Lögberg - 25.12.1913, Qupperneq 1

Pegar nota þarf
LUMBER
Þá REYNIÐ
THE EMPIRE SASH & DCOR CO., LTD.
WIXNIPEO. MAN.
Furu Hurdir, Furu Finish
Vér höfum birgðirnar
THE EMPIRE SASH & DOOR CO., LTD.
WINNIPEO, MAN.
26. ARGANGUR
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN 25. DESEMBER 1913
NÚMER 52
Skilinn eftir.
Af Vilhjálmi Stefánssyni, for-
ingjanum í leiöangri til noröurhafa,
kostuöum af Canada, hafa komiö
nánari fregnir, en þó i engan staö
fullskýrar. Fyrst var haft eftir
einum ráöherranum i Ottawa, að
engin tilhæfa væri i þvi, aö skipið
Karluk heföi orðið viðskila viö
hann meö ásettu ráöi skipstjórans,
en nú viröist þó svo líta út, sem
ósamlyndi nokkurt hafi átt sér staö
meðal Vilhjálms, og annara á skip-
inu, og helzt út úr vistakaupum.
Allar eru fregnir þær a huldu, en
vel liklegt er, aö stjómin hafi
glöggari fréttir'af þessu, en hún
hefir gert uppskátt. Förunautar
Vilhjálms eru sagðir hafa unað því
illa, aö eiga i vændum að lifa á
"'selspiki” nyrðra, eins og Vilhjálm-
ur haföi ætlað þeim og keypt að
honum fornspuröum mikinn foröa
í Alaska, þarsem vistir eru afar-
dýrar. Mæltur er skipstjórinn á
Karluk, Bartlett sá, er áöur fylgdi
Peary í svaöilfarir, undan mótþróa
viö V. og sökinni skelt á “samþykt”
hinna, er til farar voru ráðnir með
Vilhjálmi, og hafi sumir ekki viljað
hlita yfirstjóm hans. Alt þetta
segja blöð getgátur og orðróm,
dreginn af því, aö Vilhjálmur fór i
land þann 20. September í haust,
aö skipið hvarf tveim dögum siöar
og haföi ekki sést attur, sr hann
sendi skýrslu sína til stjórnarinnar,
dags. 30. Október. sex vikum
seinna. Þetta. ásamt vissum fregn-
um af þvi, aö einhver snuröa var
á samkomulagmu á norðurleið,
milli V. St. og förunauta hans, er
sagt aö sé undirrót þessa orðróms
um, aö skipiö hafi svikist frá for-
ingja fararinnar. Hvort nokkuð er
hæft í þessu eða ekki, leiðir tíminn
i ljós.
Um eitt af skipum Vil-
hjálms vita menn hvar niður er
kom:ð og var það heilt og óbrot-
ið, er síöast fréttist. annaö brotn-
aöi í ísinum og varö þar mann-
björg. Karluk og hið fjóröa skip
hans vita menn nú ekki urn hvar n'ð-
ur eru komin og fá vist enga vit-
neskju um afdrif þeirra, fyr en
ísa leysir meö vorinu.
Almenningur sækir á.
Til Ottawa eru komnir tólf for-
sprakkar jarðræktarmanna í vest-
ur Canada og Ontario til þess að
árétta kröfur Sir Wilfrid Laurkrs
og liberala tun rífari ntarkaö og
lægri tolla á þeim hlutum, sent
bændum og almenningi eru nauð-
synlegir. Eft'rfarandi kröfur hafa
þeir lagt fyrir stjórnarformanninn
Borden:
1. Að næsta þing lækki toll á
brezkum varnmgi. niður 1
helming á móts viö þann sem
nú er og smálækki hann þang-
að til fríhöndlun er á komin
milli- Bretlands og Canada. að
fimm árurri liðnúm.
i' Að þingið taki á móti öllum
tilboöum Bandaríkja um álögu-
latisa og óhindraða verzlun
ineð jaröargróða og skepnu af-
urðir milli landanna.
3. Að öll matvæli, sem ekki eru
innifalin í fymefndu tilboöi
Bandaríkja, veröi ótolluð.
