Lögberg - 03.06.1909, Blaðsíða 4

' 4
LOGBERG, FIMTUDAGINN 3. JÚNÍ 1909.
^ijgbtrg
er gefi8 út hvern fimtudag af The Lögberg
Printing & Publishing Ce.. (löggilt). að Cor.
William Ave. og N^na St.. Winnipeg. Man. —
Kostar $2.00 um írið (á íslandi 6 kr.). Borg^
ist fyrirfram. Einstök nr. 5 cents.
Published every Thursday by The Lögberg
Printing 8c Publishing Co.. (Incorporated). at
Cor. William Ave. & Nena St.. Winnipeg.
Man. — Subacriptjoa price $2.00 per year. pay-
able in advance Single copies s cents.l
S. BJÖRNSSON. Editor.
J. A. BLÖNDAL. Bus. Manager
Auglýsingar. — Smáauglýsingar li eitt
skifti 25 cent fyrir 1 þml Á 3t»rri auglýsing-
um um lengri tíma, afsláttur eftir samningi.
BiistaOaslclftÍ kaupenda verður að’ til-
kynna skriflega og geta um fyrverandi bústað
jafnframt.
CJtanáskrift til afgreiðslustofu blaðsins er:
The LÖQBERQ PRTG. A PUBL. Co.
Wíanipeg, Man.
P.O. Box 3084.
TELEPHONE 22 I.
Utanáskrift til ritstjórans er :
Editor Lftgberg,
P. O. Box 30*4. Winnipco,IMan.
Samkvaemt landslögum er uppsögn kaupanda
á blaði ógild nema hann sé skuldlaus þegar
hann segir upp. — Ef kaupandi. sem er í skuld
við blaðið, flytur vistferlum án þess að til-
kynna heimilisskiftin. þá er það fyrir dóm’
stólunum álitin týnileg sönnun fyrir prettvís-
legum tilgangi.
Ánægja í vinnunni.
öll vinna er áreynsla, andleg
eöa líkamleg.
Því lengra sem hver þjóð er
komin áleiCis eftir braut menning-
arinnar, þvi fjölbreyttari vinnu-
brögC sturida einsitaiklingamir.
Eigi aC síCur má menn finna hjá
ölhim þjóCum, sem iöjulitlir era
og láta afar smávaxiS lifsstarf
eitir sig.
Þaö eru ötulu og framkvæmdar-
sömu mennirnir í sérhverju þjóC-
félagi, sem halda því viö og ef'a
þaC.
Um iCjuleysingjana má aftur t
móti segja hiC gagnstæCa. Þeir
ryCja engum framfönum braut,
gefa engum gott eftirdæmi, og
lifa tilgangslitlu eða tilgangslausu
lífi.
Þau víti ættu flestir menn aC
varast.
í sumum löndum miöa lands-
hættir og úreltar skoCanir á gildi
starfseminnar aC þvi aC gera menn
aC iCjuleysingjum. AnnarsstaCar
aftur á móti stuClar auöleg^Cin aC
þvi, aC menn verCa ónytjungar.
Þess eru dæmi, aC svo er litiC
á, aC sumum stéttum manna hæfi
t. a. m. ekki aC vinna líkamlega
vinnu. ÞaC þykir ekki sæma nema
þeim stéttunum, sem minni virC-
ingar hafi. Þær hafi nokkurs kon-
ar einkaréttindi á allri stritvinnu.
harCri og illri líkamlegri vinnu.
Og þessi skoCun gerir og hefir
gert eigi svo fáa fullhrausta menn
aC ónytjungum. Þeir hafa hliör-
aC sér hjá aC vinna Iíkamlega
vinnu, þegar andleg atvinna hefir
eigi fengist, gengiC atvinnulausi.*
timum saman og oft og tíCum
leiCst út í óreglu og orCiC menn aC
engu nýtir sumir hverjir, vegna
rangsnúins almennings álits, og
eigin þróttleysis aC ganga í ber-
högg viC þaC, þegar á reiC.
Þ’essi skoCmn er afar hættuleg.
