Lögberg - 31.05.1917, Blaðsíða 1

SPIERS-PARNELL BAKING CO.
ábyrgjast yður
fulla vigt, beztu vörur fyr-
ir lœgsta verÖ sem verið
getur. REYNIÐ ÞÁ!
TALSÍMI: Garry 2346 - WINNIPEG
S 5-59 Pearl St.
Tals. Garry 3885
Forseti, R. J. BARKER
Ráðsmaður, S. D BROWN
30. ARGANGUR
WINNIPEG, MANITOBA, FfMTUDAGINN 31. MAÍ 1917
NÚMER 21
STÓRTJÓN AF FELLI-
BYLJUM SUNNAN LÍNU
250 manns missa lífið, 1200 limlestast
þúsundir heimila eyðilögð. Akrar
í flagi; skepnur dauðar í þúsunda-
tali. Þriggja daga fellibylur í sjö
ríkjum.
“Samsæri milli Rogers og Kelly” í
sambandi við bygging búnaðarskólans
413 manns farast á skipi.
Einhver voðalegasti fellibylur, sem
sögur fara af lengi, hefir geysaö yfir
sjö riki Bandaríkjanna.
Verstur var fellibylurinn á sunnu-
daginn; hófst hann nálægt Willisville
í suöurhluta Ulinois ríkis, fór í suöur
yfir Ohio ána inn í Kentucky ríkin,
niöur eftir Mississippi og inn í Ar-
kansas oö Tennesse bygöir; síðan í
austur til Albama og hætti þar.
Fyrsti fellibylurinn kom á föstu-
daginn í Andale í Kansas ríki og
geröi stórtjón í byrjun, drap 26
manns og limlesti 60.
Á laugardaginn byrjaöi bylurinn
aftur á mais-svæðinu í Illinois. Var
hann þar svo svæsinn aö 54 manns
biöu bana, en 500 limlestust.
Verstur varð bylurinn þar sem
heitir Mattoon. í Charleston, sem
er 10 mílur þar austur af mistu 37
manns lífið og 150 slösuðust. Áætlaö
er aö eignatjón í þessum tveimur
bæjum sé um $2,000,000.
Síðar á laugardaginn fór aftur
fellibylur þvert yfir Illinois 100 mil-
Kelly skuldar fylk-
inu eina og hálfa
miljón dollara.
í heilan mánuð hafa þeir unniö
mennirnir, sem til þess voru v'aldir
aö dæma um upphæö þá, sem Thomas
Kelly skuldaði fylkinu í sambandi viö
stjórnarbyggingarnar. En starfi
þeirra var lokiö á laugardaginn og
voru þá Thos. H. Johnsyni ráöherra
afhentar skýrslur dómnefndarinnar.
Bæöi Kelly sjálfur og stjórnin
höföu fallist á að gerðardómur skvldi
ákveöa upphæöina. Kaus stjórnin
S. C. Oxton fyrir sina hönd; Kelly
kaus H. J. Burt byggingameistara frá
Chicago, en sem oddamann kusu þeir
aftur R. H. Macdonald frá Montreal,
sem er einnig byggingameistari.
Eins og nærri má geta reyndi tals-
maöur og fulltrúi Kellys alt mögulegt
til þess aö lækka kröfuna sem mest,
en samt komu þeir sér allir saman og
skrifuðu undir skýrslu sína og tillögu
í einu hljóöi. Komust þeir að þeirri
niöurstööu aö Kelly skuldaði fylkinu
i sambandi viö stjórnarbyggingarnar
$1,207,351, sem hann heföi reiknaö
of hátt; auk þess skuldaði hann vexti
á þessa upphæö $181,000 eöa alls
$1,388,351. Um málskostnað hefir
enn ekki verið samiö.
Stjórnin hefir hald á eignum sem
Kelly á ekki minna en $1,000,000
virði.
Skaðabætur þær, sem Kelly voru
ákveðnar aö borga af nefndinni fyrir
svikiö verk og kostnað við að finna
það út og Iagfæra voru $831,119.78.
