Lögberg - 30.01.1919, Blaðsíða 4

Lögberg - 30.01.1919, Blaðsíða 4
4 LÖGBERG, FIMTUDAGINN 30. JANÚAR 1919 BCögbeiQ Gefið út hvern Fimtudag af Thi« Col- umbia Press, Ltd.,|Cor. William Ave. & Sherbrook Str., Winnipeg, Man. TALSIMI: GARItY 41« og 417 Jón J. Bíldfell, Editor J. J. Vopni, Business Manager Utanáskrift til blaðsins: THE S0LUM8IH PHE8S, ttd., Bo* 3172, Winnipsg. »(an. Utanáskrift ritstjórans: EDITOR LOCBERC, Bo* 3172 Winniptg, RHan. VERÐ BLAÐSINS: 02.00 um árið. -^►27 Borgarstjórinn nýi í Winnipeg Sumir inenn eru altaf að segja eða gjöra eittlivað, sem vekuv eftirtekt; brjóta upp á ein- hverju sem vekur umtal raanna á meðal, og dag- iilöðin flytja út um bæi og bygðir. Stundum er bettíi merki um áhuga — merki um að þeir menn séu andlega vakandi, og sívinnandi að velferð- armáilmn mannfélagsins. En því miður virðist þetta stundumVera frumleg aðferð til þess að auglýsa sjálfan sig — sína eigin )>ersónu. Vér segjum ekki að nýi boragarstjórinn í Winnipeg, rnajor Grav, sé einn af bimnm sfðarnefndu, oss dettur 'slíkt ekki í hug. En liann er einn af þeiin mönnum, sem alt- af er að gjöra eða segja eittlivað nýtt. Síðan að hann tók við borgarstjóraemibætt- inu liefir bann látið mikið til sín taka í einu máli, en það er sikattmálinu. Ekki samt að því leyti sem það snertir skatt manna til bæjar- Parfa — heldnr skatt þann, sem bærinn þarf að borga til fylkisms undir hinum nýju skattalög- um; og skatt þann, sem lagður var á menn í sam- bandi við þjóðræknissjóðinn, sem til samans var 2j/2% af virðingarverði, og sem gjörir upphæð þá, er bærinn þarf að borga til fylkisins í þessu sambandi $337,5OO.Q0 í þjóðræknissjóðinn, og $338,500.00, sem til samans gjörir $676,000.00. í’etta finst major Gray að sé ihin mesta ósann- girni; finst að Winnipeg sé krafirt um óihæfilega hátt gjald í samanburði við aðrar bygðir fylk- isins; að það ha.fi verið sezt á Winnipeg af fylk- isstjórninni, eða nefnd þeirri, sem fyrir hennar hönd jafnaði skattaálögunum niður, og að rang- lætið sé innifalið í því, hvernig að ei'gnirnar séu virtar. Og oss virðist Ihann skifta þessum ákærum sínum í tvo flokka. Fyrst bendir hann á að rangt sé að byggingar á bújörðum ekki séu virt- ar sér tif iþessa skatts, beldnr ásamt löndum. En þær séu aftur virtar sér í Winnipeg. Rang- læti númer trvö segir hann að sé, að unnið og ó- uUrtið land sé virt jöfnu verði. Við fyrri ákæruna er það að athuga, að nið- urjöfnunarnefndin, eða 'þá fylkisstjórnin, eins og majer Gray vill ihatfa það, hefir fylgt 'hér við virðingu á bújörðum þeirri sömu reglu, sem all- ar sveitastjórnir, öll lánfélög og allar stjórnir í landinu hafa fylgt, þeirri að verðleggja ekki' byggingar mianna á bújörðum sér — heldur að- eins taka tillit til þeirra í sambandi við virðing- una, en leggja aðaláherzluna á gæði bújarð- amm, á landið, s>ökum þess að það er eina auðs • uppsprettan, sem 'þeir menn eiga, er á því búa. — Hús á landi eða bújörðum, sem ekkert fram- leiðir, er einkis virði. I bæjunum er 'þetta öðrnvísi; þar eru bús- in meira virði heldur en ]iau eru á bújörðunum. Eftirtekjan eftir tms í bæjum er í tflestum tilfell- um meiri heldur en af landblettunum, sem þau standa á, ef þeir auðir vaéru. En segjum að þessari aðferð, sem borgarstjórinn hefir bent á, væri framtfylgi, og að þessi skattur, sem nú er lagður á hús mariiia