Þar sem hún er öflug, getur hún
orCiC versta þjóCarmein. þvi aC
hún veldur því, aC góCir kraftar
þjóCarinnar fara forgörðum og
koma henni aC engu haldi.
AuClegCin gerir suma aC ónytj-
ungum.
Þar sem efni eru nægileg, svo
aC eigi þarf aC vinna til aC hafa
ofan af fyrir sér, er þaC oft tölu-
verC freisting aC hlífa sér viC
vinnu, og njóta auCæfanna í ró og
makindum, lifa aC eins fyrir munn
og maga og oft á annara sveita.
Líf slíkra manna, og yfir höfuC
allra iCj.uleysingja og ónytjunga,
verCur autt, tómt og snautt allri
varanlegri ánægju og sannri gleCi.
Og sú Iiefir orCiC reyndin um
suma þá merm, aC þeir fyllast lífs-
leiCi, en þaC er eitthvert hiC
þyngsta böl, sem nokkur maCur
getur bakaC sér.
íbúar þessa lands eiga því láni
aC fagna, sem betur fer, að hér
þykir eigi vansæmd aC nokkurri
heiCarlegri vinnu, hvort sem hún
*r gróf eöa fín útivinna eCa inni-
vinna. Líkamleg vinna er talin
hverjum manni fullsæmileg, hvað
hátt sem hann kann aC vera settur,
ef hann á annaC borC vill gefa sig
viö henni sjálfur, eða þarf þess
einhverra orsaka vegna. Og þaC
er ekki ósennilegt aC einmitt þetta
réttmæta mat á gildi strafseminn-
ar, hafi öCmn fremur orCiC til þess
aC glæCa starfslöngun og ötulleik,
og manndáð og stórstígar framfar-
ir í þessu unga og framtíCar væn-
lega landi.
Þar sem slikur aldarandi er
ríkjandi, svo sem eins og hér, þar
verCur þaC sjaldgæfara en annars
staCar, að menn leggist í sællífi,
missi alla starfslöngun og láti yfir-
bugast af lífsleiði eftir óhófsama
ofnai^tn óhollra skemtana, glaums
og gjálifis.
SlHcur aldarandi hvetur menn til
að liggja ekki á liði sínu, hvetur
menn til aC starfa, allan fjöldann.
Þar sem starfslöngun og ötulleik-
ur eru þjóðar einkenni, þar fyr-
irverða letingjar sig aö sitja auð-
um höndum. Hér í landi er öll
vinna í hávegum höfð. Þetta er
starfseminnar land. Hér hefir
mönnum lærst það, fyrst og fremst
að meta réttilega gildi starfsem-
innar og að komast aC raun um, að
hún er ekki aC eins skilyrði til við-
halds hins líkamtega Iífs, heldur
og uppspretta andlegrar ánægju.
Þar sem starfsemin situr í önd-
vegi þar verður þjóðin, einstakling
arnir í heild sinni, sælli, ánægðari
og una betur lífinu, því að þaC erí
sannreynd að haldbezta ánægjan!
er einmitt í starfinu, en iðjuileysiC
er undirrót óhamingju og van-
blessunar.
Stjórnin var því mótfallin. Eins
og lýðum er ljóst hefir henni tek-
ist að fá fjölda fólks inn í landið,
byggja það og auðga með þeirri
tilhögun sem hún hefir haft á inn-
flutningsmálum. Henni er það
kunnast sjálfri að auglýsingar á
landinu hefir stuðlað drjúgum að
því; fyrir því fanst henni óráð að
minka fjárveitingar í því skyni,
meðan jafnstór landflæmi eru enn
óbygð. Hið sama leizt flokks-
mönnum hennar í þinginu, liberöl-
um. Þess vegna var frumvarp
stjórnarandstæðinga felt, og er
mesta furða að annað eins frum-
varp skyldi vera borið upp þrátt
fyrir það að innflutningsmála-
stefna stjórnarinnar hefir fyrir
löngu hlotið ákveðið fylgi þjóðar-
innar, og andstæðingar hennar
steinhættir að nota það mál gegn
stjórninni við kosningar.
I tollmálum heldur Laurier-
stjórnin eindrekið fram lágtolla-
stefnunni eins og fyrrum. öllum
áskorunum frá verksmiðjumönn-
um um aC hækka tolla hefir stjórn
in hiklamst neitað.