Skýrsla nefndarinnar var þannig
i aöalatriöum:
1. Ofborgaö til Kelly $1,680.956.84
2. Tap viö svikiö verk 831,119.78
Alls...........$2,512,076.62
Þar frá dragast:
1. Sanngjarnt verð fyr-
ir verk unnið .. . . $1,059,252.31
2. Fyrir Verkfæri tekin
af stjórninni .. .. 241,012.58
3. Fyrir verk rifið niöur
vegna breytinga .. 4,460.08
Alls............$1,304,724.97
Þaö sem Kelly því
skuldar..................$1,207,351.65
og auk þess vextir, sem
nema........................ 181,000.00
eöa alls..................$1,388,351.65
Fjalla-Eyvindur
“Washington Posten” segir frá því
18. þ. m. aö merkt leikfélag sé aö
láta búa til kvikmyndir af “Fjalla-
Eyvindi”. Sumar myndirnar á að
búa til í Svíþjóö, en flestar á Islandi,
undir umsjón Jóhanns Sigurjónsson-
ar.
Framtíð Islands.
heitir alllöng grein í “Washington
Posten”, sem út kom 18. man. Er
þar talað tun ýmsa framtíðar mögu-
leika, sérstaklega í sambandi viö
vatnsafliö; er greinin tekin upp úr
blaöinu “Verdens Gang” eftir eip-
hvern L. L.
ur norðar en um mitt ríkið og inn í
Indiana; fórust þar 12 manns og 200
limlestust, en eignatjón varö mikið.
I Mattoon-bæ varö tjónið mest.
Allur noröurbærinn er gjöreyddur;
þar á meðal allur verzlunarparturinn.
70 manns mistu þar lífið á laugar-
daginn; 2,000 manns eru þar heim-
ilislausir. I Dublin í Kentucky dóu
3 og 17 limlestust. í South Dyers-
burg í Tennesse fórust 3 og 15 slös-
uðust. 1 Blytteville í Arkansas dóu
9 og 14 meiddust. í Indiana fórust
24 og yfir 200 limlestust. 1 Birm-
ingham í Albama fórust 31 og 109
limlestust. í Trozevant í Tennesse
dóu 6 og 47 meiddust.
Heljar mikið hagl kom sumstaðar
á eftir fellibylnum og gjöreyddi þús-
undir ekra af ökrum.
Bærinn Modesto í Illinois er svo
aö segja gjöreyddur.
Ýfir höfuð eru skemdir og tjón á
mönnum og eignum miklu meiri er.
kunnugt er enn þá, því ófrétt er frá
mörgum stööum.
Loftskipafloti ræðst á England.
16 þýzkir loftbátar skutu sprengi-
kúlum á Austur England 23. maí.
Uröu þau um 75 manns aö bana, en
særðu 200. mest konur og börn. Fimm
loftskipanna voru skotin niður, en hin
sluppu.
Richards dómari látinn.
A. E. Richard dómari í Manitoba
andaöist að heimili sínu aö 222 May-
fair Ave. á sunnudaginn. Hann
haföi legiö rúmfastur í tvo mánuöi
og var banamein hans krabbi.
Richards dómari var fæddur 10.
júlí 1848 i Toronto og var því næst-
um sjötugur. Hann kom til Winni-
peg 1882 og hefir verið hér siöan.
Gegndi hann fjölda mörgum trúnað-
arstöðum bæöi fyrir bæinn og fylkið
og þótti í öllu hinn vitrasti og merk-
asti maður, enda tók hann mikinn
þátt í svo aö segja öllum félagsmál-
um. Þaö eina, sem blöðin telja hon-
um til lasts, er það, aö hann hafi
verið of mildur dómari.
Þess má geta aö Thos. H. Johnson
lærði lögfræöi hjá Richards dómara.
Fjölment þing.
stendur yfir hér í bænuni. Þaö eru
fulltrúar fyrir bæi og sveitafélög frá
öllum hlutum Canada til þess aö ræöa
um endurbætur á stjórnarfyrirkomu-
lagi, bæöi bæjarstjórna, fylkjastjórna
og sambandsstjórna. 200 manns voru
þar mættir og hófst þingið á mánu-
dagsmorguninn. Þrír menn buðu
gestina velkomna; Sir James Aikins
fylkisstjóri, Thos. H. Johnson ráö-
herra, sem forsætisráöherra í fjar-
veru Norrisar og Cockburn bæjar-
ráðsmaður í fjarv’eru bæjarstjóra.
