Lögberg - 25.01.1917, Blaðsíða 4

Lögberg - 25.01.1917, Blaðsíða 4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 25. JANÚAR 1917 væri sú fjár upphæð gefin til Betel til minningar látnum vini, sem annars hefði verið varið til blóm- sveiga, þá gæti sú stofnun orðið voldug og sterk innan skamms. þess skal getið hér að lítill vísir hefir komið í ljós í þessa átt nýlega. fslenzk stúlka lézt hér nýlega — Kristjana Thorarensen. — Goodtempl- arastúkan Skuld hafði ákveðið að senda blómsveig á kistu hennar og falið Ásmundi Jóhannssyni að framkvæma það; en í samráði við nokkra menn í stúkunni hætti hann við það og lagði það til að í þess stað yrðu $5 gefnir Gamalmenna héimilinu til minningar um þessa látnu systur. Var það samþykt í einu hljóði. petta er nýmæli sem vel má vera að ekki falli öllum í geð í fyrstu, en það er spá vor að ekki líði mörg ár þangað til það verði all-títt og ekki marg- ir tugir ára þangað til það verði orðið að fastri reglu, eins og heima. Og þess erum vér fullvissir að mættu hinir látnu líta upp úr gröfum sínum, þá mundu þeir flestir kjósa það fremur en blóm- sveigana. / Manitoba-þingið. pað kom saman fyrra föstudag, eins og fyr var frá skýrt. petta er annað þingið sem situr síðan Norris- stjómin kom til valda. Aldrei í sögu Canada hefir nokkurt þing afkastað eins miklu og þingið í fyrra. Aldrei hefir neitt fylki afgreitt eins mörg og eins þýðingarmikil mál. Um margra ára tíma hafði hin stjómin eytt þingi eftir þingi til þess að komast hjá því með vöflum og vafningum og koma í framkvæmd áhugamálum þjóðarinnar. pessi nýja stjóm afgreiddi á einu þingi — sínu fyrsta þingi — öll þessi sömu mál. Hún samþykti og afgreiddi vínbannsmálið, sem hin stjómin hafði haft að leiksoppi í 16 ár; hún af greiddi og lögleiddi fmmvarpið um beina löggjöf, sem í mörg ár hafði verið barist fyrir. Hún af- greiddi sem lög kjörgengi og atkvæðisrétt kvenna, sem langur tími og mikil fyrirhöfn hafði farið í að berjast fyrir meðan hinir sátu að völdum og neituðu um. öll þessi mál voru fyrir fáum árum kölluð “óbrezk”, “brot á brezkri stjómarskrá”, “landráð”, “uppreist”, “óstjóm” og ýmsum álíka nöfnum. En þessi stjóm veigraði sér ekki við að gera þau mál að lögum á einu þingi, og hlýtur nú þakklæti allrar þjóðarinnar fyrir að verðleikum. pó hefir stjómin ekki látið þar staðar numið; hún gerði meira og fleira á fyrsta þingi. Hún bætti löggjöfina í verkamálum, og verður það glöggar skýrt hér innan skamms. pá lét hún ekki mentamál þjóðarinnar afskiftalaus. Dr. Thomton mentamálaráðherra skýrði frá því í vikunni sem leið, hverju stjómin hefði til vegar komið í þeim efnum. 'Skólamálin voru hér í hinu argasta ólagi sem hugsast gat. Enginn skóli var til í mörgum hér- uðum og voru því þúsundir af bömum þessa fylkis sem ekki gátu notið neinnar skólagöngu. Auk þess var svo þröngt og alt svo ófullkomið í mörgum þeirra skóla sem til voru að kenslunnar urðu ekki hálf not, jafnvel þar sem kennaramir voru góðir og vel að sér; en á það skorti víða til- finnanlega. Stjómin átti því erfitt verk fyrir höndum þeg- ar hún tók við mentamálum fylkisins, í öðru eins ólagi og þau vom. En hún byrjaði starf sitt með einbeittum ásetningi og undir fomstu ágæts leið- toga, Dr. Thomtons, og það sem henni hefir orðið ágengt meðal annars eftir eins árs starf, er sem hér segir: Hún hefir látið byggja 18 aukakenslustofur, þar