Lögberg - 09.01.1913, Blaðsíða 2

2
LOGBEHG. FIMTUP A GINN 9. JANÚAR 1913
Dr. Herbert M. Rosenberg, d.o, d;e., m.t.
I.æknar með tiuiula álagning og rafmagni.
B02 MAIN STHIÍET, UOO.M 9-10. TEI.EIMIONE GAHllY 2476
Sðrstaklcga stiitulað að la-kna Langvinn veikintll mcð úþreiflng.
SAGA liElNViíIKINUA FU.iÆOiNNAlt (Osteopatlij)
]>ó að margar ólfkar aðferfcir hafi veriS notaðar, þá er Hiram Still,
læknir frá Kirkville. Mlssourl, upphafsmaður þelrrar fræSigreinar, er
hann nefnir Osteopathy (Belnveikindi), með því að hann hélt að öil
veikindi kæmi af sjúkdðmi í beinum. Nú á dögum álita þeir helztu,
sem þessa fræði stunda, að vöðvar, sinar og taugar eigi líka að takast
með I relkninginn. þessi fræði hafa tekið stórmiklum tramförum þau
20 ár, sem þau hafa uppi verið.
Osteopathy er meðalalausar lækningar, er leitast við að lagfæra
ýmsa parta líkamans og láta þá vinna I samræmi og sameining, og
beitir til þess visindalegri aðferð.
Lækningar með rafmagni eru með þeim hætti, að veita rafmagni
á sjúkdöma með visindalegri aðferð.
En til þess að not verði að rafmagn! til lækninga, verður að rann-
saka það og læra meðferð þess. Sú lækninga aðferð hefir tekið stör-
miklurn framförum síðustu 20 árin. Margir læknar, bæði meðala-
læknar og meðalalauslr, nota rafmagn tíl lækninga. Eg er útlærður I
ofannefndum lækninga aðferðum, og tekst vel að lækna þessa kvilla:
Allskonar maga kviila, Indigestion, Constipatlon, Catarrh of the St'om-
ach, Kidney Troubles, ftheumatism, Paraiysis, Lumbago, Sciatlca, Neu-
raigia, Nervousness, Neurasthenia, Impotence, Blood Disorders, Cat-
arrh, Headaches, Astha_ Catarrhal Deafness, Ðiabetes, Chronic Piles
(not bleeding), Erlmmksslon og marga aðra. Marga húðsjúkdóma, svo
sem Eczema, Pimples, Rlngworm, Barbers’ Itch. o. s. frv. Maiga kven
sjúkdóma. svo og hárvöxt á andlitl, og tek þau burt til fulls.
Skrlftsofutími: 10 árd. til 1 stðd.; 2 siðd. til 5 slíðd.; 6 siðd. tii 8 30.
Sveltafólk getur leitað til min með sérstökum fyrirvara, bæði I
borg og sveitum.
—Lesið auglýsing Dr. Rosenberg í almanaklnu fslenzka.
Gimli og Nýja ísland
fyrir meir en 30
árum.
Bftir Thorleif fackson.
Verkamíjnnum var sk'ft i
flokka. 3 verkstjórar hérlendir,
e'nn af þe:m var yfirverkstjóri
vfir allri vinnunn; fyrir e’nna
. staerstum flokki var túlkur og unv
yf r legstöðum þeirra sem uröu
liinni skæöti veiki a5 bráð, eru
nöfn þeirra ekki gleymd i mrnn's-
bók himnafööurs ns og sálir þeirra
Iiafa á landi ódauðleikans, náö j
liinni himnesku fullkomnun sem :
guös orö heitir oss.
Ilérlendir lækn rar voru sendir j
til nýlendunnar sem feröuðust
uiíi á miHi sjúkra he'm lanna um j
veturinn og þá komu sér vel j
iágfeftu . keyrsludýrin f' und rn- I
irj, sum'r af þeim iæknum dvoidi
sjónarmaöur Guömundur Guð- j f,-am á vor, þá var farið um alla
mundsson Norömann, sem eg hef bygöina og gjörö hreins m í hverju
áöur nefnt.» f>essir voru fleri
túlkar: Bjarni Bcned ktsson,
se'nna bóndi að MtHintain N. D.,
Guðmundur Jónsson frá Mána, nú
kaupmaöur í Winnipeg. Flóvent
'lónsson úr Eyjafirö’, og svo
drengir tve'r Gestur Oddleifsson
nú bóndi í Geysisbygð, og Pétur
S'gurösson Jakobssonar.
Alt gekk nú vel. menn urðu
liúsi, og gaf þaö atvinnu sem
túiktmi sumurn þeim mönnum
sem voru komnir áleið's í tnálinu.
Strangur sóttvö"öur var :ett-
■u r sem ekki var tekinn af fyrr en
i. ágúst næsta sumar, sem eg
\mm síöar minnast á. Þó var
mönnum gefiö fararleyfi gegn-
um liann meö |>eim skilyrðum. aö
cf þe'r heföu fengið bóluna.
