Lögberg - 03.06.1909, Blaðsíða 1

22. AR.
WINNIPEG, MAN., Fiœtudaginn 3. Júní 1909.
Góður prentari,
helzt ungur, getur fengið stöð-
uga atvinnu hjá Lögbergsfélag-
inu. . Hann þarf að vera vanur
stílsetningu og kunna að fara
með prentvélar. Honum gefst
um leið kostur á að læra á beztu
stílsetningarvél. Menn gefi sig
sem fyrst fram við
Ráðsmann Lögbergs.
Fréttir.
Rússneskur bókaútgefandi í Pét-
ursborg hefir verið dæmdur í sex
mánaöa fangelsi af þvi aö hann let
gefa út flugritiö: “Þú skalt ekki
mann deyba’’, og nokkur önnur
eftir Leo Tolstoj. Meöan á mál-
inu stóS, skrifaði Tolstoj dómur-
unum og kvaSst einn bera ábyrgS
á ritunum. Ef eitthvaS væri sak-
næmt i ritunum, kvaSst hann eiga
aS bera ábyrgS á þvi, en hvorki út-
gefandinn eSa prentararnir. Dóm-
ararnir skeyttu þessu þó engu, létu
Tolstoj afskiftalausan en sakfeldu
bókaútgefandann.
í fréttum frá Constantinopel er
þess getib, aS ískyggilegar horfur
Iséu enn í löndum Tyrkja i Litlu
Asíu. Enn fremur er sagt, aS far-
! iS sé aS brydda á andblæstri gegn
j stjóminni í hemum. Er því jafn-
vel búist viS nýjum byltingum og
j upphlaupum. Grikkir kváSu óá-
j nægSir mjög meS nýju stjórnina
og mikill flokkur Tyrkja sömu-
jleiSis. Þeir segja aS hún hafi
ekkert gert nema aB klípa af laun-
um embættismanna, og gert það
oft óviturlega og ranglega. Er þaS
ætlan margra, aS varla muni þaö
dragast marga mánuSi, aS ný og
enn stórkostlegri stjómarbylting
jverSi á Tyrklandi en sú síSasta
var. *
Dómur var kveSinn upp 29. f.
m. yfir trúarofstækismannimim
James Sharpe í Kansas City, Mo.
Sharpe hafSi skotiS lögregluþjón
til bana þar í bænum 8. Des. f. á.
Eins og fólk mun reka minni til
kom jnaSur þessi til Canada í fyrra
sumar frá N. Dak. Hann réB fyr-
ir flokk yopnaSra manna, kvaðst
vera Kristur en kona sin væri
Maria mey. Hann kvaSst ætla aS
verSa foringi Doukhobors, en þeir
vildu ekki veita honum viStöku, og
var hann aS lokum fluttur suSur
yfir landamærin ásamt öllu símn
hyski. Hann lét ekkert á sér bera,
fyr en hann lenti i skærunum viS
lögregluliSiS í Kansas City, þar
sem fjórir menn biSu bana, en
nokkrir særSust. Hann var þó
ekki sakaSur nema um eitt morS,
og var dæmdur í 25 ára fangelsi.
Almennar kosningar fóru fram
í Danmörku í síSustu vilon. Kosn-
ingabaráttan var háS um hervarn-
armáliS, og sérstaklega um vig-
girSingar á Kaupmannahöfn. En
allir flokkar voru þó á því, aS
Danmörk ætti aS fá samþykt hlut-
leysi sér til handa. Neergaard,
foringi vinstrimanna er því fylgj-
andi aS ráSstafanir séu gerSar til
þess aS Danmörk verji hlutleysi
sitt. JafnaSarmenn halda því
fram, aS ríkiS sé ekki nægilega öfl
ugt til aS halda uppi verulegum
vörmum, og verSi aS treysta á veg-
lyndi nágranna þjóSanna. Þeir
halda því þess vegrm fram aS
draga úr herbúnaSi og þaS sé friS
vænlegást. Christensen fyrverandt
forsætisráSherra er meS landvöm-
um, en gengur þar nokkru
skemmra heldur en Neergaard.
Kosningarnar fóru þannig, aB
stjórnarflokkurinin kom aS 38
þingmönnum, Christensens flokk-
urinn 34, en jafnaSarmenn og þeir
Sfm andvígir eru hervörnum 39,
en óvist um ii þingmenn. Tveir
ráSgjafanna féllu viS kosningarn-
ar, og óvíst aS Neergaards ráBa-
neytiS haldi völdum.