Þar hefir Laurier-stjórnin sem
oftar reynst tryggur vöröur al-
mennrar velgengni.
Dominion-þingið.
Dominionþinginu var slitiC um
miCjan fyrri mániuC, og hafði þaC
þá staðið yfir esosemil enniókh v?
þá ietiC um fjögra mánaða tíma.
Þingsetutíminn hefir veriC tölu-
vert styttri í þetta sinn, en oft að
undanfömu. Er það meðal ann-
ars vegna þess, að miklu minna
hefir verið um ástæðuilaust þref
og þjark á þessw þingi heldur en
t.a.m. í fyrra, og að andstæðingar
| stjórnarinnar hafa hú fariC miklu
|hægra eins og vant er að nýaf-
|stöönum kosningum. Þá er tíðum
logn á þingum eftir stjórnmála-
stórviOrin.
Starfsemi og frumvörp stjórn-
arinnar hafa borið vott um það, að
hún heldur fast við þá framfata
og umbótastefnu, sem hefir verið
aðal einkenni Laurier stjórnarinn-
ar, síðan hún kom til valda.
Vegna þess aC viðskiftalífið heí-
ir eigi verið eins ákjósanlegt sem
skyldi undanfarið hefir fjármála-
ráðgjafinn talið hyggilegast að
takmarka útgjöld um nokkrar milj-
ónir á þessa árs fjárhagslögunt.
Slíkt er í alla staði hyggilegt, og
síður en svo merki þess, aö stjórn-
in ætli að gugna á umbótastefnu
sinni. Það er að eins verið ‘ að
safna nýjum og meiri kröftum til
að fá leyst af hendi mörg og þarf-
Ieg stórvirki síðarmeir.
Mikilfenglegustu framtíðarmálin,
sem nú eru á dagskrá hefir stjórn-
in eigi látið sitja á hakanum. Hún
hefir augljóslega sýnt það í verk-
inu að henni er það mikið kapps-
mál að fá National Transcontin-
ental brautina fullgerða sem fyrst.
Stjórnin ætlar að Iáta halda áfram
að vinna að því starfi af allri elju
þrátt fyrir erfiðleika og ýms mót-
mæli. Næstu stórvirkin verða
Hudsonsflóa brautin og Georgian
Bay skurðwinn.
Áhugi stjórnarinnar í innflutn-
ingsmálum hefir enn komið mjög
Ijóslega fram á þessu þingi. And-
stæðingar stjórnarinnar báru upp
frumvarp um að minka fjárveit-
ingar til að auglýsa landið um
nærri tvö hundruð þúsund dollara.
Nýr aflgeymir.
Aflgeymir ('acumulator J nefn-
ist áhald, sem til þess er haft, að
safna saman og geyma rafmagn.
Þetta verkfæri var fundið fyrir
alllöngu, en sá ókostur hefir verið
á því, að það hefir eigi getaö tekið
við nema lrtlu rafmagni, nema það
væri því stærra. Menn hafa leit-
ast við á ýmsar lundir, að finna
léttan aflgeymi, sem gæti dregið i
sig svo mikið rafmagn, að unt
væri að nota það við vinnu eða
framleiðslu ljóss. Mætti þá flytja
þenna aflgeymi til (eins og gert er
tm léttar gasolín-vélar) og nota
nvar sem væri. Norskt blað, Vesc-
Iandsposten, skýrir frá nýjum afl-
geymi, sem notaður hefir verið
þar í landi við plægingar, og er
frásögn blaðsins á þessa leið:
“Undarleg vinnubrögð hefir mátt
sjá á sumum stöðum á Jaðri und-
anfarnar vikur. Menn hafa sézt
plægja akra sína en enginn hestur-
inn dregið plóginn. Maður geng-
ur eftir plógnum og stjórn-
ar honum, en til að sjá er sem
plógurinn hrærist áfram af sjálfs-
dáðum. En þegar betur er að gáð,
sézt að plógurinn er knúður ósýni-
legu afli, bæði harðara og jafnara
heldur en af hestafli. Þ.að má
þakka það nýjum aflgeymi, að
bændur geta knúið plóga sína og
herfi áfram með rafmagni. Það
þarf ekki mjög mikinn útbúnað til
að plægja akra eða hreinsaðan
jarðveg. ÖCru máli er að gegna,
ef verið er plægja land í fyrsta
sinni. Til þess eru hafðir sérstak-
lega sterkir og stórir plógar, og
framan við þá aflgeymir með io—
15 hesta afli. Slílair útbúnaður
verður nokkuð dýr, svo að menn
verða að vera í félagi um einn
plóg, eins og menn eru í félagi um
þreskivélar og slík verkfæri. En
með slíkum plógum má plægja
bæði grýtta jörð og torsótta.”