Stórmerkilegt atriði, fagurt og
eftirtektavert kom fram í ræðu
Johnsons. “Þaö þykir ljótt. og fyrir
það er hegnt”, sagði hann, “þegar
þermaður svtkur og bregst stöðu
sinni. En í mínum augum er það
engu betra og verðskuldar engu væg-
ari hegningu, þegar embættisnienn
þjóðarinnar bregöast því trausti, sem
til þeirra var borið”.
í þessari setningu er nóg efni i
heila bók og hana stóra. Ef allir
embættismenn hefðu slíkar skoðanir
og breyttu samkvæmt þeim, þá væri
þjóðin betur komin en hún er.
íslendingar treysta því aö Thos.
H. Johnson sýni í framkomu sinni
hvernig embættismenn eiga að vera.
Herskyldan.
Tæplega er nú mn annað talaö í
Canada en herskyldumáliö. Fundir
eru haldnir víösvegar um ríkið í öll-
um fylkjunuin, ýmist til þess að mæla
með því eða á móti.
í Quebec kveður þó mest aö þeim
fundar höldum; eru Frakkar flestir
eindregnir á móti og telja sjálfsagt
að leyfa þjóöinni atkvæði um rnáliö.
Hér i Vesturfylkjunum eru skoð-
anir skiftari. Fjölda margir einstak-
lingar og félög hafa lýst eindregnu
fylgi sínu við herskyldu tillöguna.
Verkamannafélögin eru þó mörg and-
stæö henni.
Málið kemur upp til umræöu í
þinginu í Ottawa á morgun og er
erfitt aö segja hvernig þaö muni fara.
David Lloyd George
[Höf. greinar þessarar, er ræöir
um Bretlands “mesta mann” hefir
dregist á þaö viö “Iðunni”, aö lýsa
nú í næstu heftunum stórmennum
Frakklands og Þýzkalands.]
1 byrjun desembermánaðar síöast-
liöið ár varð David Lloyd George
forsætisráðherra á Stór-Bretlandi.
Stjórnmálaferill hans er einkar merki-
legur og svo samtvinnaöur hinum
stórfeldu umbótanýmælum, sem kom-
ið hafa fram með Bretum á síðari
árum, og hinum ægilega vopnabúnaði
þeirra síðan heimsstyrjöldin hófst,
að enginn núverandi maöur er jafn-
þjóðkunnur Lloyd George í öllum
enskumælandi löndum.
Hann er fæddur í Manchester áriö
1863 og misti þriððja vetra gamall
föö.ur sinn, er var lýökennari. Ekkja
hans, mkil ágætiskona, ættuö frá
Wales, stóð þá uppi allslaus og ein-
mana með þrjú börn. En þá skaut
bróðir hennar, Richard Lloyd, skjóls-
húsi yfir þau. Hann bjó í þorpi einu
í Noröur-Wales og þar ólst David
litli og systkini hans upp, og móð-
urbróðir þeirra gekk þeim aö öllu
leyti i föður stað. Hann var mesati
sæmdarmaður í hvívetna. Taldist
liann til trúarflokks þess, er Campbell-
skírarar nefnast. Þeir eru menn
siðavandir og iðjusamir og telja rétt,
að prestar þeirra hafi sjálfir ofan af
fyrir sér, og greiða þeim engin laun.
Richard var mikilsvirtur prédikari i
söfnuði sínum, en hafði ofan af fyrir
sér með skósmíði. Þegar Lloyd litli
fluttist til Wales, gekk rík trúar- og
þjóðreisnaralda yfir landið. Allur
almenningur þar er af keltnesku
bergi brotinn og hefir til skamms tíma
átt aö búa við mikið misrétti, er
einna mest hefir borið á í kirkju- og
fræðslumálum. Má telja víst- að þau
hin misjöfnu kjör, er alþýða manna
í Wales átti að sæta, hafi gert Lloyd
George þegar frá æsku kröfuharðan
fyrir hennar hönd og fylgjandi um-
bótum á högum hennar. Á heimili
fástra síns gafst honum og kostur á
að hlýöæ á allskonar umræður trúar-
legs og stjórnmálalegs efnis. Og
þegar David litli stálpaðist átti hann
og nokkrir félagar hans málfundi
með sér í smiðju þorpsins. Segist
honum svo sjálfum frá, aö þeir hafi
rökrætt þar um stjórnmál, guöfræði,
heimspeki og raunvísindi, og hafi ekki
[iótt neitt viðfangsefni vera sér um
megn. Hann varð og oft að skýra
vinum frænda síns frá efni enskra
blaðagreina, er þeir gátu ekki skilið,
af þvi þær voru ritaðar á ensku. Er
orð á því gert, hversu vel honum lét
það starf. og hefir það vafalaust átt
þátt í að glæða eftirtekt lians og dóm-
greind.
