Lögberg - 25.01.1917, Síða 1

Peerless Bakeries
Heildsöluverzlun
Búa til beztu tegundir af sætabrauði. Ekkert sparað
tilað hafa það sem Ijúffengast. Giftingar kökur búnar
og prýddar sérstaklega vel af manni sem er meistari í þeirri
ðn. Kringlur og tvíbökur einnig til sölu. Pantanir frá
verzlunarmönnum út um landið fljótt afgreiddar.
C. HJALMARSON, Eigandi,
1156-8 ln£ersoll 8t. - Tals. G. 4140

Tals. Garry 3885
Forseti, R. J. BARKER
Ráðsmaður, S. D BROWN
30. ARGANGUR
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN 25. JANÚAR 1917
NÚMER 4
Leiðrétting.
í æfiminningu Þórhalls bisk-
ups Bjarnarsonar í síðastablaði
er sú villa að faðir hans var
þar nefndur póstur í stað pró-
fasts. Sömuleiðis var í fundar-
samþykt Fyrsta lút. safnaðar
orðið samhygð fyrir samhrygð.
Góðfúsir lesarar athugi þetta.
Hockey kappleikarnir
íslendingar vinna enn þá sigur.
SíSastli'ðið fimtudagskv. þreyttu
landamir frá 223. herdeildinni
kapp viS “Victorias” og tmnu með
6 mönkum gegn 3.
Fyrri hluti ‘þessa 'kappleiks var
fremur leiðinlegur, fjönlítill og
klúr, en sieinni hlutinn var aftur á
móti mjög skemtilegur. Eftir hálf-
tíma þóf höfðu keppinautar gert
sin 2 mörkin hvor, og þá var 15
mínútna hlé svo sem venja er til.
Stirax og byrjað var aftur, tóku
“Victorias:” 3ja markið, en við þaö
virtust landamir valktna sem af
draumi og bæ‘ði sóttu og vörðu/t af
iniiklu ikappi, og það svo fast að
þeir unnu 4 mönk, án þess hinir
fengju nokkuð við ráðið. Á meðan
á þessari kviðu stóð börðust hvorir-
tveggja af öllum rnætti, og kom þá
slkýrt í ljós harka, þol, snarræði og
fimleiki, sem eru einkenni allra
þeirra sem yð'ka þessa íþrótt.
F. Frederic'kson gjörði 3 mörk,
eitt þeirra með aðstoð B. Bensons,
II. Benson gerði 2, annað með að-
stoð Frederiksons, en hitt með að-
stoð Bjömsons, og C. Johannesson
eitt.
Eg hefi ekkei ætlað mér að gera
upp á milli leikendanna fyrst um
sinn, en get þó e.kki stilt mig um
að geta eins' þeirra sérstaklega, því
honum tel eg það mest að þákka að
“Victorias” auðnaðist ekki að gera
fleiri mörk. Á eg þar við W.
Byron, sem er markvörður land-
anna. í hríðinni sem að framan
er getið, var kringlunni þráfalt
þeytt af feikna afli á mark hans,
en hann tók ó móti með óskiljan-
legum fimleik.
Síöastliðinn laugardag hófu
Monarks og 223. herdeildin sýn-
ingu' i Portagé la Prairie og þá
unnu landarnir 9 mörk gegn 5. Sá
kappleikur var prýðis vel leikinn á
báðar hliðar, og rná táka fult tillit
til þessa vinnings, þótt um sýningu
væri að ræða, þvi kapp var mikiö og
hvorir tveggja gerðu það þeir gátu.
Næstkomandi mánudag (þann
29.) keppa landarnir aftur á móti
Monarks á “Amphitheatre Rink” í
Winnipeg, og ef dæma skal eftir
því sem að undan er gengið, þá má
ætla að þeir beri hærra hlut.
G. Sigurjónsson.
Albrechtsen farinn frá
Capt. H. M. Hannesson tekur við
stjórn 223. herdeildar.
Sú frétt barst hingað á mánunag-
inn að Albreohtson sá er stjórnað
hefir 223. herdeildinni hafi verið
látinn leggja niður völd, en í hans
stað hefir H. M. Hannesson flokks-
foringi verið til þess kvaddur að
stjórna deildinni.
Auk þess hefir deildin fengið
leyfi til þess aö vera kyr í þrjá mán-
uði, og á að verja þeim tíma til þess
að safna liði og reyna að fylla
deildina svo hún geti fariö þegar
til kemur sem slilc, en veröi ekki
slkift upp eins og 197. deildinni var.