4. Að jaröræktar áhöJd, trjáviö-
ur og cement veröi ótollað.
5. Að þangaötil þetta kemst i
kring, verði tollar strax teknir
af öllum matvælum í Canada,
þeir sem þvi valda aö önnur
lönd leggja álögur á varni'ng
frá eöa til Canada.
6. Að hver ívilnun 1 verzlun og
viðskiftum, sem öörum þjóð-
um er veitt, veröi jafnframt
látin ná til Bretlands.
7. Að með löggjöf veröi heimiluð
stofnun samvinnufélaga til
verzlunar kaupa og sölu og
hvers annars, sem vera vill,
bæði innanlands og utan. Enn-
fremur að kornyrkjunefnd
veröi falið eftirlit með öllum
kornvögnum, bæöi i elevators
og í vöruhúsum. Sömuleiðis
kröfðust þeir niðurfærslu a
flutningsgjaldi með járnbraut-
um og eftirliti með og rann-
sókn á flutningsgjaldi með
sk:pum.
Öll þau svör sem þeir fengu hjá
iNrr. Borden voru, sem vænta mátti,
þau, að hann skyldi taka þetta mál
til íhugunar.
Frá fylkisþingi.
Það var kvatt til samkomu þann
11. Desember, aldrei þessu vant,
og þykjast menn vita, aö stjórnin
hafi haft til þcss sinar ástæður, en
ekki beint nauðsyn fylkisins, enda
hefir hún ekki komiö fram með
neinar nýjungar, fylkinu til hags-
bóta, enn sem koiniö er. Liberalar
þingmenn liafa einir borið fram
mál, sem almenning varða. Fyrst
og fremst hafa þeir kappsamlega
haldiö fram nauðsyn almennrar
skólaskyldu barna, fyrir framtíöar
heill fylkisins, og talið sem er, að
ef börnin eru látin alast upp án
tilsagnar, svo að hvorki séu læs né'
skrifandi. einsog nú viögengst sum-
staðar. þá muni fylkið seint bíða
þess bætur, heldur veröa aftur úr, i
samkepninni viö önnur fylki lands-
ins. Thos. H. Johnson sótti þaö mál
allsnarplega. f annan staö var af
liberala liálfu sýnt og sannað.
hversu mikil nauösyn væri fyrir
fylkisbúa, að hafa óhindruö við-
skifti við Bandarikin, í stað þess
sem nú á sér staö, aö þau eru tor-
velduð með öflugum tollamúr, en
honum hafa conservativar haldiö
uppi af öllu afli. Prísar á öllum
jaröargróða eru æfinlega hærri
syðra, heldur en hér, og er það af-
armikil upphæð. sem bændur í
þessu landi tapa ilaglega við þaö
að geta ekki sætt þeim. Járn-
brautarfélögin, svo og gamaldags
bankar og kornkaupmenn, standa
móti því aö leyfa frjás viöskifti
milli landanna, og er þá ekki í
grafgötur að leita að því. hvernig
corlservativar standi aö málinu.
Roblin okkar og aðrir digurbarkar
flokksins hafa þrumað á móti af-
námi tollanna og spáð allskonar ó-
láni og óáran, ef verzlunin yrði
gefin frjáls. En nú mun bæði hann
og aðrir vera farnir aö sjá, að
bændum er alvara að hafa fram
afnám einokunar i verzlun með
búsafurðir, enda hafa þeir nú orð-
ið alltraust samtök þarsem Grange-
félagiö er. og örugga íorsprakka.
Því er vel liklegt, aö liberalar
veröi sigursælir, áöur mjög langt
um liður. að hafa fram þetta nauð-
synjamál, sem afturhaldinu tókst
aö stemma stigu fvrir svo hrapar-
lega, haust:ð 1911.
»
Lögberg óskar lesendum
sinum
GLEÐILEGRA JÓLA OG NÝÁRS
og þakkar fyrir gamla
árib.
maöur núkill og hefir gengiö mjög
hart fram i bindindismálum, og
einkanfega aö fá vinsÖlustaði af-
numda meö atkvæðagreiðslu. Von
'er um aö þorparirnir finnist.