sem of þröngt var í skólunum áður; hún hef ir látið byggja 14 nýja skóla í löggiltum sveitahér- uðum, þar sem áður hafði aldrei verið neinn skóli; og auk þess hefir hún látið byggja 12 skóla í nýj- um skólahéruðum. Alt þetta hefir stjómin látið gera á einu ári, í þem pörtum Manitoba, þar sem ekki er ensku- mælandi fólk. Alls eru þetta 44 skólar og kenslustofur, sem við hafa bæst á einu ári, og má stjómin sannar- lega vera upp með sér af dugnaði mentamálaráð- herrans. að meðaltali rúmar hver kenslustofa 50 nemendur, og verða það því alls 2,200 böm fleiri en áður, sem nú'geta notið fræðslu. pað eru alt böm Pólverja og Galiciumanna, Rússa, Gyðinga, Skandinava og annara svokallaðra útlendinga. Borgaralegt og mentalegt gildi þessara fjöru- tíu og fjögra skóla getur enginn reiknað. Mentunin er hinn sanni grundvöllur hverrar þjóðar, og sú þjóð er lánsöm, sem góða menn og færa hefir til þess að stjóma mentamálum sínum. Stjómin sáði góðu sæði á síðasta þingl í menta- akur þjóðarinnar og hún sér þess mikinn árangur þegar þingið kemur saman í ár. Þörf á mótmælum eða bre^’tingu. % — ' Sögur þær sem ganga ljósum logunum viðvíkj- andi meðferðinni á Thomas Kelly í Stony Moun- tain eru óviðfeldnar. Eitt af aðal grundvallaratriðum heilbrigðs stjómarfars er sú sjálfsagða sannfæring borgar- anna að allir séu jafnir fyrir lögum og dómi. Ekkert eitt atriði út af fyrir sig feykir út í veður og vind allri tiltrú og trausti þjóðarinnar á stjóm landsins eins og það ef sú sannfæring haggast eða veikist eða tapast. Sé hægt að telja alþýðunni trú um það; sé hægt að sannfæra hina fátækb og lítilsigldu um það; sé hægt að sannfæra þá útlendinga sem eru að semja sig eftir siðum vorum um það, að auðug- ir og voldugir borgkrar landsins komist hjá þeirri lagahegningu, sem þeir vita að þeir sjálfir yrðu að þola ef þeir kæmust í hendur laganna, þá er hætta á því að jafnvel í siðsömu mannfélagi eins og hér, sé kominn uppreistarandi, og óstjóm liggur fyrir dyrum. pað er ekkert til sem gjördrepur eins fljótt alla virðingu og ást borgaranna á þjóðinni og land- inu, eins og það þó ekki sé nema að grunur falli á að réttvísin sé í óhlutvandra manna höndum, eða að sumum sé hlíft við réttmætri hegningu, sem aðrir undir sömu kringumstæðum verði að þola. pað er mönnum ekki áhugamál að berjast fyrir ríki, sem gerir upp á milli borgara sinna þegar um hegningu og lög er að ræða. Lögbrotamenn, hvort sem þeir eru ríkir eða fátækir, mentaðir eða óupplýstir, voldugir eða vesalir ættu að þola sömu hegningu fyrir sömu afbrot. Ef Thomas Kelly fær sérstaka tilhliðrun og sér- staka meðferð, eins og orð leikur á, ætti því tafar- laust að vera breytt og sá að vera rekinn úr em- bætti sem að því er valdur, hvort sem það er ráð- herra í stjóminni eða einl^er annar embættis- maður. Sé þetta aftur á móti ekki satt, þá ætti að lýsa því yfir, rannsaka málið og rekja það til róta, og sanna það svo greinilega, að enginn efi gæti leikið á og orðrómurinn gæti ekki vaknað upp aftur. (Free Press 11. jan.). Sannur hermaður. A. G. Fonseca foringi 197. herdeildarinnar er kominn af stað austur til Englands. Deildinni var allri sundrað og yfirstjómin þar af leiðandi tekin af Fonseca. Var um tvent fyrir hann að gera, annað hvort að verða eftir og fara úr hemum eða taka lægri stöðu og lægri laun og fara með hinum. Hann tók síðari kostinn: “peir geta gert