Lögberg - 23.10.1913, Blaðsíða 5

^uGBExcO i. J.MTUÐAG1JN1M
23. Október 1913*
5
liann. upp af áarbotni meö miklum
erfiöismunum. Þegar eg hafði
innbyrgt fenginn var veiðinni lok-
iö þann daginn; en stundum bar
svo viö, aö þetta var aö eins upp-
haf viðureignar milli mín og
krókódíls, sem eg haföi skotið á,
og að hann hélt velli að lokum.
Einu sinni man eg t. a. m. eftir
]>ví að eg hafði skotið krókódíl
snemma morguns og var aö virða
hann fyrir mér þar sem hann lá,
að öllu sýnilegu steindauður í
bátnum mínum, með hringaöan
sporð og skrokkinn inn undir
þóftu ræðarans. Eg sat í skutnum
og liaus krókódílsins snéri að mér.
Alt í einu opnaði hann ginið, svo
að skein í tvísetta tannaröðina,
egghvassa, og um leið tekur dýriö
að brölta af stað með miklum
liraða. Svertinginn rak upp óp og
greip um leið í aöra aftur-löppina,
en það var sem ekki gerði, því að
dýrið fór jafnhratt fyrir þvi. Eg
spratt upp og hopþaði upp á skut-
stafninn. Þar stóð eg andartak,
þangað til ófreskjan var kornin
með hausinn fast að mér; þá
stakk eg mér í fljótið.
Bæði skotmenn og ferðamerin
hafa gert sitt til aö útrýma krókó-
dílum, svo gegndarlaust hafa þeir
verið drepnir; en þó hefir dráp
þeirra fyrst komist í algleyming,
er farið var að brúka ljósker við
veiðarnar. Birta af ljóskerum,
gerðum í þessu skyni, hefir þau
áhrif á krókódíla að þeir verða
sem dáleiddir og hræra sig hvergi;
Ijósglampi þessi í rnyrkri hefir
álíka áhrif á þá, eins og augnaráð
gleraugnaslöngu hefir á litla fugla.
Skepnurnar verða sem höggdoía
<>g eru drepnar í stórhrönnum, svo
að heita má að skömm sé að.
Eg veiddi krókódíla eitt sinn
með þessum hætti, við stórvatn
eitt í Florída. Eg batt ljóskerið
við ennið á mér, og er enn minn-
isstætt hvernig bandið meiddi mig
og skarst inn í ennið á mér; en eg
gleymi aldrei þeirri óskapa-slátur-
tið, sem eg lenti í þá nótt.
Við lögðum inn í litla vík, fylgd-
armaður minn og eg, og urðum að
draga okkur á bátnum í gegnum
sef og kjarr, er bvrgði minni þess-
arar vikur, sem var við annan
enda vatnsins.
Þegar við vorum loks komnir
inn í vikina tókum við að heyra
væl úr ýmsum áttnm, og fylgdar-
maður minn gaf mér vísbending
um að hafa hljótt um mig. “Vatn-
ið er krökt af krókódilum”, sagði
hann lágt; “við fórum áðan yfir
hrygginn á einum þeirra”.
Nú gafst mér kostur á að reyna
krókódílaveiðar við ljóskers-birtu;
mér lærðist ]>ar að þekkja auga
krókódílanna við rauðleita ljós-
skímu og gizka á fjarðlægð með
því að miða við hvað langt var
milli augnanna á ]>eim. Eg man
að eg lét ljósið falla í auga eins
dýrsins, og fanst fyrst, sem það
mundi vera langt frá bakkanum
þar sem við lágum með bátinn. Eg
lyfti riflinum, en ræðarinn talaði
til mín, ög bað mig að hika við og
skjóta ekki strax; Ioks skaut eg,
en þá var naumast nokkur þörf á
að miða, því að krókódíllinn var
kominn svo nærri að eg réþt aö
kalla snerti hann með byssuhlaup-
inu, og býst eg við að púðrið hafa
sviðið hausinn á honum um leið
og kúlan molaði höfuðskelina. Eg
drap þama sæg af krókódilúm, en
eg skammast mín fyrir þær veiðar.