Afcnennur borgarafundur verður
haldinn undir umsjón hins nýja
foringja þriðjudaginn 30. þ. m. í
Goodtemplarahúsinu á horninu á
Sargent Ave. og McGee St. kl. 8
eftir hádegi.
Verður þar skýrt frá þessum
breytingum og ástæðum þeirra.
Nú er 22\ deildin eina skandi-
naviska herdeildin sem til er i
Canada og veröur héðan af. •
Deildir þœr sem dkki hafa safn-
að nógu mörgum mönnum hafa
verið leystar upp og sendar í smá-
hóputn. Öðru máli er að ^egna
með 223., þai /hafa veriö sérstakar
ástæður teknar til greina og því fær
deildin að haldast óg því er henni
veitt J>essi framlenging og undán-
Jrága. Tvær deildír töldu sig
skandinaviskar og var það báðum
til hnekkis.
Víkinga déildin 197. er uppleyst;
hafði skipun einnig lcomið um J>að
að 223. deildin skyldi leysast upp
og fara í smáhópum ; en J>Ví hefir
verið ibreytt. v
Nú er þess vænst af hinum nýja
foringja að allir skandinavar geri
sitt til }>ess að þessi eina skandi-
navisfca deild* 1 megi verða fullmönn-
uð sem fyrst og að ekki sé legið á
liði sinu næstu ]>rjá mánuðina.
Fundurinn á þriðjudaginn ætti að
verða fjölmennur; þar verður lúðra-
filokkur deildarinnar og nOkkrir
foringjar hennar og er skorað á alla
skandinaviska rnenn og konur sem
velferð deildarinnar hafa á hjarta
að koma og hafa með sér vini sína.
Nú er síðasta tækifærið að láta
til sín taka og draga sig ekki í hlé.
Uppþot
Mikið hefir gengið á hér í Winni-
peg út af ræðu, sem T. J. Dixon
þingmaður hélt í vikunni sem leið,
eftir að þingið var sett.
Hann mælti harðlega á móti því
tiltæki stjórnarinnar í Ottawa, að
krefjast skrásetningar. Kvað hann
það engurn efa bundið, að skrásetn-
ingin sé fyrirrermari herskyldu, og
vitnaði í það, að samskonar aðferð
hefði v’erið höfð á Englandi áður en
herskylda kornst á þar.
Ef þetta væri að eins til þess, að
hagnýta sem bezt alt heima fyrir án
herskyldu tilgangs, þá kvaðst Dixon
halda því fram, að fyrst ætti að
skrásetja auðæfi landsins. Verka-
fólkði og alþýðan hefði lagt fram til
stríðsins hlutfallslega miklu meira
en hinir auðugu. Verkafólkið hefði
lagt fram svo að segja alt, sem það
hefði getað af sínu litla fé—rúið sig
bókstaflega inn að skyrtunni—og
auk þess lagt frarn stóran hluta af
lífi sona sinna. En auðfélögin hefðu
aftur á móti verið önnum kafin að
safna blóðpeningum, sem ]>au hefðu
pressað út af hinum margþjáða
þjóðarlíkama. t>au hefðu haft stríð-
ið að skálkaskjóli til þess að geta
flegið og rúið meðbræður sína.
Kvaðst hann krefjast þess fyrir
hönd alþýðu, að nú þegar penfnga
væri þörf fremur en nokkurs ann-
ars, að auður landsins væri skrá-
settur og tekinn í þjónustu ríkisins.
Þegar það hefði verið gert, kvaðst
hann v’erða skrásetning manna með-
mæltur, en fyr ekki. Þegar einhverja
hörmung bæri að höndum eins og
þetta strið væri, kvað hann það
vera venju að reita sig fyrst inn að
skyrtunni; hér væri farið öðrtt vísi
að, hér 1 ætti að taka skrokkinn á
undan skyrtunni, en skilja ytri flík-
urnar eftir. Dixon fór inörgum þörð-
um orðttm um þá, sem banna vildu
málfrelsi og jafnvel setja þá í fang-
elsi, sem aðra skoðun hefðu á þessu
máli en þeir sjálfir. Kvað hann
slíkt ekki einungis þrælmannlegt,
heldur heigulskap og sérstaklega ó-
samboðið þeini frelsisanda. sem oss
væri sagt að hér ríkti.