hér í bænum jafnt sem lóð- ir, væri aðeins lagður á lóðirnar, eða á verðmæti þeirra, þá þyrftum við Winnipegbúar aðeins að borga um tvo þriðju af þeirri upphæð, sem vér crum nú skattsettir fyrir í þessu sambandi, eða (um $406,358,190.00, og velta hinu ytfir á fylkis- búa. Segjum að vér Winnipegmenn, sem erum rnn 200,000 að tölu, borguðum 406,358,190.00, en hinn parturinn af íbúum fylkisins, sem mun nema um 250,000, hinn lilutann af þessum skatti, sem nam síðastliðið ár,1,257,641,810.00, mundi það vera meiri jöfnuður? Síðari ákarnan er hinni fyrri argari að þessu ieyti, að í Iienni er beint farið fram á að tolla íramleiðshi þá, sem að lífið lá á að auka, á með- an að á stríðinu stóð. Þegar að íylkisistjórnin innleiddi þessa tollalöggjöf, var henni þetta auðtsjáaiilega ljóst, og því er tekið fram í þeim lögum, að jaifnt skuli verðleggja unnið og óunn- ið land — sem er sama og að segja, að með þesis- ™ tolli skuli engar hömlur lagðar á ræktun landsins né á framleiðsluna. Skyldu margir fiændur verða til þess að taka undir með borgar- stjóra Gray, og segja að þetta sé ranglátt? Skyldi annars nokkur maður, sem skvn ber á þessi mál og hugsa um þau, vera til, sem ekki sér að aukin og óihindruð framleiðsla var og er, og verður Iífsspunsmál þessa fylkis, og að það var og er hróplegt ranglæti að krenkja hana á nþkkurn liátt. Etf til vill er þessi löggjöf ekki altfullkomin, það er engin löggjöf vor manna. En það virð- ist oss ekiki neinum efa bundið, að stjórn fylkis- ins hefir farið eins sanngjarnlega í jsakirnar og irekast var unt, þegar hún samþykti þessi lög, og vér teljum sjálfsagt, að ef hægt hefði verið að benda henni á einhverja galla á þeim, eða yf- irsjón, seni á rökum hefði verið bvgð, þá liefði hún verið fús til þess að laga þá. Og óneitan- lega hefði sú aðtferð verið skynsamlegri fyrir Mr. Gray, ef liann er annars saimfærður um að Iiér sé um óréttlæti að ræða í garð Winnipeg- borgar, að fara til stjórnarinnar og ræða þetta inál við hana í bróðemi, heldur en að hlaupa uieð þetta mál út í almenning og gjöra það að a'singamáli. Annars er það dálítið eiilkenni- legt, að Mr. Gray skyldi vera í framkvæmda- stjórn bæjarins í heilt ár, og aldrei koma auga á þetta ranglæti og aldrei opna munn sinn til að mótmæla því fyr en nú, að hann og málgagn Roberts Rogers keppast við að gjöra pólitískt moldviðri út úr því. Waterman S. C. Russel, Mr. .Jónas Hall frá N. D., sem staddur er liér í bæiium, hefir góðfúslega sýnt ritstjóra Lögbergs bréf, sem hann er nýbúinn að fá frá Mrs. W. S. O. Russell, ekkju Waterman S C. Russell, Islandsvinarins alkunna, og í því stend- ur sú sorgarfrétt, að Rússell hafi látist úr siKÍnsku veikinni 29. septem-ber síðastliðinn. Með jiessum orðum minnist Mrs. Russell á veiki manns siíns og dauðdaga: ‘1 Maðurinn minn var veikúr í tíu daga, fékk spönsku veilkina og upp úr henni lungnabólgu, og datt okkur ekki í hug ao nein sérleg hætta væri á ferðinni, því veikin var vægð og við höfum ágætis lækna og æfða hjúkr- unarkonu, sem gjörðu alt hvað þau gátu til þess að bjarga llítfi hans; en það kom alt fyrir eklrert. Hann dó á sumarheimili okkar í Norður-Wood stock í New Hámpshire, þar sem að hann var fæddur, og hvílir þar við hlið móður sinnar. ef hann misti á iskólaárum sínum. Drenguriim ofckar, sá eini sem við áttum, er á Frakklandi, og er