David Lloyd George var snemma
námfús og metnaðargjarn, en naut í
æsku ekki annarar fræðslu en lýð-
skólinn og frændi hans létu lionum í
té. Móöurbróðir hans vildi aö hann
legði fyrir sig guðfræði, en hugur
hins unga manns hneigðist að ver-
aldarsýslunum og mannaforráöum.
Hann fastréð að nema lög, til þess
að greiða sér götu til gengis og
frama. Stundaði hann laganámiö
með frábærri alúö og elju og fékk
brátt mikið orð á sig fyrir skarpleika
og dugnað. Þegar hann stóð á
tvítugu, hafði hann leyst af hendi öli
sín próf. Hann gerðist nú málaflutn-
ingsmaður og fór það starf vel úr
hendi; fékk hann allmikið aö starfa,
en tekjurnar uxu ekki aö sama skapa,
og efnahagur hans var enn svo
þröngur, að hann gat ekki keypt sér
kjól fyrir 3 pund sterlinga, til þess
að mega fara meö mál í London.
Hann dvaldi því enn nokkur ár í
Wales og aflaðr sér mikilla vinsælda
fylgis hjá almenningi meö mál-
færslustörfum sinum, en þótti hins
v’egar ákaflega ónærgætinn og óvæg-
inn við andstæðinga sína og dómend-
ur, þegar því var að skifta. Hann
var nú eindregið fylgjandi jafn-
réttiskröfum velskra þjóðernismanna
[NationalistsJ og hinir framúrskar-
andi yfirburðir hans: hugprýöi og
snarræði, þrek og þrautseigj a sam-
fara miklum vitsmunum, frábærri
málsnild og lægni að koma sér viö,
skipuðu honum brátt á bekk meö
helztu forkólfum þeirrar stefnu.
Þegar Lloyd George var 26 ára að
aldri, var hann kjörinn þingmaður í
kjördæmi einu í Wales, er Carnarvon
heitir. Átti hann að þakka kosningu
sína eiginleikum þeim, er áöur voru
nefndir, svo og ötulli baráttu fyrir af-
námi ríkiskirkjunnar í Wales og ein-
dregnu fylgi við bindindismálið. Hann
fylti þá á þingi flokk hinna v'elsku
þjóöernismanna og gerðist áöur en
langt um leið foringi þeirra, en
fylgdi að öðru leyti frjálslynda
flokknum að málum, þótt leiðtogum
hans þætti hann stundum erfiður í
taumi og allkröfuharður fyrir hönd
Walesbúa.
f fvrstu lét Lloyd George ekki mik-
ið á sér bera á þingi. Hann Iagði
nokkra hrið lítið til málanna, en
kostaöi kapps um aö kynnast mönn-
um og málefnum. Þegar hann svo
þóttist hvergi vanbúinn, réðst hann
meö frámunalegri ófeilni aö tveimur
helztu mönnum andstæöingaflokksins,
Randolph Churchill lávaröi og helj-
armenninu Josef Chamberlain. Hef-
ir Lloyd George vitanlega ekki dulist,
aö vegur hans innan þings og utan
myndi vaxa að miklum mun, ef sókn-
in tækist vel. Chamberlain, sem var
allra manna stiltastur, þó leitaö
væri á hann, brást viö stórreiður; en
Lloyd George lét sér hvergi bregöa
við gagnsókn hans. Þótti þá sýnt aö
frjálslyndi flokkurinn ætti, þar sem
Lloyd George v'ar, jafnoka Chamber-
Iains í rökfimi og orðasennu. Eftir
þetta fóru áhrif Lloyd George óöum
vaxandi. Hann var einhver sárbeitt-
asti andstæðingur ihaldsstjórnarinnar,
sem fór með völdin 1895—1903, og
átaldi harölega ýmsar geröir hennar,
einkum aöfarirnar við Búa. Höfuö-
leiötogar frjálslynda flokksins^ þá
voru annaðhvort heldur fylgjandi
ófriðnum eöa létu hann óátalinn,
sennilega af því aö þeir töldu þaö
hollast fyrir flokkinn, eftir því sem
á stóö, eöa treystu sér ekki aö rísa
mót almenningsálitinu, sem var víð-
ast hvar eindregið með ófriðnum.