Ræðan v’ar afskaplega löng og
flutt af miklum krafti og mælsku;
voru tilvitnanir í henni úr sögnum
og sögum ýmsra þjóða, sem sýndu
það. að maðurinn er hámentaður,
þótt óskólagenginn sé. Áheyrenda-
pallarnir voru troðfuliir og tirðti
margir frá að hverfa.
Eftir að Dixoa hafði lokið máli
sinu, tóku til máls ýmsir þingntanna
og allir á móti honum.
Var hann talinn* föðurlandssvik-
ari, landráðamaður, eiðrofi, upp-
reistarmaður og fleira þvi um likt.
Hermannafélagið í bænum skrif-
aði taíarlaust áskorun til Norrisar
forsætisráðherra í Manitoba, og Bor-
den, forsætisráðherra i Canada, um
þaö, að semja bráðabirgðarlög til
þess að -reka Dixon af þingi. Á
Dixon sjálfan skoruðu menn aö,
segja af sér. Auk þess er byrjað á
að safna undirskriftum kjósenda í
kjördæmi Dixons, til þess að fá hann
rekinn, og er áformið að finna
hvern einasta atkvæðisbæran rnann í
kjördæjminu og skora á hann að
skrifa undir pólitiskan dauðadóm
Dixons.
Nokkrir ffeiri leiðandi menn hér
hafa tekið sömu stefnu og Dixon,
þótt ekki hafi kveðið eins mikið að.
Þar á meðal Hoop og Durvvard, sem
getið er um ananrsstaðar í blaðinu,
Rigg þingmaður, Puttee ýfirráðs-
maður í bæjarstjórninni, Queen og
Simpson i bæjarráðinu o. fl.
Hvað úr þessu verður, er ekki
hægt að segja, en hitt er víst, að
nú sem stendur er æsingin afarmikil
í sambandi við þetta mál, sem eðli-
legt er.
Slys. ,
Nálægt London á Englandi
kviknaði í slkotfæraverfcsmiðju 19.
þ. m.; byggingin gjöreyddist og all-
ar vörurnar; sprengingin varð svo
áfcöf að alt lék á rcýþi skjálfi í
mílna fjarlægð og var jöröin tætt í
sundur. 300 manns að mmsta kosti
mistu lífið og fjöldi skaöbrendist.
Margar aðrar byggingar brunnu
einnig.
Bending.
Aukakosningar fóru fram í Norð
vestttr Toronto um helgina. Sá
heitir W. D. McPherson sem sótti
fyrir conservativa (ráðhesraefni
stjósnarinrfar), en 'hinn heitir Cane.
M,iPherson vann kosninguna með
mifclum meiri hluta og er álitið al
vínbannsmálið hafi þar ráðið mestu.
MrPherson var með vínbanni, hinn
efcki ákveðinn. — Hugsið um íþetta.
Sjö skipaðir í öldungaráðið.
Fjórtán auð sæti Ihafa verið i öld-
ungaráðinu í Ottaawa. Sjö þeirra
hafa nú verið fylt; eru það alt
menn úr austur Canada. Nú eru
flokfcamir álífca fjölmennir í öld-
ungadeildinni, Þegar búið er að
skipa hina sjö sem eftir eru verða
Conservativar þar í tveggja at-
kvæða meiri hluta ef þeir nýju
verða allir þeirra fylgifiskar, ,sem
tæpast þarf að efa. Einn þessara
nýju öldúnga heitir G. D. Robert-
son og er úr verkamannafolkknum ;
er hann fyrsti maður sem þeir hafa
fengið í öldungaráðið.
Hver einasti þessara nýju öld-
unga er gamall áhangandi con-
servativa flofcfcsins. Borden sagði
þegar hann var i minni hluta að
það væri glæpsamlegt aö útnefna
efcfci öldungaráðið af báðum flokk-
um.
Ámi Eggertsson kosinn.
Bæjarráðskosningin í 4. kjördeild
fór þannig að landi vor Ámi Egg-
ertsson var kosinn gagnsóknarlaust.
Em nú tveir íslendiniar í bæjar-
ráði Winnipeg borgar og er það
gleðileg framför frá því sem verið
hefir.
Lögiberg mhn skýra frá störfnm
þeirra öðru hvoru.
Mikil ræða.
var það sem Wilson forseti Banda-
rífcjanna hélt fyrir öldungaráðinu í
Washington á mánudaginn um
striðið. Hann hélt ]>vj fram að frið-
ur ætti að komast á án þess að
önnur hliðin yrði undir og hin of-
an á. “Því aðeins má treysta fraiít-
tíðar friði'”, sagði hann, “að hvor-
ugir vinni, heldur vei'ði sættir.”