búinn að vera þar í tvö ár, — svo eg finn bess vegna enn meir til einstæðingsskaparins. F.n eg hefi guði vígða köllun r— þá að halda áfram verki Mr. Russells, einis og að hann muudi hafa úskað að það væri gjört, og það verkefni er næsta nóg fvrir mig á komandi árum. Þú veizt að eg var með Mr. Russell á ferð- um haus á íslandi árin 1909 og 1910, og er mér óhætt að segja að Island átti ekki einlægari og. vin heldur en Mr. Russell var. Og það var fast ákveðið átform okkar að fara til íslánds undir- eins og sjóferðir væru orðnar óhultar. Hann fylgdist með í öllu, sem var að gjörast á sögu- eyjunni — öllum breytingum, sem þar urðu, og skýrði ávalt frá öllu merkilegu, sem þar gjörð- ist, í fyrirlestrum sínum. Þessum fyrirlestrum ætla eg að halda áfram, því mér er mesta nautn að því að vinna að þeim viÖfangsefnum, sem voru okkar áhugaefni — sem við t.öluðum um og unnum að isaman. Bf að þú heyrir urn eitthvað markvert frá íslandi, þá gjörðu «vo vel og l’áttu mig vita um það, því mig langar til að safna öllu slíku sam- an, eins og Mr. Russell gjörði.” í úrklippu úr blaði, sem þessu bréfi fylgdi til Mr. Hall, stendur: ^‘Waterman S. C. Russell lézt úr lungna- Iiólgu í New Hamps'hire. Hann var kennari í vísindum við háskóla í Springfield. Watennan S. C. RusLsell lézt úr lángnabólgu í New Hampshire í gær, 29. sept., á 48. aldurs- ári.. Var fæddur í Woodstock í apríl 1871, þar sem að hann fék undirbúningsmántun sína, og bann útskrifaðist frá Bates Iiásskóianum 1895 með frábærlega góðum vitnisburði í ensku og vís- indum. Eftir að bann útsikrifaðist, tókst hann á hendur kenislu í vísindum í Manchester í Rem- ington og í Springfield. Árin 1908, 1909 og 1910 ferðaðist Mr. Russell um Island, og gaf út bók um ísland 1911. Árið 1915 gjörðist hann féhirðir og aðalútsölumaður fyrir félag eitt í Waverly, sem nefndist The Cambridge Botan- ical Supply Company, og ásamt þeirri stöðu ferðaðist hann um og hélt, fyrir lestra um tsland og ferðir sínar þar..” Straumar. Hefir þú no'kkurntíma, lesari góður, séð mætast elfuna þungu, sem leggur veg sinn eftir leirkendum sléttum og mó'Ieit á lit skolar bákka farvegs síns fram til sjávar, og ána straum- hörðu, sem brotið héfir sér farveg gegnum berg- ið og fellur stall af stalli, þar til hún sameinast elfunni niður á láglendinu. En heldur samt einkennum isínum svo og svo lengi, og stundum alt til sjávar? A líkan hátt er straumunum varið í andans ' heimi. Eif að maður aðeins veitir þeim eftir- tekt. í mentamálum, í kirkjumálum, í stjórn- málum. Það er ekki ásetningur vor að gjöra alla þesa strauma að umtalsefni hér. Aðeins vild- um vér benda á einn. Það er straumur sá hinn sterki, er nú flæðir yfir stjórnmálasvæði land- anna. > Elfur hinna eldri stjórnmálaskoðana renna í fast skorðuðum farvegum um þjóðlíf vort, barmaful'lár — ekki af bergvatni, heldur af jök- ulvatni, sem sogið hetfir upp í sig allkonar ó- hreinindi. Þessar tvær elfur, eða Iþessi tvö öfl, sem hér hafa verið ráðandi í landinu—stjórnmálaflokk- arnir tveir hafa átt fólkið og völdin — fólkið hefir litið svo á, sem að stjórnir landsins væri * æðsta valdið, og stjornimar hafa gjört það lfka. Og sökum iþess, eða í því skjóli, hafa margar syndi r drýgðar verið. A þenna hugsunarhátt er nú að koma breyt- ing. Miðstöð valdsins er nú ekki lengur í hönd- nm stjórnanna — stjórnin