— í einu stórveörinu í haust,
fékk skip Thorefélagsins .Kong
Helge, sem er í íslands förum, á-
fall mikiö fyrir norðan Færevjar,
þann 7. Nóvember. Skipspallur
brotnaöi á skipinu og tok út sk:p-
stjóra og æöri stýrimann, ásamt
þeim sem við stýriö stóð. Þetta
var um nótt, brotsjóir gengu yfir
skipið og varö mönnum þvi ekki
bjargað. Unglingur var á “brúnni”
hjá þe:m. og skolaöi honum í ein-
hverjar skorður, svo að ekki tók
hann út og komst hann lifs af úr
háskanum. Fleiri voru ekki uppi
við er slysið vildi til
voru danskir.
lífið. Af þei.-ri tölu druknuðu 50
sjómenn i stórviöri á vötnunum,
en af hinum unnu 34 á járnbraut-
um. 13 við byggingar, 11 í námum
og 6 við sveitavinnu.
— í Portsmouth á Englandi eru
skipabásar fornir og afarmiklir
meö áhöldum og efni til skipanna.
sem geyrnt er i stórum skál
um. Eldur kviknaöi þar um helg-
ina og brann þar geysimikið af
varningi, sem metinn er 11 tveggja
miljóna. Þrjátiu þúsund tcnn af
olíu stóöu nærri bálinu og liana
tókst að verja. Tveir menn fórust
í brunanum.
— Á sunnuclaginn vildi til járn-
brautarslys fyrir austán borgina,
sem engurn vait) þó aö líftjóni.
Hinir látnu I Ein af léstum C. N. R. hrökk þar
af teinum og snérust vagnarnir all-
| ir uin, nema einn, þannig aö hjól-
— Maður nokkur i Bandaríkjum ] in vissu upp, og þamæst kviknaði
ungur og álitlegur fékk efnaða, : elhur í þeim og brunnu átta, en
unga stúlku til ásta við sig og j þrjr Voru óskemd r. Um fimtíu
brotthlaups úr foreldra húsum, ; nianns voru meö festinni og þykir
gegn því að lofa henni nægu fé til þag næsta fátítt, að enginn skyldi
leikmensku lærdóms. En í stað
slasast. Enn af æðstu yfirmönn-
— I Chicago eru sagðir 100 þús.
vinnulausir verkamenn og fjölgar
þeim óðum, því aö jafnan streyma
þangaö aörir, sem enga vinnu fá '1
hinum smærri borgum. Bæja:-~
stjórn lætur stækka g'stingarstaði,
sem borgin á og ætlar að láta vinna
verk fyrir bæinn meir en nokkru
sinni áöur.
— Þjófar brutust inn í búö i
borg nokkurri i Englandj, tóku
þar járnskáp gríðarstóran, er fjóra
menn þurfti til aö flytja. og rog-
uðust meö hann út og hafa v’ist
ætlaö sér aö brjóta hann aö húsa-
baki. Þegar þar kom, fundu þeir
að skápurinn var opinn, og í hon-
um nokkrar verzlunarbækur, —
og ekki e:nu sinni einn koparskild-
ingur þar fyrir utan.
— Finsk vinnustúlka í Toronto
fór heiman aö frá sér fyrir tæpum
þrem vikum, til skemtigöngu í
borginni. en kotn ekki aftur og
fanst Iivergi. Félag Finna i Tor-
onto borg hét 500 dala launum,
þeim, sem gæti sagt til hcnnar, en
engan árangur bar þaö, og héldu
menn aö hvítir jirælaverzlarar
heföu náö henni. Á sunniKlaginn
var fann hana maöur nokkur utan
til í bænurn, liggjandi meðvitund-
arlausa. en þó meö lífi. En er
læknir kom, var hún dái.n. Þessi
atburður jiykir svo kynfegur, að
hann beri aö rannsaka eins vel og
tök eru á.
