Lögberg - 28.03.1912, Blaðsíða 4

4-
LÖGBERG, FIMTUDAGINN28. !V[ \RZ 1912.
i staklega smekklega nettur í munn- nýrri einveldisnefnd í þeim mál-
LÖGBERG
Gefið át hvern fimtudag a£ Ths
Columbia Príss LimIted
Corner William Ave. &
SherbrooVe Street
Winnipeg, — ManitopA.
STEFÁN BJÖRNSSON,
EDITOR
J. A. BLÖNDAL,
BUSINESS MANAGER
UTAN/tSKRIFT TIL BLAÐSINS :
TheColumbia Press.Ltd.
P. O. Box 3084, Winnipeg, Man.
UTANÁSKRIFT RITSTJÓRANS:
EDITOR LÖGBERG.
P. O. Box 3084, Winnipeg,
Manitoba.
TALSÍMI: GARRY 2156
VerÖ blaðsins $2.00 um árið.
ínum.
Vitanlega neyddi Mr. Johnson
herrann til aöaftnrkalla ummælin,
en af rnáli skal manninn þekkja.
um, en til annara þjóðnytja nær
liún ekki, og fvlkisbúar geta því
ekki vænst eftir neinum höppum
af henni, livorki að því er umbæt-
ur snertir í járnbrautamálum, rit-
símamálum eSa þ. u. 1.
Kn hvernig stendur )>á á stofn-
un þessarar nefndar, úr því aS
fylkisbúar hafa engan hag af
stofnun hennar
li;
I Fhstir inunu samrnála um það,
1 að afarlítilmannlegt sé aö nota
j þinghelgina til þess að ausa and-
j stæðinga sína auri með allra
j ruddalegustu og klúrustu og per-jhenni, úr því að
sónulegustu ókvæðisorðum, sem verður að eins ný fjárhagsleg hyrði
it vísar til. Mun óhætt að full-1a ]>á, auk þess, sem hún gengur
rða, að slíkt hendir ekki aðra en ; herhögg við sjálfstæðisstefnu
| hálfmentaöa orðháka, sem sið- ]>ejrra. sem þeim eins og öðrum
rnenningargijáinn er ekki sterk- Vesturheimsmönnum, er sárt um
j ari á en svo. að hatin bráðnar ut- j0g- v;jja ógjarnan láta misbjóða?
Einveldisnefndin á ékki að
THE DOMINION BANK
Slr Eli.Ml'ND B Ö*LEH. M.P.. forMeti W 1». MATTHKWS. varn-forsetl
C. A. UOUiiKT. aöol raösmafiur
HÖFUDSTÓLL $4.700000 VARAS.TÓÐUR $5,700,000
- : ALLAR EIGNIR $70,000.000 =====---
NAniSVN á Fi:* ÐM,4GI
Avísanir ferðamanna og Una skírteini útgefin af þessum banka, en
g«')ð og giid um víða veröld. Með þeimerhægt að ná í peninga hvenaer
og hvar sem er á ferðalagi.
\0TKE IIAXE ". n»»h«w«..,.. sEl.klRk i!K. «•'. «:hera«rwe»h.
flanagsr __________ Mauager
i an af þeim hvenær sern þeir kom- j
þegar færi býðst utumæli hans um
Mr. Johnson, 18. þ.m. svo sem
herrann liefir til unnið.
ast í hita, og þeir standa eftir
Þokkalegur munn-
söfnuður.
stofna til hagsmuna almenningi.
I t»að er stjórninni sjálfri til hags-
imina að hún er stofnuð. Það á
j að stofna hana til þess að létta á-
byrgöinni af ráðgjöfunum sjálfum.
j Losa þá við ónæði og allar um-
j kvartanir út af ráðsmensku þeirra
Menn hafa með réttu talið það j; kornhlöðumálinu og fónamálinu,
einn af helztu kostum hér í Vest-: sem stjórnin liefir háðulegast með
urheimi, hvað frjálslegt stjórnar- farj5 ;\Tý a ag útvega fylkisstjórn-
eins og hain-sviftir lirottar
Einveldis-nefndin.
farið er, hvað þjóðin er sjálfráð
um stjórn og stefnu landsmálefna.
Öllum tilraunum, sem gerðar hafa
_ ., _ „ , verið til að takmarka það forræði
Lengi hetir munnsolnuði Kob- . ...
