegar eg for brott ur kastalanum. fan heldur en j kastalanum.
skdd, eg eftir eitthvaö tuttugu' fanst ^ fangelsi aS
m 1- r ýmsu leyti miklu lakara, en kastal-
Föngum í kastalanum er leyft inn> sérstaklega var þrifnaðinum
aö skrifa vinum sínum, en ekki jmik]u meira ibótavant. Tenings-
oftar en tvisvai i viku. Öll slík rám - hverjum fangaklefa í kast-
bréf eru vandlega skoöuð. Fyrst ;alanum var tæplega 2>000 tening5-
gera yfirvöldin í kastalanum þaö,jfet< en f Kross-fangelsinu ekki
og því næst eru bréfin send ráða-lmeira cn 7oQ teningsfeti og er það
neytmu t,l frekari athugunar og ;mjog. ófullnægjandi húsrými handa
gera það logmenn og endurskoð- 'einurn fanga jafnvel þó óþrifnað.
unarmenn. Enginn má sknfa ne,tt væri ekki nærri því dns mik.
um stjórnmal, sem á dagskrá eru,
eða félagsmál. Eigi má heldur
ill oK hann er. Óloftið þar inni er
kvarta undan neinu yfirvaldi
öldungis óþolandi.
... „ .. „ „ , 11 Um lagalega meðferö máls míns
rikinu eða finna að geröum þess. . „ ® - -
Ekkert mi skammstafa í slLm ! " l’a6 aS a5,var, "f ‘
bréfum. Til þess a8 geta lit.fi T«-mnga spurBur fyrsta halfan
, „ . , ........Z . , annan manuöinn, sem eg var 1
skoðun sina , ljosi a einhverju al-< , . „ .„
„ . , „ fangelsinu. Þegar siöan var farið
mennu rnali, eöa skrafað um ann-1 „ ° , .„ & , ... .
„„ , , , .. iað hrevfa viö mah minu, virtist
að en personulegar þarfir sinar, I , • . • . , . ,,
„ „ „ 1 u- isem það væn tvent serstaklega, er
verða menn aö læra þa hst, sem v „ &
•d - • •• . . , eg var sakaður um.
Russum er mjog svo eigmleg, sem, ö
sé aö skrifa þannig, að lesa megi! I- Þátttöku í glæpsamlegu sam-
milli línanna. Og það skal játað, særi 8W1 rikinu. Það brot mitt
aö margir fangar veröa býsni.kom undir I02- Sr- hegmngarlag-
leiknir í því, eins og ekki er aö|anna’
furöa. 2. Æsingar utanlands. Fyrri á-
T»i.: „ • .1 kæran var bygð á öfgafullum
Ekki er nemum oðrum en nan- , . , °.
. • .. „..• • , . osannmdum, sem mer veitti mjog
ustu ættingjum leyft að heimsækja 1 &
íangana. Þeir sem koma til að TT . ./ , „ „
f- „„ f____ „ , , . Jfe Um siðan akæruna er það aö
finna fangana verða þa vanalega . „ , ,.
S , . • . , segja, að eg hefi aldrei fariö dult
að tala vrð þa ínn um tvo glugga. „ Z , „ T „
A milli þeirra glugga er fjögra til 11160 * hallaÖ1St aö skf
fimm feta breitt bil og þar situr *,nu“ rJalslyndra mauna W'
einn embætismaöurinn í kastalan- ^flokfcsiM a Russtand1 og aidr-
um til eftirlits. Það er afar óvana ? hefl ^ hlkaS VlS aS V£lta alþj°®
legt, en þó kemur það fyrir, undir areiSanle^ar, UPPJ»*«»r um a'
sérstökum kringumstæðum, að ,StandlS a Russlandl eins þf er
heimsækendum er leyft að koma' 1 raun verU' skal enn frem-
fana-anna bær *tr geta t*555’ aS eS er fus td aS
. '?• a• bera ábyrgðina á þessu, ef það er
m bundnar. Kona mín og glæ,pUr, samkvæmt skllnin^ nu-,ld
sonur fengu leyfi til aö heimsækja ,andl russneskra laSa-
mig um það leyti, sem bænar-1 Nu Vlkur maIi minu þannig við,
skrárnar frá Englandi og Ameríku | afi kom*nn er á mig gullinn
bárust hingað. Eftir það fékk, G,eiPnlr 1 staS jámfjötursins, er
kona mín leyfi til að heimsækja eS var bundinn áður. Gullfjötur-
mig reglulega í herbergi, sern in ner ger«nr úr 50,000 rúblum.