mig að óbreytt- um liðsmanni, ef þeim sýnist,” sagði Fonseca, “eg fer samt. Eg hefi lofað piltunum mínum því að sama skyldi yfir okkur alla ganga, og það skal efnt. Eg |?efi farið um og safnað liði, ekki fyrir það einungis að því fylgdu háar virðingar og góð laun, heldur af þeim ástæðum að eg taldi það skyldu mína að leggja fram þá krafta sem eg átti yfir að ráða, þjóðinni og landinu til gagns, og hvetja aðra til hins sama. Ef eg yrði eftir þegar þeir menn fara sem eg hefi fengið í deildina, mundi eg bera höfuðið svo lágt að eg gæti upp á engan mann litið. pá vissu þeir það og allir aðrir að eg hefði teymt þá í herinn undir fölsku flaggi — en falskt flagg skal aldrei blakta á stöng Víkingadeildarinnar. ” petta eru ekki einungis drengileg orð, heldur sérstaklega hermannlegar framkvæmdir. Ef allir þeir sem að Jþer og stríði vinna sýndu það eins glögglega að hugur fylgdi máli og Fonseca hefir gjört, þá færi betur en farið hefir. pað er vonandi að embættismenn 223. deildar- innar taki þennan mann sér til fyrirmyndar og verði ekki eftir þegar sú deild verður kölluð, þótt þeir verði að leggja niður tign sína. Vonandi að aldrei blakti falskt flagg á stöng Skandinavisku herdeildarinnar fremur en Víkinganna. Áö senda m^nn sína austur á blóðvöllinn eða fylgja þeim þangað eftir að þeir hafa verið fengn- ir í herinn og yfirgefa þá þar, er í vorum augum bæði vottur um hugleysi og varmensku, ef ekki liggja til einhverjar sérstakar og óviðráðanlegar ástæður. Hvert stefnir? pannig hljóta menn að spyrja þegar þeir lesa ríkisskýrslumar í Canada og íhuga hina ægilegu skuldabyrði. pegar stríðið hófst var bein skuld ríkisins $330,000,000; við lok ársins 1915, var skuldin komin upp í $501,668,167, en í lok fjárhagsársins 1916 (síðasta nóvember) var ríkisskuldin $706,- 128,082, eða með öðrum orðum Ifún hafði meira en tvöfaldast á tveimur árum. Hér er þó ekki talið alt það sem Canada herinn hefir kostað í Evrópu, og verður því bætt við síðar. Áætlað er að $300,000,000 verði varið til her- kostnaðar þetta fjárhagsár, og er þá komið hátt upp í $1,000,000,000. Rentur af þessari skuld eru um $50,000,000 á ári og að viðbættum eftirlaunum o. s.frv. verjður þjóðin að borga á hverju ári 1 allri framtíð að minsta kosti $75,000,000, án þess að geta borgað eitt einasta cent af skuldum sínum. Er þetta svo þung byrði fyrir 7,000,000 manna að margir munu spyrja: hvert stefnir. Sambandskosningar ? Eru þær í nánd ? Eða er það líklegt að liberal- ar samþykki framlenging kjörtímabilsins í annað sinn? Hafa þeir lagalegt vald til þess, spyrja sumir? Og því verður líklega að svara játandi. En hafa þeir siðferðislegt vald til þess? pað er aðalatriðið. Er það afsakanlegt að þeir leyfi ann- ari eins óstjóm og hér hefir verið að halda áfram, án þess að fólkið fái að segja til hvort það treysti henni eða ekki? Að voru áliti hefir þessi stjórn staðið svo illa í stöðu sinni að engin afsökun er fyrir því að líða henni að vera við völd áfram. Ekkert annað en kosningar ætti að geta komið til nokkurra mála. Fólkið á að segja til hvemig því skuli stjórnað og hverjir því skuli stjóma. Og ef nokkru sinni hefir verið áríðaijidi að skifta um þá er það nú. Sumir hafa á móti kosningum á meðan á stríð- inu stendur, en það er heimska. Einmitt yegna stríðsins ríður á áð vel sé stjómað; og einmitt af því að illa hefir verið stjómað þarf að