+
4-
4>
■f
•h
♦
♦-
4*
-f
4»
4-
4*
4
4*
4*
4
4«
4
4>
4
4*
4
4-
4
4"
4
4*
4
4*
4
4*
4
4*
4
4
4>
4
+
4
♦
♦
*
♦
4*
♦
4*
+
♦
4»
♦
4*
♦
4-
♦
4-
♦
4*
♦
4-
4*
♦
4-
♦
♦
4*
♦
„Hekla“
íig var úti á lsa köldu láði
— eyðifjall af hraun og snævi krýnt —
hugur all.a hættu frá mér spáði.
he'tum loga er gæti deytt og pmt.
Sögu m nraar saín er voöaþáttur
í s'igu lands, en geym st alla tíð.
að sanna þaö, að yðar mest: máttur
s tt m. gn og veldi hlaut vi'ð böl og stríð.
Ég er hér á vesturhoúns'ns vetjgi
— vinaband, er tengir saman öfl. —
Um hjörtu manna hnýtta lét eg st eig ,
að' hug ns eining v'nni flókin töfl.
Börnin þeirra er böl og þraut ég kvaldi,
brutu nafn m’tt ál igtinum frá.
unnu margrn he’?ur mér að haldi;
hverju mun eg Ivunað yður fá.
Eg á kraft í kyngi orða m'nna,
er krlnar e þó gráni feðra hár,
hrini þau á n ðjum þín og þinna
í húsund s nnttm hundra’ð þúsund ár.
Hjá þér vaxi vit og þrek hins goða,
ve klist þaö, sem geá’r sp'lt og eytt;
blessist þe'r, e~ traust og t’’yg'ði- bjóða.
•Tálmi þinni framför ekki ne tt.
Mæli ég um, á meöan norræn tunga
munarfög um h’jóm: birt r orö.
vaxa skaltu þjóö n íslands unga
íturrrennuu byes’ja þes~a storð.
AfeÖ þér ætíð nafnið “HekLa.” hal list,
svo heöur vaxi yðar bæ‘ð: og m;nn.
Ég veit og trúi að öllum endurgjaldist
alt, er gerðu fyrir bróður sinn.
4-
t
t
t
t
4
+
4
|
+
4
+
Í
+
4
+
4
+
4
+
4
+
♦
+
4
t.
t
+
4
+
4
+
4
Svcinhj. Arnason. t
4+++++++++4+4+4+4+4+4+4+4+4+4+4+4+4+4+4+4+4+4+41.
Oóluverðirn.r voru tveir, annar vrð
suðnesturcnda..orn ð á Wmn.peg-
vatm hjá þjóðveginum, sem h ndr-
aði umíeró eft.r landveg num, en
h nn var v.ð Ra.uöárós til aö passa
V atnsle ð.na. Friöjón Friðri.,s-
son hatöi þó komist upp til W.nn -
peg seint um vor.ö og náð að sér
vi^rum. Honum tókst einhvern
veg.nn að útbúa s:g þem ægis-
hjálini að för hans var ekki h.ft.
Þess má geta aö viss.r menn
auk lxkniranna höfðu heimild frá
stjórn nni að fefðast t.l nýlend-
unnar Jósep Monkmann kyn-
blendingur, sem bjó upp með
Rauðá nokkrar mílur fyrir nican
Selk rk, hafði póstferð á hendi
einu sinni i v ku frá G mli. Og
George Kingsbury sem bjó skamt
fyrir norðan Nettlelæk, kom með
kúalióp þangað í júlímánuði, sem
stjórn n lét úth’uta mönnum. Svo
voru þess r menn li akundir laga-
gæzlu sóttvarðar ns að nokkru
’cyt'. Sunnudagsmorguninn 29.
júlí rann upp bjartur og fagur;
fjöldi fólks var þá kominn að
Gimli, því tvent stóð til að legði
af stað upp til Manitoba næsta
dag, því nú var ekk' Iengur und-
anfæri fyr;r þá, sem aö heiman
gátu komist. Svo æuu'ðm menn
að vera við guðsþjónustu. Séra
Jón Bjarnason ætiaði ao prédika.
Hann var kominrl sunnan frá
Minneapol s að heimsekja landa
sína á þessum útskaga he:ms’ns,
var þá 31 árs^gcmall, eldfj'irugur
i anda ogg eldfjörugur á fæti.
Guösþjónustan var höfð i skól'a-
iiús'nu á Gimli, og var mjög
ánægjuleg, prestur:nn hafði nóg
I að gera; skýrð börn, gaf saman
__________________:----- - ---------------t---1-----J-----—— ------------— ; hjón ; af ]>ein] eru á lífi, Árni
var með okkur Steíán Eyjólfss n prestvígðir voru þá vestan háfs: I Sve:nsson og Guðrún Jónsdóttir
trá Unaósi í Iijaltastaoaþinghá. Jón Bjarnason og Páll Þorláks- ' Argyle, Gísli Eg'lsson og Ragn-
Hann var úr sömu sve t og eg og son, sá fyrnefndi var ]>á rits jóri he'ður Jóhannsdóttir í Lögbergs-
æsicukunningi m,nn. Hann fiutt- norska blaðsins “Budst kken” í nýlendunni og Jlón Jónsson frá
fegnir centunum sem fjölguöu eft-j]»urftu |>eir að fá læknisvottorð
:r því sem tíminn leiö. En nú j fyrir ]>vi, og brenna föt sín og
kom nýtt fyrir. Þau tíömdi I Icaupa sér ný. En þeir sem
heyröust noröan úr nýl: ndu aö | höföu fengiö
]>ar væri komiu upp sk;eö sótt-! hífia m d
ve:ki og ál’tiö 3-ð væri Bólan
óSmall pox), sama veik n sem á
íslandi á dtigum Jóns biskups
\rídalins áriö 1707 deydtli iSodo
manns. Aldrei held eg að menn
haf: vitað fyrir víst hvaðan ból-
a.n kom, sum'r sögðu að hún hefði
komið frá Indiánum, aörir aö hún
hefði komiö frá gainalli konu ís-
lenzkri sem kom nokkru á eftir
nnflytjénda hópnutn frá Quebec
sér meö f jölskyldu s nni.