mönnum var boölegt að koma inn Fyrst var t»aS lati8 uppskátt í em-
í, og eftir að hún fór brott úr höf- JbættLnafni, að stjórnin væri fús á
uðborginni heimsótti dóttir mín. ,a® lata mi& iau,san ef hún fengi
Mrs. L. V. Bressey, mig á sama Þetta fe ati ve®i- Þessir braða-
hátt tvisvar í viku. I>essar heim- birgða frelsis skilmálar mínir voru
sóknir voru mér eins mikil hress- þannig' oröaðir, að bæði dóttir mín
ing, eins og stroka af hreinu lofti J°S lögmaður misskildu þá, er þau
er manni, sem grafinn hefir verið ,héldu að mér væri samkvæmt þeiin
lifandi. Eg lifði að eins á eftir- jleyfilegt að búa utan landamæra
væntingunni um næstu heimsókn Rússlands eða þar í rússneska rík-
og taldi dagana og jafnvel klukku- inu. sem mér sýndist, þangaö til
stundirnar , þangað til vinir mínir mal mitt væri tekið fyrir að nýjtt.
inn í klefana til
heimsóknir eru
mörkum bundnar.
unum, urnmæli þeirra berast eins
og leiftur um ritsímaþræöina, og
dag og nótt berast ógrynni prent-
aöra blaða út um allan heim, sem
miljónir manna gripa og lesa .
Hvervetna má sjá áhrif blað-
anna; í háværum stórborgum og
kyrlátum afdala bæjum. Allar
stéttir manna lesa blöðin, ungir og
gamlir. Blöðin koma úr öllum átt-
um; sumir kalla þau heillagjöf,
aörir óheillasendingu, en allir lesa
þau. Nútíöar menn geta ekki hugs
aö sér heiminn án blaða.
Vér skulum gera oss í hugarlund
að öll blaðagerð stöövaöist. Ait
hlyti að komast á ringulreið. öll
viðskifti mundu heftasl og öll bönd
sem binda einstaklinginn viö um-
heiminn, mundu slitna. Mannfé-
lagið mundi, i andlegum skilningi,
leysast í ódeilis-agnir, fávizka
breiddist yfir heiminn og mann-
kynið vaða í villu og svima.
Því að margt má sjá i blöðun-
um! Fyrst fréttir úr öllum áttum,
ritgerðir um helztu áhugamá1,
skýringar á hugmyndum manna
um ýms4 efni, fréttabréf og frá-
sagnir, og tilkynningar. Mörg
blöð flytja myndir, og síöast en
ekki sízt, auglýsingar um alla hluti
milli himins og jaröar. Og svo má
segja, aö blöðin séu alt af að færa
út kvíarnar og hafa meiri og meiri
afskifti.
Nú á dögum eru stórblöð heims-
ins sannkölluö furðuverk, sem vax-
iö hafa stórlega á fremur skömm-
um tíma. En löngun manna til að
heyra nýjungar, hefir jafnan v#rið
mikil.
I Babylon voru sagnaritarar, er
skrifuðu daglega helztu viðburð-
ina, svo aö borgarmenn gætu feng
ið vitneskju um þá. E(n Forn-
GÍrikkir festu skrifaða fregnmiöa
viö ræöustólana.