Vantraustsyfirlýsing var sam-
þykt í síSustu viku gegn Australíu
stjóminni bygS á stefnu hennar í
hermálum. AndstæSingar stjóm-
arinnar, ýmsir flokkar höfSu sam-
einaS sig gegn henni undir forustu
Deakins fyrmm stjórnarforseta.
Zeppelin greifi er alt af aS fara
nýjar og nýjar loftsiglingaferSir.
SíSasta för hans er frægst. I>á
sigldi hann frá Fredrickshaven til
Bitterfeild og til baka aftur á 44
klukkustundum, um 900 mílna
vegalengd.
konsúlsins undirskrifaSi vegabréf
þar sem hann heimilaSi þeim brott-
för, og svo fyrir lagt, aS þá skyldi
flytja út i þýzkt gufuskip, og
voru þó aS eins þrir þeirra ÞjóS-
verjar. Frakkar leituSu flótta-
mannanna og sendu hermenn sína
til þýzka konsúlsins. Þeir brutust
þar inn, miSuSiu marghleypum á
þjónana og léku varSmennina, sem
þar lendir voru, býsna hart. Úr-
skurSur gerðardómsins var á þá
leið, aS þýzki konsúllinn hefSi
enga heimild haft til aS skjóta
skildi yfir flóttamennina, jafnvel
þó þeir hefSu allir veriS ÞjóSverj-
ar. En í annan staS vítir hún
frakknesku yfirvöldin fyrir aS
hafa beitt ofbeldi og leyft aS brot-
ist væri inn í híbýli þýzka kon-
súlsins. Flóttamennina á nú aS
prófa fyrir herrétti svo sem venja
er til.
j fjós hjá Páli Kjemested viS Narr-
jOws. A þar aö hafa bnunniB inni
l'kynbótanaut og hestu^, aktýgi o.
fl. og hlýtur þaS aS hafa veriS til-
finnanlegt tjón.
Asqui^h, forsæéiráSherra Breta,
lýsti nýlega yfir því, aS næst stór-
mál er breska stjórnin beittist fyi-
ir til almennings heilla væri þaB,
aS ríkiS tæki aS sér aS styrkji
sjúka verkamenn. Eins og kunn-
úgt er, þá annast stjómin nú þegar
um ellistyrk gamalmennum til
handa.
Á Italíu hafa óvenjulegir hitar
veriS undanfariS. Hefir svo mik-
iS kveSiS aS þeim, aS ijienn hafi
orSiS brjálaSir, en sumir fyrirfar-
iB sér.
Hermálastjórnin á ÞýzkalanJi
hefir ákveSiS, aS eftirleiSis skuli
enga svertingja hafa i herþjón-
ustu þar í landi. HingaS til hafa
þeir mest veriB notaSir til aS þeyta
lúSra og berja bumbur í hemum.
Er sagt aS margir svertingjar hati
þann starfa í þýzka hernum. Her-
málastjórnin hefir gripiS til þess-
ara ráSa sakir þess, aS svertingj-
arnir hneigjast svo skjótt til alls-
konar lasta, sem þýzka þjóSin á i
fari sínu, en tileinki sér enga af
dygBum hennar, og enn fremur
eigi þeir bágt meS aS fella sig viS
heragann.
Múhamed 5. Tyrkjasoldán lýsti
yfir því í hásætisræSu sinni í þing-
inu 20. f. m. aB sér féllu þungt
styrjaldirnar og blóSsúthelIingarn-
ar, sem hefBu átt sér staS í Adaua
í löndum Tyrkja í Litlu Ashv, og
kvaSst skyldi sjá um aS refsingar
kæmu fyrir þær. En ekki bera
fréttirnar frá Adana þaB meS sé-,
aB mikiS hafi veriS gert til aS bæta
kjör þeirra sem tjón hafa beBiS af
ofsóknunum eSa gerSar hafi veriS
ráSstafanir til aS tryggja kristna
menn fyrir þeim eftirleiSis. Her-
liS Tyrkja veitir Armeníumönnum
ekki svo mikla vernd aS þeir geti
óhræddir veriS um líf sitt
fyrir óaldarflokknum, hirt um akra
og áburSarmiklir MúhameSstrúar-
menn neita aS skila aftur Armeníu
mönnum, sem þeir hafa náS á sitt
vald í þessum síSustu óeirSum.
Eitt hinna nýrri milliríkjamála
er áform um þaS, aS senda lof:-
skeyti landa milli til aB vara vi5
illviSrum og öBrum hættulegum
nátúruviSbrigSum. Þetta mál verS
ur meBal annars rætt á allsherjar
verkfræSingafundi, sem halda á í
Lundúnum 21. þ. m.
