Lögberg - 22.04.1909, Side 1

22. ÁR.
Sumardagurinn fyrsti.
Gleðilegt
s
umar
Þessi or8 híjóma á vörum allia
landa vorra á Fróni í dag, og
hvervetna þar sem íslendingar j
mætast, þó a8 fjarri séu fósturjörð
sinni, því atS flestir eiga þeir ein-
hverjar hlýjar endurminningar frá
þeim degi a8 heiihan. Og þah er
eins og þær minningar yngist viS j
hver sumarmál og flytji hugann
heim til fornra stötSva.
Sumardagurinn fyrsti er ein-
hver mesti tyllidagur á íslandi,
og gera menn sér þá margt ’.il
gletSi. Ef veíSur leyfir eru sam- j
komur vitSa haldnar og skemta
menn sér viS glímur, leika, söng, i
rætSur og danz. Þá fá gætSingarnir
atS spretta úr spori bæja í milli, cf
vegir eru ortSnir þurrir, og hefir
þatS löngum þótt gótS skemtun á
Islandi.
Böm og unglingar — og jafnvel
fullortSnir — fá sumargjafir, og
eykur þatS ekki lítitS á gletSina.
En vetSráttan er ekki alt af sam-
taka um þatS vitS mennina atS gera |
sumardaginn skemtilegan; það
getur veritS kuldatíiS á sumardag- j
inn fyrsta, og jafnvel stórhrítSar
bylur, og þá er alt daprara. En
stundum er sumardagurinn hlýr
og bjartur. Snjórinn er horfinn
úr bygtS og grænka komin í hlatS- j
varpann. SólskinitS og sunnan-;
vindurinn brætSir snjóinn úr hlíiS-
unutn og lækir fossa og freytSa
stall af stalli í fjöllunum fram i
sjó etSa vötn. Lóur og smáfuglar
koma heim úr sutSrinu heita metS
söng og fögnutS, láta menn gleyma
vetrinum og dreyma um vor og
sumar og “kvöldlausa daga”.
Slík vor hafa heíilatS íslenzku
skáldin og spunnitS fagra og hljóm
djúpa strengi á hörpur þeirra.
Jónas Hallgrimsson hefir ort
um sumardaginn fyrsta. VoriS
vakti hann til nýrra lýótSa bætSi
heima og erlendis, og fáir hafa
sent íslandi hlýrri vorkvetSju en
hann, þegar hann reikalSi um
skóginn í Sórey.
Hann kvatS;
“Nú andar sutSritS sæla vindum
þýiSum
á sjónum allar bárur smáar rísa
og flykkjast heim atS fögru landi
ísa,
atS fósturjart5ar minnar strönd og
hlítSum.
>
ó, heilsitS öllum heima rómi blitSum
um hælS og sund, í drottins ást
og fritSi,
kyssitS þitS, bárur, bát á fiskimitSi,
blási þitS, vindar, hlýtt á kinnum
frítSum.”
i
Og þegar Jónas orti skilnatSar-
kvætStS til Þorgeirs GutSmundsson-
ar í Kaupmannahöfn, þá vertSur
honum fyrst fyrir atS fagna sumr-
inu metS þessari visu:
/
WINNIPEG, MAN., Fimtudaginn 22. Apríl 1909.
“Nú er vetur úr bæ,
rann í sefgrænan sæ
og þar sefur í djúpinu væra;
en sumaritS blítt
kemur fagurt og frítt
metSur fjörgjafarljósinu
skæra.”
i
Mörg visan hefir Islendingum
ortSitS á munni vitS vorkomuna, og
hlýtt hefir þeim veritS í skapi í
vorblænum. Pá.'l Ólafsson orci
margar vorvísur . Þessi er ein um j
sumarsólina:
“Þú klætSir alt í gull og glans,
þú glætSir allar vonir manns,
og hvar sem tárin kvika á kinn
þar kyssir geislinn þinn.
Þú fyllir dalinn fugla söng,
nú finnast ekki dægrin löng
og heim í sveitir sendirtSu’ æ
úr sutSri hlýjan blæ.”
Umskifti vetrar og sumars er.v j
mikil hér í landi eins og heima, og j
þó atS sumardagsins fyrsta sé hir
ekki minst, þá fagnar margur vori
metS hlýjum hug og björtum j
vonum.
Þessa vorvísu hefir Stephan G.