skifta um. í Eftir því sem alvarlegri mál em í höndum stjóm- arinnar, eftir því ríður meira á að hún sé starfi sínu vaxin. , Ef sjúklingur er að deyja ,í höndum óhæfs skurðlæknis, þá er eina ráðið að láta hann fara og velja annan til bjargar. Með því eina móti er björgun möguleg og eins er með þetta. Almennar kosningar eru það eina hugsanlega og sjálfsagða. ♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦•♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦ ♦♦♦♦♦♦ | THE DOMINION BANK l X ♦ X STOFNSETTUU 1871 Höfuðstóll borgaður og varasjoour Allar eignir........................ $13.000,000 $87.000,000 t ♦ ♦ ♦ + ♦ ♦• ♦ ♦ Beiðni bœnda um lán til búskapar og gripakaupa sérstakur gaumur gefinn. Spyrjist fyrir. Rotre Dame Brancb—W. M. HAMH/TON, Manager. Selklrk Brancfa—M. 8. BUROER, Manacer. HRET. Eg stóð við gluggann og starði út er stormurinn framhjá þaut með snjó í fanginu’, og fölva jörð í fannalíns klæddi skraut. Og einstæðings fugl eg flögra sá um fönnina’, í kafalds-hríð. Eg feldi tár, mér við hjarta hneit að horfa’ á hans bitra stríð. Mig langaði’ að rétta’ honum hjálparhönd, og huggunar-mæla-orð við hann, svo hann vissi’ að hann væri’ ei einn og vinlaus, á kaldri storð. En gleði þeirrar mér vamað var, hann vissi’ ekki hvað eg leið; en einmana barðist við frost og fjúk. Hann fann það víst hvað hans beið. Og svona’ er það einnig um suma menn, við sífelda kvöl og þraut þeir hrekjast í stormi hér og þar um hjamið, á lífsins braut; og stríða við dagsins köldu kjör, meðan kraftamir vinnast til. Og fáir tárast þótt farist þeir á fjallvegum lífs, í byl. pví margur í dag svo 'annríkt á við allskonar tízku-störf, að naumlega fær hann tíma til að taka’ eftir slíkra þörf. pótt auminginn felli frostköld tár meðan fjöldinn í kringum hlær; þeir komast ei við af högum hans, því hver er sér sjálfum nær. Maria G. Arnason. Vestan hafs. fFrh.). I. I fyrsta kafla fyrirlestursins getur höf. þess, aS j>ekking manna heima fyrir á Ameríku hafi veriS ófullkomin, þar sem annars vegar hafi veriS öfgafullir agentar og villandi vinaþféf til þess' aö gylla, en hins vegar staSIausar skammii heirna til þess aö níða Ameríku og draga úr vesturförum. Um iþetta efni fer höf. svofeldum oröum. “Fróðleikur um Ameríku hefir verið næsta báglborinn. Agentam- ir gyltu alt og lofuðu. Flærðarlaust sveitafólk gat ekki varað sig á því að hér væru á ferðinni menn sam borgað væri fyrir að segja ósatt og ýkja.” Þótt hér sé auðsjáanlega þannig að orði komist að ætlast sé til að það dragi úr vesturflutningum og þótt hér séu allharðlega bomar sakir á umboðsmenn Canadastjóm- arinnar fyrir ósannsögli, þá ber því ekki að neita að höf. hefir talsvert til sins máls. Vér hinir eldri, sem vel minnumst j>eirra ummæla, er umboðsmenn að vestan létu sér um munn fara fyrir 20 árum, gæturn ekki með góðri samvizku haldið því fram að höf. færi hér með alveg rangt mál. Það er satt að þessir menn gerðu sitt ýtrasta til j>ess að fá fólk veít- ur; ]>að er satt að j>eir gripu stund- um til orða, sem reyndin kendi mönnum siðar að ekki voru að öllu sönn. Vesturfara umboðsmennirnir voru í ærlegri stöðu í sjálfu sér. Þ'eir voru til þess' kjömir að leiða hugi manna að j>essu landi með öllum j>ess tækifærum, öllum þess gæðum og öllu J>ess frelsi (\x'> síðasta at- riðið sé fremur imyndan en virki- leiki). Það er ærlegt að vinna fyrir }>að land