— Prestur i borg einni suöur i
PensylvaniU kom eitt kveld frá
jivi aö vitja sjúkra og á heimleið-
inni var setiö fyrir honum af tveim
mönnum. Annar þeirra skaut á
hann en hitti ekki. Prestur gre’p
upp stein og tók til hlaups í áttina
til fantanna, en þeir flýðu. Sá
meö byssuna datt, en er hann stóö
upp aftur, skaut hann á prestinn
á skömmu færi. Prestur hafði
biblíu undir hendinni, og kom kúl-
an í hana, fór alveg '1 gegnum bók-
ina og særði prestinn lítið eitt á
síðunni. Prestur þessi er kjark-
þess hafði hann liana til aö skifta uni félagsins var meö lestinni og
fölsuðum vigslum í bönkum, hvar ^ ]lans Vagn stóð af sér sh'siö með
sem jiau komu. Hún var ung og ’ q]]u
saklaus, vel búin og fríð sýnum og
grunaði engan bankamann, að hún | — Nú stendux yfir morðmál
væri viö svik riðin. Með j>essu í prestsins i New York, sem réö
móti komst maður þessi landið á 1 stúlku bana er var þunguð af hans
enda, jiartil stúlkan var tekin: Aoldum. brytjaöi. líkið í smá parta
sagöi liún óðara til piltsins, er var ; og bar það í tösku sinni til Hud-
hneptur í fangelsi. en stúlkunni j sons fljótsins. Allra mesti fjöldi
sleft. • lækna ber vitni í málinu, aö prest-
urinn sé ekki með öllum tnjalla,
— Peningafalsa: ai voru teknir : enc]a er j>ag 0ft tekið til bragðs
nalægt Montreal nýfega, er höföu j Syjjrai til að bjarga lifi afbrofa-
alt hjá sér, seni til þeirrar listar j mannai ag ]afa lækna bera um
jiurfti og mikiö af fölsuðum j sjnnu þ^jri’a
Bandaríkja seðlum. Þeir eru
flestir franskir, en glæpamenn j — Tvennt hafa blöðin haft efst
sunnan að eru grunaðir um að j á baugi umliðna viku: Óróann í
hafa staðið á hak við þá. | Mexico og úrslit hins írska he'mi-
j stjórnarmáls á Bretlandi. Um hið
fyrra er fátt að segja, sem fullar
rsiöur megi henda á, vopna við-
— Tviburar i Montreal, piltur
og stúlka. hálfs þr'ðja árs gömul,
klifruðu' út á blómasyllu i glugga,
f>ann 16. þ.tn. gaf séra Carl J.
Olson, prestur Gimli-safnaðar, sam-
an í hjónaband Guömund Johnson
og ungftú Guðnýju Arason. Brúð-
urin er dóttir Benedikts Arasonar í
Viöinessbygö í Nýja íslandi, en
brúöguminn er smiöur frá Glenboro.
Bæöi myndarlegar persónur, segir í
bréfi frá prestinum um gifting
Jiessa.
Nevv York Construction Company
heitir félag þaö, er tekið hefir aö sér
aö rétta viö kornhlööu C.P.R. fél. i
North Transcona. Þaö er nýjung
mikil hér í Canada aö rétta við slíka
bygging jafn-afarháa, og telja blöð-
in líklegt aö verkinu veröi ekki lok-
iö fyr en eftir margar vikur. All-
mikiö hefir nú þegar þó veriö unnið
við gröft og annaö er gera Jtarf til
undirbúnings aðalverkinu.
Greiöasölustað sinn hinn nýja að
559 Sargent Ave., hefir Miss Geröa
Halldórsson nefnt “VVevel”. Þar sel-
ur ungfrúin sérstakíega til hátíðanna
rjótnapúdding afbragðsgóöan, með
tilheyrandi útáláti, bæði til aö boröa á
staönum og til heimanotkunar. Mál-
tíöir eru afgreiddar fljótt og vel. Hún
vill aö landar sinir reyni hjá sér jóla-
kaffi meö pönnukökum. Staðnuni cr
vel í sveit komið, rétt á móti gömlu
Tjaldbúðinni.
í Desember hefti tímaritsins Rod
and Gun eru rnargar góöar ritgeröir,
svo sem frásaga um selaveiðar við
Nýfundnaland. lúöuveiðar vestur viö
strönd, loðskinnadýra veiðar hér og
hvar í Canada og margt annað. Út-
gefandi ritsins er \\r. T. Tavlor. Lim-
ited, Woodstock. Ont.