Bólan breiddist út og hjó á
stuttum tíma ofur stórt skarö í
hóp nýlendumanna, menn dóu á
ötltim aldri. Hjón voru aðsk’Iin
og sumir foreldrar vöru nálega
sviftir öllum börnum sinim.
Margir sluppu alveg v'ð veik:na,
og á suma lagöist liún létt og
kennimerkin sem hún setti á þá
hurfu eftir stuttan tíma. En þeir
'Cin hún lagð'st þungt á hlutu aö
!>er?.. þau til dauðadags. Ef hún
ekk' sló sér út eftir hæfilega
langan tima var dauöinn vís. fs-
lenzkir menn tvcir vpru i nýlend-
unni scm höföu þekkingu á með-
ulum og gátu flýtt fyrir bata
jæ rra sem sluppti úr greipu-n
dai’ðans; þeir voru Bjarni
l.jamason frá Daöastööum í j,r (\ja kona li.’ns íslenzk. Ilann
Skagnfrð'. faðir séra f>o’láks sem |fj|»ttist nieð nágrörinum sinum 11'
Argvie j>ega r burtflutningar hóf-
i’st. og dó ]>ar í hárri elli fyrir fá-
um árttm. Hann liélt 3 ísletidinga
t 1 að hjálpa sér v ö flutningana.
Fvrst vrr hjá honitin S'gu ður
Anton’usson, nú aldraöúr bóndi í
Vtgvle; homtm galt hann 5 doll-
ara um mánuðinn. næst
fyrri nótt.na. höföum vi'ð nátt- þeirra, sem senchr voru vcst r t'l laorði bátafloti af stað sriður vatn
staö úti í skógi, tjölduðum Manitoba í la.nda skoöun, sem eg nl€'s alia þá sem farrým' gátu
træð uxa ábreiöunum yf.r okkuri.hef áður minst á; r tg;örð:n v r feng'ö. Sóttvöröurinn var af tek-
ist til Amenku ár.ö 16,4, varö Minneapol s. Þá var eg bú'pn iMunkaþverá og Guötiý kona ha,ns
se.nna einn af frumbyggjum að sjá tvæ- r tgjörð:r eftir séra nú í Vancouver B. C.
Garðar bygðar í norður Dakota Jön. Bæklingur hafði komið 11 Hérumbil allur þ~ssi rnann-
og býr þar enn. Að koma^t frá ísl. nds seint um veturini 18'6, fjöldi var á Gml; næstu nótt. En
Oiml Sandybar tóx tvo daga,! sem skýrði frá ferð íslendinga nálægt miðium deg: á mánudag
veikina uröu aö
liiða 10 daga viö vörð nn sem
hreuisunar tiina. Fáeinir ungir
menn notuðt
flest'r un
íuáttu ihýra
tinrann í ny
af mikdli skatnmsýni lent þang-
að. Hugöu á svo glæsilega fram-
1 tiö þr.r, og sum'r höfðu fylgst
með húsl>ændum sínum, sem þeir
vorti ráönir hjá til ársvistar á ís-
landi, áður cn þeir réðust i aö
fara t:l Amerkiu. Þe'r hug uðu
aö þeir væru g’rtir þvi viátarbandi
úriö út þó til Ameríku væru ko:iin-
ir, þó áttuött rnenn sig fijótlega á
því öfugstæði.
verið, eg var þá til he mil s í
Selkirk. Eg sá aðal ágrip af því
sem gerö st á se'nn' fundinum í
Framfara, r.taö af Pálma sált’ga
Hjálmarssyni. Báöir fundirn r
lyktuðu svo aö samkomulag komst
ekki á. Sum r safnaðarmenn
tóku þennan trúmála ágre'ning
með miklum hita og var ekki iaust
við aö menn beindtt hverj r aö
öðrum kaldyrðum og ónotum
þegar fundum bar saman, sem fer
mjög illa þó að menn hafi ólíkir
trúarskoðan'r að innibyggja hjá
sér persónttlega óvild 11 andstæð-
inganna.