, ._ moðarinnar, hefir verið ílla tekið.
lins stjornarformanns verið við
,T , _ . Vesturheimsmenn hafa komið auga
brugðið. Hann er það sem gert .
,n ,, ... r a það, að farsælast er að óll þioðin
henr nafn þessa stjornarformanns j 1 ,
.... , , , . . .. n j megi sem fylst ráð hafa um mál
oldungis ógleymanlegt 1 sogu Lan- ° J
ada. Minnistæðast verðnr orð-! sín' 5 stað Þess að einstakir menn
bragð stjórnarformannsins þegarjfari meö ÞaU' Þess ve^a eru Þe,r
hann titlar pólitíska andstæðinga ^ndvigir öllum einveldiskenning-
sína'. Það er þv"í líkast, sem hann um’ hvað nafni scm nefnast .
eigi sér sérstakt orðasafn, er hann E*£T' er þó svo að skilja að ein-
hefir viðað að sér til að grípa til veldisstefnan sé með öllu útdauð
þegar hann kemst í hann krapp- hér í landi. Henni skýtur upp
ann á þjóðþingum og pólitískum ] öðru hvoru, þó að dáðlitil sé og
mannfundum. jhálffeimin að líta framan i al-
Allar horfur eru á því^ð stjórn. |menning, af því að hún veit, að
arformaðurinn sé heldur að auka knn ®r óvelkominn gestur. Og
við þetta orðasafn sitt, eða syrpu eftirtektavert er það, þó að það sé
væri ef til vill réttara að nefna ja« vísu eðlilegt í alla staði, að frjó-
það. Altaf er hann að minstajöngum einveldisstefnunnar skýtur
kosti að verða Ieiknari í að titla ávalt uj>p'úr afturhalds-jarðvegin-
inni þarna færi á að ýta af sér
öllum ákærum og allri ábyrgð yfir
á þann syndahafur, sem henni
þóknast að hefja í nefndarstöðuna
og gera einvaldan. í kornhlöðu- og
fóna-inálum fylkisins.
Osvífin árás
Allur þorri landa vorra
sammála um það, að T. H.
mun
John-
lang-
son þingmaður sé einhver
atkvæðamesti og mikiíltæfasti mað-
ur þjóðar vorrar hér í álfu, er um
opinber mál hefir fjallað nú hin
síðari ár. íslendingar hafa því vel
mátt vera upp með sér af honum
og eru það sannarlega. Þeim er
mjög svo ant um særad þessa
merka málsvara síns i öllum grein-
pólitíska mótstöðumenn sína sVo I um. Áburðarmesta einkenni aftur- um Gg hlýtttr vafalaust að falla
sem honum þykir viðurkvæmileg- j haldsins og ófrjálslyndisins er eins það illa ef á hann er hallað, eink-
ast og samboðnast fulltrúa sam-íog allir vita: sent mest frelsi til anlega ef það er gert alveg að á-
komu fylkisbúa, þinginu sjálfu. lianda þeim fáu, en einkenni fram-1 stæðulausu. Svo þjóðræknir ertt
Þó hetir honum líklega aldrei ] sóknar og frjálslyndis: sem mest j Islendingar vestanhafs.
tekist eins upp í þessu efni eins;frelsi fyrir sem flesta—fyrir alla. F.falaust hlýtur þeim því að
og á mánudaginn í fyrri viku. Einn einveldisnýgræðingurinn erjhaía sárnað sú ómaklega árás, sem
Hann var þá að ná sér niðri á hr. ; nýfarinn ag teygja upp höfuðið Mr. Johnson varð fyrir af Roblin
T. H. Johnson þingmanni í Vest- lnfgri á Manitoba-þingi. Og hver ' stjórnarformanni i þinginu ný-
ur-Winnipeg. Mr. Johnson er ^ hældiö þið að sé að gróðursetja ] skeð, en frá henni er skýrt annars
eins og kunnugt er öldungis ó- þann fagra frjöanga? Hver ann-jstaðar hér í blaðinu. Þeim dylst
smeykur við þá háu herrana þar ar etl Roblin-stjórnin. j það ekki löndum vorum. að þessi
í þin^inu, Of, er ófeiminn að. egj i j>ess; einveldisnveræðine'ur eríarás a þeirra mikilhæfasta mann
stjórninni til syndanna þar sem
þess er þcrf. A þingfundi fyrra j
mánudag haföi Mr. Johnson með
mjög kurteisum orðum, svo sem |
honum er lagið, verið að benda
á ískyggilegustu gallana á
hin svo
einveldisnýgræðingur er
nefnda þjóðnytja nefnd einhvern er um leið óbeinlinis árás
að
(public utilities commissionj, sem a l)a sj'álfa, á íslenzka þjóðflokk-
[ fylkisstjórnin er að leitast við að fá
jlögleidda. Hafi einveldisandi kom-
ið fratn í nokkurri stjórnarathöfm
Roblin-stjórnarinnar. en um það
er fylkisbúum sjálfum bezt kunn-
inn, sem þefir Mr. Johnson
fulltrúa sínum.