Ræðan er talin afar eftirtekta-
verð og sjálfsögð að verða partur
af veraldarsögunni.
Hoop og Durward.
Mikið upplþot hefir verið hér að
undanfömu í sambanni við það að
Ottawastjórnin lét rdka tvo bréf-
bera hér í bænum. Þieir heita W.
H. Hoop og R. Dunward. Hoop
var þingmannsefni jafnaðarmanna
við síðústu fylkisfcosningar og bæj-
arráðsmannsefni við síðustu kosn-
ingar í Winnipeg.
Hoop er formaður bréfbera fé-
lagsins hér og fulltrúi verka- og
iðnaðarmanna félagsins í Manitooa.
Báðir þessir menn mæltu á móti
skrlásetningu þeirri sem stjómin
fyrirskipaði, og er það talin ástæð-
an fyrir Jæssu tiltæki stjórnarinnar.
Venkámanna félagið kréfst þess
að 'þeir séu báðir teknir aftur i
stöðu sína.
Mörgum skipum sökt.
Kafbátur frá Þýz'kalandi hefir
vérið á Atlantzihafinu að undan-
förnu að sökkva skipum. Blöðin
sem út komu 17. þ m. kváðu hann
hafa Sökt 22 sikipum á einni viku;
voru það flest vöruflutningaskip
frá Vesturheimi til Englands. Sagt
er að 400 manns hafi farist þegar
sfcipnnum var sökt.
Stefánsson finnur kopar.
Jöhn J. O. Neill, jaröfræðingur-
(inn í norðurför Vilhjálms Stefáns-
sonar flutti nýlega ræðu við há-
skólann í Toronto um koparnámur
semi fundist hafi í ]>eirri för norður
i heimskautalöndnm. Kvað hann
]>essar námnr hafa fundist á þrem-
ur stöðum; hjá “Coronation” fló-
anum; en einungis tvær námurnar
hefðu livítir menn séð. Einn stað-
urinn er í Koparfjallinu svonefnda
35 mílur fvrir sunnan fjörðinn og
er náman ]>ar á 16 rnílna breiðu
svæði; nær hún að minsta kosti 40
rnilur vestur fyrir Kopamámu ána
og 75 milur austur fvrir hana.
Stór koparstykki fundúst þar og
vom ]>au stærstu 35 pund, en Eski-
móar kveðast hafa fundið svo stór
stykki að þeir lofti þeim eklci.
Annar staðurinn fer þar sem heitir
Bathurst. Það er náma, sem nær
yfir svæði sem er 50 mílur á lengd
og er 25 mílur þar sem það er
breiðast. Á því svæði eru yfir 150
smáeyjar. Á einum stað er þessi
náma að niinsta kosti 35o.feta djúp.
Mr. O'Neill segir að þar séu að
minsta ifcosti 6,000,000,000 (sex
þúsund miljónir) tonn af kopar.
Kveður hann mjög miklar líkur
til að námagröftur verði ihafjnn á
þessum svæðum innan skamms.
í fyrsta skifti.
síðan stríðið hófst er nú kosninga-
hríð háð milli flokkanna í Ottawa.
Aukakosning fer fram 27. þ.m. í
Doröhester kjördæmi í Quebec.
Sá sem þar sækir fyrir hönd
stjómarinnar, heitir Albert Sevigny
og er nýlega útnefndur innanríkis-
tollmála ráðherra, en á móti honum
sækir Lucien Cannon fyrir hönd
liberala. Hann er þingmaður í
fylkisþinginu. Cannon er frakk-
neskur í aðra ætt en írskur í hina.
Sevigny er einn þeirra sem prédik-
aði nationalista stefnuna 1911.
Cannon er harður maður í horn
að taka; kveður hann það vera svi-
virðingu fyrir Quebec og hættu fyr-
ir Canada ef Seviyny sé kosinn og
nationaliista brezka hatrið þannig
sent á þing aftur, sem hann hafi
fylgt 1911.
“Samningarnir milli flokkanna
hafa verið margbrotnir af aftur-
haldsmönnum”, segir hann, “þeir
hafa notað þá samninga á sama hátt
og Þjóðverjar notuðu hvita flagg-
ið í Flanders. Þessi svik verða að
taka ehda.” fF.P. 18. jan.).
Aðallega verður þessi kosning
háð um það hvort fólkið *sé ánægt
með hermálastjórnina, eins og hún
hefir verið í höndum afturhalds-
manna eða hvort skifta skuli um
stjórn af þeim ástæðum að ekki sé
l>essu unandi.