Nú var annað sem olli delum.,
Séra Páll útvegaði lífsframfærslu-
styrk handa bágstöddu fólki inn-
an síns safnaðar, hjá fnændum
þe'rra og trúarbræðrum Norö-
mönnum i Bandaríkjunum, fyr'r
]>a‘ð varð hann fyrir miklu ámæli
hjá hinitm leiðandi monnum í ný-
lendunni, sem ranglátt var, því
ástæður rnanna þó undantekn'ng
hefð , voru bágar; sem sýndi sig
að konur máttu um háveturinn
fara fótgangandi upp til Winni-
peg að fá sér atvmntt. Eg var
sjónarvottur að því, því þetta
farandfólk bar stundum að húsi
sem eg var til v star í í Selk'rk.
Menn voru engum kvikf j irstofni
búnir að koma upp til heimihs af-
nota, og kaupgjald var svo Iágt
i Manitoba aö ungt fólk sem
sætti því hafði litmn afgang til
að hjálpa fátækum foreldrum í
Nýja ísland;, þegar þa.ö var búiö
aö lcaupa sér föt.
Og svo var nú þrið'ja atriöiö
sem varð á dagskrá. Séra Páll
WHITE’s
ókeyp m s<’nlnK
INDIAN CURI0 C0.
549 MAIN ST
Víslndaleglr Taxidermiste og lo5-
skinna kaupmenn. Flytja inn t land-
i6 slöustu nýjungar svo sem Cachoo,
öll nýju.itu leikíöng, dægradvalir,
galdrabuddur, vindla og vindllnga,
galdra eldspýtur, nöðrur o.s.frv.—
nandvinna Indfana, leöur grlpír og
skeljaþing, minjar um NorÖvestur-
landiö. SkrífiÖ eftir verðskrá nr. 1
L um nýstárlega gripi, eða nr. 3 T
um uppsetta dýrahausa.—Pðstpönt-
unum sérstakur gaumur gefinn.
Gisli Goodman
TINSMIÐUR
VERKSTŒÐI:
Ko ni Toronio og Notre I ame
: lleimilís
Garry 899
i'hon _
Garry '2988
köllun frá íslendingum þar.
Hús og önnur handaverk sín
máttu menn yfirgefa og varð
ekkert úr. Nautgrip: sína, sem
menn voru nú ekki ofðnir ríkir af.
rákn menn allan veginn suöur tll
Dakota. En svo máttu menn ekki
fara suðlir fyrir landamerkjalínu
með þá gripi sem stjórnin haföi
lánaö.
Burtflutningar t'l Argylc árin 1880
og 1881.
Þessi f.\'ó síðustn burtflutninga.
ár hækkaði Winnipegvatn svo að
það flædd' á land upp svo sumra
heimilum var hætta búin og sú
umbreytSig mun liafa komrð m 'rg-
um til aö le'ta i burtu. Þá fór
ltka að losna um elztu frumbyg>rj-
ara og meðhaldsmenn Nýja. ís-
sá aö' langt j't'ði þess að b'ða aðrilands sem bjuggtt í súðurparti ný-
hinir fátæku fmmbýlingar í Nýja
íslandi sæju verklegan árangur af
vinnu sinni, og hvatti menn til aö
leita burtu og nema sér lönd á
hinum frjósömu sléttum á Norður
Dakota, fýrir sunnan landamerkja
lintina. Útaf öllum ]>esrum á-
lendunnar. sem vortt ]>e:r Skapti
Arason, Signrður Krstófersson.
Kr’stján Jónsson, Skúli cg Hall-
dór Arnasyn'r. En þeir gengu
ekki nndan merkjunt brezku
stjómarinnar, heldur geröust þrir
frumherjar að |>vi að stofna hina
greiningsmálum var Framfari b’ómlegti Argyle bygð í Man'to’ ia.
upi>tekinn af deilugreinum í larg- Nálega allir seni bi,’g'ru fyr'r
an tíma, frá báðúm hliöum. Séra stinnan Víðilæk éW'llow creekj
Páll og þe'r sem honuin fylgdu alt sttöur undir landamerkjalæk
vörðu sína hlið í Marvnu meðan ! éBoundary creekj og í burtu fóm,
]>eim var gefiö tækifæri t:I ]>ess. leituðu t'l Argyle
Eftir að burtflutningnum var j Þá er nú ]>'ssu yf rli’i mínu
lokið úr Nýjr, tslandi liðu ekki lokið yfir frLimhýl'ng ár f."‘>t’i
voru farn'r að gæða sér á mj il- M'lvauke 1874, á hítíð sem ís- þá var fyr'r skömmu byrjað* að>
; sekkjunum og varð eg ð(ð vaka , lendingar i horgirpi h4ld t í m;nn- bvg'rja og sutnir fóru í v st r til
það sem eftir var næmrinnar
tnörg ár þar til allur þessi rígur
hvarf og mun óhætt mega segja
íslendingB: i Nýja íslandi. Þ!m
atritýi sem eg hefi minst á cni
1 Næsta dag lögöum viö út á vað-
jið yf r Rre.önvíkina; áöum þar guöfræö’snámi
víð veiöivak r og höfðum dag-1 li'nnar norsku
ingu púsund ára afmælis Islands. bænda; suinir settust að í Winni-
Séra Páll Þorláksson sem lank r»e'r oy þá bvrjuöu aö bvggjast
á prestaskóh kofamir J“Shant;s”J á Rauðár
sinodu, þiónaöi bakkanttm, sem eg hef áöur m;nst
■á.
að! kirkjuþvngin hafa mikiö gert náttúrlega í fe”sku minni hjá þe:m
að þvi að leiöa saman hugi manna
sunnan og norðan línu. Þar gafst
verð, neyttum hrauðs sem fros ð ! norskum söfnuð’ í Wisco"s n.
var og kæfutegundar eða bruðp-, Hann kom til Winnipeg um sum-1 l>á um haustiö he:msótti G’mli-
; ings úr iælgjum, sem sagt var að ariö ]>egar !':nnflvtiend irn:r b'öu búa Dufferin lávaröur sem þá var
Stjórnarlíniff.