Það var morð en ekki veiði. Eft-
ir þetta heitstrengdi eg að fara
aldrei ■ á krókódílaveiðar með
byssu; eg hefi aftur á móti oft
leitað krókódíla til að taka myndir
af þeim.
fNiðurl. næst).
Hvað borga IslendingaT
fyrir vörur sínar?
Eftirtektavcrð skýrsto.
Hr. ritstjóri!
Af tilviljun komst eg að því ný-
lega, aö stór nýlenduvöruverzlun
i K.höfn, sem bæöi eg og allflestir
islenzkra kaupmanna verzla við,
væri vön að semja farmreikning
("FakturaerJ, þar sem verð vör-
unnar væri reiknað mun hærra en
það í raun og veru væri, og að
þessa hefði verið krafist af um-
boðssölum islenzkra kaupmanna.
Þar eð eg í rúm 20 ár hefi verzl-
að við eigendur þessarar verzhm-
ar. Ad. Trier & Goldschmidt, og
m. a. á síðastliðnu ári keypt vörur
fyrir nær 80.000 kr., fann eg mig
knúðan til að kvarta yfir þessu við
þá. Síðan liafa orðið bréfaskifti
milli okkar um þetta og leyfi eg
mér að senda yður eftirrit allra
bréfanna, svo þér þess betur getið
áttað yður á málinu. Meðal ann-
ars reyndu þessir kaupmenn að
telja mér trú um, að þetta eina til-
felli, sem eg fyrst frétti um og
kvartaði yfir við þá, væri alveg
einstakt og aö slík aðferð hefði
aldrei fyr verið notuð. En eg hefi
siðan fengið sönnunargögn fyrir
þvi, að þetta getur ekki verið satt
og að aðferðin miklu fremur befir
verið notuð að jafnaði. Þrátt
fyrir skriflega ákæru mina gegn
Ad. Trier & Goldschmidt um að
þeir hafi farið með ósatt mál. og
eins áskorun mína um að hreinsa
sig frá áburði þessum, þá hafa
þeir þó enn ekki þorað að höfða
mál á hendur mér.
Eg veit þvi ekki annan veg til
afhjúpunar þessari ljósfælnu verzl-
unaraðferð en þann, að koma op-
inberlega frarn með Ssakanir mín-
ar, einkum vegna hinna mörgu
'heiðarlegu umboðsmanna, sem nú
verða að gjalda einstakra svartra
sauða innan stéttarinnar.
Eins og hér stendur á hefir um-
boðsmaðurinn krafist þess af stór-
kaupmanninum, að 4% væri lagt á
vöruna, þegar farmreikningar voru
útbúnir — verðhækkun, sem geng-
ið he.fir i vasa umboðsmannsins.
Enn fremur var verð vörunnar
‘hækkað enn meir áður farmreikn-
ingar voru útbúnir, og hefir eig-
andi verzlunarhússins Ad. Trier &
Goldscbmidt játað fyrir mér, að
af þeirri verðhækkun hafi verzlun-
in sjálf notið góðs. En þó ekki
væri að ræða um nema þessi 4%
sem íslenzkir kaupmenn á þennan
hátt liafa orðið að borga meira
fyrir nýlenduvörur sinar, þá verð-
ur ]>að ekkert smáræði á einu ári,
jafnvel ]>ó eg hafi vissu fyrir, að
það séu ekki nema einstakir miður
áreiðanlegir umlx>ðsmenn, sem slikt
bafa aö venju. En þar sem verzl-
unarhús, sem hingað til hefir
verið í miklu áliti og notiö fulls
trausts sinna viðskiftavina, ekki
blygðast sín fyrir að aðhafast því-
Iíkt, þá þykir mér ekki ólíklegt, að
slíkt einnig komi fyrir hjá öðrum
stórkaupmönnum sem verzla við
fslendinga. Því þegar góður við-
skiftavinur krefst ]>ess af birgðan
salanum. að varan sé “sett upp”’
um svo og svo mikið af hundraði
hverju, er hætt við að birgðasalinn
hugsi sig tvisvar um, áður en hann
neitar að gera það — af tómri
hræðslu við, að viðskiftavinurinn
þá fari, eitthvað annað.