Shahinn í Persiu hefir loks orB-
iS aB láta undan áskorunum rúss-
neskra og brezkra sendiherra í Te-
híeran, og veitt þegnum sínum
stjórnarbót. Sektaruppgjöf upp-
eeisnarmanna hefir veriS gerS
heyrinkunn og hermenn kalÍaSir
heim aftur frá ýmsum stöSum.
Said Doweleh, sem fyrir skemstu
var vikiS úr embætti, en var þá ut-
anríkis ráSgjafi, hefir veriB kvadd-
ur til aS mynda ráSuneyti. For-
sætisráSherra á aS verSa Nasir
Mulk, sem gengdi því embætti
1907. en flýSi til Evrópu og dvelur
þar nú. Kosningarlög ný verSa
samin og bætt viS þrjátíu þjóð-
kjörnum þingmönnum.
Séra Jón Bjarnason fermdi 29.
lungmenni á hvítasunnudag í
Fyrstu lút. kirkju i viSurvist mik-
ils fjölmennis.
Þessi ungmenni voru fermd:
Stúlkur:
ASalbjörg Bardal,
ASalbjörg Björnsson,
Áróra Vopni,
Fjóla FriSrika Ólafsson,
Grace Mabel Thorlaksson,
GuSný Johnson,
GuSrún Ásdís Jóhannsson,
Halldóra FriSfinnsson,
Helga Sigurbjörg Johnson,
Hildur Magnússon,
Jónína Helga Johnson,
Jónína ÞuríSur Daníelsson,
Kristín Anna Bergmann,
MagSalena Johnson,
Margrét Lovísa Oliver,
Ólafía ASalbjörg Bardal,
Rebekka Johnson,
SigriSur FriSrika FriSriksson.
Piltar:
GuSmundur Pébur Goodman,
Halldór Ragnar Þorbergsson,
Jóhann Adolph Jóhannsson,
Jóhannes Leonard Magnússon.
Jónas Norquay Oliver,
Jón DaviS Jónasson,
Ólafur Ágúst.ólafsson,
SigurSur Franklín FriSriksson,
SigurSur FriSrik Westmann,
Stefán Stefánsson.
Þorsteinn Ólafsson.
Um kvöIdiS var tekiS til altaris
hátt á þriSja hundraS manns.
Vér viljum biSja menn aS minn-
ast þess, aS pósthólfi Lögbergs var
breytt í vebur eins og oft hefir
veriS auglýst áSur. ÞaB er 3084,
en ekki: 136.
ÞaS þykir eftirtektavert hve
GySingar streyma nú ört heim til
Palestínu, þar sem hiS foma heim-
kynni þeirra var. Ibúar í Pales-
tínu eru nú 600,000, og 100,000
þeirra GySingar. ÞaS er einkum
sakir ofsóknanna sem GyBingar
verSa fyrir á Rússlandi og Tyrk-
landi aS þeir flytja til landsins
helga. Rétt fyrir skemstu lentu
5,000 GySingar í einu í Jaffa og
ætluSu aB setja á stofn nýlendu á
sléttunum viS Sarora. Flestir GyS-
ingar búa þó í bæjunum. 1 Jerú-
salem t. a. m. eru 53,000 GySing-
ar, en ibúar alls í borginni era aS
eins um 80,000 manna.
GerSardómurinn í Hague hefir
lagt úrskurS á mál flóttamann-
anna frá Casablanca i Morokko.
Eins og menn miuna lá viS aS þaS
mál yrSi ófriSarefni milli Frakka
og ÞjóSverja. Svo stóS á, aS liB-
hlaupar úr her Frakka í Marokkó
leituSu hælis í aSsetursstaB þýzki
konsúlsins í Casablanca, og ritari
Háskólinn í Leipzig heldur 500
ára afmælishátíB sína 28.—31. Júlí
mánaðar næstkomandi. Þar verS-
ur mikiS um dýrBir; aSalþáttur há-
tíSabrigSanna verSur skrúBganga,
og er þar ætlast til aS sýnd verSi
sögulegur vöxtur háskólans. Stú-
dentar eldri og yngri taka þátt í
skrúSgöngunni og ásamt þeim
margir fulltrúar frá öSrum há-
skólum.
Nýkomin íslandsbréf á skrif-
stofu Lögb. eiga Mrs. Th. Jen-
sen, Wpeg og Miss Þórimn Bald-
vinsdóttir, Wpeg.