Llyod George var staddur í Canada,
þegar ófriöurinn hófst 1899. Hann
hélt þegar í staö heim á leið til þess
aö hefjast handa gegn styrjöldinni,
er hann taldi smán fyrir land og lýö.
Hann kvaö írjálslynda flokkinn
Svlkja orð sín og eiða, ef hann risi
ekki öndverður gegn þessari óhæfu.
í fyrstu friðarræðunni, er Lloyd
George flutti í Carmarthen í Wales
komst hann meðal annars svo að orði:
“Ef eg notaði ekki hvert færi, sem
inér býöst, til þess aö andmæla því,
sem eg kalla háöung, myndi eg telja
mig níðing gagnvart guði og mönnum.
Og eg ber hér fram mótmæli mín í
kveldt jafnvel þó eg verði að fara
vinuria firtur burtu frá Carmarthen
á morgun.”
Síðan ferðaðist liann borg úr borg
og úr einu héraði í annað og flutti
friðarboöskap sinn. Á friðarstefnum
þessum lá honum oft við meiöslum
og einu sinni ef ekki oftar fjörtjóni.
En hann kunni ekki að hræðast, og
þó hann ynni ekki á í svipinn, er það
samt ætlun merkra og athugulla rit-
höfunda, að verndartollabarátta
Chamberlain's og friðarleiðaðngur
Lloyd George's' hafi stutt mest og
bezt að því, að frjálslyndi flokkurinn
hófst til valda 1905. Þegar berserks-
gangurinn tók aö renna af brezku
þjóðinni, fór mönnum aö finnast
mikið um hina djörfu og einörðu
framkomu Lloyd George’s. Ymsir
málsmetandi menn í frjálslynda
flokknúm fóru nú að gefa litla mann-
inuni meö ‘mikla og gáfulega höfuð-
ið’ gaum sem ráðherra-efni, og þeg-
ar Camploell-Bannerman tók við
stjórnarforræðinu af Balfour í árs-
lok 1905, gerði hann Lloyd George
að viðskifta- og verzlunarráðherra,
til þess að tryggja sér fylgi hinna
framgjörnustu umbótamanna. Em-
bættið var afarörðugt, \ og margir,
sem þektu ekki starfskrafta og starfs-
þol Lloyd George’s, drógu mjög í efa,
að hann væri stöðunni vaxinn. En
það er skemst aö segja, aö enginn
fyrirrennari hans hefir gegnt em-
bættinu meö annari eins röggsemi og
stjórnsemi og hann þau tvö ár, sem
hann hafði það á hendi. Hann bætti
rekstur málanna i stjórnardeildum
sínum og gerði rekstur málanna
skjótari og óbrotnari, enda fékk hann
að kunnugra manna frásögn komiö
á meiri og fleiri umbótum á tveimui
árum en fyrirrennarar hans á tíu.
Hann þótti ekki aö sínu leyti óör-
uggari til varnar í ráðherrastólnum
en hann haföi verið sóknharður á
þingmannabekkjunum og var þvi
jafnað til hins frækna hershöfðingja
Búa og kallaður ‘The Liberal De
Wet'. Hann þótti laginn á að koma
fram fyrirætlunum sínum við hvern
sem var aö skifta, og þaö v'ar haft
að orðtaki, aö menn sem sæti á ráð-
stefnu með Lloyd George skildu
venjulega sannfæringtina eftir í vasa
hans.