Verðhækkun og verka-
laun.
Þessi óbilgjarna á árás á Mr.
Johnson verður löndum vorum því
minnisstæð. Minnisstæð ætti hún
I ngt, þá kemur hann fram í stofn- j að minsta kosti að verða þeim
un þessarar nefndar. Að yfirvarpi vegna þess ekki hvað sízt, að jafn-
aö eins er þjóðnytja-nafnið brúk-
hinni
svonefndu þjóðnytjanefud, sem
Roblinstjórnin er að fá lögleidda
núna á þinginu—eins manns eða
einveldis-nefndinni víðfrægu,
þessu auðsæja skálkaskjóli, sem
, . , , iað, því að réttu lagi hefði hún átt
skapa á handa roblmska ráða- 1 *
« u. i /u... * a® heita eipveldisnefnd, því bæði
neytinu tu að letta a þvi ábyrgð- j ' ‘
inni í kornhlöðumálinu og fóna- er hun aS l)vi leyt! frábrugðin öðr-jlandi áður svo að kunnugt sé.
málinu, þeim málum þar sem um nefndum opinberrá mála, að Og hvað veldur því?
stjórnin hefir brugðist trausti hún er ekki skiPnð mönnum,
heldur að eins eimim manni—-'eins-
ósvifin ummæli hefir enginn
stjórnarfonuaður leyft sér að við-
liafa um nokkurn þingmann hér í
fylkisbúa hraparlegast og hróp-
legast. Á þetta drap Mr. John- manns-nefnd, og sá maður er gerð-
son með mestu hógværð, en!nr einvaldur, nokkurskonar ein-
stjórnarformaðurinn þurfti ekki ] valdshdra alþjoðardrottinn. Vald
Sennilega fær Mr. Johnson að
gjalda þess, að hann er útlending-
ur,—að hann er íslendingur; eng-
ein_ um nema þessum útlendingi hefir
j stjórnarformanninum fundist hæfa
meira. Hann brást afarreiður bans er rétt að kalla ótakmarkað: j aS veita slíka árás; um engan
við, svo reiður víst að hann hefir júrskurðum hans má ekki áfrýja. j hérlendan mann hefir hann leyft
gleymt öllu netna orðasafninu Hann á að vera bæði einvaldur og; ser ag viðhafa slík ummæli. og ó-
sínu og syrpunni góðu, og æpti óskeikull, eins og páfinn. — En líklegá; a.S hann ley£i sér þaö nokk-
aö Mr. Johnson þau veglegu ura. I þó er það enn ótalið, sem allrajurn tíma.
mest er um vert. Það er þetta: Ætti íslendingum ekki að vera
Like the dog to his vomit and\ Roblin-stjórnin á að skipa þessa þetta nokkur mimning? .Ltti þeim
ekki að vera þetta hin sterkasta
| hvöt til að steypa þeim stjórnar-
að vikja honum frá, þegar henni j höföingjum, er láta sér sæma að
sýnist ,en þjóð og þing fær þar j líkja vorum merkasta stjórnmála-
j manni við hund, sem snýr til spýju
Óánægjan. út af verðhækkun
lífsnauðsynja er alt af að vaxa, og
það uin allan heim, og einkanlega
vegna þess, að verkalaunin fást
ekki hækkuö nei.tt í áttina við það
sem þessari. verðhækkun lífsnauð-
synja" nemur. Óánægja þessi er
ekki hvaö minst i Bandarikjunum
og stjórnin þar hefir gert ráðstaf-
anir til að rannsaka pan má! alt
mjög ítarlega.
Einn ávöxtur þeirra rannsókna
voru skýrslur þær er Taft forseti
lagði nýlega fyrir kongressinn.