Um þessar mundir er veriS aS
koma fyrir vélunum í eldspýtna-
verksmiSjunni í Selkirk, og er bú-
ist viS aS hún taki til starfa 15.—
22. Júní. Tvær vélar eiga aS burta
eldspýturnar. Þær kurla 360 eld-
spýtur á sekúndu. Þá eru átta vél-
ar sem skilja eldspýturnar sundui
og tvær sem setja á þær brenni-
steininn. Vélarnar verða hreyfSat
meS gufuafli. Búist er viS aS um
40 verkamenn starfi þar, mesl
kvenfólk. YfirmaSur félagsin-
heitir Mantion; hann hefir verii
20 ár hjá Eddy félaginu.
I
0r bænum.
og grendinni.
í fyrri viku bárust oss þær frétt
ir frá Selkirk, aS ís væri nærri far-
inn af Winnipegvatni og veiSar
byrjuSu i þessari viku. Bátar voru
þá sem óSast aS búast til brott-
ferBar og gera menn sér góSar
vonir um afla í sumar.
Sextíu manns er aS vinna viS
Oak Point brautina, 5 mílur norB-
ur af Lundar. Þeir eru aS búa til
hrygginn undir brautina.
Lausafregn hefir borist hingaS
um þaS, aS nýskeS hafi brunniS
TíSarfar hefir veriS ágætt hér
siSustu viku, hitar miklir, regn-
skúrir stöku sinnum. Tré orSin
allaufguS og skemtigarSar farair
mjög aB fríkka.
KonráS FriSrik Dalman fór hét
an úr bænum um helgina suSur t
Minneapolis til aS gerast meSlin
ur hljóSfæraflokksins Minneapol
Symphony Orchestra, sem hinga
kom til bæjarins i vetur. Mr. Da
mann hefir hlotiB mjög mikiS lc
margra frægra söngfræSinga fy
ir þaS, ihve frábærlega vel han
leikrur á Cello. Hann hefir veriS
hljóSfæraflokki þeim, sem leiki
hefir í Grand Opera leikhúsi
vetur.
Séra Hjörtur J. Leó kom hin^
aS til bæjarins í fyrri viku vest;
úr Þingvallanýlendu. Hann fi
sr,ögga ferS til fundar viB föBi
sinn í Selkirk. Kemur hingaS :
BÚÐIN, SEM
ALDREI BREGZT2
AlfatnaSur, hattar og karlmanna klæBnaöur viö lægsta
veröi í bænum. Gæöin, tízkan og nytsemin fara sam-
an í öllum hlutum, sem vér seljum.
Geriö yöur aö vana aö fara til
WHITE e> NANAHAN, 300 Main St., Winnipeq.
,r . , „ --- .
NR. 22

Thomas H. Johnson

þingmaður fyrir West-Winnipeg, held"
ur fundí efrisal Good-templarahússins,
fimtudagskvöldið 1 0. þ. m. Skorað er
á kjósendur að fjölmenna.
líkindum í dag. Hann fer innan
skamms norSur í ÁlftavatnsbygS
og verSur þar fram undir kirkju-
þing- i
---------- I
Mrs. Kristín SigurSsson, koua
Jóns SigurSssonar, VíSi P. O., '
Nýja Islandi, lézt 30. f. m. aS
heimili A. F. Reykdals, 555*Mary-
land str. hér í bænum. Hún hafBi
lengi veriS heilsulítil og kom hing-
aS fyrir nokkru sér til lækninga.
Hún var 48 ára aS aldri. Séra Jó.i
Bjarnason hélt húskveSju yfir
hinni framliSnu á heimili A. F.
Reykdals á sunnudaginn kl. 4
síSdegis. LikiS var flutt norSur
til átthaga hinnar látnu viS VíSi.
ÞaS sorglega slys varS skamt
frá bænum Kenora, Ont., 27. f. m.
aS íslendingurinn GuSbert Joch-
umsson varB fyrir, járnbrautarlest
og beiS bana af. Lík hans var,
flutt hingaS til bæjarins 28. f. m.
og jarSsungiS af séra Jóni Bjarna-
syni. GuSbert sálugi hafSi veriS
mörg ár hér í bænium. Hann var
sonur Eggerts Jochumssonar fbr,-
sonur séra Matt. Joch.J. Hann
var 45 ára gamall, lætur eftir sig
ekkju, fjórar dætur og einn son.
