Lögberg - 10.04.1919, Síða 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 10. APRÍL 1919
Alþjóðasambandið.
i.
Enginn er sá maður tiI, sem ekki þráir bót
rauna sinni, og enginn maður er beldur til, sem
keinst til ára og lit í lífið, að liann bafi ekki meiri
og minni raunum að mæta. Svo er og með þjóð-
irnar, stórar og smáar á öllrnn tímum, en ekki
sízt þegar einvverjar óvanalega þungar og óvaua
lega sárar raunir mæta þeim, og ef maður flettir
upy> í veraldarsögunni, þá verður maður að >
ganga úr skugga um það að raunaspor þjóð-
anna eru bæði bæði mörg og djúp — verður
nauðugur viljugur að ganga úr skugga um það,
að frá aldaöðli liafa verið tvö öfl að sækjast á í
heiminum, ]>að góða og það vonda — lífs og
dauða.
Ensjaldan hafa raunir þjóðanna verið eins
miklar, sárin og raunasporin eins djúp, og þau
eru nú, og menn spyrja hver annan, nær á þetta
að enda? Hvenær koma þeir tímar að bræður
hætti að berast á banaspjótum ?
Ifvemer koma þeir tímar að menn hætti að
hatast og búi saman í friði oggóðvild ?
Ifvena r- að hætta eigi að beita mannviti, og
rnannafli til þess að deyða og eyðileggja og rífa
niður?
Og svarið kemur til þeirra frá reynslu lið-
inna alda — úr lífi voru inannanna — úr náttúr-
unni í kring um okkur og frá föður alls lífs.
Aldrei! aldrei fyr en makt mannvonzkunnar er
brotin á bak aftur, fyr en sjálfselskan í hjörtum
mannanna verður að víkja fyrir anda fórnfærsl-
unnar, fyr en kærleikurinn til guðs, og þá kær-
Jeikurinn til bneðranna skipar æðsta sa*ti í hjört
um mannanna.
í
II.
Oft hafa menn séð þetta áður að þessi tvö
öfi, það góða og það illa, liafa verið að sækjast
á. < )ft séð að Kristur og Satan hafa verið að
eækjast á, það er að segja, þegar inenn hafa gef-
ið sér tíma til þess að atliuga það, sem fyrir
augun og eyrun ber. Hefir ekki meira að segja
líf allra hinna beztu maraia, sem lifað hafa ver-
ið barátta á móti liinu illa afli — mannanna
hvers um sig, — manna í stærri eða smærri
1 lokkum.—-Svo eða svo mikill partur mannfólks-
ins í heiminum að stríða og lfða fvrir málefni
léttlætis og frelsis—fyrir málefni guðs.—En al-
drei allir fengist til þess 'þótt undariegt sé. —
Mennirnir hafa ávalt áskilið sér rétt til þess að
mega ganga í iið með öflum þeim sem verst eru
lil spillvirja og eyðileggingar, ef að eins að þeir
geta með því komið áformum sínum í fram-
kvæmd, — það sýnir sagan oss, það sýnir dag-
lega lífið oss, og það sýnir hið nýafstaðna stríð
oss í svo hrvggilegri mvnd, að tilfinning hefir
nú vaknað um allan heim fvrir því að svo búið
megi ekki standa,—að heift og yfirgangur og
morðhugur megi aldrei framar velta sér yfir
Jöndin, — að hin illu öfl sem þessu stríði hafa
valdið, megi <>kki leika lausum hala, — að liéðan
í frá skuli mönnum ekki vera frjálst að taka þau
í þjónustu sína til þess að eyðileggja og deyða.
Og til þess að sþyrna á móti því, — til þess að
reyna að hefta afl það, sem ]>eim hvötuin manna
hofir ráðið, er nú verið að stofna alþjóðasam-
bandið.
III.
Og enn þá virðast menn ekki sammala. —
enn er mælt á móti, — og enn er spurt, eru nokk-
ur líkindi til að hægt sé að neina burtu manneðlið
sagt. að frá upphafi vega lmfi mennimir verið
mestu ófriðarseggir, — staðið í hárinu hver á
öðrutn, barið hver á öðrum og drepið hver ann-
an. og í langflestum tilfellum hefir þessi óein-
ing og ófriður mannanna risið út af ásælni og
eigingirni, og þégar þetta hefir uú alt af gengið
svona,—iþegar þetta sýnist vera eðli mannanna
samgróið. — Neí, er eðli mannanna, til hvers er
]»á xærið að berjast við að burtneina það, það
hefir aldrei tekist og mun.aldrei takast. Það
eina sem vér getuni gert er að búast til vaniar,
o*i undirbúa oss svo vel að vér getum ekki að
eins mætt óvininum, ]ægar að hann kemur, held-
ur orðið yfirsterkari í viðureigninni og unnið
gJæsilegan sigur. Og er þessi hugsun sameigin-
Jeg öllura hernaðarþjóðum, og herkonungum á
öJflum tímuin, og meinar því ekkert aunað held-
ur en sama fyrirkomulagið og verið hefir, og
hverjar eru þá framtíðarvonir vorar?