Stephansson kvetSitS um voritS i
Alberta:
t
“Úti grænkar lauf og lyng.
litkast jörtS um akra sána,
ég í huga sé og syng
sólskins-vonir alt umi kring,
út atS fjarsta alda hring
yztu vonir þar sem blána.”
I
Veturinn er einu sinni enn á
enda og sumaritS fer atS setjast atS
völdum metS grænar grundir, ný
laufgatSa skóga og fuglasöng.
Veturinn má ekki eiga gritSastað
í hugum manna. Hann vertSur atS
þoka fyrir björtum sumarvonum.
Fögnum öruggir sumri og sól!
GletSilegt suyiar!
Fréttir.
hann láti eigi atS óskum þeirra, og
sendinefnd frá þeim beitS sítSast er
fréttist utan hallardyra soldáns
eftir svörum frá honum.— Kristu-
ir menn í Constantinopel eru
hræddir um sig i þessmn róstum
og hafa búitS um sig eftir því sem
kostur er á til atS tryggja lif sitt
fyrir árásum Tyrkja. Englend-1
ingar, Bandaríkjamenn og fleiri j
þjótSir hafa sent herskip til Tyrk- j
lands til atS gæta þess atS þeirra
þjótSa mönnum þar í landi vertSi j
eigi gertSur neinn óskundi. j
að lögreglan ætlar atS gefa út
fyrirskipanir um atS allir sem aka
í bifreitSum þar séu skyldir til atS
hafa á vélunum verkfæri, er gefi
tí! kynn^ fertShratSann, svo atS það
heyrist hve mikill hann er .
Tveir franskir litSsforingjar
hafa komitS á lofttalssambandi
milli Parisar og Melun og hafa
talast vitS milli þeirra bæja, en það
er þrjátíu mílna vegalengd.
í fyrri viku birtist hér í blötSun-
um símskeyti frá þeim Vilhjám)
Stefánssyni og Anderson félaga
hans. Það var skrifað 14. Febrú-
ar, en haftSi verið þetta á leitSinni
metS sendimönnum, átSur en það
komst til loftskeytastöi5va í A’-1
aska. Þeir félagar voru staddir
nyrst í Alaska og létu vel af liiSan
sinni.
Þó atS fjárhagur margra rikja i
hafi veriiS örðugur undanfarið ár
og tekjuhalli mikill í mörgum j
löndum, þá hefir Fielding fjár
málaráiSgjafa Canada, tekist a?
fara svo vel metS fé landsins, atS
tekjuafgangur varS hálf önnur
miljón dollara árið sem leið.
Dómur var kveðinn upp yfir sjö
bæjarrátSsmönnum í Montreal á
laugardaginn var, og þeim visað
úr embættum fyrir þá sök atS þeir
hefðu brotið bæjarlögin metS þvi'j
a« veita fé til ferðakostnatSar borg- j
arstjórans* og aiSstoiSarritara bæj-
arráðsins er þeir herrar ferðuðust
til Frakklands. Dóminum hefir
verið skotið til æðri réttar og bæj- j
arráðsmennirnir sitja í embættum
þangaö til málið er útkljáð.
Nýju lögin á Englandi um upp-
eldi barna hafa viðast gefist vel
enn sem komið er. Foreldrum er
í þeim lögum bannað að hafa böm
með sér inn á drykkjustofur, og
hefir það orðið til þess, að fólk
hefir fremur hænst að tesöluhús-
um um frídaga, því að þangað
hafa foreldrarnir getað farið og
haft börn með sér. Þó hafði ný-
skeð kom fyrir atvik í Dover.
sem þótti tíðindum sæta. Fyrir
utan vínsöluknæpu fanst barn ;
bundið við ljóskersstólpa og safn- j
aðist þar að múgur og margmenni. j
Lögreglan fór að þrenslast eftir
hvernig á þessu stæði og varð
þess þá vísari, að faðir barnsins
sat að drykkju inni á veitingastoí-
unni, en hafði gripið til þess að
tylla afkvæmi sínu við stólpann
utan við veitingahúsið, til að missa
ekki af því meðan hann væri að fá
sér hressingu, en lögin heimiluðu
honum ekki að hafa það með sér
inn í veitingasalinn.
Viðvíkjandi fyrirskipunum til
;ambandsstjómarinnar, bornum
ipp í þinginu nú fyrir skemstu,
;varaði Sir Wilfrid Laurier þvi,
ið fastráðið væri að tveir sam-
bandsráðgjafarnir, þeir Sir Fred-
;rick Borden og Hon. L- P- Bro-
deur legði á stað til Lundúna
skömmu eftir að þingi væri slitið.
til að ráðgast um við stj órn alrik-
isins með hverjum hætti Canada
gæti haganlegast lagt fram styrk
til herflotans brezka.