ekki lengur miðstöð þess — heldur siðferðismeðvitund borgaranna, — allra og eins, eins og allra. — Þessi nýi straumur ber þá út úr farvegi liðins tíma, og siðferði'smeðvitund þeirra segir við þó: Stattu pinn. Vertu í anda og sannleika frjáls. Og með þessum nýja straum kemnr ábyrgð- ar-tilfinningin til hvers einasta manns. Og þessi ábyrgðartilfinning segir við hann: Skylda þín cr skýr; hún getur átt samleið með stjórnmála- flokkunum, þegar þeir hafa það að bjóða, sem þú finnur sæmd þína í að styðja. En landið þitt á þig; því hefir þú svarið liollustueið, og yfir vélferð þess áttu að vaka og fyrir velferðarmál- um þess áttu að berjast, á meðan að þér endist aldur og kraftar til, án alls tillits til hagsmuna þýssa eða hins stjórnmálatflokksins. Þá ertu f rjáls. ’ ’ Og ál>yrgðartj lfinningin nær lengra. Hún s(jgir“Þú ert sjálfur persónulega ábyrgðarfull- ur fyrir því, sem aflaga fer. Skuldin er ekki að- eins þeirra, sem með völdin fara, þegar að þeir misbjóða þeim, heldur og þín. Og afleiðingin verður óhjákvæmilega sú, að þú verður að meta ináliii meira eu mennina — velferð lands og þjóðar meir en pólitískt flokksfylgi. Að þegar um það er að ræða, að fela mönnum umboð til þess að fara með stjórnarvöldin, þá er það ekki aðalatriðið, að koma þeim í hendur þessa eða hins flökksins, heldur í hendur beztu mannanna, iivort heldur að þeir tilheyra einum stjórnmála- flokki eða öðrum. ” Þetta er bergmóðan, sem steypir sér niður í móleitu yiólitísku vatnsföllin, er renna í gegu- um þetta þjóðllíf. — Þetta er straumurinn nýi, sem leikur um alla menn á stjórnmálasvæðinn. Hefir þú ekki fundið til hans? Minnisvarðamálið og íslenzkt þjóðerni. Eins og getið var um fyrir skömrnu í blaði voru, þá var haldinn alfjölmennur fundur hér í ’oorginni, til þess að ræða um minnismerkí, er \ erndað gæti á ókomnum öldum minningu þeirra véstur-ís'lenzkra hermanna, er létu 'lífið á hinum > insu orustuvöJluin Norðurálfunnar, fyrir liið nyja fósturland sitt í vesturvegi, og allar aðrar þjóðir heims, sem fyrir brjósti báru mannúðar- og frelsismál mannkynsins í heild sinni. Níu manna nefnd var sett í málið, og ern hisendum vorum þegar kunnug nöfn þeirra. Enn sem komið er, mun nefndin eigi hafa átt fund með ^ér, og liggur til þess gild ástæða; sem sé sú, að þrír nefndarmenn hafa verið sjúk- ir, og eru því miður eigi albata enn. — Þessi og engim önnur mun vera orsökin, að enn er mál þetta eigi lengra á veg komið. — Enginn minsti skoðanamunur kom fram á áðurgreindum fundi um kjarna málsins—minn- , ismerkislhugmyndina sjólfa. Allir virtust á eitt sáttir um það, að siðferðisleg skylda hvíldi á oss, að reisa eittihvað Iþað minnismorki hinum föllnu hetjum, er samhoðið væri afreksverk- um þeirra og fóraardauða. Allur þorri fundannauna virtist haliast eindregið að þeirri hugmynd, að sjálfsagðasta leiðin væri sú, að reisa eins veglegan minnis- varð’a yfir þessa Birkibeina vestur-íslenzkrar menningar, og frekast væri kostur. Að vísu komu fram raddir, er töldu aðra leið æskilegri, og kváðu litla huggun stafa frá köldu steinlíkneski. Ekki voru þær raddir margar á fundinum, og enn færri hafa þó borist til eyrna vorra úr öðrum áttum. — Með öðrum grðum, fólk vort virðist enn sem komið er, vera því som uæst sammála um, að láta reisa drengj- unum, sem féilu, minnisvarða, traustan og há- an, sern