Mótmæli.
Sambandsþingið.
Það kom saman 18. þ. m. E. N.
Rhodes var kjörinn þingforseti í
einu hljóði. Fjarverandi voru
margir1 Iþingmenn og 34 sæti auð
alls.
Búist er við að mörg frunrvörp
fcomi fyrir þingið og þar á meðal
þessi: J. G. Tumiff ber upp til-
lögu um að hlutfallskosningar skuli
lögleiddar þegar til þings er kosið,
og em það miklar réttarbætur.
Donald Sutherland þingmaður og
William Pings'ley bera fram frum-
varp umi atkvæðisrétt kvenna í öll-
um málum. W. R. Northrope flyt-
ur fmmvarp um breytingar á hjóna-
skilnaðarlögunum í I Canada; vill
gera þau auðveldári og sanngjam-
ari. Hann hefir flutt það mál áður.
Kosninga kærur.
Dyson sá er ósigur beið í bæjar-
stjórakosningunum í haust liefir
kært fyrir óreglu, sem hann segir að
hafi átt sér stað og þar af leiðandi
ranglæti. Heldur hann því fram
að Davidson sé ekki löglega kjörinn
og krefst þess að málið sé rannsak-
að og nýjar kosningar fari fram,
en Davidson mótmælir.
Brezka stjómin hefir ákveðið að
kalla í stríðið helming allra þeirra
sem að akuryrkju vinna og senda
út á land jafnmarga menn sem van-
ir eru inni vinnu eða kvenfólk.
Gegn þessu ihafa ikomið fram afar
hörð mótmæli, bæði frá bændum og
blöðum. Er því haldið fram að
]>etta sé misráðið og vanhugsað á
]>eim tíma Sem þjóðinni ríður á að
’ amleiða allar þær vistir sem unt
er. Upp á því hefir einnig verið
stungið að flytja verkamenn frá ír-
landi til þess að vinna á Englandi,
í stað þeirra sem í stríðið hafa far-
ið. Með ]>etta er mikil óánægja og
liafa upp M þvi v.sm allhraðar ræð-
ur um írsku málin, sem vom svo
að s'egja útdauðar í bráðina.
Lög á móti hveitibraski.
Ivögberg flutti ritstjórnar grein
nýlega um hveitikaup og brellur
þeirra er þau stundúðu. Svo er að
sjá sem fleiri hafi svipaða skoðun.
D. A. Ross þingmaður fyrir
Springfield ætlar að bera fram
frumvarp um það að bannað sé
með lögum að höndila þannig mfeð
hveiti, sem nú eigi sér stáð, einung-
is í því skyni að halda hveitinu og
selja það svo einhvern tíma síðar
þegar verðið hafi hækkað. Segir
hann að ihegningarlögin ákveði sekt
híverjum þeim er vörur kaupi án
þes's að ætla að selja þær tafarlaust,
og þessi verzlun lcomi undir þann
lið hegningarlaganna. Segir hann
að margir bændur hafi flæfcst inn í
þessa óheilnæmu verzlun og jafn-
vel kvenfólk.
Skotfæra verksmiðja brennur.
19. þ.m. kviknaði i sfcotfæraverk-
smiðju isfcamt frá London á Eng-
landi. Fórust þar að minsta kosti
100 manns og yfir 400 manns meidd
ust. Eyðilagðist ‘öll byggingin og
allar vörurnar- og auk þess skemd-
ust byggingar í grendinni. Þó þetta
sé mikill skaði, er sagt að það hindri
öfcki til muna skotvopna fram-
leiðslu.
Dewey látinn.
George Dewey, flotaforingi
Bandaríkjamanna, sá er mesta
frægðína ávann sér í orustunni við
Mamilla, lézt í vikunni '9em leið 80
ára að aldri, og var grafinn 20. ]>.
m. mieð afar mikilli viðhöfn.
Ber blak af löndum sínum.