Fyrstu drög til opinberra blaöa
tiökuöust hjá Rómverjum. Hálfri
öld fyrir Krists burö lét Júlíus
Cæsar birta á almanna færi frá-
saginir um daglega viðburði, sem
hétu á latínu "acta diwmrf’ (þ. e.
daglegir viðburðirj. Þar var á-
griji af gjöröabók öldungaráðsins,
skýrsla um almenna kappleika og
málaferli, sigurvinninga og slys-
farir. Þar að auki voru smáfrétt-
ir um hitt og þetta, svo sem hjóna
skilnaði, fæðingar tvíbura, gaman-
samar sögur og frásagnir um
skráöar á hvítar toflur og mörg
eftirrit gerð af þeim og send út
um land. “Acta diurna” komu út
svo að öldum skifti, eða alt þar til
útlendingar fóru herskildi yfir ít-
alíu á dögum þjóðflutninganna og
lögöu mehning Rómverja í kalda-
kol.
En um þær mundir þróaðist ann
arskonar menning í Kínaveldi.
Þar er mælt að prentun blaða hafi
verið upp fundin fyrir 2,000 árum.
Og það eru meir en 1,000 ár síðan
fyrsta prentaö blaö fór að koma
þar út. Þaö hét “Kingpao” JPek-
ings blaöj. En brátt kom kyrk-
ingur i menning Kínverja og
blaðagerð þeirra var mjög ófull-
komin og hvorki bárust blöð þeirra
eöa prentlistin til Noröurálfunnar.
Þegar þjóðflutningunum lauk,
ríkti andleg deyfð i flestum efntim
í Norðurálfunni. Hver bær eöa
borg bjó að sinu, og höfðu menn
sjaldnast áhuga á utanborgar mál-
efnum. Liðu svo margar aldir.
Á þeim timum bárust fréttir að
eins með feröafólki: söngvurum,
verzlunarmönnum, smiöasveinum,
setn fóru stað úr staö, betlimunk-
um, pílagrímum, hermönnum og
loddurum.
En smátt og smátt fór svo, aö
menn gátu ekki án fréttanna verið,
sízt í verzlúnarborgunum. Fen-
eyjar á ítaliu var helzta verzlunar-
borg á miðöldum, og þangað bár-
ust fréttir hvaðanæfa. Loks varð
borgin einskonar frétta miðstöð
heimsins, og var þar þá komið á
fót fréttabúri, þar sem aílar fréttir
voru jafnóðum skráöar á töflur

9

PIANOS

Þegar þér kaupið KARN piano getið þér ætíð reitt yðnr á
að hljómurinn sé hinn sami, — skæri, hremi. fulli og fagri.
Öll gerð á þeim er hin vandaðasta. Hyggnir menn stm
kaupa pianos ættu að skoða hinar ýmsu tegund r áður og þeu
munu verða áuægðir með hinn hreina hljóm í Karu piauos.
Beint frá verksmiðju til kaupanda.
KARN PIANO & 0R6AN CO. Limited
358 P0RTA6E AVE. Winnipeg. Talsimi 1516
3
kæmu. Og ekki var þetta eingöngu Þa® kom líka brátt í ljós, aö strákapör. Þessar fréttir voru
OPINBER AUGLYSING.
Sectionir meö ójafnri tölu opn-
aöar til lieimilisréttar 1. Apríl.
LEIÐRÉTTING.
Hér með auglýsist að eftirfarandi Sec-
tionir með ójafnri tölu voru auglýstar til
heimilisréttar um eða eftir i. Apríl næstk.
í auglýsingu frá 16, Febr. 1909, en nefnd
lönd eru ekki lengur undir umsjón þeirrar
stjórnardeildar:—
L. S. 3-4 & S. 4 of
L. S. 5-6...........27
Winnipei Aqency.
Sec. Tp. Rge. Mer.
7 8E. ist M.
(Ath.— N. E. Y\ 23-30-29A, W. ist VI.,
S. E. X 25 28-29 W. ist M., and S. W. J4
25-28-29 W. ist M., heyrði ekki til Winni-
peg umdæmi, færist til Dauphin umdæmis)
Dauphin Agency.