Ef blaðið skýrir rétt frá þá má
þetta heita hin merkasta uppfundn-
ing, og hlýtur áður langt líöur að
verða r-eynd í öllum akuryrkju-
löpdum.
VerkföII ríkisstarfs-
manna.
Jafnaðarmenn á Frakklandi hafa
haldið því fram, að þegar ríkiö
hefði eignast allar verksmiðjur,
járnbrautir og önnur samgöngu-
færi, námur og því um líkt, þá yrði
það meðal annars til þess, að engin
verkföll ætto sér stað vegna þess,
aC þá yrði allir verkamenn starfs-
menn ríkisins.
En eins og kunnugt er, hafa
póstþjónar á Frakklandi nýlega
gert verkfall og eru þeir þó þjónir
ríkisins.
Út af þe«su hafa spunnist all-
miklar umræður, og einktim og
Tvœr stökur.
I. Erfðin.
Móðir þín átti. ör í lund,
Eign fyrir börnin varla,
En hún gaf þér í heiman-mund
Hörpuna sína alla.
II. Skáldsögurnar.
Þeir meiga hossa — Hug eg sný
Helzt að okkar bögum —
Leirurnar sem liggur í
Laun-drýgjast í sögum.
Stephan G. Stephansson.
sér í lagi um það, hvernig stjórn-
in ætti að koma fram gagnvart
þeim mönnum, og hverja heimild
þjónar ríkisins hafi til þess að gera
slík verkföll.
BlaðiC Independent flytur eftir-
tektaverða ritstjóTnargrein um
þetta efni, og er hún birt hér á
eftir:
“Verkfall póstþjóna og síma-
þjóna á Frakklandi vekur athygli
manna á vandasamri og ískyggi-
legri spurning að því er starfs-
menn ríkja snertir . Er það rétt
gert af þeim, sem eru þjónar rík-
isins, aC gera verkfall, og ætti þaC
að vera leyfilegt?
Póstþjónum á Frakklandi hefír
veriC leyft að stofna verkamanna-
félög og þeir hafa tvívegis gert
verkföll. I fyrra skiftið fyrir þi
sök, að æðri starfsmanni var leyft
að halda embætti og í síðara skift-
ið vegna þess, að svikið var loforð
am að láta hann hætta starfi sínu.
Hvorttveggja verkfalIiC hefir mis-
hepnast, og var þó hið síðara sinn
gerð tilraun til aC stöCva allan iðn-
að, sem ríkið ræður yfir. Póst-
þjónarnir urCu ekki allir á einu
bandi um aC gera verkfall, og þeim
brást það aC aðrir ríkisstarfsmenn
yrðu þeim samtaka.
Með þvi að þessar tilraunir mis-
hepnuöust veröur það vafalaust til
þess aC hnekkja stórum þeirri
kenning, aC verkföll gegn ríkis-
stjórninni séu lögmæt. Samt sem
áöur þarf frekari ákvæðt um það,
því að þetta mál er nýtt og mjög
mikils varðandi.
Sá er vill kynna sér þetta mál,
rekur sig þegar í stað á samhliöa
dæmi, er hann lítur til hermanna.