Maður heitir Theodore Stefanik
hér í bæpum. Hann er Galicíu-
maður og hefir verið hér í Iiæjar-
ráði. Stefanik er einn aðalleiðtogi
þjoð^jpkks sins hér og eitt allra
liðugasta hjólið í Roblinvélinni sælu
Félag hér í bænum sem heitir:
“Hermanna- flota- og uppgjafa-
hermannafélagið”, hélt þvi fram
að “útlendingar” í norðurbænum
héldi 'bæði leynifundi og opinberar
samkomur þar sem land'Háð væru
prédikuð. Þessum ummælum mót-
mæJir Stefanik. “Galiciumenn
hafa lagt fram sinn skerf í þessu
stríði, bæði að mönnum og fé”,
segir hann, “og hafa alls ekki dreg-
ið sig í hlé. Að fþeir séu ekki kon-
unghollir nær engri átt. En það eru
aðrir menn sem valdir eru að land-
ráðaorðum og uppreistaranda, ef
þeir eru nokkrir. Þáð eru brezkir
tnenn hér í bæ, sem koma þangað
er Galicinmenn búa og mæla ófrið-
arorðuiú og uppreistar.
(Triibune, 13. jan.).
Sonur Leos Tolstois.
Verzlunar hindrun.
Svo segja fréttir á laugardaginn
aö Þjóðverjar hafi ákveðið að hafa
kafbáta flota við strendur Banda-
ríkjanna, til ]>ess að hindra allan
vöruflutning til bandamanna. Er
sagt að þessir kafbátar sén miklu
stærri en ]>eir vanalegu. ILvað
hæft er í þessari ráðagerð er, erfitt
að segja, en áhyggjum veldur ]>að
Bandaríkja stjórninni.
Nýtt sjúkrahús.
ætlar Ottawastjórnin að láta byggja
hér svo að segja tafarlaust. Á það
að rúma 600 sjúklinga — hermenn
— og kosta $200,000. Sjúkrahús
þetta á að vera á grasfletinum
framundán sjúkrahúsinu í Winni-
peg, og eru margir óánægðir rmeð
það.
Rogers í netinu.
J. H. Daníelson
1428 Pacifie Ave., Winnipeg,, son-
ur Jónasar Daníelssonar og konu
ihans Málmfríðar. Hann fór til Eng-
latufe hieð “The Army Service
Corps” snemma i þessum mánuði.
Daníelsson var um 20 ára gamall;
liafði liann lært jámsmíði að iðn á
verksmiðju C. P. R. félagsins hér i
bænum.
Canadamenn í stríðinu.
Til 15. desember 1916 höfðu
381,438 manns gengjð í herinn í
Canada og yfir 250,000 af þeim
voru famir austur um haf; helm-
ingur af þeim hefir þegar farið í
sikotgrafimar.
í orustunum hjá St. Eloi og
Zillebeke féllu um 13,500 Canada
menn. Um 70,000 hafa fallið og
særst alls héðan upp að síðustu
áramótum; af þeim féllu í omstu
11,000, en 4,000 dóu af sárum og
Lögberg óskar Capt. H.
M. Hannessyni, sem hefir
verið útnefndur yfirmað-
ur 223. herdeildarinnar.til
hamingju með stöðuna.
f
pessir fóru með 197. deildinni.
1. Björn Pétursson.
2. Ragnar Stefánsson.
3. Guðni Jóhannesson.
4. Bergsteinn Björnsson.
5. Friðrik Thomson.
6. J. B. Johnson.
7. Óskar Hjálmarsson.
8. Guðmundur Joþnson.
9. Pétur Sigurðsson.
10. Ásmiundsson.
1. Einar Eymundsson.
12. Einar Sigursson.
13. Deildal.
14. Magnús Jónsson.
15. Jónas Johnson.
16 Þorsteinn Þorsteinsson.
BITAR
Ósköp hefir presturinn orðið
reiður. Svona er það þegar
“naglinn” er hittur á höfuðið.
Afdankaði ritstjórinn kallar það
“gort”, að segjast ekki þora að
skrifa sannfæringu sína. Það er
álífca bókmentalegt og þegar mað-
urinn hélt því fram að “andtigna”
[>|ýddi að hrójsa.—Er það annars
ebki eðlilegt, að þeir heima brosi í
karnp, 'þegar þeir sjá þetta hjá
“bókmentamönnum” okkar?
Prestahöfðinginn kveðst hafa
hrakið öll ummæli vor um “erind-
,1W L 4,oor> ai u„, ug i5”ú0 með ræðunni t Heimsk.;
sjúfcdómitm. Af þessum 70,000 v?ri? rett ,ef enndmn
haf, ^ ctx. heföi &ki venð brevtt aður en það
Eins og menn minnast kom ]>að
fram við rannsókti í haust aö
Robert Rogers hefði látið taka
þúsundir dollara úr fjárhirzlu fólks-
ins til þess að borga auðmanni fyr-
ir verk, auk þess sem hann setti
fyrir verkið. öll sú hneykslissaga
fer greinilega sögð áðtir. Nú fcom
það í ljós á föstudaginn i búnaðar-
skólamálinu að Rogers hafði ekki
látið þar staðar numið.