standi eins og óbifandi klettur úr hafi aldanna, hvetjandi alla vor niðja í landi þessu til dreingskapar og dáða; minnandi alla óborna sonu hins vestur-íslenzka þjóðbergs, á fordaBm- ið fagra og karlmanniega, er þeir létu oss eftir, sveinarnir hugprúðu, sem munduðu meðalkafl- ann og beittu vopnum svo fimlega, að tvö sýnd- ust jafnan sverðin á lofti. — Hafa ekki íþessir menn sýnt með lífi sínu og dauða hverrar ættar þeir voru? Hatfa þeir ekki svarið sig í ættina til Egils og Skarplhéðins, Gunnars og Kára? Hafa þeir ekki mótast við arineld íslenzks Jijóðernis í vestuiwegi ? Ilorfðust þeir ekki óhræddir í augu við eld ogdauða? Er það ekki beinlínis einn óaðskiljanlegur þáttur íslenks þjóðernis, að vernda og viðhalda minningu manna, sem annað eins hafa lagt í söl- urnar fyrir frelsi vört og samborgara vorra? Jú, vissutega er það bæði metnaðarmál og leilög skylda, og vér efumst eigi um að þar verði allir Yestur-lslendingar sammála. Ekki er það noikkrum vafa undirorpið, að yf irleitt munu Vestur-lslendingar ákveðnir í því atriði, að halda við í lengstu lög íþví fegursta og fullkomnasta í ísilenzkum þjóðareinkennum. — Saga forfeðra vorra sannar oss glöggtega, að eitt af því sem auðkendi íslenzkt þjóðlítf öðru frernur á þeim tímum, var karlmenska, dreng- lund og hugprýði. Þenna dýrmæta arf höfum vér leitast við að varðveita eftir mætti í þessu nýja fósturlandi. Hvernig oiss hefir tekist það, ■L erður tæplegast með öðru betur skýrt, en hinni ^drengi-legu framikomu hermanna vorra, þeirra er íornuðu af fúsum vilja lífi sínu, og eins hinna er vér vorum svo lánsamir að heimta aftur úr heljargreipum. / Þess vegna er það eindregin sannfæring vor, að fagur og tilfeomumikill minnisivarði yfir vora föllnu kappa, verði oss og þjóðflofeki vor- um öllum í áltfu þessari, til ævarandi sæmdar, og tali skýrar oglhærra tfií hinna fjölm-ennari þjóð- flokba þessa lands, um þegnhollustu vora o>g borgaralega í-ækt til kjörþjóðar vorrar hinnar nýju, en nokkuð annað. — Fundur sá um minnisvarðamálið, er áður hefir netfndur verið, samþykti tillögu þess efn- is, að leita til herra Einars Jónssonar frá Galta- feHi í sambandi við þetta mál. — Því hljóta all- ir að fagna, enda mun það almennur skilnilng- ur Ye&tur-ístendinga, að verði voruim föllnn Iienmönnum á annað borð reistur minnisvarði, sem telja mun niega alveg sjálfsagt, að þá sé Einar Jómeeon sjálfkjörinn til iþess að leysa af hendi þann vegíega starfa. Fyrst og fremst I------- I I f í I Að spara | Smáar upphæðir lagSar inn í banka reglulega { geta gert stærri upphæð en stór innlög, sem lögð { eru inn óreglulega. Sá sem gerir sér að vana að { leggja inn peninga, hann fær löngun til að sjá upp- | hæðina stækka. Rentur gefnar að upphæð 3% á ári, lagt tvisvar við höfuðstólinn. Byrjið að leggja inn £ sparisjóð hjL Nolpe llame Branch—VV. M. IIAMILTON, Manager. Selkirk Brancb—F. J. MAVNING. Manager. | THE DOMINION BANK ! ÍsiBfHiBlBilaiiiaiflaii'aiiiaiiia'i'tfiiBi'iiiiiiMiBiíiaiiiiBiiiiÉiiiaíiÍBiiiiBiiiiiiiiBiiiiBfliiBi ; THE ROYAL BANK 0F CANADA | B HöfuSstóll löggiltur $25.000,000 HöfuÖstóll greiddur $14.000,000 VarasjðSur..............