Ef verð nýlenduvörunnar þann-
ig er hækkað um 4 at hundraði,
liver getur ]>á ábyrgðst að t. d.
vefnaðarvara hafi ekki um leið
verið alt að 10% dýrari, en hún í
raun og veru er i K.höfn.
Það eru hér til verzlunarhús,
sem árlega senda vörur til íslands
fyrir 1—2 miljónir króna, t. d.
umboðsmenn kaupfélaganna. Ef
aö eins nokkrar prósentur á óheið-
arlegan hátt, eru lagðar á þessa
viðskiftaveltu, verður sú fúlga alt
að 100,000 kr. á ári hverju, sem
alveg að ástæðulausu hafa komizt
í annara vasa og réttur eigandi
aldrei fær vitneskju um. Því
báöir hlutaðeigendur, birgðasalinn
og umboðssalinn, eru hér ásáttir
um aö gera farmreikningana þann-
ig úr garði, að verð vörunnar er
hækkað, eins og sannað er, að Ad.
Trier & Gildschmidt hafa gert í
því tilfelli, sem eg benti á.
Þessu máli er þannig farið, að
eg sé mér ekki fært að stinga því
tindir stól, og þess vegna bið eg
yður að birta þetta í ísafold.
Helzt vildi eg, aö Ad. Trier &
Goldschmidt höföuðu mál á hend-
ur mér, svo eg hefði tækifæri til
að koma fram með þau sönnunar-
gögn, sem eg hefi fyrir máli mínu.
En geri þeir það ekki, þá dæma
þeir sig sjálfa.
Þ órarinn Tulinius.
Þetta bréf stórkaupmanns Þór-
arins Tuliniusar og afhjúpun sú,
er í ]>vi felst, hlýtur að vekjá eft-
irtekt mikla um land alt. Það
hefir lengi verið haft orð á því —
þótt ekki hafi það farið hátt — að
ekki væru reikningar þeir, sem
fylgja vörusendingum hingað til
lands, jafnan sem ábyggilegastir.
í þcssu sambandi hafa verið nefnd
ýms verzlunarhús í K.höfn og
nokkrir manna þeirra, sem þar
reka umboðsverzlun fyrir Íslend-
inga. En að Ad. Trier & Gold-
schmidt og umboðsmenn, sem við
þá verzla, hafi um lengri tíma —
eins og hr. Tulinius kemst að orði,
“dregið af íslendingum fleiri þús-
1 undir króna á ári”, eru svo stór-
miklar nýjungar, að vekja hljóta
| undrun kaupmannasétttar vorrar.
I Oss er kunnugt, að mestöll ný-
I lenduvara sem hingað flvzt er frá
! hinum feiknamiklu birgðum Ad.
Trier & Goldschmidts í K.höfn og
I þaö væri því eigi óhugsandi, ef
, svona er alt i pottinn búið, sem hr.
! Tulinius lýsir hér að framan. að
! fúlgan, sem af oss er höfð, væri
! mun stærri, en hann telur hana.
Vér munum siðar athuga mál
j ]>etta ítarlegar. (
—fsafold.
Aflraunir.
\rorið 1860 fór eg ásamt fáein-
i um sveitungum til Vestmanna-
eyja í svonefnda kaupstaðarferð;
þegar til eyjanna kom var komið
brim við sandinn svo þar úr eyj-
unum sýndist • ólendandi; þess-
vegna urðum við Vestur-Eyfell-
ingar að gera okkur rólega í eyj-
unum nokkra daga þar til sjór
væri lendandi við sandinn.
Skipshafnirnar voru tvær. 24
menn. Þarna úti í eyjunum urð-
um við að dvelja átta daga. Okk-
ur til dægrastyttinga komum við
saman á hverjum degi að tala um,
hvort fært mundi þann og þanrt
daginn að leggja af stað til lands-
ins, hvort að sjór rnundi í eyð-
ingu, sem kallað var í þá daga, en
oft var það, að sitt sýnist hverjum,
því að einkenni um færan sjó eða
ófæran, reyndust öll óáreiöanleg.