Hafði utanríkismála stjórnardeild-
in aflað þeirra með tilstyrk Banda-
rikja konsúla erlendis. Þær skýrsl-
ur báru það allar með sér. að lífs-
nauðsvnjar hafi verið að hækka í
véröi í öllum löndum heims síðast-
/iðin tiu ár. Hins vegar er litt hægt
af skýrslum þessum að ráða. hvaða
orsakir helztar ráði þessari verð-
hækkun, og er það vitanlega aðal-
galiinn á þeim.
Það er tekið fram, að frá 1896
til 1910 hafi matvæli á Englandi
liækkað í verði um 19.5%. Á
þessu tímabili hækkuðu aftur á
móti Iaun ýmsra iðnaðarmanna að
eins um 11.1%, en laun járnbraut-
arþjóna ekki meir en um 7.3%.
Yerðhækkun lífsnauðsynja í öðr-
um löndum er ekki skýrt í tölum
talin, en þó er látið i ljós, að hún
liafi orðið mikil bæði á Þýzka-
landi, Frakklandi og Hollandi.
Þlað vita menn t. d., að verð á
ýmsum atvælum á Hollandi, svo
sem nýju nautakjöti, fleski, eggj-
um, smjöri og hveiti, hefir hækkað
á síöastliðnum árutn frá 16-55%.
Konsúll Bandarikjanna í South-
ampton á Englandi lætur þess vicf
getið, að á síðastliðnum 5 árum
hafi verðhækkun á nýju nauta-
kjöti, fleski. smjöri. eggjum. te,
kaffi. ávöxtum, sykri ,fatnaði, skó-
varningi, húsgögnum o. s. frv.
hafi hækkað um 20%.
Kaupfélög á Englandi liafa að
visu færst mikið í aukana á hinnm
seinni árum. Veltufé þeirra hefir
á skömmum tima til þess að gera,
örfáum árum að eins, vaxið úr
11 ‘A miljón dollara alt að 570
miljónum. Samt sem áður hafa
livorki þau né aðrar ráðstafanir,
sem gerðar hafa verið, nægt til
þess að laga þann rangláta hlut-
fallsmun sem er á verðhækkun
lífsnauðsynja og verkalaunum.
Eins og kunnugt er, hefir Taft
forseti lagt það til, að heppilegast
væri að stofna nefnd er skipuð
væri fulltrúum sem allra flestra
rikja heims, er falið væri að stýra
rannsóknum um verðhækkun lífs-
nauðsynja, og leggja ráð er til bóta
horfðu. Það er auðsætt, að slik
nefnd mundi færari um að fara
með þetta mikilvæga mál, ef menn
væru vel valdir og sérfróðir, held-
ur en konsúlar Bandaríkjanna er-
lendis.
Leggja þá Islendingar ekkert til
af við til flutnings eftir þeirri
braut ? Þetta er það eina, sem tal-
ð er að brautin hafi að gera, og er
þvi auðvelt að draga þá ályktun,
að íslendingar umhverfis Árborg
komi alls ekki til greina með flutn-
mg fram og aftur eftir þeirri
braut. Tíara Galicíumenn. Þetta
cr ósönn og óverðskulduð árás á
íslenzku landnemana á þessu
svæði.
Um brautarlagninguna fyrir-
huguðu frá Gimli er þetta sagt:
“Engin von* er til að brautin fyr-
irhugaða til Icelandic River fái
?ins mikinn flutning fyrst í stað,
en vitaskuld er það, að landið mun
byggjast fljótt með fram henni og
á sumrin mun mega gera ráð fyrir
að nóg verði að flytja af fólkinu”
o. s. frv. Veit Lögberg eiginlega
nokkurn skapaðan hlut um vænt-
anlegt flutningsmagh á þessari
fyrirhuguðu viðbót við Gimlibraut
ina? Við N.-fslendingar, sem
hér eigufn hlut að máli, höfum
fullan rétt að krefjast þess af
ritstjóra blaðsins að gera oss grein
fyrir á hvaða áætlun hann byggir
þennan dóm sinn, að ‘‘engin von”
sé um jafnmikinn flutning á þess-
um 28 míluni strax i bvrjun, eins
og á Árborgarbrautinni, eða Gimli
brautinni. Vill Lögberg gera svo
vel og fræða lesendur sína um
hvað margar vagnhleðslur af flutn
ingi hafa komið inn til Wpeg eft-
ir Gimlibrautinni yfir árið sem
endar með 31. Des. 1911. Hvað
margar vagnhleðslur hafa farið út
frá Winnipeg eftir þeirri braut
yfir sama timabil? Hvað mörg
þúsund manns hafa verið flutt út
úr Wpeg yfir þá braut á þeim 12
mánuðum? Hvað mörg þúsund
hafa komið inn? Deilandi heilu
uppliæðinni i mílnafjöldann. sem
bygður er, hvað koma margar
vagnhleðslur á hverja milu? Hvað
margt af fólki á hverja mílu?