í Fyrstu lút. kirkju fer fram jóla-
tréssamkoma á aöfangadagskveld, og
byrjar kl. hálf átta: en börnin koma
saman sd.skólasalnum kl. 7; á móti
gjöfunt á tréð veröur tekið i sd.sk.-
salnum frá kl. i til kl. 5 á miövikud.
Á jóladag verðttr hátíðarguösþjón-
usta aö vanda kl. 3 e. h.
Landbúnaðar stjórnardeild fylkis—
ins biður að geta þess, að hún hafi
fastákveöið að senda “Mixed Farm-
ing Car” eftir brautum C.P.R. og C.
N. R. hér i fylki, til að sýna bændurn
og lýsa fyrir þeini ýmsu illgresi,
korntegundum, fóðurtegundum o. fl.,
er til búnaðar heyrir. Feröirnar eiga
að standa frá 5. Jan. til 14. Febr. og
23. Febr. til 14. Marz. Þess er látið
við getið hvar korna skuli við. Þeir
viökomustaöir, er íslendingar geta
helzt náö til, eru Cypress River, þar
veröur komið viö 26. Jan., Swan Riv-
er 8. Jan., Morden 16. Jan., Baldur 6.
Marz. í nyröri íslenzku bygJSunum er
ekki getið uni að lestin þessi sérstaka
komi og J>á eiga viðkomustaöir að
vera J>ar sem uppfræðslunnar er mest
þörf, en annars er þetta mjög þarf-
leg ráöstöfun, sem allir ættu að færa
sér í nyt, sem kost eiga á henni.
Frá íslandi.
Seyðisfiröi 8. Nóv.
Gttðm. J. Hlídal raftnagnsfræö-
ingttr fór nú tneö “Baron Stjern-
blad” i dag til útlanda. Hefir hann
nú lokiö starfi sínu hér sem yfir-
umsjónarmaður rafleiðslunnar og
leyst það starf af hendi með j>ekk-
ingtt, dugnaöi og samvtzkusemi.
skifti og manndráp virðast fara
en syllan brotnaði ttndan þeim og j fratn daglega og veitir ýmsum bet-
duttu J>au 2=; fet eða fjórar mann- i ur. Husrta er i mikilli fjárþröng,
hæöir ofan á jafnsléttu. Þvotta- fær lán að visu utanlands, en alt
snúra varö fyrir jteim, er tók úr j þaö fé gengur til að borga í út-
fallinu; piltbarniö sakaðv alls ekk- j löndum vexti af fyrri lánum. Með
ert, en á litlu stúlkunni kom brest- j engu rnóti verður séö, hvorir sigra |
ttr í höfuökúpuna og liggttr hún á : niuni, en þó viröast uppreisnar- i
og i
Veggalmanak stórt og skrautlegt
hefir Central Grocery' Store sent
Lögbergi. Verzlun sú er þeir eiga
Thorwarösson og Bildfell viröist i i hennar og hljóp hún út, en veðttr
Seyðisfiröi 15. Nóv.
Fiskiverzlun sögð vera með allra
mesta og bezta móti hér á Austur- \
landi i sttmar. Fiskiaflinn hefir í
verið góöur. Verö á fiskinum |
hærra en nokkru sinni áður. Aust- |
ttrland kvaö sanda me'ri fisk út ’t
ár en hinir landsfjóröungarnir. j
Tregur afli viö Norðtirland sömu- !
le'ðis við Suður- og Vesturland, og 1
j>ar hefir ótíð og þttrkleysi bæzt
viö, mjög lítið af fiskinum, er afl-
azt ltefir, orðiö jntrkaö sent verzl-
ttnarvara. Mun nú algerlega vera
hætt v’ö gamla fyrirkomulagiö. aö
sentla fiskinn í óvissu til útlanda
óseldan og láta timboðsmennina
selja hann þar. Nú er allur fiskttr.
svo aö segja. metinn af fiskimats-
mönntim hér á fjörðunum og seld-
ur áðttr en hann er fluttur út i j
skipin, sem fiskikaupmennirnir j
senda hingaö. — Mestan fisk hafa j
keyjtt hér: Gismondi hinn ’italski,
Miljónafélag'ð. Copland og Örum !