Nú var auðséö aö menn mundi 1'
ætlað liafi verið han ’a keyrslu-
dýrunttm algengu í Nýja Island.
i Eg lield, ef það hefði verið el 1-
Vlhjcdmur Taylor. borið heföi mátt brúka þaö til
. manneldis ]>egar ekki var annaö
, .... . , _ tyrir hendi.
skorta lifsframfærs’u vfir vetur- c, . . . . , „ . , . .v
- Se nt um kveld ö komumst vtð
:nn 1 Nyja Island:, svo að um-
gengist var við stjórnina aö láia
mönnum matvæli svo menn elck’
löu, og mun Taylor umboös-
níaðiir hafr. framkvæmt mest í
j aö Sandybar, þar bjuggu hjónin
í Björn Pétursson og Ólavía Ólafs-
! dóttir frá Hallfreðarstö’ðum i
Hfóar:\tungu; ’viö hpfðutn þar
, . , húsaskjól um nóttina. Daginn
þvi. Hann bio >ar sem semna
1 eft r helduin við ínn að Giml: og
var kallað a Stemkirkju, næst koimun j>ar um mi?nættí Frost
fynr austan Kjalv.k ]>ar seni|harka yar miK1 vjl jUmur hélt
SkafU saltig Arason bjo. V.l- j heim um nóttina Stefán með
hjálmur var mest vinur íslend-, honunit en e?
inga: hann var ]>rí kvæntur og vat
bar og fylgd st með þeim til Nvja landstjóri í Canada. .1 ræöu sem
Islands. t>að sýndi sig þá sem hann hélt á Gimli fór hann m ög
oftar, hvaða bióðræk’i og vel-.hlýjum orðttm t;l hinna fátævU
vild sér? Páll bar t;l landa s;nna. nýbyggja”a og tl Islend:nga í
a'S hann skyld’ takast þí fe"ð á he ld sinni. ,Hann gskk vestur i
bendur sem gaf 'honum tækifæ i skóg og skoðiaði liús næstu bænda
að viröa fyrir sér þá yrirstand- við Gimli, svo sem hús Eggerts
ándi kjör þe'rra og hvcn^ bar Gunnlaugssonar og Jóns Berg-
mundi verða á fyrstu fnunbýl- manns, fööur séra Bergmanns.
'ngsárunum i Nýja fshn'’i. Ha~n
hvarf t’l baka eftir láa daga til
Bandaríkjanna.
Sumardaeinn íyrsta bar u*>p á |
19. apríl árið 1877, eftir is’enzku j
timatali. Mikill snjór var á jörðu j
en loft var fariö að hlýna; þá
sem enn eni á líf: af mönnum mér
samtíða á þe m tímum sem ttm er
Prcstarnfr Jón Bjamason og Pill
j l'oriáksson í Nýja fslandi.
Halldór Br cm. B'atSiS Prami-
fari. Trúmála ágre'ningur.
Burtfararhrcyfing.
var á Gimli um ^ byriuðu nýbygejarar að lr-g
vT.r á Reynivöllum. P.janni drukn-
aði með S guröí «yni s’ntun í
V'innij>egvatni ánið 1878. f Trn’n
var Jión ilæknir Jonsson líka úr
ak.'.gafiröi. Uann dó í Hanil-
'.on N. 1). árið 1886. Ekk' gátu
inenn valið uni næringarafn’, liolt
Afleiíð' ngar af fundarhöldum
rva v ðvíkjandi prestaköllum t Nýja
veiðivakir á vatninu og koma n’ö- íslan li uröu þær aö tveir flokkar
ur netum sínum. Fimast',n manu inyndu;ðáist og lcallaði hveri Isinn
við þá vinnu sá eg S:gurge;r prest og þeir komu til nýlendunn-
Björnsson frá H?ea i Vopnarirði, ar um haustiö 1877. Séra Jón
Hanti var Þingeyingur, vanur settist að á G mli en »éra Páll
veið'störfmn frá Mývatn', fjör- hafði heimili sitt þar sem kallað
maður og harögjör, e;n.s og marg- var á Dvergastein;, hjá foreldrum
mönnum tækifæri að taka sartian rætt, og veit eg að þeir muni taka
bt’óHff'i hontWtin óg myftdn «nn- eftii vmóur.i vansmíöttm, og mun
vinnu, en allar skærur frá styrj- ]>á helzt vera þaö, aö eg hafi ekki
öldtinum voru gleymdar. Eins get 'ö um sumt sem vert hafi vefið
myndi þaÖ hafa sannast hefðijað minnast á, og gæti þá veriö sú
1 séra Páll lifað lengur aö þeir Dr. jorsök aif eg var ekkert til heimil-
j Jón Bjarnason hefðu jafnað á 's í Nýja íslatidi eftir aö sótt-
jmilli sín og samrýmt þaö sem j vöröur'nn var af tekinn, nema
þe'ni bar á milli í trúarefnum. jhvaö eg kom þar stöku sinnum og
j Burtflutningar t:l %Norður Dakota dvaldi þar stun ’um um lítinti
úrin 1878 til 1881. tima. Og svo álít eg aö betra sé
Þaö voraöi snemma áriö 1878. að sleppa sumu sem manni er sagt
: Vetur'nn allttr í gegn var góður. j frá af öðrttm, sent kannske sé þá
jís leysti af Rauðá fyrir lok marz ekk' vel áreiöanlegt, e'nkanlega
máncðar. Eg tók tnér ferð til þegar utn flokksfylgi er a'ð ræða.