Samkomustaður okkar sveitung-
anna var vanalega hjá bryggjunni
niður við sjóinn. —
Einn dag sem oftur gekk eg á
þennan okkar samfund niður að
sjónum. Kom eg þar að sem 11
af félögum minum voru að reyna
sig á aflraunum, þvl að þar hjá
kaupstaðarhúsunum lá mikið af
vigtarlóðum stærri og minni og
lyftu þeir þeinr upp í óslítandi
kaðalbandi; fyrst reyndu þeir að
lyfta frá jörðu 320 pundum og
framkvæmdu það átta af okkur 12;
þarnæst bætti eg við lóðin 80
pundum og urðum við aðeins þrír
er lyftum þeim þunga. Með þetta
var eg ekki ánægður og þynigdi
kippuna um 32 pund, svo að voru
aöeins eg og tveir aðrir, er réyndu
að lyfta henni, en mér einum
lagðist það til að geta það. — Af
þessum 12 mönnum er eg og ann-
ar maður lifandi. — Þetta má nú
sýnast stærilæti, en eg tek mér í
munn orð gamla Þbrleifs á Tjörn-
um, er sagði oftlega; guðs er lán-
ið góður ]>egn. — Maður sá eini
auk mín sem enn er á lífi af öll-
um þessum er Símon Ólafsson á
Butru i Fljótshlíð.
Eyfellingur.
Eyfellingur sá er hér segir frá,
er Jón Sigurðsson úr Syðstumörk,
bróðurson séra Tómasar Sæmunds-
sonar. Hann á nú heima í Revkja-
vík og er hátt á áttræðisaldri.
— Ingólfur.
Sigurjón Jónsson M. A. kom
hingað á Sterling, og ætlar að
dvelja hér um tíma. Hann hefir
stundað nám við háskóla í
Chicago og lokið ]>ar prófi. —
Sigurjón er ættaður úr Jökuldal,
frá Hárekstöðum, bróðir Einars
Páls skálds.
Krístmundur Benjamínsson.
Alveldinu alt er háð,
örlög vor sem hefir skráð :
þau, að fæðast, lifa, líða,
loks við . grimma helju stríða.
Hver fær skiliö skaparáð?
Allir sömu eigum leiö
endað hér við mannlífsskeið,
fram að grafar dimmu djúpi.
dular sem er vafið hjúpi;
óttast ]>ó ei þurfum deyð.
Sætt er að enda æfiför
áður en lagður verða i kör,
þars vor ótal þrautir bíða,
j>orrinn kjarkur til aö striða
ömurleg við ellikjör.
Frétt ]>á bar mér fregnlærinn,
fluttur sért þú alfarinn
burt úr þessum þrautaheimi,
jtína minning samt eg geymi,
fornvinur og frændi minn.
Þá á enda þitt er stríð,
þin og liðin rcynslutíð.
])ú með sæmd til sigurs barðist,
svikabrögðum heimsins varðist.
virðing þér svo vanst hjá lýð.
Skyldur ])ínar, börn og bú
—bjartri studdur von og trú —
ræktir þú meö sönnum sóma.
sem þér kunnir allir róma,
þín er sáran sakna nú.
Henni, sem þitt hjarta þú
helgaðir með ást og trú,
hrvnja tregatár af hvamii,
titrar negg í særðum barmi;
ei mun græðast undin sú.
Unz að mætist aftur þið
eilífum i drottins frið,
þar sem allar undir græðast,
ei svo framar þurfið mæðast
sorgir lífs og söknuð við.
S. J. Jóhannesson.
Frá íslandi.
Sigurjón á Laxamýri kom hing-
að til bæjarins á “Flóru” síðast.
Hann ætlar landveg norður. Sig-
urjón er nú 82 ára og þekkist bezt
á þvi, að enginn maður sést á
Reykjavikurgötum svo hvatlegur
eða jafnfrár á fæti sem hann.
Mesti póstflutningur, sem kom-
ið’ hefir til íslands í einu frá út-
löndum, barst hingað fyrra sunnu-
dag á “Botniu”. Böglar voru í
170 pokum og bréf í 30 pokum.
Auk þess vora nokkur hundruð
stórir bögglar lausir. Alls um
4000 bókaðar sendingar.
Nýtt pósthús verðnr reist hér í
Reykjavik innan skamms. Alþingi
veitti til þess 75 þúsundir króna,
Þar af 30 þúsundir í fjáraukalög-
unum. Mun því byrjað á verkinu
í haust. Húsið mun verða reist á
horni Pósthússtrætis og Austur-
strætis, þar sem nú er geymslu-
hús póstböggla. enda er það hvergi
betur sett.