& Wulff.
UTti.n er á Vopnafirði Ólöf
Magnúsdóttir. kona Einars Maack
verzhtnarmanns. Lézt hún af
barnsförum. — Einnig er látin af
barnsfcfrum kona Benedikts bónda
á Þorvaldsstööum í Vopnafirði.
Þrjú börn eru látin i Hjalta-
staðaþinghá; tvö i Kóreksstaða-
gerði, börn Halld. bónda Bjarnar-
sonar, og eitt T Jórvik. barn Þórar-
ins sýsltmefndarmanns Jónssonar.
Fyrir skömmu druknaði vinnu-
maöttr Þórarins bónda Sölvasonar
á Ormarstöðum, Guöjón að nafni.
\'ar ltann aö leika sép á skautum
og ók fjórum börnum á sleöa á
tjörn skamt frá túninu, en isinn
brast. og féll maðurinn í vatnið
og eitt barnið er á sleðanum sat.
en hin börnin gátu bjargaö j>ví.
Stúlka brann til bana T Hraun-
seli í Hamarsfirði. Haföi verið
aö svíöa svið og kviknaði i fötum
uppgangi og mun eiga almennum vin-
sælduni að fagna.
spítala við góða batavon.
— A einni ey T Kyrrahafi, er
nefnist Antrim. og er ein af svo
kölluðum New Hebrides eyjum,
gaus upp jaröeldur nýlega rrreð
mikltt hraunflóði og öskufalli. er
sagt er aö valdið hafi hundrað
rnanna bana. Margir gigir gusu í
einu í eldfjalli fornu. er
þar niður viö sjó og rann hraun
úr J>vi yfir mannabygð og á
sjó fram. en hrönnin lá dagana á
eftir með öllum fjörum, af dauð-
um fiskum og einkum skelpöddum,
sem J>ar er mikið af. Frakkar
eiga eylönd J>essi, en íbúarnir eru
villitnenn. Hvitir menn björguð-
ust allir, sem þar áttu heima.
— Sir James Whitney, formað
tir stjórnar í Ontario, liggur ve>k-
ur sttður T New York og situr
kona hans þar yfir honum og lækn-
ir hans.
—í Nóvembermánuði síðastliðn-
um meiddust 510 manns við ve-k
stn í Canada, og 152 af þeint mistu
Ný saga hefst í næsta blaði með
ársbyrjun eftir hinn alkttnna rithöf-
und Ralph Connor. Sagan heitir Út-
lendingurinn og gerist hér i Winni-
peg. Er hentugt fyrir nýja kaupend-
ur aö gerast áskrifendur um áramótin
menn sækja sig sem stendur
hafa nægan vopnakost.
Á Bretlandi hafa þeir, sem 0g na \ söguna frá byrjun, sem er vel
standa T móti heimastjórn Irlands, . samin og mörgum þykir skemtileg.
gerzt svo æfir í seinni tíð, að j ----------
stjórnin hefir ekki trevst sér til að j í nýkomnu bréfi frá Reykjavík ffrá
halda fram heimastjórnar frum-i2- HesJ er oss skrifað, að veturinn
varpinu óbreyttu og hefir því ver- I ^'ki. j\ra he,dur h*nf- °/. un1<1-
ið leitað málamiðlunar, til að draga jirbu,h Þar sunuan,ands' e*,.r Jurk'
, • tti , 1 • 11 ■ ! ana 1 sumar. Vesta, sem atti að vera
stendur ur oanæg)U Ulsterbyggta en ekki |komjn t], ReyUjavikur 25. Nóv. kva«
er niðurstaöan orö:n hljóðbær enn.
1 ]>á sitja stormhrakin á Seyðisfirði.
var hvasst, svo fötin loguðu upp
og enginn nærstaddur til aö bjarga
henni, fyr en of se'nt. Iæzt hún
af brnnasárum. Hún hét Björg
Þorlindsdóttir.