j Nýja íslattds frá Sclkirk og dvaldi , Eg kom til Nýja fslands i feb’'ú-
ji nýlendunni ]>r'ggja vikna tíma. jsr 1884. Fáeinir voru ]>á eftir á
j Var viö guðsþjónustu á Gimli á; Giml' og ]>ar i grtnd af þeim
Skírdag; séra Jón, Bjarna?on 'p.é-lgömlu, en nýir búendur voru þó
dikaði. ; miklu færri sem flutttr ’nn jafn-
Sumardag fyrsta bar upp á 25 j óðum og hitvr fóru. Svo liðu 28
| nottina.
I Nú þrátt fyr'r ónotalega aðbúö
íj.ennari tíma sem eg var hjá Vil-
j hjá'ini Taylor, varð mér þó hlýtt
t’I lians, karl var i rauninni gó'ö-
j menni. dáKti'5 dutlunga samur, en
jþó til jaínaðar skemtinn og spaug-
j samur. Hann var trúaður og orð- , ir eru at- |)eim pirt'- íslar’r,s Sig-jséra Friðr ks Bergmanns.
' gæt 1111. Af ]>ví h.inn varð svo: ,,rtrf.;r er ,, aldraður bíndi í
ða styrkjandi c:ns og nú á
döo-
íslendingum lærði hann
]>egar sjúklingamir fóru að;
I na nn
, , re 'st !skilja einstöku orð og tala.. Et
|tl hans og var hj.i honum 2 tnan-,. ' , •.. . „ ,
liresnst iiví <1-0 var fvrir l«.nrl: i • , i v r • i jHann heyrði að e.iihve jum hraut
iressast. pvi ckk. vai r>ru nenct utu. iner gajt hami (, fynr ]>ann
ánnaö en þurt !»-. uð með tevatni fvrr;
| ure-e'r er nu
l?’ Eyford bvgð
baun-
og hragð af sv'naflesk’,
i;m þegar kom fram á veturrnn,
g stjórn’11 fór að leggja mönn-t;ir
;im t:l matvæli. |>a,ð mun ekki oc- \' lhjálms
að k'r'nguiiístæÖiir tna'nna
”, | stóryröi
en 7 fynr ]>ann se nm. | <.Fkk-
sarjt
vorti lv rtnulegr en tiokkurntíma
'vrir eNt cftii ;i frumbýiings-
rtnn fslend'nga.
Þegar eg var stadduf á G:ml:
næstlrðið suniar ]>ann 28. júlí,
• Vkmiðu hjá mér ýmsar endur-
nr'mrnga.r frá þe’m tínta. þegar
bólan gekk i Nýja Islandi. Eg
var þá oft sta'dttr á G:mli t
■ikatnmdeg s tímanum otr sá menn
r?.n«'a út frá húsiwn sínum með
graftól t'l að taka graffr handt
síntttn framiiötru einhversstaöar
v'ö útjaöar h;ns vesila ’þorps.
En þá m’ntist eg þess lí'^a aö
menn þótt fátækir kæmu æð heim-
an fluttu með sér cna dýrmæta
arfleifð í hina hreinu krisri’u
bamatni 'sína. þvi öldur var't"ú-
ar ntiar voru þá ekki farnar aö
gera vart v’ð sig á ídandi ot eg
efast ekki u'ti aö rnenn haf' viö
!>anal>eö ástvina s:nna, sent hritt
tKenarandvaro t’i guös og f’æis-
ara síns Jesú Krists. O? hann
;em lítur á hiarta<agiö hefir meö
velþóknan mcötek:ð bá tniarfórn.
og þó eng:n tninnismerk: sjáist
af munni sagöi liann:
..... , , , ____ &ð blóta;'*. Þegar eg var
Hiit.iuig.sfer0.rnar voru harösott- j hcjma hjá honunii átti eg gó6a
'ar. v'ö þurftum aö sæK-ja vorum-1 f,aga_ Fg var j mánaSarvist hjá
, . honum vorið eftir þennan ttm-
skog tr bjalka- j tala6a vetur og haf5i þá I3 daH
uni nfánuö'nn. Hann heimsót'i
mig i Winnipe;
ártö 1881; þaö var í síöasta sínn
að’ eg sá hann.
