Lögberg - 01.09.1910, Blaðsíða 2

LÖGBERG. FIMTUÐAGINN i. SEPTEMBER 1910.

Svarfaðardalur.
M nni, sungiö á 1000 ára hátiö Svarfdaela,
á Dalvík viö EyjafjörS, 26.
Júni 1910.
ÞaiS er til þögn, sem á svo háa hljóma
þeir heyrast gegn uim lífsins strit og tár,
og ihjörtu vor nú greina glögt þá óma,
er góðar nætur bjóöa þúsund ár.
Hver steinn, hvert kuiml, hver fornrúst til vor talar,
og tilfinningin veröur næm og gljúp.
Hér liggja vorir, þeirra bernskubalar,
sem byrgir tímans þúsund ára djúp.
Ó, Svarfaösdalur! mætt er þín að minnast,
og margs aö geta, fátt þótt veröi sagt.
En sona-nöfn þín samt á steimun finnast,
sem saga tíu alda hefir lagt.
Hún geymir fræöi fornrar, nýrrar speki,
sem fóstruö var viö brjóst þín heit og köld.
Hún geymir verk, sem voru’ ei skráö meö bleki,
en vitna samt aö hér var manndóms öld.
Þinn opni sær og himin-háu tindar,
og hnjúkasalir, strangar fossaár,
sem skauti þínu skjaldborg trausta myndar,
og sikýlt oss hefir nú í þúsund ár.
Þinn lági gróöur, langur vetur, þungur,
sem lætur dug og hreysti kenna stríös.
Þín eldbrend hraun og hjarnsins jökulbungur —
alt heggur glögga mynd á svip þíns lýös.
Og þú átt, dalur, drótt, sem starfið þekkir,
sem d'jörf og þolgóð berst mót köldum hramm,
sem veit aö lífiö letimókiö hnekkir,
og lætur hendur standa’ úr ermium fram.
Sem skilur, fremur flestum landsins sveitum,
hvers fööurlandiö þarfnast helzt og mest.
að lífs og sálar orku allir beitum
hvert innlent fræ aö lifga viö sem bezt.
Það hefir oft aö sonum þínum sorfiö
frá Svarfaös tíö og fram á þennan dag,
en skipum sínum héldu þeir i horfiö
með hreysti-prýöi fram á sólarlag.
Og enn þeir eiga krafta þá í köglum,
sem kveifast ei þótt fast sé tekið á.
Og þó aö blóðið bresti undan nöglum
þeir bita aöeins fastar jöxlum þá.
Og hún er íslands frelsi, frægð og ljéwni,
hin foma, þögla dygö, sem hugrökk berst;
sem skelfur aldrei fyrir dotrna dómi,
en dugar meðan lif ei þver — og verst.
Vort land þaö heimtar meir en kjól og kraga,
sem kitla dáö' og þol úr hverri taug,
ef lengur íslenzk á aö myndast saga,
enl ekki veröa glerbrot týnt í haug.
Þér dugar aldrei útlent glys og gylling,
né geipi-orð frá skrumaranna vör,
er Noröri sækir hús þín heim með trylling
og heljar dróma bindur lands þins kjör.
Þá þarfnast fsland sannra Svarfdælinga,
sem sjá hvar skórinn kreppir fæti aö,
Sem mæla fátt, þá ægi-örvar stinga,
en æ því betur græöa sárið þaö.
Hirt styrka hönd og starf-fús sonar andi,
sem stríöir ötull fram á rauða nótt,
er líf og viöreisn voru fósturlandi,
sem verður ei til þings né stjórnar sótt.
Og græöiö heilir, sönnu íslands synir,
vorn Svarfaðsdal í næstu þúsund ár,
unz aftur vaxa fomir, fagrir hlynir.
sem friöa öll hans hjartans hlóm og þrár.
>
Nú strengjum öll þess heit á heilla stundu
viö heiöur vorn og drengskap — guö vors lands,
aö mölva í framtiö fjötra þá, sem buncfu
vort frelsi geyrrit, í dalsins sigurkrans.
Ó, knýjum göfgi æöstu fram i arfi
frá instu rótum þjóðarhjarta vors,
og tengjum 'hana striöi voru og starfi
og stefnum beint mót sól á löndum þors.
Já, fram og hærra! Fram um þjúsund aldir
aö fegra, græða, blómgva Svarfaðs staö!
Því annars veröa timar vorir taldir
hjá tirnans herra — autt vort lifsins blaö.
Sem lítil börn á ljósið hans vér köllum,
sem; lifiö gaf oss — þökkum sæld og tár, —
Guð gefi okkur góöar stundir öllum!