$15,500,000 J Forseti ... - - Sir HCBEBT S. HOLT I B Vara-I'orseti .... E. L. PEASE - g g Aðal-ráðsinaður - - C. E NEILL ^ AUskonar bankastörf afgreidd. Vér byrjum relknlnga vl» elnatakllnga = eCa félög og sanngjarnir skllmélar velttlr. Avísanir aeldar tll hvaBa ■ ■ ataBar sem er & íslandl. Sérstakur gaumur geflnn aparlrjðÍBlnnlögum, _ aern byrja niá meB 1 dollar. Rentur lagðar vl8 á hverjum « mánuCum. YVINNIPEG (West End) BRANCHES • • Cor. William & Slrerbrook T. E. Tliorsteinson, Manager ■ ■ Cor. Sargent & Beverley F. Thordarson, Manager Cor. Portage & Sherbrook R. L. Paterson, Manager ^■jiapBBBIBIflBIIIIMflBWMIBWMIIIBaWIIIIMBMMIBBMBIISMIIMIIIMWBiMlgMMiWII^Í er hami nú talinn á meðal hinna frægus-tu nú- lifandi snillinga í siinni list, og í öðru lagi stend- ur liann vitanlega flestum öðrum betur að vígi, þar sem hann sjálfur er souur Norðursins — Is- tendingur, og á iþeim mun bægra með að setja sig inn í norræna, íslenzka hetjueðlið, er einkendi hina fögru drengskaparætfi vorra föllnu lietju- sveina, og sem lýsa á frá hverjum drætti, hverri línu minnisvarðans, inn í framtíðarlítf vort alt, og hvetja oss til hærri hugsjóna og dýrðlegra starfs. Oss er ljóst að minnisvarðinn hlýtur að kosta allinikið fé. En samtaka menn, þótt fáir séu, geta lyf-t Grettistökum. Og til þess að hrinda máli þessu í framkvæmd sem fyrst, þurf- um vér aðeins að vera samtaka — þá erum vér nógu margir! Um sendibréf, Alþýðufræðsla stúdentafélagsins, Reykjavík 10. febrúar 1918. Framh. En nú er svo oft, að bréfin geyma það, sem vinur segir vifti í trúnaði og á ekki að fara lengra. Nú þykir ofekur leitt, ef íþestsi leyndarmál eiga að svifta ofekuir merkilegus-tu bréf- um, sem einmitt geta verið merkileg fyrir þessa leyndar- dóma, iþví að þar, sem einn sferif- ar öðrum leyndarmál, er hrein- ski'lnin með hönd á penna. En nú er það aðgætandi, að þessi svo köl'luðu leyndarmál eru venjuleg- ast einhver atvik, -sem oftast varða sendanada eða viðtakanda, og eiga að fara dult í þann og þaim svi-pinn, en eftir eitt eða tvö ár eðá lengri tíma eru þetta engin leyndarmál framar. Bréfa- eigandinn, eða só, sem lætur eft- ir sig bréf, getur líka altatf girt fyrir, að -þessi leyndarmál verði uppvís eða heyrinkunn fyr en eftir tiltekið érabil, sem hann getur sj'álfur ákveðið. Hanin getur mælt svo fyrir, að bréfin megi ekki lesa fyr en 50 ár eru liðin frá dauða hans, 100 ár eða iengri tími. Ætli það liði yfir okkur, þó að við læsum eitthvað í bréfum t. d. frá langafa okkar um ástabrall hanis utan hjóna- bands eða fram hjá hjónabandi, svo að eg nefni nú einlhverja þá óttarlegustu leyndardóma, sem sgndibréfin geta haft frá að segja. Við verðum að reyna að líta á okkar bróf frá sjónarmiði frajmtáðarinnar. Líka getur það borið við, að um leyndarmál þau, sem standa í okkar ibréfum, og við viljum ekki lláta sjást e-ftir okkur, sé fjallað í annara bréf- um, sem geymd verða til eilifð- ar, og þar sé um þeSsi sömu leyndarmál okkar farið ókunn- um og ómildum ihöndum, og þau rangfærð eða eitthvað fært manni til verra vegar, og þá get- or verið gott að geyma sín bréf til réttlætingar. — Annars verð- ur líkt um leyndarmálin nú og í framtíðimni, að ekki verður ann- að talið til þeirra en það, sem næst er þeirn mönnum, sem þá .verða uppi. pá kunma margir að skirrast við að geyma bréf af því, að þau séu böfumdinum til hnjóðs. Stöku 'simnum kann að mega virða mönnum þetta til vorkunn- ar, en það, -sem sumir telja sér og öðrum óvirðing að, er oft í raun og veru hégómi. pó að viðtaJk- anda þýki t. d. ósæmilegum