Af mikilsvarðandi málum, sem
hann leiddi til farsælla lykta í þessari
ráðherratíð sinni, má nefna lögin um
siglingar, um hlutafélög og um einka-
leyfi. Hann dró yfirráð hafnar- og
skipakvía í London úr höndum ein-
stakra auðmanna og undir umsjá
stjórnarinnar, og þótti það svo vel
ráööið, aö jafnvel ákveðnir mót-
stöðumenn hans kváðu það ‘hin mestu
úrslit’. Hann fékk og mikið orð á
sig fyrir hvað hann kæmi vel og lið-
Iega fram í sættagerðum milli verka-
manna og vinnuveitenda; einu sinni
afstýröi hann allsherjarverkfalli, sem
brezkir járnbrautarþjónar stofnuöu
til, þegar verst gegndi. Hann gat
sér í stuttu máli almenningslof fyrir
embættisdugnað sinn. En Lloyd
George var og aöalfrömuður hinna
margvíslegu umbótum á hag alþýöu,
er Campbell-Bannermans-ráðaneytið
bazt fyrir. Beindust þær einkum
að því, aö tryggja verkamenn fyrir
áföllum og slysum, koma á fót sjúkra-
sjóðum og lögleiða ellistyrk að dæmi
Þljóðverja, aö ala önn fyrir munað-
arlausum börnum og gera úr þeim
nýta borgara, bæta stööu kvenna að
lögum og veita þeim kosningarétt
til stjórnar bæja- og sveitafélaga og
loks aö ráða bót á eymdarkjörum
verkamanna til sveita og hinna
smærri leiguliða. Sakir þessarar viö-
leitni Lloyd George’s hefir fyrver-
andi andstæöingur hans, Bonar Law,
valiö honum heitið “hinn litli bróðir
smælingjanna’’, og þykir það rétt-
nefni.
(Framh. á 2. bls.).
Svo segir Galt dómari.
Kelly skuldar $302.789
Galt dómari hefir gefið skýrslu um
rannsókn sína í sambandi við búnaö-
arskólann og er þar margt fróðlegt
þótt ljótt sé. Kvaðst dómarinn hafa
fundið þaö viö rannsóknina aö
Robert Rogers hafi gengið í samsæri
við Thomas Kelly áriö 1911 til þess
aö svíkja eða stela fé úr fylkisfjár-
herzlunni bæði til kosninganna þá og
Kelly til eigin nota, og ef til vill í
öörum tilgangi einnig, sem enn þá sé
ekki komið í ljós. Segir dómarinn
aö ótrúlegt sé aö ekki hafi fleiri ráð-
herranna vitað um þetta svikasam-
særi, því það hafi sannast að sams
konar aðferð hafi verið beitt af þeim
árin 1912, 1913 og 1914 til þess aö
stela fé í kosningasjóð. Þeir sem
þátt tóku í samsærinu segir dómarinn
að séu þessir: Thomas Kelly, synir
hans, sem með honum voru í félagi,
Robert Regors, Roy Worthington,
Victor Horwood, D. E. Sprague og
Dr. R. M. Simpson og sömuleiðis
þeir ráöherrar, sem komu á eftir
Rogers; en tveir þeirra segir dómar-
inn að séu dauðir jog hinir bíöi dóms;
láti hann þaö því vera að tala freka;
um þá.
Skipsferðir frá Islandi
Þær eru nú tiöar milli Reykjavíkur
og New York. Skipið “ísland” kom
nýlega vestur og fór heim aftur á
föstudaginn. Með því fóru þeir
Árni Eggertsson fulltrúi Vestur-ls-
lenginga á Eimskipafélagsfundinn í
Reykjavík og Stephan G. Stephans-
son skáld.
Gullfoss fór frá New York á laug-
ardaginn og með honum nálægt 20
farþegar héöan, en Lagarfoss kem-
ur til New York í dag og fer aftur
eftir rúma viku. Enginn póstur er
leyföur á skipunum.
Nýlega bárust fréttir um þaö aö
skipið “Transylvania” sem haft var
til hermannaflutninga hafi verið
skotiö af þýzkum neðansjávarbáti 4.
maí hlaðið mönnum. Þetta var í
Miðjarðarhafinu. Fórust þar 29
yfirmenn og 373 hermenn. Sömuleiö-
is fórst skipstjórinn, sem hét S.
Bernell og einn annar af yfirmönn-
um skipsins, auk 9 manna annara af
skipshöfninni.
Sömuleiöis skaut neðansjávarbát-
ur á frakkneska flutningaskipiö
Sontay 16. apríl og fórust þar 45
manns, en alls voru 344 á skipinu.
Vel byijað
Fréttir frá Nýja íslandi segja að
kvenfólk hafi komið í stórhópum á
skrásetningarstaðina til þess að koma
nöfnum sínum á kjörskrá; er sagt að
örfáar muni þær hafa verið, sem ekki
fóru. Það er vel byrjað.
Gjörrœði á gjörræði
ofan.