Nú góöar nætur bjóöa þúsund ár! I
'I>orsteinn Þ. Þorsteinsson.
Smávegís.
Piparsveinum rcfsað.
Nú á dögum eru á ýmsum stöö-
um lagðir sérstakir skattar á pip-
arsveina, og vofa nýir skattar yfir
þeim í tilbót. í fomöld áttu þeir
samt ekki betri æfi, því aö þá voru
lagðar ýmiskonar líkamlegar refs
ingar á þá menn, sem komist
höföu á vissan aldur án þess aö
kvongast.
Lög Lýkúrgusar hjá Spart-
verjum voru allóvægin í þessum
efntun. Þau sviftu piparsveína
borgaralegum réttindum. Enn
fremur var þeim mönnum bannaö
aö vera viö hinar árlegu hátíöir.
Æskumönnunum var ekki gefið
aö skyldu, aö sýna piparsveinum
neina viröingu og konum var
heimilt aö draga þess a garma
einu sinni á ári hverju upp aö ölt-
urunum og lemja þá svipum.
Jafnvel var þaö og leyfilegt yfir-
völdnnum aö krefjast þess að
manngarmar þessir gengju einu
sinni á hverjum vetri í brunakulda
nakt'r um hforgarstræti og syngju
háðvísur um sjálfa sig.
í Aþenuborg voru piparsveinar
lika sviftir borgaralegum réttind-
um, en ekki voru lögin um refsing-
ar gegn þeim jafn harðar eins og
í Spörtu. . Aþenumenn voru nriklu
betur mentir svo sem kunnugt er,
og .þegar spekingurfr^n Sólon var
eitt sinn beöinn að leggja þui^gar
refsingar á piparsveinua, þá sagöi
hann þessi stórviturlegu orð.
“Konan er erfið viöfangs, viniur
minn!”
Nokkru síöar kraföist Plato þess,
aö sérhver ókvæntur maður, sem
oröinn væri 35 ára, skyldi greiöa
jafngildi þess fjár í ríkissjóö, sem
þ&ð kostaði, aö ala önn fyrir eiripi
konu.
Moldarát.
í þýzkum blöðum er þaö haft
eftir lækni nokkrtim þjóðverskum,
sem hefir dvalið í Afriku í mörg
ár, aö fjöldi innfæddrt manna í
Soudan sé afar sólgirin í að eta
mold. Þaö eru einkanlega tvær
moldartegundir, sem það fólk
leggur sér til munns. Fyrri teg-
undiri heitir “karkoot” og er þáð
þur leðja á árbökkum, en hin
“taffel”, hvit og hörö jarötegund,
sem mikið kalkefni er i.
Lækninum segist svo frá, að
þegar menn þar séu komnir á þann
ósiö aö eta mold, þá sé illhægt að
fá þá til aö hætta því aftur. Flest
flóíkið kvaö byrja á þessu á ung-
um aldri, en nokkrir ekki fyr en
þeir eru fullorðnir. Síðarnefndir
gera þaö jafnaðarlegast af hjátrú
eöa fávizku og halda aö meö mold-
arátinu megi lækna ýmsa sjúkdóma
eöa verjast ýmiskonar háska því
aö í moldinni sé yfirnáttúrlegtir
kiaftur. Þaö æsir menn ekki litiö
til moldarátsins að i moldinni eru
ýmiskonar sölt, sem hinir ini<fæddu
verða mjög sólgnir i, og verður
þeim þvi erfitt fyrir aö leggja nið-
ur ósið þenna. En moJdarát er
mjög 'hættulegt og þykir fullsann-
að að margir af sjúkdómum þeim
sem ganga meöal Sbudan-mannja
séu þaöan runnir.
Ein moldártegund er þar i mjög
miklu áliti og heitir “tureba”. Þaö
er haldiö aö meö her.ni megi lækna
ýmsa illkynjaða sjúkdóma en eirfu
verkanirnar sem af henni stafa
eru að megra menn og draga úr
þeim þrek og þrótt.
Kaffihitun í Arabíu.
Englendingur nokkur, sem Pal-
grave ílieitir, er n'ýkominn heim
til Lundúna eftir langt ferðalag
um Arabíu. Hefir hann samiö all
merkilega bók um ferðalag sitt og
skýrir hann meöal annars þar frá
því, hversu Arabar taka móti gest
um sínum og hvernig þeir fiara
að hita kaffi.
Þegar gesti ber að garði er þeim
svo sem að sjálfsögðu boðið inn.
Húsbóndi, heimamenn og gestir
setiast viö eld sem logar á arni.