Af fjárskööunum höfum vér nú
frétt J>etta nánar en frá var skýrt
T síðasta blaði: Hákon bóndi
Finsson á Arnhólsstöðum í Skrið-
dal misti 20 fjár; hafði féð hrakið
undan veörinu út í á ]>ar skamt frá.
Kindur þessar haföi Hákon kevpt
í haust sunnan úr sveitum. t Jök-
ulsárhlTð fórust 6 kindur og í
EiðaJ>inghá og Hjaltastaðaþinghá
likt. A Eldleysu í Mjóafirði fór-
ust um 20 fjár.
Úr bœnum
Herra J. Johnson. sent dvaliö hefir
Sveinn Ólafsson umboðsmaöur í
hér um hríð og fundið hefir upp hinn j lH iröi er allmikiö veikur um þessar
alþekta “Johnson’s Cleanser” fór heim mundir, hefir þjáðst mjög af gigt,
Stúkan Hekla heldur 26 ára af- tij sin tij Qmaha, fyrir jólin. Bjóst höfuðsvita og svefnleysi. Dvelur
mæli sitt næsta föstudags kveld. Ým- ]lann vig Vera syðra í vetur, en hann nú á sjúkrahúsinu á Brekku.
islegt til skemtunar. Veitingar. All-
ir íslenzkir templarar velkomnir.
koma hingaö til Winnipeg í Apríl- óskandi að atkvæöamaður þessi nái
rnánuði. Mr. Johnson hefir eignast
TT t, ", v í , * fjölda vina hér í Winnipeg og grend-
Herra Pall Bergsson lagö. af stað sérstakle þvkir kvenfó]k.
heöan t.l íslands a manudag. Hann „ ^ um hann ^ <Cleanserins.
suður um Bandar.kt og
á mánudag.
ætlaði fyrst
þaðan austur um haf.
Herra Kristján Pálsson, er um
nokkur ár hefir dvalið vestur við
haf, er nú fluttur aftur hingað til
borgar og býst við að dvelja hér
fyrst um sina.
sent hann býr til.
Hr. Halldór Halldórsson frá Bran-
don var staddur hér í bænunt um
helgina. Heldur daufir tímar og at-
vinnulítið í Brandon alt síðastliöiö ár,
en tíðin ágæt i haust og vetur eins og
annars staðar hér um Vesturland.
sent fyrst góðri heilsu aftur.
umSpp tutmj v ae;njt[ pt .uuuutj
001 giSuaj igjijsg.iuqsej h JBieqjo
-loui iuqqou ngjoq jegtuniui essatj
unfjtfq j '01112992 S 1 punddiqs
j SF ■Bjj'E gn uumq s.ijoa igj;j9JON
n jnyRqjojout uuia- ijaq qaqs.vu
J3A tunjþq jjáaji 'umunsjpfj
-jnqng t: uinquio ‘jngpS qjvqsiq
—Austri.
Fáfrœði vestanlands.
Þesst ritgErö birtist í nýútkomnu
hefti “The University Magazine”,
sem gefið er út af þrenvháskólum
austanlands í Canada og þykir
fyrirtaks rit, öllum óháð, áhugasamt
um heill og hag alls landslýðs, rit-
að afbtirða vel, með einbeitni og
hógværö, enda standa aö því merk-
ustu mentamenn T landi voru.
Ritstj.
Hið erfiðasta og merkilegasta
viöfangsefni, sem Canada á við aö
fást sem stendur, er uppeldi ung-
dómsins. Og J>essi staöhæfing
skal standa þrátt fyrir þaö þó að
]>jóðmála-skúmarnir fpoliticiansj í
Ottavva tali eða sofi burt tímann
yfir flotamálinu, og þó að hugsun
kjósenda — þarsem hún á annað
borð fyrir finst — sé rígbundin við
alrTkis málefni (imperial problemsj.
Þvi að hvaða stefna i þjóöar mál-
um, sem hentugust kann aö þykja
fyrir yfirstandandi tima, þá er hitt
víst, að eftir rúmlega hálfan manns-
aldur héðan frá, mun vit og þrótt-
”r, sem nú er fóstraöur T skólum
landsins, verða til að halda nafni
Canada á lofti — eða láta það
vera. Þjóðin mun uppskera, eins-
og hún hefir sáð i skólunum.