orð- um farið um aðra menm eða mál- efni, getur öðrum þótt Iþað höf- undi til hróss. Gamam og keskni skil eg ekki í að framtiíðin mis- skilji, fremur en við, eða taki hart á iþví, að réttritumin á bréf- um alþýðumanna sé ekki sem fullköminust, ög margt flteira mætti upp telja. Enn mumi menn segja, að bréf in séu oft engin lý-sing af þeim, er skrifaði, eða að sú lýsing sé einhliða og röng. En þetta vit- um við a'lt. Stundum geta bréf- in verið svo snubbótt og stuttara J leg, að þau segi ekkert um mann- inn. petta á ekki sízt við nú, þegar sendibréfin eru yfirleitt að styttast. petta skilur líka fram- tíðin. Og það veit hún lika, að bréfin geta aldrei verið tæmandi lýsing af bréfritaranum. En það verður heldur ekki peilsóna bréf- ritarans, sem al-t snýst um, þeg- ar á að far'a að le'sa bréfin og nota, heídur verða bréfin vís- bending um ótal atriði frá liðna tímanum. Sumir miunu nú segja: pað er efnilegt að eiga það á hættu, að öli bréf, sem eg skrifa, verði geymd um aldur og æfi. Eg stein- hætti þá að þora að skrifa bréf. En þeir, sem svona hugsa, ihafa víst fæstir aflað sér tryggingar fynir því, að bréf þau, sem þeir hatfa þegar skrifað, verði ekki geymd. Sem ibetur fer eru þeir þó nokkrir , sem hafa haldið sam am bréfum sínum, og iþví getur verið orðið of seint fyrir þessar hræddu sálir að iðrast eftir dauðann. Em Iþessi ótti er varla svo almennur, að hann geti haft mikil áhrif á geymslu sendi- bréfa. E'g hefi ekki trú á því, að menn fari að hætta að skrifa bréf /þessi vegna, né að margir fari að gjöra öryggiisráðstafanir um, að ibréfum sínum 'sé eytt, því að flestir eru nú svo gjörðir, að þeim er bæði annará um og eiras sárara um umtal í lifanda lffi en eftirmælin. pað hefir oftast verið saimtíðarinnar vegna, að meran hafa Skrifað: Brendu bréf- ið eða ónýttu þ-enna miða, því að menn hafa líka reynslu fyrir því, að bún er í svo mörgum atriðum þröngsýnni og rangsýnni í dóm- um en framtíðin eða aldimar, sem á eftir koma . pví verður oft þægilegt þeim, sem bréfin lætur eftir sig, að geta ákveðið sjálfur, hvenær þau megi lesa. En fæstir munu bera kvíðboga fyrir því, að eitthvað feurani að geta komið á prenti um þá eða eftir þá eftir t, d. eina öld, enda er það aðgætandi, að ekki getur komið út á prenti nerna lítiH hluti af iþeim bréfum, sem geymd eru, og því síður af þeim. sem, ætti að geyma. En þó að fæst sendi bréf, sem fara manna á milli, verði nokk- umtíma prenthæf, né kaflar úr þeim, þá eru þau mörg þræðir, stærri og smærri, í vöð sögunn- ar. pað verður ekki eingöngu að þeim Mtsviftir, ef þá varatar, héldur verður voðin víða með losi og glompum, sem aldrei verður bætt úr, ef iþeissdr þræðir eru ekki varðveittir. petta er mál, sem varðar al- þjóð manna, því að hér getur nærri ihver eins-taklingur rétt hjáJparhönd. pjóðgripir handa pjóðmenjasafninu eru í fæstra höndum, opin-ber iskjöl eða land- merkileg handrit, enda er nú skjöl sömuleiðis, eða öranur sæmilega hugsað um að halda þessu til haga. All'skonar söfn varðveita liðna tiímann, og margt er vel ihirt. pó fara ótal menj- ar forgörðum, sem hægt er að varðveita og framtíðin mun sakna, eins og við söknum ýmsra hluta frá fortíðinni. Hvfer þjóð, sem viH lifa, sér að henni er nauðsynilegt að halda sem bezt við sem flestum þjóðmenjum.

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.