Arinn sá er sbeinn, ferhyrntur og
um tuttugu þumlunga á hv.ern
veg, og í honum miöjum dálítil
lægö, sem glæðurnar eru látnar í.
Úr lægð þessari liggur renna eða
gat í gegn um steinínn og kemur
út á einni hlið hans. í gegn um
það gat er blásið meö fýsibelg og
glæddur eldurinn. Við arinrönd-
ina standa margar ikaffikönnur.
Þær eru úr kopar og á ýmsurn
stærðum. Kaffiö er svo búið til
á þann hátt, sem nu sxal greina.
Sá sem býr til kaffið, hvort
heldur þaö er þræll, húölióndi eða
sonrfr hans, tekur stóra könnu,
fyllir hana vel ihálfa hreinu vatni
og setur nærri eldinum, svo aö
vatn'ö í henni geti hitnað meöan
á öðrum undirbúningi stendur.
Því næst þreifar hann fyrir sér í
holu nokkurri í veggnum og dreg-1
ur út þaöan óhreina dulu. .Hann
leysir til dulu þessarar og tekúr
úr henni hnefafylli af grænum
kaffibaunum. Hann leggur þærá
breiða fjöl, og tekur að tína úr
þeim öll korn og óhreinindi. Síðan
er baunur.um helt í stóra járm-
pönnu og hún sett á eldinn, og um
leiö blásið duglega með fýsibelgn-
um og hrært í baununum þangaö
til þær fara að springa og verða
írauðar að lit, en vel er þess gætt
að þær nái ekki aö brer.na eöa
veröa svartar, eins og Evrópu-
menn tíöka og eklci er rétt aö far-
iö. Kannan með heita vatn.inu
er svo sett á eldfnn svo aö það geti
soðið þegar á þarf aö halda. Stð-
an tekur kaffigeröar maöiurinin
stórt steinmortél, setur þaö á kné
sér, hellir hálftbrtendu barfnunum
í þáð og tekur að steyta þær af
kappi, en mer þær samt ekki mjög
smátt. Baunirnar eru nú eins og
rauöleitt kurl á að sjá, og alls
ekkert ltkar því svarta efni sem
kallað er malað, brent kaffi t hin-
um siðaöa heimi.
Þessi störf eru leyst af hendd
meö mikilli nákvæmni og alvöru-
gefni rétt eins og velmeguni lands-
búa hvíldi öll á þeim. Aö þeim
loknum er tekin lítil kanna, hálf-
fylt meö volgu vatni, þar í settar
muldu baunirnar og kannam siöan
yfir eld og látin standa þar þang-
aö til sýöur, en þó mjög liægt og
lítið. Ekki má sjóða nema ofur-
litla stund. Meðan kartnan er
yfir eldinum er önnur dula dregin
úr vegg og úr henni tekið ofur-
lítið af ilmkendu fræi, sem Arab-
ar kalla “heyl”, en höfundi þess-
arar frásagnar ókunnugt um, enn
fremur lítiö eitt af safran cða
sóllauk, mulið ofurlítiö og látiö í
kaffið. Þaö þykir Aröbum ómiss
andi. F.n að brúka sykur* meö
kaffi, er þeim bláitt áfram viður-
stygö. Ifoks er kaffivökvinn sí-
aöur gegn um pálmaviöarbörk, er
látinn er í stút könnunn|ar og nú
er kaffið loks búiö til aö skenkja
það. Á tilbúningnum stendur
jafnaðarlegast hálfa klukkustund.
Húsbóndinn tekur því næst könn
una t aöra hönd sér en í hina bakika
meö bollum á og geri|gur fyrtr
hvem sem inni er og skenk-
ir honum kaffi. Fyrsta Ifollann
tírekkur hann sjálfur til aði sýna
aö ekki. sé eitur í kaffinu, stöan.
skenkir hann þeim gestunum sem
hann hefir mest við, og svo hverj
um af öörum, en sjálfum sér aftur
seinast.
Ef einhver skyldi neita aö
drekka kaffi, sem þannig er borið
fram hjá Aröbum, er það talin
hin smánarlegasta óviröing; ekki
er heldur mikið fram borið, því
að kaffibollar Araba eru mjög
litlir og taka lítið meira en tvö
spónblöð og eru aldrei fyltir nema
til hálfs. Kaffi Araba er ang-
andi drykkur, sem styrkir bæöi og
hressir mann vel, og er afarólíkt
svarta, korgmikla og sæta kaffir.u
scm Tyrkir búa ti! eða kaffiþynn-
ing þeirri, sem dmkkin er í öðrum
löndum.