Eriörik Heykdal kaupmaður tók
sér far norður í Þingeyjarsýslu á
“Flóru" i vikunni sem leið. Hann
kemur aftur á “Hólum”, cr þeir
koma norðan siðustu ferðina.
Látin er hér í bænum á mánu-
daginn var ekkjufrú Margrét Eg-
ilsdóttir, ekkja Halldórs Bjarna-
sonar. sýslumanns, dóttir Egils
bókbindara Jónssonar, komin hátt
á sextugs aldri. Banamein hennar
var krabbamein.
Frú Margrét var “myndarkona
hin meta, góð í sér og göfug”,
segir kona ein, sem þekti frú Mar-
grétu vel.
Pistill úr Mjóafirði; ritað 6. Sept.;
Héðan að frétta sufnarblíðuná
og er ekki annað liægt að segja en
að hér hafi verið mesta árgæzka.
Fyrir og um jólin í fyrra nokk-
ur frost, en svo úr nýjári að telja
bezta árferði að undanteknu vor-
hretinu frá því um 10. Maí til hins
minnisstæða 12. Júní, veifuráns-
dagsins alræmda, sem varð Dön-
um til litillar sæmdra, en töluverðr-
ar skammar, og ekki útséð enn, að
eg bygg hvað djúpar rætur það
hefir grafið sér i hjörtum þjóðar-
innar.
Siðan hafa verið stöðug blíð-
viðri, heiðríkja og hitar; varla að
kalla má fallið deigur dropi úr
lofti, en ]>ó hefir sprottið vel hér
eystra svo að í annan tíma mun
[ekki hafa betur sprottið. Há eða
I seinni slægja á túnum óvenjulega
I mikil og hirðing ágæt; alt hey- hirt
hér svo að kalla af ljánum alveg
hrakningslaust. Svro hey munu nú
hér eystra með mesta og bezta
móti.
Fiskiveiðar allgóðar víðast hvar
bæöi á mótor- og róðrarbáta, eink-
um hina síðartöldu að réttu hlut-
falli. Fiskur stendur hér í mjög
liáu verði t. d. Labradorfiskur,
fyrir hann er nú borgað hér 37
aura tvípundið.
Eina sem fundið hefir verið hér
að tiðinni, eru blessaðir sólarhit-
arnir. Þeir hafa oftast verið dag
eftir dag frá 22 til 25 stig og upp
í 30 stig á Celsius.
Skapbráðum útvegsmönnum hef-
ir legið við að renna stundum í
skap, þegar þeir hafa að morgni
dags breitt fisk til þerris stundum
með flóðgolu, en stundum vonast
eftir henni, að hún myndi renna
á þá og þegar, en þá hefir alt í
einu lygnt eða aldrei komið hin
eftirþráða hafræna, og þá orðið
svo heitt að breiddi fiskurinn hef-
ir stiknað, því þegar búið er að
breiða fisk og þá a1t í einu hitnar
ofmikið skyldi varast að rifa þá
saman í skvndingu með hitanum í
sér, það er að bæta gráu ofan á
svart, því aö það er þráreynt, að
þá stiknar hvað af öðru í stakkn-
um, og stiknar oftast miklu ver en
ef fiskurinn er látinn liggja allan
daginn til kvelds að hann kælist.
Labrador-fiskur þolir minstan
hita og helzt stiknar nýþveginn
fiskur breiddur í fyrsta sinn.
Já, það er töluvert, sem sumir
hér hafa steikt í sumar af fiski,
en auðvitað fyrir bráðræði og ó-
forsjálni, verið of veiðibráðir.
Enn (6. Sept.J er hér sama inn-
dælis sumartiðin, svolitil hafræna
og hvergi ský á lofti.
Reykjavik 1. Okt.
Þessa dagana hefir bæjarvinnan
öll hætt mjög snögglega. Er nú
búin götulagning og holræsagerð,
er áætluð hafði verið og alt fé
uppetið, er ætlað var til götu-
hreinsunar. Líklega verður þó
með nýrri fjárveitingu þrefinn
mesti óþverrinn, svo alt söggvi
ekki þar til næsta fjárhagsáætlun
kemur til hjálpar.