og þá þjóð, sem maður hefir gerst borgari hjá; j>að er ær- legt að vilja fjölga þar vinnandi fólki frá góðum þjóðum. Um j>að efumst vér held'ur ékki, að þessir menn hafa verið einlægir i j>ví að vilja jæim vel er þeir ráð- lögðu vestur för. Þieir hafa óefað haft þá sannfæringu að menn heima bættu kjör sín með því að flytja hingað og reynslan hefir sýnt það og sannað að margir hafa virkilega komist hér til efna, vegs og virðinga, sem dkki áttu þess kost heima á þeim tímum. Reynslan hefi sýnt það og sann- að að vesturflutningar hafa orðið emstaklingum til heilla og þjóðinni í heild sinni til blessunar; ekki ein- ungis þeim parti þjóðarinar, sem hér býr, heldur einnig þeim sem heima eru; heim hafa komið straumar ýmsra áhrifa, sem þjóð- inni hafa orðið til góðs og þeir Stækka og hitna með ári hverju sem héðan af líður. Þáð er satt að blóðugt er að sjá vinnukraftinn fara burt úr lartdi, sem allra fátækast er af fólki. Það er satt að i augurn ættjarðarvina er þjóðlikaminn þá eins og honum hafi yerið opnuð æð og lífsblóð hans lát- ið renna 'brott svo hann liggi eftir fölur og máttþrota. En þarna hefir farið eins og i allri náttúrunni á sér stað; þetta blóð sem barst út frá þjóðarhjartanu fór aðeins um stund- ar .sakir og hlóðst lífslofti, en dróst svo að því aftur, þrungið nýju lifi og lét hjartað $lá kraftmeiri slögum. Alhrif Vestur-íslendinga á þjóðlíf- ið heima eru þegar mikil, en þau verða meiri. yesturfara umboðsmennirnir hafa j>vi að vissu leyti ekki einungis unn- ið þarft verk hinum einstöku mönn- um mörgum hverjum er hingað fluttu fyrir jæirra áhrif, heldur ís- lenzlcu þjóðinni upp til hópa. Hinu verður ekki neitað að með þessa nytsömu og virðulegu stöðu var oft farið miður en skyldi. Lofdýrðin og lofsöngvamir um Ameriku voru oft hóflausir og stað- lausir. Öfgamar í lasti sumra }>eirra um Island og hrósi jæssa lands, eiga engar sanngjaniar af- sakanir. Færu menn frá einhverju Evrópulandi hér um bygðir sem um- boðsmenn erlendra stjóma og flyttu jafn gyllandi fyrirlestra um lönd sín og jafn niðrandi um ]>etta land og vesturfaraumboðsmenn fluttu gif- urleg lastyrði um ísland og stað- laus lofsyrði um jætta land, J>á mundu j>eir tafarlaust teknir fastir og settir í fangelsi. Þetta segjum vér ekki sem nein- ar getgátur heldur sem vissu. Vér heyrðum með yorum eigin eymm mörg ummæli um vort kæra móð- | urland, sem aldrei gleymast og al- drei fyrirgefast, er féllu af vörum umboðsmanna. Og vér heyrðum einnig af vorum eigin eyrum um- mæli um þetta land í hina áttina, sem ieuga sanngirni nálguðust. Um leið og vér j>ökkuni því um- boðsmönnunum annars vegar fyrir NORTHERN CROWN BAN K Höfuðstóll lðggiltur $5.000,030 Höfuðstóll greiddur $1,431,200 Varasjóðu..... $ 715,600 Formaður - Slr D. H. McMlLIiAlí, K.C.M.O, Vara-formaður - -- -- -- -- Capt. WM. ROBTNSON Sir I>. C. CAAfF.RON. K.C.M.G. .1. JI. ASHDOWN, W. R. RAWT.F F>. F. HXJTCHINGS, A. McTAVJSH CAMPBEIiR, JOHN STXJVFI. AIU'< irrar 5>>k»itörf afgreídd. Vér byrjum reikninga við einstaklinga eða félög og sanngjarnir skilmilar veittir. Avísanir seldar til Kvaða staðar scm er á Islandi. Sértakur g»um ir gefinn soarisjóðsinnlögum,. sem byrja má með einum d illar. Rentur lagðar við á hverjum sex mánuðum. T. e. TdlIiríltmOM, Ráðsmaður Cor. William Ave. og SHerbrooke St„ - Winnipeg, Man.

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.