Svör upp á sömu spurningar. hvað
viðvíkur Árborgarhrautinni, bið eg
um.
mæli, sem nú skal greina:
ke th,e dog to his 1
the sow to its ivallozu the IVest nefnd. Hún á að útvelja einvald-
Winniþeg member returned to inn, hún ein á að hafa heimild til
his insinuations zvhen he spoke 1
tliat honse.
Hve- ekkert atkvæði um að eiga
Kemur brautin?
Frá Gimli til Islendingafljóts.
A íslenzku er J>etta svo:
nær sem þingmaöurinn í Vestur- Og hvert verður nú
Winnipeg tæki til máls þar í þing-; ]iessa nýja einvaldsherra Roblin-
inu viki hann aftur aö móögunum ; stjórnarinnar, sem hún grímuklæð-
sínum eins og hundurinn viki til|ir kallar þjóðnytjanefnd? Ef
spýju sinnar og svínið aö saurn- nefnclinni svipa5i nokkuð til ann-
um. Ennfremur bætti prúömenn- ara slíkra nefndaj þ. Mn ag
! hafa umsjón og stjórn allra þjóð-
hlutverk! smnar> °S svin sem Ieitar í saur-
iö viö þessu:
Mr. Johnson had indulged in
garrulous talk of the barroom and
the rozvdy. (Að Mr. Johnson
heföi viöhaft knæpu mælgishjal
og óeiröarseggja).
Hvernig lízt íslendingum á orö-
bragö stjórnarformannsins? Þyk-
ir þeim ekki prúömannlegur
rnunnsöfnuöurinn og samboöinn
æösta manni fylkisstjórnarinnar?
Er þaö ekki ánægjulegt aö eiga
slfkan höfuösmann hér, sem kann
nytja fylkisins, hvort sem einok-
unarfélög eða stjórnir hafa þau
með höndum. En frá einveldis-
nefnd Roblin-stjórnarinnar er svo
gengið, að hún nær ekki til þjóð-
nytja hér í fylki, nema fónanna
og kornhlaðanna.
fóna starfrækslan
i ínn r
Ef helzta stjórnmálamanni okkar
íslendinga er þetta boðlegt, hvað
halda menn að þeir háu herrarnir
telji þá ekki samboðið okkur hin-
um, sem lægra eru settir að mann-
virðingum — íslenzkum almúga?
Hvaða lítilsvirðing mundi honum
Þetta er yfirskriftin á greinar-
stúf, sem birtist í Lögbergi sem út
kom hinn 7. þ.m., og virðist að
vera frá ritstjóranum sjálfum.
Lögberg efar efndirnar á þessu
loforði um byggingu brautarinnar,
og skal eg ekkert tim það deila,
hvort það loforð kunni að verða
svikið eða ekki. Reynslan verður
að sýna það. Við allir, sem er á
hugamál að hún verði bygð og
höfum barist fyrir þvi að fá hana
bygða, vonum fastlega að loforðið
verði efnt. En efndir eða van-
ekki vera samboðin? Hvaða nafna- etnclir þessa loforðs var ekki það,
sem eg ætlaði að athuga, heldur
giftur ómaklegar? Hvaða ósvífni
ósamboðin? Við hvaða skepnur
mundi ekki fullboðlegt að líkja ís-
Vitanlega hefir i lenzkum alþýðumönnum, ef at-
og kornhlöðu- j kvæðamesti stjórnmálamaður okk-
starfrækslan verið áður falin sér- ar er talinn hunds- og svins-jafni?
stökum nefndum, svo að hér er
að bera i bakkafullan lækinn. Eng-
inn skiljanlegur hagur almenningi
sig jafnágætlega og er svona ein-' til handa gæti því orðið að slíkri
Lögberg þekkir Islendinga þá
illa, ef þeir hafa ekki bæði, vit,
sómatilfinning, kjark og vilja til
að launa stjómarformanninum
það, sem rangt er farið með í
greininni og snertir oss íbúa bygð-
arlagsins og landið, sem hin fyr-
irhugaða braut á að fara um.