Austanlands er uppeldi ung-
dómsins oröið erfitt viðfangs, eink-
urn vegna þess. hve miklum og ör-
um vexti iðnaður hefir tekið J>ar,
en vestanlands er J>vi máli svo illa
komið. að með réttu má kalla aö því
sé i óefni stefnt. Þar er iðnaður og
kaupskapur T miklum vexti, gróða-
andinn í algleymingi og þar fyrir
utan veröa þeir J>ar að súpa seyð-
ið af innflutningi fólks geysilega
miklum. er sókst hefir veriö sftir
aö hafa sem flest. hvað sem kost-
unum liði. Síöustu tiu árin höfum
vér gengiö út á torg og gatnamót
Evrópti og þrýst fólkinu t'l að
konta, svo aö hús vort yröi alskip-
aö. Að halda því hreinu var fylkj-
unum ætlaö. hverju fyrir s g. Aö
fá fólkið til aö koma, var ætlað
landsstjórninni, eöa auöfélögunum,
sem þurfti á kauplágum verkalýð
aö halda, svo og skipafélögum, er
vantaði ábatasamlega kjalfestú, þvi
meir sem kemur, ]>ví betra, var
sagt. Þaö væri engin ástæða til
að kvíða ]>ví, aö ekki væri gott að
samlaga hinn aökomna Iýð J>eim
sem fyrir var. Hví skyldi gera
sér áhvggju af því að ástæðulausu ?
Fylkin mundu svo sem sjá íyrir
]>ví. aö þetta aðflutta fólk. vrði
góðir og gildir borgarar í Canada.
En í Manitoba finnast nú sem
stendur liklegast tíu þúsund böm.
sem alls ekki hafa færi til að sækja
nokkurn skóla og J>ar fyrir utan
um tuttugu þúsund á hvaöa til-
tekAum degi sem er, sem þræla á
ökrum, verksmiðjum eöa heima i
kotunum, sljó á svip og dauf i
bragöi. I Saskatchewan og Aiberta
er ástandiö í J>essu efni stórum
betra, ]h’> að margir af skólunum
]>ar séu opnir aöeins i fáa mánuði,
og m kill hörgttll sé á reyndum og
góðum kenntirum. í British Col-
umbia hefir fjölgun ibúanna verið
hægfara, i samanburöi viö Sléttu-
fylkin og margt ensku mælandi
manna hefir fltizt ]>angaö, enda
hefir upplýsing og mentun alþýðu
verið ]>ar tiltölulega vel stjó nvð.
Eigi aö siöur hefir einn fræðslu-
stjórinn þar gert sig svo djarf-
an aö segja í skýrslu sinni
um árið 1911 til 1912 að
“um fjóröa parti af }>eim 120
kennurum, sem hann átti yfir að
sjá, sýndist standa nokkurn veginn
á sama ttm framfarir lærisveina
sinna. Af þeim J>rem fjórðu
pörtum kennaranna, sem hefðu á-
huga á aö láta verk sitt veröa að
notum. væri varla meir en fjórði
partur fullgildur og i alla Staði
sæmilegur til kenslustarfsins.” í
Manitoba eru alls ekkt skólar til
fyrir mjög mikinn fjölda bama á
skólaaldri, og það fylki má álíta
standa öllum öörum á baki i þessu
efni, og ef British Columbia er
talin standa fremst í Jæssu tilliti,
með þYi að þar er nálega hvert
barn á skóla aldri skrásett rg
74,88 per cent af þeim sóttu skóla
árið 1911—12, þá er þáð l:ó-t, að
framkvæmdir á Jressari merkileg-
ustu skyldu hins opinbera, eru
stórum minni en æskilegt væri.
f þessari ritgerð er ekki ætlast
til aö rædd séu þau atriði, hvpm;g
haga beri kenslu í löglega útbún-
um skóla, svo að hún kom: að sem
beztum notum, né heldur hvemig
fá megi hina beztu kennara. Vér
eigum langt í land, hér i Canada,
(Tramh. á 5. síðu.J