Frank Oliver lagði þaö til í þing-
inu í Ottawa að lækkaðir væru tollar
alment; tollar alveg teknir af akur-
yrkjuverkfærum og öllum þeim fæðu-
tegundum, sem Bandaríkjamenn vildu
leyfa tollfrium hingað.
Um þetta var lengi rætt, og lok-
ins greidd um þaö atkvæði. Var það
felt meö 65 atkvæöum gegn 38. Allir
Afturhaldsmenn voru á móti; allir
framsóknarmenn með.
Þegar fólkiö stynur undir oki dýr-
tíðarinnar, gerir stjórnin sitt bezta til
þess að hjálpa okurkörlunum aö þjaka
alþýðunni.
Símskeyti segir "Washington Post-
en” að komið hafi frá Islandi nýlega
meö þeirri frétt aö Hafliði Guð-
mundsson hreppstjóri á Siglufirði sé
látinn, hálfsjötugur að aldri; mesti
atkvæða- og dugnaðar maður.
Bœjarfréttir.
Fundur verður haldinn í aðstoðar-
félagi 223. deildarinanr miðvikudags-
kveldið 6. maí kl. 8 að heimili þeirra
Th. Borgfjörðs 132 Broadway. All-
ar félagskonur ámintar um að mæta.
Björn Gislason lögmaður frá
Minneota var hér á ferð á þriðjudag-
inn.
Fallinn er í stríðinu P. Jóhannes-
son frá Baldur.
Gleymið ekki að koma og heim-
sækja Jóns Sigurðssonar félagið laug-
ardaginn 2. júní í Kennedy bygging-
unni á Portage Ave, beint á móti
Eatons; þar verður allra handa góð-
gæti á boðstólum. Mrs. A. Eggerts-
son að 766 Victor St. stendur fyrir
útsölu á hannyrðum við þetta tæki-
færi og biður alla þá, sem vilja gefa
eitthvað að senda það heim til lienn-
ar einhvern tíma á föstudaginn.
“Eimreiðin”, "Skírnir” og “Iðunn”
eru nýkomin vestur, öll vönduð og
vel úr garði gerð. Nánar minst síð-
ar.
Islendingadagurinn
Nefndin hefir þegar haldið fund
og skift með sér verkum. Dr. Brand-
son er formaður, sem fyr, J. J. Swan-
son endurkosinn ritari, en Hannes
Pétursson féhirðir.
Eftir þvi sem nefndin byrjar er
útlit til að ekki verði síður vandað
til hátíðarinnar í sumar en að und-
anförnu.
Að líkindum verður hátíðin enn þá
islenzkari, en hún hefir nokkru sinni
veriö áður.
Druknun
Maður sem Carl Sveinsson hét frá
Gimli druknaði skamt frá Winnipeg-
osis í fyrradag. Voru þar tveir ís-
lendingar á báti og fóru báðir í vatn-
ið, en hinn bjargaðist. Hafði hann
gert miklar tilraunir til þess að bjarga
Sveinssyni, en ekki tekist.
Móðir Sveinssonar þess er drukn-
aði á heima á Gimli, en bróðir hans
mun vera Marteinn aktýgjasmiður
Sveinsson á Elfros, sem hér var í
Winnipeg.
BITAR
“Guði sé lof að nú hefi eg rétt til
þess að greiða atkvæði á móti bölv-
aðri afturhaldsstjórninni”, er sagt aö
einhver kona hafi sagt í Nýja Is-
landi, þegar nafnið henanr var komiö
á kjörskrá — hún hefir talað það,
sem fleiri hugsuðu.
Grein um Tolstoj verður að biða
næsta blaðs. Vér höfum þegar feng-
ið æfiágrip nokkurra fleiri æsinga-
manna, svo sem Lloyd George, Björn-
stjerne Björnssonar, Steph. G.
Stephanssonar o. s. frv. og er eftir-
tektarvert að þegar stefnur þessara
manna hafa orðið ofan á, þá verða
þeir vinir þeirra senx mest níddu þá
áður.
Doherty dómsmálaráðherra í
Ottawa lýsti því yfir í þinginu ný-
lega að kona sé ekki persóna — og
Borden kvað það rétt vera.
Hvernig gætu bindindismenn í
Saskatchewan greitt atkvæði á móti
þeirri stjórn, sem fyrst allra stjórna
hér í landi gaf þeim fylsta vínbann.
sem lög leyfa?