Sec. Tp. Rge. Mer,
AU................ 21 21 24W, ist M.
N. E. X........... 23 30 29A.
S. E. X........... 25 28 29
S. W. X...........25 28 29
Yorkton Ageticy.
Sec. Tp. Rge. Mer.
L. S. 14.......... 23 27 3W. 2nd M.
Estevan Agency
Sec. Tp. Rge. Mer
S. E. J........... 13 6 17W. 2nd M.
Princt Alhert Agency.
Sec. Tp. Rge. Mer.
S. W. }4............ 1 44 13W. 2nd M.
S. E. X............. 5 45 3
Mooscjaw Aqency.
Sec. Tp. Rge. Mer.
Pt. S. h .......... 31 x7 2W. 3rd M.
Lethbridge Agency.
Sec. Tp. Rge. Mer.
N, E. J.............25 15 20W, 4th M.
N. i................31 8 26
Calgary Agency.
Sec. Tp. Rge. Mer.
S. E. I...........9 30 17W. 4th M.
Edmonton Ageney.
Sec. Tp. Rge. Mer.
S. W. i......... 5 58 23W. 4th M.
Battleford Agency.
Sec. Tp. Rge. Mer.
S. W. J........... 21 38 18W. 3rd M.
Sarakvæmt skipun
P, G. KEYES, Secretary.
Department of the Interior,
Ottawa, March 6th, 1909,
eða laus blöö. Þeir sem vildu lesa
þessar fréttir eöa kaupa blöðin,
uröu aö greiöa smápening, sem hét
Gazetta, en þaö nafn var síðan
gefin mörgum blöðum, og bera
mörg ítölsk, spánversk og ensk
blöö þaö heiti enn í dag.
íbúar smábæja og borga fóru á
mis viö allar fréttir eftir sem áöur,
þangað til einhverjir dugnaðar-
menn uröu til þess, fyrir borgun.
að skrifa bréf, sem í voru helztu
fréttir, og senda til nágrannaborg-
anna.
®>essar bréfaskriftir fóru
brátt mjög vaxandi, og voru um
langan aldur boðberar flestra
frétta, jafnvel þá er prentlistin var
•uppfundin. Furstarnir áttu sér
fregnrita i stórborgunum, en aö-
alsmenn og borgarar voru áskrif-
endur að bréfunum . Þessi bréf
fluttu allar helztu fréttir á miö-
öldunum og voru undanfarar blaö-
anna.
Þau breyttust sjálf i skrifuð smá-
blöö, og skýröu stuttlega frá
styrjöldum, drepsóttum, göldrum
og verzlunarhorfum.
Allar samgöngur voru mjög erf-
iðar á miðöldunum. Ef menn
þurftu að senda bréf, varö að fá
sendimann meö það, svo að “nýj-
ungarnar” voru orðnar nokkuö
gamlar, þegar þær bárust viötak-
anda. Þaö var hér um bil þriggja
vikna ferö frá Norður ítaliu til
Suöur Þyzkalands, því aö vegir
voru afarillir og oft hættulegir.
Margir þurftu þá að hafa sendi-
boða í ferðum, bæöi furstar og
klaustur, borgir og háskólar. En
bezta sendiboða áttu voldugustu
verzlunarfélög heimsins.
Kring um árið 1450 hafði Gut-
enberg fundiö ráö til aö prenta
bækur með hreyfanlegtun stöfum.
Þá var hver guðsoröabókin og
visittdabókin þj'dd af annari, en
engum kom til hugar aö nota
mætti prentlistina til þess aö út-
breiöa fréttir.