suðui
kofa sem sleg nn var upp um
veturinn. til að geyma í vörttrnar,
bangaö voni þær fluttar frá
Winnipeg. V/;lhjálmttr var væru-
gjarn, seint uppi á morgna en á
ferð langt fram á nætur og ko*n Pramsóknar og framfára hugur
fvrir nóttina út. Vanakga neytt-; nýbyggjara. Vorvinna þcirra
um v ö |*á ekki néma tveggja mil- ] árió 1877.
tíða á dag og ekki sem notalegast j Éftir áramótin 1876 og 1877,
fæði. Viö höföum í förum okkar j fóru von'r að glæðast hjá ný-
8 tixa og dró hvcr einn uxi sinn byggjurum og þeir að sýna það í
kassasleða tneö 10 til 12 hun 'ruö verki. Menn gengu út með axir
Noröur Dakota.
Strax þegar jörö s^jálaus
tóku menn af nv'kht kapoi að
vinna á löndum sínttm, þe'r
hjuggu n:ður skógintt ,og færðtt
Candidat Ilalldór B iem sem
hafð-i dvalrö í Bandarikjum vet-
urinn áður og brugð ð sér svo
snögga ferö t'l íslands, kom ltka
og tók viö rtstjóm blaösins
Framfara, sem þá var þegar
út svo miklu munaöi rjóð-in byrja5 a6 koma út Hva.g 5h6i6
kr'.ngum hús sm; b iru v'ö nn j snerti var j)a6 ur garði gert ems
pundum af vörum í. Uxarnir
voru lat r og mátti eg oft hlaupa
frá þeim aftasta til húis frem ta
t'l að hraða ferð þeirra. V I-
hjálmur keyröi á undan á litlum
hesti sem hann átti, Eftir eintun
uxa mati eg blágráum að lit sem
var c'nna hraðgengastur og höfð-
um viö hantt vanalega á undan.
Stundum ltraöaði hann svo ferö
rinná aö hann náöi Vilhjálmi og
beit í loðhempuna á baki hans;
Warl var þá stundttm sofnaöur, en
svo fékk grán: duglegt svídu-
’’ö«ro• á trant:nn fyrir hrekkinn.
Einna harösóttust var ein ferö
frá Gimli noröur á Sandybar, þá
sinar og tóku að byggja sér íbúð-
arhús og svo hjuggtt sumir stór
rjóðttr i skóg s'nti til uniirbún-
ings fyrir vorvinnu. og þe s má
geta, aö höggva ajcveg'nn gegnum
nýlendttna var lokið um vetur:nn.
alla leið til íslendmgafljóts og svo
hófust fundahöld og nýlendunni
saman í kesti og bárti eld á þeg-
ar þurrir Voru. G'rtu í krineum
bessu rjóöttr sín — flestir bvTöu
um vetra tima ^ kré)ka girðingar, nálega rnannhæð.
— Ekk-i var skortnr á efnV’S í
þær girðingar í skógnum rétt hjá
mann:, fengn menn þá að reyna
axir sínar. Svo hjugeu menn uop
’örðina með bpirn algengn verk-
færutn, “enibhoes”, og ræHnðu
þar iarðenli o<r vmsar mati"rt'r.
Fiskinet sín hö^ðn rnen*’ út: og
veiddu sér til matar eftir því sem
]>örf kraföi.
Mannfiðldi á G;mli 20. júlí 1877.
Séra Jón Biarnason leggor af
stað upb fl Manitoba. Bólu-
vðrðurinn aJteVnn 1. ágúst.
Dufferin lávarður.
Nú
var konvð fram á snmar,
var skift í sveit’r eöa h"enpa og undir lok júlí mána'öar. Matjuda-
stjórn kosin í Víð’nesbygð, þe:rri garöar manna stóöu i blóma, og
syöstu í nýlendunni Var kosinn nú þurftu menn að fara að heyja.
bygðarstjóri Björn sálugi Jónsson Fn svo varö nokkuð aö, menn var
frá Ósi í Kelduhverfi Talaö var farið aö skorta he’mil's nau'ö-
utn að koma á v:ku fréttablaöi, svnjar. Nú 14 ltf’ö á að komast
og svo hvort mönnum sýnd'st í burtu úr nv'endunni og leita sér
ekk: aö mvnda söfnuöi og. kalla atv;nnn. en baö! var ekk' auð<rert,
presta. Tveir íslenzkir menn vatrðhaldstiminn var ekkl liöinn;
vel og föng voru t'l þegar tekiö
var t'llit 11 hvaö samgöngur voru
erfiðpr, svo fréttir gætu fluzt á
reglulegttm tíma úr menn!ngar
heim’num. Maðurinn sem stýröi
því var vel r tfær sem læröur og
mentaður maðitr og gat veriö
gegnoröur og bituryrtur viö and-
I stæðinga sína ef því var að s’ ifta.
Blað'ö varð eitthvaö rútnlega
tveggia ára gamalt. Þaö stóö
ekki til aö það gæt’ þrifist. kaup-
endur fá:r og máske vanskil á
lxirgtm og svo styr’öldin sem
hófst í nýlendttnni og burtflutn-
itigar gjörðu sitt t'l að fe’li það.