Þeir mega ekki gera verkfall;
verkfall af þeirra hálfu er upp-
reisn og við því liggur lífláts-
hegning. En er afstaða hermanna
gagnvart ríkinu hin sama og ann-
ara ríkistarfsmanna? Starfsemi
hermana er frábrugðin stárfi póst-
þjóna, en þjóðin ákveður skyldur
og verkalaun hvorratveggju, en
ekki einstakir auðmenn, Þá má og
nefna lögregluþjónana. Þeir eru
einnig ríkisstarfsmenn. Mega þeir
gera verkfall? Sagt er aö þaö
mundi verða til að stofna almenn-
um friði og öryggi í háska, ef lög-
regluþjónar geröu verkfall. ÞaC
mun satt vera, en trauCIa mundi
meiri usli verða að því, heldur en
þegar póstmála og síma starfsemi
stöCvaðist í París um einn eða tvo
daga.
Vér skulum lita á annað dæmi,
sem auðveldara er. Skyldi forset-
inn og ráðuneyti hans hafa heimild
til aC gera verkfall í hefndarskyni
fyrir einhverja móðgun af þings-
ins hálfu? Getur efri málstofan
gert verkfall til að hafa fram
kauphækkun sér til handa, og neit-
að aC skera úr málum sem fyrir
það eru lögð? Ef þeir menn gerðu
vefkfall, sem hermálaritari land-
hers eða flota hefir yfir að segja,
mundu þeir búast viC aC yfir sig
gengi herréttardómur og þeir yrðu
líklega skotnir; en mundi það þá
vera fyllilega lögmætt þeim, sem
fjármálaritarinn eða póstmálastjór
inn hefir yfir aö segja, aC gera hið
sama?
Viðurkvæmilegt er aö ríkisstarfs
,menn, utan hermálastéttarinnar,
stofni félög til ínnbyrðis 'trygging-
ar eða i annars konar friösamlegit
og gagnlegu augnamiði, en vér get
um ekki séö, að sá maður hafi
heimild til í eigin hagsmuna skyni
að gera árás á ríkiC og skaða það,
sem gengið hefir í þjónustu þess
með skilmákxm, sem honum var
kunnugt um og voru nokkur hluti
löggjafarinnar. Oft getur verið
Vorið.
Nú syngur vor um ver og láð
sinn vonarhlýja óð,
sem færir öllu dug og dáð
og dýrð og gleöi, ást og náö,
hvert fis um heimsins fölva slóð
nú fágast lífsins glóð.
« MeC þ.úsund radda ástar óð
hiC unaðsblíða vor
nú opnar himins helga sjóð
til heiila fyrir lönd og þjóð,
og signir gleði sérhvert spor
með sigur, líf o& þor.
vL.. /
Hvert visið Iauf, er fyr sig fól
á foldu bleikt og kalt,
er endurnært með nýrrí sól
frá náttúrunnar veldisstól;
nú stillir lifsins strengi snjalt
hið stóra, smáa, alt.
- —
Já, alt er hrifið helgri þrá
aC hefja flug í dag,
nú skríður maðkur fylgsni frá,
hann fýsir ljóssins skraut að sjá;
ið heita vorsins hjartaslag
er heimsins sigurlag.
Ó, heill þér, vor! með ljóssins lind
er laugar kaldan heim,
þú sanna lífsins sigurmynd,
er signir hve;rja laut og tind,
þín tign er þrungin töfra-hreim
um tilverunnar geim.
I
ó, lyft þér, maður! horf þú hátt
og hlýð á tímans raust;
já, legg nú fram það alt þú átt:
þin anda, hönd og vilja-mátt,
og bú þér skjólið trygt og traust
unz til þín kallar haust.
M. Markússon.
The DOMINION BANk
SELKIRK GTIBDIS.
AUs konar bankastörf af hendi leyst.
SparisjóOsdeildin.
Tekið rið innlögum, frá $1.00 að upphæð
og þar yfir Haestu vextir borgaðir tvisvar
sinnumáári. Viðskiftum bænda og ann-
arra sveitamanna sérstakur gaumur gefinu
Bréfleg innlegg eg úttektir afgreiddar. Ósk-
að eftir bréfaviðskiftum.
Nétur innkallaðar fyrir bændur fyrir
sanngjórn umboðslauu.
Við skifti við kaupmenn, sveitarfélög,
skálahéruð og einstaklinga með hagfeldum
kjörum.