En um þær mundir skeði rnerk-
ttr atburður, sem vakti gífurlega
eftirtekt: Kolumbtts fann Amer-
íku. Feröasagan sem hann samdi
áriö 1493 um för sina var útlögö
á fjöldantargar tungur, og prentuö
af henni óteljandi eintök. En
þetta varö til þess að flugrit voru
gefin út í hvert skifti, sem einhver
merkisatburöur varö. Þessi 'flug-
rit voru í smáu broti, tiu til tutt-
ugu blaösíður, meö langri og ít-
arlegri fyrirsögn og titilblaöiö oft
skreytt klunnalegri umgerö. Þau
fluttu fregnir af styrjöldum
Tyrkja og páfanum. sagnir tttn
glóandi dreka, tvíhöföaða kálfa og
fleira þessu lílct. Eftir þvi sem
lengra leiö á sextándu öldina fjölg
uðu þessi flitgrit, en þau vortt ekki
gefin út reglulega vegna þess, hve
póstgöngur voru ógreiöar.
í lok sextándu aldar tókst aðal-
.póstmeistara á Þýzkalandi aö
koma reglubundnum póstgöngu -u
á milli stórborga í Aíiö-Evróptt. cn
þegar svo var komiö, var unt að
stofna blaö, því aö prentlistin var
áöur upp fundip. Var þá ekki
annar vandinn en santeitta frétta-
bréfin og flugritin og gera úr
þeim blaö.
Þetta var gert. Menn vita ekki
hvar eöa hvenær fyrsta blaðið var
prentað. Surnir segja, aö þaö haf*
verið á ítaliu, Englandi eöa Nið
urlöndum, en liklegra þykir nú tö
þaö hafi veriö á Suður-Þýzkalandi
í byrjun seytjándu aldar. Til eru
blöö. sem prentuð vortt 1609. og
fáum árum síðar var blað prentaö
í hverri stórborg á Þýzkalandi.
LEADER
ER HELMINGI
STE R K A R I

Alt til þessa hafa lísarnir á vírgirðingura verið endingar minsti hluti
þeirra. Á ,,LEADER“ eru lásar. sem hafa kosti fram ytir . lia venjulega
girðingarlása. Þeir eru búnir til úr sama efni og aðrir hlutar girðingarinnar
ATHUGIЗEndunum á þessum lásum er brugðið þannig, að þeir lykja
algerlega um sjálfan lásinn. Um leið verður takið ,. tvöfait fn . tvöfalt
tak táknar að LÁSINN VERÐUK ,,HELMINGI STERK-
ARI“. EN ..HELMINGI STERK ARl“ GIRDING ER
..HELMINGI BETRl“ EIGN.
Lásinn mun ekki rakna upp. Hann heldur vel samaa lárétt 1 og l.iðréttu
vírunum og styrkir þar með alla girðinguna, en getur gefið svo eftir t>ð bæði
má nota hana á sléttu og ósléitu landi.
Skrifið eftir sýnishornabók ,,I‘ og verðlista
The Manitoba Anchor
Fence Co., Ltd.
Cor. Henry and Beacon Sts.,
P O BOX 1382 WINNIPEG.
DUFFIN'GO.
LIMITED
Handmyndavélar,
MYNDAVELAR og alt, sem aö
myndagjörö lýtur hverju nafni
sem nefnist. — Skrtfiö eftir verð-
ista,
DUFFIN & (jO., LTD., 472 Main St., Winnipejf.
NefniðLögberg,
Yerið ekki að geta til
D. W. FRASER,
hvaö sé f öörum bjúgum, þegar þér vitiö meö vissu
hvaö er í Tomato bjúgunum hans Fraser. Vér er-
um ekkert hræddir viö aö láta ykkur sjá tilbúning þeirra. Biöjiö matvörusalann um þau eöa
357 WiIIiam Ave. Talsími 64s
WINNIPEG
The Standard Laundry Go
JgRUÐ þér ánægöir meö þvottinn yöar. Ef svo er ekki,
þá skulum vér sækja hann til yöar og ábyrgjast aö
þér veröiö ánægöir meö hann. W. NELSON, eigandi.
TALSÍMI 1440. Fullkomnar vélar. Fljót skil. 74—76 AIKINS ST.
Þyotturinu sóktur og skilaö. Vér vonumst eftir viðskiftuin yöar.