Nú mátti segja aö friönum vær:
sl'tiö í Nýia íslaudi og baf margt
II þess. Fyrst var þaö að p_est-
arnir l;;gðu mismunand' sk lni’g
í ýms trúaratr:ði og þó hve*- þjón-
að’ sinum söfnuö' út af fyrir s:g,
hafa ]>eir og söfnuð:rnir álit’ö1 aö
þessar m’smunandi sko*an:r
hyrftu aö jafna s;g á op:rtberum
♦ rúarsamtalsfundum, og þessvcma
vo’-u 1 Cve'ri úúarsamtalsfundir
haldnir á Giml' hvert vorfð eft:r
arnaö 1878 og 1870. Því nrður
gat eg á hvorugum þessum fundi
apríl ár ö 1878. þá var Winni-
peg vatn byrjaö' aö leysa og á
lattgardag þann 27. voru allir j k-
ar að hverfa. Þá lá líka vel á
Gimlibúum þvt skip sást koma
fyrir Víðinestangann. Gufubátur-
ár og hálft, "þar til eg kom þar
næstlið'ð sutnar.
Nú þegar litiö er til baka, og
virt fyrir sérf hvaö^j kapp, kjark
og viljaþrek ]>e'r sýndti sem fyrst
bygðu Nýja ísland aö flýta öllum
'nn Lady El'en kotn með vörur. | fyrirtækjmn og koma þeitn i gegn,
það tók ekki langan tima að af- J þá er það yfir það heila aðdáai-
skipa, og iaö því loknu lagð' s'<ip- ] legt; til dæmis að koma á fót
stjóri af stað. Ég tók mér far j fréttablaði og kalla 2 presta á
meö bátnum ttpp til W nnipe t, í ' sama ári, og þaö nvtt i örðtig’eik-
förinni var ltka séra Páll Þor'áks-! unutit og nýafstöðnum þrautum
son, fór þá sttður til Bandaríkja | sem; ]>?.!ð ár leiddi yfir menn. En
ð vitja safnaöar sins þar. Líkalþað sem hjálpaö' þessunt mönn-
var í förinn: Magnús Ste'ánsson,
ætta'ður úr Kelduhverfi. Flann
fór sttður t.l Dakota að sjá sig um
eftir landi. Vö lentum í Winni-
t-eg um nóttina. Séra' P.'ll viar í
W'nn'peg yf;r su'nu’ag’rn og
haföi guösþjónustu meö lönd m
ritnum í ís’endingahúsi sem krll-
aö var, það stóð norðast í bænum
v'ð aðalstrætið að austan veröu
rétt fyr'r sttnnan þar sem nú e*
C. P. R. járnbrautiarstööin.
Þá utn sumarið byrjuðtt burt-
flutningarnir úr Nýja lslandi og
héldust viö meira og minna i 4 ár.
Fyrstur af f jölskyld tmönn ifn tók
sig upp Jóhann Hallsson frá Egg
i Skagafiröi, meö sonum sínum og
venslamönnum. Jóhann andaö'st
að heim:li sínu sem kent var við
bann: Hallson N. D.. sutnariö
1899, daginn eftir innsetn’ng
kirkjub:ngs:ns sem hald:ö var þ ö
ár. Um vorið 1879 fór.séra Páll
borláksson alfarinn úr Ný>a ís-
'and'. Hann andaöist í Vík Norö-
ur Dakota. se:nna kallaö Moun*a:n
í marzmámtöi 1882. Um vorið
'88o rvarf séra. Jón B’ar-a'on
heim til fslan^s. En Hal'dár
^r'eni Fjörö'st prestur í hans stað.
Svo eft:r tatpt ár fór hann suxur
til Minnesota. samkvæmt prests-
ttm að koma t gegn og flýta fyrir
síöarnefnda fyrirtækinu. var aö
það var ríkjandi og lifandi þrá
lijá ]»eini aö v öhalda kirkju og
kristindómi án nokkurs millibils;
og svo hvaö ]>ess'r tveir pre-tar
löéðtt í sö'urnar fyrir málefni;
krist'ndómsins, að flvtja lengst
sunnan úr Batidaríkjum, þaðan
sem vel fór ttm þá og no’ður aö
VVintiipegvattr. Þaö var þó auð-
" séð aö jaröneskir hagsmunir lágtt
þó ekki opn:r fyn'r þe'm, og mjög
líklegt áð séra Páll hcföi orö’ö
eldri en hann varð hefði hann
aldre' verið í Nýja Islandi.
En ;rtter þessar þrautir og eld-
raun:r, sem hinir fyrstu fslenz’’H
mnflytjepdur t’l þessa lands máttn
líða, ent nú fyrir löngu uml ðnar,
og ]>eir hafa margoft síðan séö
rtkulegan ávöxt af vinntt sinni.
Og gott væri ef allir gætu tam'ö
sér þá gulluti regltt sem trúar-
berian og mikilmenn;ð kendi, sem
flutti boösk'ao kr'stindóms’ns frá
Asíu til Evrópu að “gleyma því
sern bak v’ö1 mann er, en seilast
eftir þvt sem fyrir framan er.”
West Selkirk í rtóveinbermánuði
1912.
Thorleifur Jackson.