E. H. Brydges fasteignasali sór
það fyrir réttinum að Rogers liet'ði
gert sér aðvart um að fcaupa fyrir
sig stóra landspildu meðfram Rauð-
ánni, þar hjá sem Búnaðarskólinn
var siðar bygður. Þetta lét Rogers
gera að minsta kosti 7 dögum áðnr
en skólalandið var keypt eða því
lýst yfir opinberlega að það væri
keypt. Brydges fékfc kauprétt á
mörgum spildúm á milli 8. og 29.
xsept. 1910, en 6. ofctóber auglýsti
Rogers að skólalandið væri keypt.
En C. M. Simpson, sem um fcaupin
sá, sór ]>að að í raun réttri hefði
skólalandið verið keypt 3. sept.
Miöð öðrum orðuim Rogers kaupir
landið Iejaiilega 3. sept. Það er að
segja án þess að alþýða manna viti
af: 6. september byrjar hann aö
láta kaupa spildur fyrir sig þar i
grendinni og heldur því áfram til
29. sept., en 6. ofctóber lætur hann
vita um skólalandskaupin, eða þá
fyrst ]>egar hann sjálfur hefir látið
kaupa fvrir sig með lágu verði, san
mest af landi ]>ar í grendinni, áður
en það hækkaði í verði vegna skól-
ans. Hann var þá verkamanna
ráðherra ihér í Manitoba.
liafa Canadamenn mist 46,000 síð
an í júní í sumar og 15,000 í okt.
Fyrir ári síðan voru 3,000 Can
adamenn látnir fara úr hemum
sem óhæfir vegna heilsunnar, en
nú eru þeir orðnir 8,600. Af þess-
um mönnum vom 277 veikir af
tæringn, 168 vitskertir, 1,640 særð-
ir eða taugaveiklaðir af áhrifunt
skothríða. Nú sfem stendtir erti í
sjúkrahúsum 2,700 manns.
Canada hefir tekið httltfallslega
mikinn þátt i stríðinu, hvort sem
litið er á frá fjárframlagalegu eða
mannaflalegu sjónarmiði. Mætti
geta þess hér að Canadamenn lán-
uðu $150,000,000 til stríðsins árið
sem leið.
------—------- /
\
Or bœnum og grend.
íslenzku kensla er nú byrjnð í
kirkjunnim, eins og getið hefir v?r
ið um og einnig í Goodtemplara-
húsinu. Þar fer kenslan fram á
hverjunt laugardegi kl. 2—3 e. h.
Ófceypis fvrir alla. \
Sú frétt l>arst í gær í bréfi frá
Elfros að Þorbjöm bóndi Sigurðs-
son ]>ar í bygðinni hefði látist á
laugardaginn úr illkynjaðri háls-
bólgu. Þorbjöm var efnaður og
efniiegur einbleypur bc>ndi. LxUtr
hann eftir sig aldraða móður og
þrjá bræður.
var prentað. “Engin leið var að
koma nokkru í blaðið (Heimsk.)
fyr en eftir hátíðir”, segir prestur-
inn. — Svo hann hefir þá fengið
ritstjórann til ]>ess að segja ósatt,
þegar hann lýsti þvi yfir í nafni
Rögnv. að hann væri ekki við þvi
búinn að birta ræðtina fyr en seinna.
-------------- 1
“Þjónandi” presturinn kveðst
hafa prentað fyrirfestra sína
óbreytta í “Ferðaminningum”. —
Man hann ekfci eftir háSklausunum
um Hlólakirkju, Húsavikurprestinn
og fólkið þar; seinlætissögumar og
“lönguvitleysu" um forvitnina
heima og fleira? Aðrir kannske
minnist þess þótt hann hafi gleymt
l>ví.
| Hefir IxVkmentamaðurinn virki-
j lega aldrei iheyrt sögtina um leður-
blökunaJ’ Hún hefir ]x> verið í
ljóktini margra I>eztu skóla í
Evrópu og þar \ »>eðal lærðaskól-
ans í Reykjavík, rituð þar af skáld-
inu Steingr. Tliorsteinson.
Prestnrinn lýsir }>að alt ósann-
indi sem ritstj. Lögbergs hafi sagit
um “erindið’Y!!). — Sumum verð-
ur lítið fyrir ]>ví að halda fram að
hvítt sé svart.