Mikið er talað um það í ýmsu.n
blöðum í Evrópu, að Japanar ætli
að segja upp samningnum, sem
þeir gerðu við Breta 1905. Samn-
ingur sá laut að því, að tryggja og
halda við friði í löndum beggja
þessara þjóða í Austur-Asíu og á
Indlandi og sömuleiðis að vernda
sjálfstæði Kínaveldis og einingti
þess. Enn fremur áttu Japanar og
Bretar, samkvæmt samningnum,
að fylgjast að málum ef aðrir hvor
ir yrðu fyrir óviðurkvæmilegri á-
leitni af öðr-um þjóðum. Samn-
ingur þessi átti að gilda í tíu ár,
eða til 1915, ef honupi yrði eigi
sagt upp fyr af öðrum hvon’ -
málsaðila, sem ekki er líklegt að
verði að svo stöddu.
Úr bænum.
Fyrra þriðjudag hófst bylting í
Constantinopel gegn Ungu Tyrkj-
um og forkólfar þeirra úr ráðu-
neytinu urðui að segja af sér og
soldán og fylgismenn hans létu
taka höndum helztu forkólfa fram
sóknarflokksins eða Ungu Tyrkja
í borginni. Talsverðar róstur urðu
áður en það tækist og féllu milli
tíu og tuttugu menn. Síðan var
farið að mynda nýtt ráðuneyti, að
vilja andstæðinga Ungu Tyrkja.
Ungu Tyrkir undu því illa, því að
þeir litu svo á, að hér væri urn
það að velja að kollvarpa þeirri
stjómarbót, sem þeir fengu í fyrra.
Þeir drógu saman mikinn flokk,
og héldu liði sínu til Constantino-
pel, til að ná aftur völdunum. Það
er mælt að þeir hafi um 34,000
manna undir vopnum og þjóðin
muni þeim eindregið fylgjandi.
Þeir hafa heitið því, að ráða ekki
á borgina fyr en þeir hafi fengið
svar um það frá soldáni hvort
hann vilji leysa upp nýja ráðu-
neytið eða ekki. Á miðvikudags-
morgun hafa engar áreiðanlegar
fregnir borist um andsvör soldáns.
Heyrst hefir samt, að hinn nýskip-
aði forsætisráðherra Tewfic Pasha
hafi sagt af sér og að hann hafi
ráðlagt soldáni að leggja niður
völd. Ungu Tvrkir eru nú orðnir
soldáni svo reiðir, að þeir hafa
haft við orð að hengja hann ef
Spánarstjórn hefir fastráðið að
koma sér upp nýjum herflotx
Eins og kunnugt er eyddist floti
Spánverja í ófriðinum milli þeirra
og Bandaríkjamanna fyrir tiu ár-
um. Bretar munu liklegastir til
að annast smíði á þessum nýju
hersikipum til handa Spánverjum.
I fréttum frá Constantinopel er
sagt frá launvígum á Armeníu-
mönnum i Mersina, sem er bær í
Litlu Asíu við Miðjarðarhafið.
Múhameðstrúarmenn kváðu hafa
drepið eitthvað 1,000 Armeninga,
og bærinn allur í uppnámi. Fjöldi
trúboða er i bænum bæði frá Ev-
rópu og Bandarikjunum og nokkr-
ir frá Canada. Fréttír eru óljósar
(im það hversu um þá hafi farið i
þessum róstum, en það er fullyrt
að þær standi í engu sambandi við
flokkadráttinn á Tyrklandi sjálfu.
Armeningar eru kristnir og skær-
ur milli þeirra og Múhameðstrú-
armanna eru sprottnar af ólíku
þjóðerni og ólíkum trúarskoðun-
um. Múhameðstrúarmenn í Mers-
ina eru um sex þúsund en Armen-
ingar hálft fjórða þúsund. — Síð-
ari fréttir segja, að 5,000 manns
hafi verið drepnir í Adana í Litlu
Asiu og þar i grend, og þar sé alt
í báli og brandi.
Svo er nú orðið mikið um ógæti-
legan bifreiðaakstur i Lundúnum,
og grendinni.