Það er minst á Árborgarbraut-
ina, hvað vel hún borgi sig, og er
það tekið fram sem dæmi, að 40,-
000 kord af við séu óflutt, sem bíði
eftir vögnum; en svo er að skilja
á greininni, að Galiciumenn hafi
flutt allan þann við og eigi hann.
Að svari fengnu upp á þessar
spurningar verður næst fyrir Lög-
berg að koma með sína ástæðu
fvrir því, að þessar 28 milur, sem
er fyrirhugað að byggja ómögu-
lega — „engin von” — sé til að
geti gefið brautinni til flutnings
jafnmargar vagnhíeðslur fyrir
hverja núUi eins og sá parturinn,
sem þegar er bygður. Ein ástæð-
an er þegar komin i greiniijni
sjálfri og er innifalin í orðunum
“landið muni byggjast”. Með þess-
um orðum er gefið í skyn að land-
ið. sem brautin fer um, sé Iítið eða
máske alveg óbygt. Hvar hefir
Lögherg lært slíkan vísdóm? En
sú fáfræði! Járnbrautamefndina,
sem fór til Wpeg héðan í Marz
1911, rak í rogastanz yfir fáfræði
Rogers ráðgjafa opinberra verka,
sem þá var, í Manitobastjórninni,
þegar hann spurði okkur “Is this
a settled country?”' Það var dá-
lítil ástæða til að afsaka hans fá-
fræði. Það er engin ástæða til að
afsaka fáfræði Lögbergs. Nýja
ísland er búið að vera bygt i 35 ár.
Aðstandendur IV)gb. hafa reglu-
lega á vissum tímamótum á þessu
35 ára skeiði ferðast fram' og aft-
ur um svæðið frá Gimli norður að
íslendingafljóti; þó vita þeir ekki
enn eða, — ef þeir vilja heldur —
vilja ekki vita — að landið á þessu
svæði er bygt, alt bygt. Eg vil þvi
fræöa Lögberg og lesendur þess á
því. að ekki ein ekra er til af ó-
numdu landi á vatnsströndinni alla
leið frá Gimli norður að Islend-
ingafljóti. Þegar við höfum verið
að halda fram þessu brautarbygg-
ingarmáli, hefir verið gengið út
frá, að röð 4 og minsta kosti allur
austurhelmingurinn af röð 3 legðu
til þeirrar brautar alt sem er til
flutnings á því svæði; en úr vest-
urhlutanum af röð 3 færi sumt
vestur en sumt austur. Byggjum
á helminginn úr þeim parti kom-
andi austur. Að undanteknum
skólalöndum, Hudsonsflóafélags-
löndum, og nokkrum löndum, sem
stjómin heldur sem timburlönd-
um, er alt land á þessu svæði num-
ið. Búumst þess vegna ekki við
—og getum ekki búist við — nýj-
um landnemum með fram þeirri
braut norður að fljóti. Né því
sem þeir nýju menn kynnu að
framleiða til flutnings, af því við
búumst ekki við neinum. En á
þessu svæði eru nú um átta hundr-
uð landnemar. Takið eftir:. átta
hundruð landnemar, sem þurfa að
fá þessa braut bygða, sem ekki
N0RTHERN CR0WN BANK
AÐALSKREFSTOFA í 3WNNIPEG
HöfuÖstóll (löggiltur) . . . $6,000,000
Höfuðstóll (gretdtkir) . . . $2^200,000
STJÓRNENDUR:
Fcrmaður ----- gir D. H. McMillan, K. C. M. G.
Vara-formaður ------- Capt. Wm. Robinson
Jas, H. Ashdown H. T. Champion Frederick Nation
Hon.D.C- Catneron W. C. Leistikow Hon. R. P, Koblin
Allskonar oankastðrf afgreidd.—Vér byrjum reikninga við einstaklinga
eða félög og SJnngjarnir skilmilar veittir.—Avísanir seldar til hvaðastaðar
sem er á íslandi.—Sérstakur gauraur gefinn sparisjóðs innlögum, sem hægt
er að byrja með einum dollar. Reutur lagðar við á hverjum 6 mánuðum.