Sigríður Lotiisa Lindal, Louisa
Sigurlaug Thordarson, Jóna Sig-
urborg Vopnfjörð, Helga Lauretta
Croodúian og Guðrún M. Johnson.
Allar ]>essar stúlkur eiga sending-
ar á sksifstofu Lögbei'gs. Gjörtð
svo vel og vitjið þeirra sjálfar til
H. Hermann.
Guðsmaðurinn }x>rir að hera mál
sitt undir einn mann sem á fundin-
um var. Vér þonrm að Ixra vort
mál undir fólkið sem ,þar var yfir
höfuð, og það var yfir 200.
"Og' ]>á er aö vita hverjum (á
lifclega að vera hvorum) fólk trúir
betur ", segir presturinn. — þama
erum vér honum hjartanlega sam-
döma.
Jóhannes Stephenson flutti fyr-
irlestur á ensktt í Portage la Prairie
á föstudaginn. Tætur hann mikið
af góðum viðtektum og biður Iög-
lxrg að flytja sitt Ixzta þakklæti
til þeirra James Jolhnson og Jór-
uninar konu hans fyrir frábæra
gestrisni. Næsta mánudag flvtur
hann fyrirlestur í Selkirk.' Blaðið
í Portage la Prairie flytur alllang-
an útdritt úr fyrirlestri þeirn er
hann flutti þar.
Guðsmaðurinn er seiður yfir því
að vér sikyldun segja frá ]>vi að
eftir 25 ára starfsemi \æri ekki
niema einn þjónandi prestur í
Únítara kirkjufélaginu. Vér viss-
um ekki af neinum nema séra Al-
bert. Séra Rögnvaldur ]>jónaði }>á
engum söfnuði. Séra Guðm. var
farinn og l]>að gat litið illa út að
kalla séra Rögnvald undir eins á
eftir.
Eli Tolstoi, sonur hins heims-
fræga rússneska rithöfundar Leos
Tolstois er á ferð í Bandarikjunum
og ætlar að fierðast um þau öll að
hafcla fyrirlestra un> föður sinn og
verk hans. Má vera að hann komii
einnig hingað til Canada. Hann
kvaðst ekkert ætla að minnast á
stríðið í þetta skifti.
Laugardagiitn. 20. þ. m., lézt að
Mountain, N.-Dak., Sigurbjörg Sig-
urðardóttir, hálf-níræð aö aldri.
Var hún ekkja Bened. Péturssonar,
sem um mörg ár átti heima hér
í Winnipeg (á Point Douglas) sfem
látinn er fyrir a’Ilmörgum árum.
Voru þau hjón nieð elztu landnem-
utn, ntunu haja fluzt til þessa-lands
árið 1876. Sigurbjörg heitin var
gáfuS kona og góð. Hún var fö'ð-
ursystir Sigtr. Jónassonar. — Sig-
urbjörg var jörðúð að Gardar, við
hlið manns síns og sonar.
Eftirfylgjandi landar taka þátt í
hunda-ikeyrslunni, sem hófst frá
Free Press' oyggingunni i gær um
rniðjan dag og alla leið til St.
Paul, yfir 500 mílur:
Gunnar Guttormsson,
Arnes, Man.
Mikc Kelly,
Hecla, Man.
Tliordur Thordarson,
Gimli, Man.
Gunnar Tliomasson,
Hecla, Man.
Hjörtur Hansson,
Selkirk, Man.
Séra Rögnvaldur skorar á útgef
endur Lögbergs aö Ixmna ritstjór;
þess að segja meira um hann. —■
Berðu hann fyrir inig; hann meiðii
mig”, sag'ði strákurinn.
Svo cr sagt að presturinn haf
farið til lögmanns til þess að fá úr
skurð um ]>að hvort hann vær
virkilega svo lkur leðurblöku ai
ekki segðist á þvi að láta sér dett;
þau bæði i hug samtimis.
SVar við grein Gísl
kernur í næsta blaði.
la Jónssonar
“Skeljaimeistari” segir Heimsl
að sé emhættisnafn Lloyd George.
Sama blað segir að fvlikisstjórin
Sir James’ Aikins hafi samið h,í
sætisræðuna. Það mun alveg n,ýi
í sögn ]>jóðarinnar að fylkisstjói
semji ihásætisræðú.
Presturinn kvartar um að vé
höfum byrjað á ófriði við ham
Leiti hann vel í samvizku sinni o
viti sverju hún svarar þeirri spurr
ingm