Hið íslenzka Bókmentafélag hef-
ir sent Lögbergi 3 eintök, hvert á
fætur öðru, af 4. hefti Skírnis, sem
kom út siðastliðið ár, og kom hið
síðasta nú í vikunni. Lögberg er
Bókmentafélaginu þakklátt, en
vanhagar þó ekki um fleiri eintök
i svip af fymefndu 4. hefti Skirn-
is; en gaman væri að sjá eitt ein-
tak af 1. hefti tímaritsins á þessu
ári, svona þegar hentugleikar
leyfa.
Mr. Foster Johnson frá Dur-
ango, Colorado, hefir flutt búferl-
um til Ontario, California, og bið-
ur Lögberg að geta þess að heim-
ili sitt verði fyrst um sinn i siðar-
nefndum bæ að 416 Lemon ave.
Menn eru hræddir um, að ó-
þarfra gesta sé von hér til bæjar
og norður um fylkið ef eigi verð-
ur bráðlega gerð gangskör að því
að hindra þeirra hingaðkomui.
Þetta eru rottur; vitanlega alt ann
að kyn en vatnsrotturnar. Skinn
ef þessum rottum er gagnslaust
með öllu ,og þær eru alætur og
valda hvervetna tjóni þar sem
þeirra verður vart. Þær hafa kom-
ið að sunnan og verið að smáfæra
sig norður eftir og em nú komnar
í suðurhluita fylkisins og hefir
NR. 16
fjölgað þar svo á skömmum tíma,
aö þær eru orðnar einhver versta
plága, sem þar hefir komið, spilla
kornafurðum og byggingum auk
þess, sem þær bera með sér sjúk-
dcma. Enn hefir eigi orðið vart j
við neinar rottur hér i bænum og J
er líklegt að reynt verði að koma 1 j
vtg fyrir að sá ófögnuður flytjist j
hingað, eða breiðist meira út um
fylkið en þegar er orðið.
Bæjarstjórnin hefir nú gert út
um kaup á lóð undir aflstöðina og
flutningsbraut tilheyrandi fyrir
71,000 dollara.
Mr. Björn Walterson kom!
vestan frá Argyle fyrir skemstu
og seldi fyrra fimtudag 1100 bush- j
el af hveiti á $1.23 bushelið ('Fort j
William verð(. Mr.Walterson fór j
aftur vestur í gær til að annast
um sáningu á ökrum sínum þar.
Hann býst við að byrjað verði ab
sá undir eins -og hlýnar, þvi að
löndin eru vel undir búin.
Helgi Pálsson, Otto P.O., Man.,
og Ragnar Smith, Brandon, eru
hér á ferð um þessar rhundir. \
Safnaðarfundur var haldinn af
Fyrsta lút. söfn. í W.peg á þriðju-
dagskveldið, til að ræða um ís-
lenzku-nám. Nefndin lagði fram
álit sitt, en með þvi að framsögu-
maður málsins, séra Jón Bjarna-
son, var veikur, þá var umræðum
frestað þar til síöar.
27. f. m. var samsöngur haldin.i
í lútersku kirkjunni á Gimli. Mr.
Gunnsteinn Eyjólfsson hafði ætl-
að að stýra söngnum, og ætluðu
söngfélög frá Gimli og Icelandic
River að syngja. En Gunnsteinn
varð veikur, svo að Gísli Goodman
frá Winnipeg var beðinn að
stjórna söngnum. Ásgeir Fjeld-
sted og Miss Jóhanna Sigurðsson i
sungu einsöngva, sem þóttu vel
takast.
Þau hjónin Thorst. M. Borg-
fjörð og kona hans, Tumwater P
O. , Wash., uirðu fyrir þeirri þung-
bæru sorg að missa son sinn, Carl
að nafni, sextán mánaða gamlan,
einstaklega efnilegt barn. Ham
lézt 5. þ. m. úr lungnabólgu og
j var jarðsettur í Masonic Cemetery
i Washington.
Mr. John Gillies, frá Árbakka
P. O. Man., var hér á ferð í vik-
unni. Hann sagði alt gott að
j frétta úr sínu bygðarlagi.
Mr.Hjörtur Láriísson frá Minne-
apolis, dvelur hér í bænum um
þessar mundir. Hann er einn i
hljóðfæraflokkinum, Minneapolis
Symphony Orchestra, sem leikur
nú hér á Walker leikhúsinu. Hann
er eini íslendingurinn í þeim
flokki.
. » ---------
Mr. Gunnar Matthíasson ('sonur
þjóðskáldsins séra Matthiasar
JochumssonarJ, kom hingað tiV
bæjarins i fyrri viku ásamt konu
sinni, vestan frá Kyrrahafi. Hann
var á leið heim til Islands til fund-
ar við foreldra sína og systkini og
býst við að dvelja þar sumarlangt.