T. E. THORSTEINSON, Ráösmaður.
3orner William Ave. og Nena St. Winnipeg. Man.
geta haldið áfram að lifa, þvi síð-
ur að vaxa bú3kaparlega talað,
nema að fá þetta samgöngufæri
og það ekki einhvern tíma í ókom-
inni tíð, heldur strax. En, þið
hafið vatnið! mundi einhver segja.
Satt er það, við höfum vatnið fyr-
ir framan löndin okkar, en að tala
um þann vatnaveg til að fullnægja
þörfum og kröfum þessa fólks, er
lilátt áfram óvita hjal. Vánhugs-
að orðaskvaldur þeirra, sem ekk-
ert þekkja kringumstæður né á-
stæður.
F.kki ætla eg*að haida því fram,
að Lögberg með þessari grein hafi
haft þann tilgang, að otrægja eða
kasta skugga á bygðarlag okkar
né hefta brautarbyggingu þessa.
En hún er jiannig orðuð, og and-
inn í gegn um hana alla er sá, að
ókunnugu fólki fjær og nær, sem
les hana, er gefið tilefni til rangra,
rammfalskra ályktana um land-
svæði þetta, afurði þess, mögu-
leika þess og fólkið, sem býr hér;
hún er i mesta máta villandi og
ranglát í garð okkar Ný-íslend-
inga. Mér virðist jafnvel gægjast
frarn i ummælum blaðsins um
möguleg áhrif þessarar brautar
fyrir vöxt og viðgang Gimlibæjar,
að blaðið hefði heldur óskað að
loforð um framlenginguna hefði
ekki verið gefið. Kemst samt að
þeirri niðurstöðu, að “fult eins lík-
legt sé að Gimli hafi hag af því”;
en jieirri niðurstöðu er náð á svo
nauðalíkan hátt og dýrið, sem
langaði að ná í berin en gat ekki
náð ]>eim; sætti sig við að vera án
þeirra, af því að “þau eru svo
súr”.
En með þessu hugarfálmi um
framtíð Gimlibæjar ef brautin
verði bygð, strikar Lögberg yfir,
þurkar út spurningarmerkið á eft-
ir yfirskriftinni.
Eg kannast mjög vel við þessa
skoðun Gimlimanna, að sá bær
hlyti að hætta að vaxa, jafnvel
eyðileggjast ef brautin hefði þar
ekki endastöð um aldur og æfi.
En enga skynsamlega ástæðu hefi
eg heyrt af vörum nokkurs þeirra
að svo hlyti endilega að verða. (
Eg held sú skoðun styrkist ekki
af reynslu annara þorpa eða smá-
bæja í þessu fylki. Bæir og þorp
þurfa að hafa einhver skilyrði í
sjálftun sér til að verða til og vaxa
alveg eins og hvað annað, sem
verður til og vex. Skoðun þessi
lýsir veikleik, vantrausti á sínum
eigin lífsskilyrðum. Það kemur
alveg flatt upp á mig, að Lögfberg
skuli fara að gerast málsvari fyrir
slíka veikleiká skoðun.
Það er mjög sennileg og líkleg
ástæða, sem Lögberg getur sér til
um byggingu þessarar brautar nú
að lokum. Eitt er alveg víst, að
ef þetta nýfædda “Million for
Manitoba Tæague” hugsar sér að
ná tilgangi sínum, þá verður það
aö knýja bæði fylkis- og ríkisstjórn
til að sinna umbótum í norðurhluta
j>essa fylkis, En segjum nú, að á-
stæðan væri bara “pólitísk hrossa-
kaup”, væri eg ánægður svo fram-
arlega að loforðið verði efnt, og
j>ví fljótar því betra. En svo hefi
eg ætíð haft þá skoðun að félagið
hafi hugsað sér að hyggja þessa
braut. Það getúr ekki hafa verið
alveg tilgangslaust af félaginu, að
kaupa land norður á Sandy Bar
fyrir 8 til io árum síðan. Land,
sem það sýnilega hefir ekki haft
nein not af á þessum tíma, en þó
ekki viljað selja.