Sjö uppeldisreplur.
í engu landi munu hlutfallslega
vera jafnmörg félög til eins og á
Englandi. Nú hefir þar og ver-
ið stofnað félag til þess aö kenna
börnum og unglingum góða siði
og em aukadeildir þess félags-
skapar nú nærri því í hverri hinna
stærri borga á Englandi. Hvert
barn, sem er á aldrinum frá 5—15
ára getur orðið meölimur.
Gmndvallarreglur félagsins eru
lesnar meðlimum einu sinni á viku
hverri. Margir Jæir. sem eldri eru,
hefðu gott af að festa sér þær t
minni. Þær eru þessar.
1. Heima fyrir: Vertu viövika
liðugur við foreblra þína. Vertu
góður við systkini þín. Vertu ekki
eigingjam. Revndu af öllum
mætti að verða foreldrum þínum
til ánægju.
2. í skólanum: Berðu virö'ngu
fyrir kennufum þínum. Vertu
þeim innán handar eftir því sem
þú getur. Faröu nákvæmlega eft-
ir skólareglunum. Rispaöu ekki
skólaboröin og óhreinkaöu ekki
bækurnar. Láttu það aldrei viö-
gangast, að öðmm sé hegnt í þinn
staö.
3. Að leikumi; Skemtu þér, en
gættu hófs. -Vertu ekki þrætinn
eða ófriðargjarn. Skopastu ekki
að stallbræðrum þínum.
4. Á götunni úti: Vik ávalt úr
vegi fyrir fullorðnu fólki. Hæðstu
aldrei aö gömlum eða hrumum
manneskjum, en réttu þeim hjálp-
arhönd ef þú getur. og þær þurfa
meö. Fleygöu aldrei appelsíppr
hýöi, eöa glerbrotum eöa bréfum
á göturnar.
5. Undir borðum: Láttu hníf-
inn aldrei upp í þig, en borðaðu
meö gafflinum. Haföu gát á aö
þeir, sem með þér snæöa, einkum
þeir, sem næstir þér sitj.a nái í
það sem á borðum er. Talaðu ekki
meö munninn fullan af mat.
Tæoðu ekki handleggina upp á
boröiö.
6. Gagnvart sjálfum þér: átt þú
aö vera vandaöur. sannorður og ó-
vandfýsinn. Gættu þess að við-
hafa aldrei ósæmileg orð: vertu
ætíö hreinlega og þokkalega t<l
ÍHE DOMINION BANK
á horninu á|Notre Dame ogNena St.
Greiddur höfuðstóll $4,000,000
Varasjóðir $5,400,000
Sérstakur gaumur gefinn
SPARISJOÐSDEILDINNl
Vextir af innlögum borga!5ir tvisvar á ári.
II. A. BRIGHT. ráðsni.
í inos. n jonssos |
* íslenzkut lögfræQingur
2 og málafærslumaSur.
™ Skrifstofa:—Room 33 Canada Life
Z Block, S-A. horni Portage og Main.
? Áriton: P. O. Box 1656.
$ Talsími 423. Winnipeg.
J. H, CARSON,
Manufacfrurer of
ARTIFICIAL LIMBS, ORTHO-
PEDIC APPLIANCES,Trusses-
Phone 8425
54 Kinu St. WINMPEa
A. S. BABML.
selui
Granite
Legsteina
alls kcnar stæröir.
Þeir sem ætla sér að kai pa
LEGSTEINA geta þvf lengið þf.
með mjög rýmilegu verði og stttc
að senda pantanir je<.. tyL^. til
A. S. BARDAL
121 Nena St.,
314 McDermot Avk. — Phonb 4584
á milli Princess
& Adelaide Sts.
Sfhe City Jfiquov f'ore
IHeildsala á
fVINUM, VINANDA, KRYDDVINUM,
VINDLUM og TuBAKI.
Pöntunum til heimabrúkunar sérstakui
gaumur gefinn.
Graham Co.
BJORINN
sem alt af er heilnæmur og
óviðjafnanlega bragð-góður.
Drewry’s
Redwod
Lager
Gerður úr malti og humlum,
að gomlum og góðum sið.
Reynið hann.

Dr. B. J. BRANDSON
Office: 620 McDermott Ave.
Tblkpiionk ko.
Office-Tímar: 3 4 og 7—8 e. h.
Hbimili: 620 aMcDermot Avb.
TBLEPHONB 44JO«.
Winnipeg, Mam
s- • "• e/s *«***«••*' *e**-«c»
* n. « » mna ana. *
* Dr. O. BJORNSON %
c«
•>
Office: 620 McDermott Avb. (•
ftjLKPHONIÖ 89.