J. GRISDALE,
bankastjért.
full ástæða til að gera verkfall
móti &instökum vinnuveitenda eða
auðfélögum, því að þau hafa eng-
an rétt til að ráCa lögum og lof-
um; en þjóCin hefir æCsta úrskurð
arvaldið. ÞjóCstjóm veröur ekki
áollvarpaC öCru vísi en meC stjóm
arbylting, og stjómarbylting er
striC. AC sama skapi verCur lögum
þjóCarinnar ekki breytt meC öCru
móti en því, aC veija þá t stjórn-
ina, sem breyta vilja lögunum.
Úrslita-andmælin gegn verkföll-
um, bæCi verkföllum hermanna og
annara ríkisstarfsmanna, eru þau,
aC þjóCin hefir ákveCiC skilmál-
ana, sem þeir hafa tekiC aC sér að
hlíta við starf sitt. Þjóðin stjórn-
ar með lögum og þess er krafist af
einstaklingunum, hvort sem þeir
eru starfsmenn eCa ekki, aC þeir
hlýCi lögunum þangaC til þeim er
breytt.
Þetta einstaklega, og aC vorut á-
liti ólöglega verkfall póstþjónanna
á Frakklandi, varðar miklu formæl
endur þeirrar svæsnu jafnaCar-
mensku, sem vill koma allri fram-
leiðslu og iðnaði undir umráð rík-
isins. Með því móti verður ríkiC
aC ákveða vinnutíma, verkalaun og
alla skilmálana. Þar yrðu venju-
legir verkamenn og yfirboðarar
þeirra. Þar mundi augljóss mis-
munar kenna og jafnvel ranglætis.
Þar sem jafnaðarmenskan er ráC-
andi hafa póstþjónamir nú gert
verkfall vegna þess, að þeim hugn
aði ekki hroki Simyans; hví skyldi
elckí mega ætla, að hvert slíkt verk
fallið ræki annaC þar sem ríkiC
hefCi umráC yfir öllum tegundum
iCnaðar,. samgöngum, starfsmálum
og verzlun? Mundu vagnstjórar
og járnbrautarþjónar, sem vinna
átta stunda vinnu, taka sinnaskift-
um og gera sér allir aC góðu þá
skilmála, sem kjörnir stjómendur
mundu skapa þeim? Ef verkföll
geta átt sér staC og e’ru leyfC þar
sem jafnaðarmenska er aC hálfu
leyti ríkjandi, hversvegna mundu
þau ekki geta margtaldast þegar
algjör jafnaðarmenska er á kom-
in? Vér getum ekki svaraC þvi.
Vér vísum því til þeirra manna,
sem gangast fyrir jafnaðarbylting-
unni, og staðið hafa agndofa yfir
hinum óvæntnn og undarlegu við-
burðum i París. Stefna jafnaðar-
manna er að taka miklum breyt-
ingum. JafnaCarkenningar Marx
eru frábnugðnar þeim kenn-
ingum sem jafnaðarmenn halda
nú fram. Vel getur svo farið, að
frakkneska verkfalliC verði ti! þess
að hrinda þeim í enn betra horf. En
hvernig sem jafnaðarmenskan eði
einstaklingsfrelsið kemur fram, þá
verður löggjöf þjóðarinnar að
ráða og mótþrói gegn þjóðstjórn-
arskipun má ekki líðast hvorki í
hernum eða í póstmálaþjónustu.”
F. E. Halloway.
ELDSÁBYRGÐ,
lífsábyrgð,
Ábyrgð gegn slysum.
Jarðir og fasteignir f bænum til sölu og
leigu gegn góOum skilmálum.
Skrifstofa:
Dominion Bank Bldg.
SELKIRK, - MAN,
f—'' 1 >
Mrs. M. Williams
702 Notre Danie
Hattasalan byriuO. Allar nýjustu teg-
undir af vor-höttum. Mjög mörg sýnis-
horn úr aO velja. KomiO og leyfiO oss
aO sýna yOur hvað vér höfum að bjóða
og hvernig verðið er. Einníg mjög
fallegt úrval af ..toques" handa miO-
aldra kvenfólki.
I_________________________