I gegnum alla greinina skín
kuldanæðings-undiralda til vor N.-
ísl. og þurfum við ekkert að kippa
oss upp við það. Við höfum pvi
vanist frá fyrstu tíða og eru Lög-
bergingar þar sv^ sem ekkert sek-
ari en aðrir. En það er kominn
timi til að hætta slíku rugli og fara
að anda hlýjara til vor. Um alls-
konar ófullkomleika höfum við
verið sakaðir, sem eiga að hafa
verið vor einkenni, sérkenni vor
meðal íslenzkra landnema í þessari
álfu. Ekki neita eg, að margir eru
ófullkomleikar okkar, en eg neita
að við höfum nokkra sem við ge-
um verið sérstaklega brennimerkt-
ir með, og aðrir Islendingar í þessu
landi hafi ekki. En þetta vil eg
segja, að enginn hópur islenzkra
landnema í þessu landi hefir sýnt
meiri kjark, dugnað og þraut-
seigju, meira af sönnum íslenzkum
hetjuskap, meira af íslenzkri gest-
risni, göfuglyndi og hjálpsemi en
íslenzku landnemarnir i Nýja ís-
landi hafa gert, ef af nokkru viti
er um þá dæmt og tekið til greinq
alt stríðið, sem þeir hafa gengið í
gegnum og allar kringumstæður.
Þing og stjórn er í skuld við þá
um jiessa margumtöluðu og marg-
þráðu braut. Stjómin er því ekki
að gera neitt annað, þegar hún
lætur nú að lokum byggja hana, en
borga þeim réttmæta skuld, sem
auðvitað hefði átt að vera búið að
lúka fyrir löngu síðan.
Hnausum, 16. Marz 1912.
B. Marteinsson.
Ekki jiykir full ástæða, til að
synja herra Bjarna Marteinssyni
um rúm fyrir þessa grein, þó hún
sé öllu freklegri en vænta mátti af
þeirn velþekta embættismanni Bif-
rastar bygðar, og langt umfram
það, sem tilefni var til. Lögberg
ætlaði sér engan veginn að draga
úr þeirri nauðsyn, sem xbúum Nýja
íslands er á þessari braut; heldur
ekki draga úr því, að nægilegt
væri að flytja til þess að brautin
bæri sig. Dæmið, sem tekið var
af flutningi, sem biði vagna við
Árborgarbraut, var tiltekið vegna
þess, að það var öllum í sem fersk-
ustu minni eftir nýafstaðnar kvart-
anir viðarsölumanna. einkum í
Teulon. Hitt var alls ekki ætlan
vor. að tíunda flutning með Ár-
borgaVbrautinni né heldur telja
það sem flestir lesendur vorir vita
hér um slóðir, að verzlun í Árborg
stendur með næsta miklum blóma
og að landar vorir í hinni fögru
Árdalsbygð sækja á mörkina með
miklu kappi og gera þar akra, sem
áður var villimörk, svo að þeirri
bygð fleygir nú fram ár frá ári og
að einmitt brautin á mikinn þátt í
þeirri framför, bæði benlínis og ó-
beinlínis. Slikt hið sama er von-
andi að hin fyrirhugaða braut geri
fyrir austurhluta Nýja íslands og
að hinir jxilnu og þrautseigu land-
ar vorir í þeim parti landsins, fái
þar af gagn og góðan arð. Allir
unna þeim þess og það því frem-
ur, sem þeir hafa fylgt því með
dugnaði og skörungsskap, að
þessi brautarspotti verði bygður.
Vér trúum því, ef herra B.
Marteinsson segir það, að flutn-
ingur á þessum fyrirhugaða braut-
arspotta muni jafnast á við það
sem flutt er eftir öðrum brautum
Nýja Islands. Ef hann kann að
gera ljósa grein fyrir því, þá er
honurn velkomið að koma því á
loft í stuttu máli í Lögbergi. Les-
enduni vorum i N íslandi mundi.
þykja sú skýrsla fróðleg og mjög
mörgum öSrum, sem til bygðar-
innar þekkja. Sú von hefir lengi
búið með löndum vorum, að Nýja
ísland ætti glæsilega framtíð fyrir
höndum. Alt sem styður að þvi
að styrkja þá von til fullrar vissu
mun verða vel þegið og vert þess,
að því sé á loft haldið.
1 «
Almenningi landa vorrra er sið-
ur um það hugað, hvað hverjum
einstökum stað eða bygðarparti N.
íslands er hentast, en hitt, að