:• Office tímar: 1:30—3 og 7—8 e. h. (*
>1
.) Heimili: 620 McDermot Ave
^ itaaritoNKi 48eo.
C*
•)
1
. Winnipeg, Man. f
Dr. W. J. MacTAVISH I
Office 724J 5argent Ave.
Telephone Yherbr. 940.
I 10-12 f. m.
Office tfmar
-v 3-5 e. m.
( 7-9 e. m.
5 — Heimili 467 Toronto Street —
S WINNIPEG
§ telephone Sherbr. 432.
5 Dr. I. M. CLEGHORN, M. D. |
lækitir og yfirsetumaöur. ^
•) Hefir sjálfur umsjón á öllum
meðulum.
%
ELIZABETH STREET,
BALDUR — — MANITOBA.
P. S. íslenzkur tulkur við hend- §
(• ina hvetiær sem þörfgerist.
«AS-* 'S«.'S'S'í'«Æ'S'A/S*'5'A'S\S, '»*'»«.(•$
JÍk. jfejik. jí4l jUk.jM aj. ua. ja. ^ ^
4 |t
% Dr. Raymond Brown, |
Sérfræöingur í augna-eyra-nef- og
háls-sjúkdómum.
326 Somerset Bldg. 3
* Talsími 7262 £
8 Cor. Donald & Portage Ave. k
Heima kl. 10—i og 3—6, *
Wt-W W W jfcW w w
GRA Y & JOHNSON
Ciera vi8 og fó8ra Stóla og Sofa
Sauma og leggja gólfdúka
Shirtwaist Boxes og legubekkir.
589 Portage Ave., Tals. Main5738
E. L. DREWRY
Manufacturer, Winnipeg.
—'^r ■ ..iJb
PELESiER & SON.
721 Furby St.
Þegar y8ur vantar góSan og heiinæman
dryk1-:, þá fái8 hann hjá oss.
Lagrina Bjór Porter og allartegundi r
svaladrykkja. öllum pöntunum nákvæm-
ur gaumur gefinn.
fara, og láttu aldrei sjá þig í q-
burstuöum fötum.
7. Ávalt skaltu gæta þess, aö
sýna mönnum kurteisi. Gleymdu
aldrei aö segja “geröu svo vel”
þegar þú biöur um eitthvaö eöa
“þakka þér fyrir” þegar eitthvað
er gert fyrir jng. Hugsaðu sam-
vizkusamlega um það sem þú átt
að gera, en slettu þér ekki fram í
verk annara. Farðu aldrei inn í
herbergi án þess driepa á dyr. Og
gríptu aldrei fram í fyrir mönn-
um sem eru að tala. Vertu stund-
vís.
A. S. Bardal
I 2 I NENA STREET,
selur líkkistur og annast
Jm útfarir. Allur útbún-
aSur sá bezti. Ennfrem-
ur selur bann allskonar
minnisvarSa og legsteina
Tel e phone 3oG.
J. G. SNŒDAL
TANNLŒKNIR.
ENDERTON BUILDNG,
Portage Ave., Cor. Hargrave St.
Suite 313. Tals. main 5302.
Sl'M
VEGGJ A-AL M ANÖK
eru mjög falleR. En fallegri eru þau í
UMGJÖRÐ
Vér höfum ódýrustu og beztu myndaramma
í bænum.
Winnipeg Picture Frame Factory
Vér sækjum og skilum myndunum.
PhoneMain2789 - 117 Nena Street
Chamberlain’s lyf sem á viö
allskonar magaveiki ('Ohamber-
lairt’s Colic, Cholera and Diarrhoea
Remedy Jer hiö bezta lyf, sem nú
þekkist til lækn'ingar og léttis á
innantökum. Þaö læknar niöur-
gang magaveiki, blóökreppu og
ættu menn aö taka þaö inn taf-
arlaust þegar þeir veröa varir við
innantöikur. Þaö kemur ungum
sem gömlum aö jöfnum notum.
Þaö læknar ávált. Selt hver-
vetna.
AUGLYSING.
Ef þér þurfið a8 senda peninga til ís
lands, Bandaríkjanna eða til einhverra
staða innan Canada þá notið Dominion Ex-
press Company‘s Money Orders, útlendair
ávfsanir e8a póstsendingar.
LÁG IÐGJÖLD.
A8al skrifsofa
212-214 Bannatyne Ave.
Bulman Block
Skrifstofur víðsvegar um borgina, og
öllum borgum og þorpum vfðsvegar nro
landiB meðfram Can. Pac. Járnbrautrnai.