Kona hans verður á meðan hjá
foreldrum sínum, hr. Árna Sveins-
syni í Argyle og konu hans.
J. G. Reykdal frá Wynyard P.
O., Sask., kom til bæjarins í fyrri
viku með konu sinni og syni.
Þau eru að fara alfarin vestur að
Kyrrahafi til Ballard, Wash.
13. Febr. dó í Árnesbygð x N.
ísl. Kristín Jóhannessdótir, kona
Stefáns Jónssonar, 74 ára gömul,
FUNDARBOÐ.
Framkvæmdarnefnd ísl. lib-
eral Klúbbsins heldur fund á
Lögbergs-skrifstofu, föstudags-
kveldið þ. 23. þ. m.
ættuð af Vatnsnesi i Húnavatns-
sýslu. Banamein hennar var.
krabbamein; hafði þjáðst í 8 ár.
Grímur Pétursson dó 20. Febr.
á Gimli 100 ára gamall; hafði ver-
ið mörg ár á Gimli og verið lengi
einbúi. Hann var ættaður úr
Skagafirði. Ern og frískur til
efstu ára; varð fyrir slysi í veturr
kviknaði í fötum hans, en fór út í
snjó og slökti í sér.
Djáknar Fyrsta lúterska safu-
aðar í Winnipeg bjóöa fólki á
samkomu í kirkju safnaðarins á
miðvikúdiagskveklfð hinn 5. jMal
næstkomandi, kl. 8. Cand. theol.
Guttormur Guttormsson flytur þar
fyrirlestur u|m líknarstarfsemi
lútersku kirkjunnar í Ameríku.
Söngflokkur safnaðarins syngur
nokkra söngva. Allir boðnir og
velkomnir. Enginn inngangseyr-
ir tekinn ,en um samskot beðið ti’
hjálpar fyrir fátæka. Veitingar
seldar í salnuirh undir kirkjunni. —
Nákvæmt prógram birt í næsta
blaði.
Hannes Þörvalidsspn, ættaður
úr Skagafirði, 65 ára gamall, lézl
úr krabbameini á föstudaginn
langa á Gimli. Hann lætur eftir
sig ekkju Ingibjörgu Einarsdótt-
ur; hann átti einn son, Guðmund,
til heimilis á Gimli.
Mrs. M. J. Borgfjörð, frá Holar
P. O., Sask., sem dvalið hefir hér
í bænum í kynnisferð hjá systkin-
um sínum og vinum um mánaðar-
tíma, lagðl á stað heimleiðis i
morgun.
Sendinefnd frá Islend-
ingafljóti.
Níu manna nefnd kom hingað
til bæjarins síðastl. þriðjudag frá
IsJendingafljóti, til fundar viö
fylkisstjómina. Nefndarmenn voru
þessir: Jóhannes Sigurðsson borg-
arstjóri frá Gimli, S. Thorvalds-
son, Thorvaldur Thorarinsson,
Jón Pálsson, Jónas T. Jónasson,
Kristjón Finnsson, W. Sophon,
Oddur Akranes, Tryggvi Ingj-
aldsson. Erindi nefndarinnar var
að fá fylkisstjórnina til að endur-
reisa nýja* brú á íslendingafljóti,.
og fékk hún ritstjóra B. L. Bald-
winsson með sér til fundar við
tvo ráðherrana, sem báðir tóku
málaleitan þeirra vel. Hr. J. Sig-
uirðsson lét þess getið við oss, að
hann hefði góðar vonir um, að
fylkisstjómin léti reisa brú af
nýju, án nokkurs tillags frá s'veit-
arstjórn. Kostnaðnr er áætlaður
$1,100. — Greenway stjórnin lét
reisa gömlu brúna án tillags frá
sveitarráðinu og virðist því sjálf-
sagt, að núverandi fylkisstjórn
látí endurreisa hana, einkum þar
eð samskonar brýr hafa verið reist
ar á kostnað fylkisins bæði i Bran-
don og Portage la Prairie, og kost-
uðu þær þó svo þúsundum dollara
skifti.
Nefndin fann ennfremur verk-
fræðing sambandsstjómarinnar að
máli viðvíkjandi dýpkun á Fljóts-
| ósnum. Hann tók vel í beiðni
þeirra, og sagði, að mnnið skyldi
verða að því verki á komandi
sumri.
X
s
\