Hvernig gætu konur í Saskatchew-
an greitt atkvæði móti þeirri stjórn,
sem fyrst varð til þess að veita þeim
atkvæðisrétt ?
Hvernig gætu bændur í Saskat-
chewan greitt atkvæði gegn þeirri
stjórn, sem hefir látið sér eins ant
um hag þeirra og núverandi stjóm ?
Hvernig gætu bindindismenn í
Saskatchewan greitt atkvæði á móti
þeirri stjórn, sem berst fyrir algerðri
útilokun áfengis úr öllu ríkinu?
Hvernig gætu konur í Saskatchew-
an greitt atkvæði á móti þeirri stjórn,
sem krefst þess að þær fái atkvæði
í sambandsmálum ?
Að greiða atkvæði með aftur-
haldsflokknum í Saskatchewan er
sama sem að styrkja Borden-klíkuna,
og hv'ernig getur nokkur kona látið
sér slíkt til hugar koma?
Hvernig getur nokukr bóndi i
Saskatchewan greitt atkvæði með
þeim, sem hafa neitað bændum um
frjálsa hveitiverzlun við nágranna-
þjóð þeirra?
Hvernig geta bændurnir gleymt þvi
þegar Haultain sveik þá 1911?
Hvert væri eðlilegra við kosning-
arnar í Saskatchewan að konur
greiddu sín fyrstu atkvæði með stjórn-
inni sem veitti þeim atkvæðisrétt eöa
á móti henni?
Til kvenfrelsislconunnar
Margrétar J. Benedictssonar
(Ort í tilefni af komu hennar til Victoria, B.C., vorið 1911)
Já, hvað er nýtt, og hvernig lízt þér á þig,
og hvernig líður þér nú yfirleitt?
Eg hélt þú mundir eigi ætla að sjá mig,
svo orðin værir þú nú mikið breytt. —
Það gleður mig að sjá þig, mæti svanni,
og sjá þig hér — í þessum fagra bæ,
sem geðjast hverjum glöggum ferðamanni,
og gimsteinn mestur er við — Kyrra-sæ !
Haf beztu þakkir fyrir frjálsa skoðun,
sem flutt þú hefir nú um langa hríð.
Oft hart þú barðist, fyrir frelsis-boðun,
mót’ fólum örgum, sem þér ristu níð.
Þú, greind og djörf, samt mistir aldrei móðinn.
sem mátti næstum heita kraftaverk. —
Og störf þín lengi þakklát geymir þjóðin,
því þau hún sjálf-sagt, jafnan telur merk.
Eg óska’ og vona’ að vel þér ávalt líði,
og verk þú leysir þarft af hendi enn.
Þig konur allar styðji’ í frelsis-striði,
þér stuðning, einnig, veiti góðir menn. —
Já, karlmenn ættu konum rétt sinn veita;
— þær krefjast, aðeins, þess, sem tókum vér —;
því eins og menn vér ávalt skyldum breyta,
og ávalt gjalda hverjum það hans er.
Það heiður er oss Húnvetningum öllum,
hve hóp vorn skipar ágætt manna-val;
þar margt er jafnan konum af og körlum,
sem kveður að í — bókmentanna sal. —
Þar áttu, Margrét, innarlega sæti,
sem afbragðs konan, Bríet, frænka min.
— Æ kenning ykkar kjörin illu bæti,
unz konum öllum — frelsis-röðull skín!
J. Asgeir J. Lindal.
(Apríl 1911J.
KIRKJUÞING.
Samkvæmt því, sem auglýst hefir verið í “Sameining-
unni”, verður kirkjuþingið í ár haldið í Minneota. pað byrj-
ar fimtudaginn 14. júní. Lagt verður af stað frá Winnipeg
með Great Northem járnbrautinni kl. 5 síðdegis 12. júní.
Fargjald frá Winnipeg er um 12 doll. Sérstakur svefnvagn
flytur kirkjuþingsmenn alla leið til Marshall og þurfa þeir,
sem taka sér fari í þeim vagni aldrei að skifta um lest á leið-
inni. Aukaborgun fyrir þau hlunnindi er $2—$2.50. peir sem
vildu tryggja sér rúm í þeim vagni ættu að gera aðvart um
það nokkru fyrirfram—helzt sem fyrst. í því efni má snúa
sér til J. J. Vopna. Búist er við að marga fýsi að fara þessa
skemtilegu ferð.