Safnaðarfundur
var haldinn í Fyrstu lút. kirkju á
þriSjudagskvöldiB var, til aS kjósa
erindsreka á kirkjuþing og ræSa
íslenzkunámiS. Þessir erindsrek-
ar voru kosnir: Dr. B. J. Brand-
son, W. H. Paulson, H. S. Bardal,
J. Jóhannesson, til vara: Fr. FriS-
riksson, J. J. Vopni, Árni Eggerts-
son og Olafur Thoigeirsson. Um
íslenzkunámiS iurSu allmiklar um-
ræSur; séra Jón Bjamason, dr. B
J. Brandson, W. H. Paulson og J.
Runólfsson töluSu ítarlega í þvi
máli, í sambandi viS tillögur sunnu
dagsskóla kennaranna, sem lagSar
voru fram á safnaSarfundi 20.
Apríl og lágu prentaSar fyrir
þessum fundi. Af þeim tillög-
um voru fimm fyrstu aSalgrein-
imar samþyktar á fundinum og
skal frekar minst á þær síSar, en
öSrum viSbótar tillögum sex a5
tölu, sem sérstakl. fjalla um fram-
kvæmdir í þessu máli, var eftir til-
Iögu frá dr. B. J. Brandson vísaS
til framkvæmdamefndar, sem í séu
fimtán manns: prestur safn., for-
seti og skrifari, ^ þriggja manna
nefnd sem kosin var á þessum
fundi, og enn fremur þrjár
þriggja manna nefndir. sem
bandalagiS, sunnudagsskólinn og
kvenfélagiS kjósi úr sínum hópi.
Opinn bandalagsfundur.
í síSasta blaSi var þess getiB, að
bandalag Fyrsta lút. safn. í W.peg
hefSi ákveSiB aB halda opinn fund
bráSlega, sem helgaSur yrBi heiB-
ingjatrúboSsmálinu. Sá fundur
verSur haldinn í kvöld í sunnud.-
sk.sal kirkjunnar ('fimtud. 3. JúníJ.
Upphaflega var til ætlast, aS hann
yrSi haldinn þann fo. þ. m., en
sökum þess aS einn af mönnu.n
þeim, sem lofast hefir til aS flytja
þar erindi, kveSst muni geta veriS
hér í bænum þaS kvöld, þá hagaSi
bandal. sér eftir þeim ástæSum.
Á fundinum verSa fluttar ræBur af
góSum og alvönum ræSumönnum,
skemt meS söng og ofurlítill part-
ur úr ritgjörB eftir mikils metina
og frægan mann lesin upp. Sam-
skota verSur leitaS til styrktir
heiSingjatrúboBsmálSnu. Banda-
lagiS reynir aS gera fund þenna
eins skemtilegan og föng eru á, og
vonar aS söfnuSurinn og aSrir
kristindómsvinir hér í bæ sýni á-
huga sinn fyrir þessu háleita og
heilaga hlutverki kristninnar —
heiSingjatrúboSinu, meS því aS
sækja þennan fund og afla sér á
þann hátt Ijósari hugmyndar og
meiri þekkingar á því. — AHIr
boSnir og velkomnir. Inngangur
ókeypis. Byrjar klukkan 8. K. S.
Gimli, 31. Mai 1909.
Á hvítasunnudag voru fermd i
kirkju ViSinessafnaBar rHusavick
P. O.) þessi ungmenni:
GuSný Hermína Hermannsson,
Elín Albertína Sveinsson,
GuSrún Jökulrós ísfeld,
Þorsteinn -Hillman Albertsson,
Jón Magnús Hjörleifsson,
GuSlaugur Jón Patrick Olson.
GuSsþjónustan var liklega hin fjöi
mennasta sem haldin hefir veriS í
þeim söfnuSi.
ÞriSjudaginn 25. Maí flutti héB-
an Eggert SigurSsson ásamt konu
sinni Þorbjörgu BöSvarsdóttur og
þremur börnum uppkomnum.
Skömmu áSur var haldiB fjölment
samsæti til aS kveSja þau og var
þá Eggert fært giullúr aB gjöf fiá
nokkrum vinum hans. Undantekn
ingarlaust Öllu Gimlifólki þykir
sárt aS missa þetta fólk héSan.
ÞaS hefir tekiS hinn göfugasta
þátt i framfaramálum vorum.
Innilegar blessunaróskir fylgja
þeim héSan. Þau flytja fyrst um
sinn til Selkirk. R. M.
Til „Tuttugustu aldarinnar.
Enn er á heimsins skildi skír
Skrípa-myndin fyrsta!
Við eigum héma hlálegt dýr
Hafsteins-„anarkista.“ •
27. 5. ’©9-
L.
Stephan G. Stephansson.