— Ingólfur.
— í Peking er elzti háskóli í
heimi. Þar eru 320 súiur úr
granite er á eru höggvin nöfn
þeirra, sem bezt próf hafa tekið
við háskólann í allar þær mörgu
aldir sem hann hefir starfað.
— Kafari nokkur er unnið hefir
að starfi sínu alla æfi, segir svo,
að tréskip endist miklu lengur á
mararbotni, heldur cn járnskip.
Hin síðari sökkva mjög hratt og
lenda með miklum krafti á marar-
i’botn, og bortna þá oft. Hvar sem
rispa er á málningu, sezt ryð á
járnið og étur sig í gegn á skömm-
um tíma. T>ar sem járnskip hafa
sokkið, sést stundum ekki nema
ryðhrúga eftir að fám árum liðn-
um. Tréskip liafa legið sandorpin
á mararbotni og verið grafin upp
eftir eina eða tvær aldir, og hafa
haldið sér vel.
L-eikhúsin .
"What happened to Mary” eftir
Ovven Davis er ólíkt öðrum leikrit-
um, serii á leikhúsuni eru sýnd.
Það er gamanleikur með miklu
efni og rneinar annað og meira en
þriggja tíma stundarstytting. Það
værður leikið á Walker alla þessa
viku.
j Mr. Davis hefir valið ,sér efni,
sem lítið er talað um, þó oft komi
fyrir og þó ]>að liggi nærri hjarta
hverju foreldri í þessu landi.
Iíöfundurinn hefir farið fimlega
með það, en með þrótti og kjarki
Thorsteinsson Bros.
& Co.
Byggja hús. Selja lóðir. Útvega
lán og eldsábyrgð.
Fónn: M. 2992. 815 Sonierset Bldg
Heimaí.: G .736. Winnipeg, Man.
E. J. Skjöld
Lyfsali
Horni Wellington og Simcoe
Plione Garry 4368
EftirmaSur Cairn’s lyfsala.
Fáið ánægju
af skóakaup-
um með því
að kaupa þá í
Quebec Shoe Store
639 Main Street, Winnipeg
Rétt fyrir norðan Logan Ave.
CANADffS
FINEST
THEATRf
VIKUX.V FRA MÁNUD. 28. OKT.
Matinees pakkardaginn, MiSvikudag
og Laugardag
SÓLSKINSLEIKURINN
What happened to
Mary
Bezti gamanleikur og sorgar 12346 12
Besti sorgar- og gamanleikur sýndur
siðan ‘‘Shore Acres” var leikinn
Kemur beint frá Fulton lelkhúsi í N,-
York, og reyndist þar fyrirtak.
Kveld og pnkkardags Matinee verð:—
$1,50 til 25c; Miðvikud. og Lntigard.-
verð: $1.00 til 25c.
SÆTI SELD Föstudag 17. Okt.
Alla næstu viku
Mat. Miðvikud. og laugardag
Hinn nafnfrægi enski leikari
Lawrence Brough
og hans féiag, í leiknum
,The Lady of Ostend*
Fimtu- föstu- og laugard. mat. og kveld
„The little Damozelle“
þess manns, sem hefir lært, að líf-
inu er samfara hlátur ekki siður
en tár, gleði engu siður en harmur,
stórmikil gæði ekki síður en sví-
virðileg rangindi og böl.
Þeir sem Walker leikhúsið
sækja eiga í vændum mikla og
góða skemtun þessa viku.
Mr. Brough, frægur enskur
gamanleikari, verður á Walker alla
næstu viku ásamt Miss Olga Rose,
sem er frá Suður-Afríku og all-
fræg af mörgum æfintýrum sem
hún hefir lent í um dagana.
Þau leika næstu viku með
matinees á miðku og laugardög-
um.
Walker Whiteside, alþektur ame-
rískur leikari kemur bráðum tfl
Winnipeg og leikur í þeim vinsæla
leik “The Typhoon”, og byrjar
vikuna 3. Nóvember.
Jack Mundy og fagrar dansmeyjar í leiknum “Pink Lady”, sem sýndur verður á Walker leikhúsi,' vi kuna; sem byrjar 10. Nóvember.
I