Það, sem þessir inenn segja um eðli vort
mannanna, er að voru áliti satt. Það er ekki
hægt að burtnema það. Manneðlið, ef það er
látið sjálfrátt og óhindrað, er grimt og hlífðar-
laust. Thomas Carlyle segir á einum stað að
menningin sé að eins kápa, sem breidd sé yfir
villimannseðli mannanna, en að hún sé þó ekki
þykkari en svo að allstaðar sjáist í gegn um
liana. Og ef að þessi staðhæfing Oarlyle er
sönn, þá telrur ekld skarpslkyguan mann að sjá
hvar lenti, ef að eðli mannanna væru engar
skorður reistar, — ef ekki væri reynt til þess
að frelsa manninn frá sjálfum sér, og það er
einmitt það sem að þetta alþjóðasamband á að
gjöra, og það er til þess, og þess eins, sem að
það er stofnað.
IV.
En þó ekki sé hægt að neina burt, eða skafa
út maiyieðlið, þá má setja því skorður, — breyta
því og það hefir 'v”erið gjört. Alt sem unnist
hefir í menniugar áttina í heiminum, er í því fólg
ið að breyta manneðlinu, snúa því smátt og
smátt frá hinum lægstu, og ljótustu hliðum lífs-
ius að því, sem var fegurra og hærra, — frá
satan og að guði, — liefir unnist með því að
reisa skorður við hinum iillgjöraustu og lægstu
Jivötum mannanna, svo að þeir gætu ekki fram-
fylgt þeim, o>g svo hefir það smátt og
smátt brevst þar til að menn skammast sín
nú fyrir þau vrerk, er þeir mikluðust af áður,
og til þess að halda því verki áfram á þetta al-
þjóðasamband að vera, og er því að oss virðist
stór furða að nokkrir málsmetandi eða leiðandi
menn þjóðanna skuli vera því mótfallnir. Oss
getnr skilist að menn greini á uin, eða geti greint
á um fyrirkoinulag sambandsins, en að rnenn
vilji ekki að sambandið komist á, — vilji ekki
gjöra tilraun til þess að tryggja varanlegan frið
í heiminum, — vilji ekki leggja fram krafta sína
til þess að g.jöra mennina befcri en þeir eru, —
vilji ekki hjálpa til þess að snúa þeim að guði,
það er oss með öllu óskiljanlegt.
Ráðherrarnir tveir.
Herra Þorsteinn Þ. Þorsteinsson skáid hef-
ir gefið út myndir, sein hann nefnir: “Fyrstu
íslenzku ráðherrarnir austan hafs og vestan.
Myndiptiar eru af Hannesi Ilafstein og Tomas
H. Johnson. Báðar eru þessar myndir prýði-
lega skýrar og að öllu leyti vel gjörðar, teknar
eftir vanalegum myndum (Photographs) og
stækkaðar. IJmgjörðina um mýndirnar hefír
{Jorsteinn gert sjálfur. Það er rammi ljósleitúr
;i lit, smekklogur mjög, en laus við tildur. í
vinstra efra horni, upp yfir og út frá mynd
Hannesar H/ifstein er Fjallkouuniyndin, við fæt
ur hener sést harpa og blys, að baki er grein af
> íslenzkum burkna og til hliðar við hana sést ís-
lenzk fjaHsýn og fslenzkur bóndabær.
Efri partur rammans eða umgjörðarinnar
er hvílir á þremur stöplum og á stöplinn til
vinstri handar, sem er uiidir Fjallkonu mynd-
inni er þetta erindi eftir Hannes letrað:
öllum hafís verri er hjartaris ís,
yr Jieltekur skyldnnnar þor,
ef hann grípnr þjóð, þá er glötun vís,
þá ga.gnar ei sól né vor.
En sá heiti blær, sem til hjartans nær,
frá hetjanna foraar stól,
bræðir andans ís,
þaðan aftur rís
fvrir ókomna tíma sól.
Og neðst á stöplmum er mynd af al])ingis-
húsi íslendinga. Yfir miðstöplinum, sem að
skilur mvndirnar eru metaskúlar og undir þeim
st.anda þessi orð Njáls: “Með lögum skal land
byggja”. En á stöplinum sjálfum er þetta úr
Kávamálum ritað:
Sá es sæll es sjálfr of á lof ok vit meðan Jifir;
því at ill ráð hefr maðr oft þegið annars brjós-
um úr.
Deyr fé, deyja frændr, deyr sjálfur et sama;
en orðstírr deyr aldrgi hveim sér góðim getr.
Og neðst á þessiwn stöpli sjást austur og
vestur fsJendingar taka höndum saman yfir
hafið.
Hægra megin á myndinni, bak við og yfir
myndinni af Thomasi Jónssyni er Canada sýnd.
Hún heldur á hnettinum og á hann er ritað:
“ Velkominn.” Uradir Canadamyndinni er
Bifur sýndur, og iþar er og vinnan táknuð. A bak
við mvndina eru greinar af maple viði, en fram
undan sjást tvær byggingar rísa.
Á stólpann sjálfann er svo hljóðandi part-
ur úr æðu eftir Thomas H. Johnson letraður:
“Að eins nóttin gerir stjörnurnar sýnilegar.
Það er nóttin, tími myrkursins, sem birtir hið
dýrðlegasta, sem inaniilegt auga nokkurntíma
fær að sjá. — Saga! segþú mér hverjir eru þín-
ir göfugustu synir? Tírninn hergmálar svarið:
Þeir sem mestan sigur unnu á Jiættunnar tíð.”
Xeðst á þeiin stöpli er mynd af þinghúsinu uýja
í Manitoba.
Mynd þessi er mjög eiguleg — regluleg
stofuprýði, og vér efumst eklki um að fjíjldi af
löndum vorum verði til þess að kaupa hana.
Ilún kostar $1.75.
Hver á að vinna verkin
þau arna?
Jnnfæddu Canadamennirnir og þeir canad-
iskir borgarar, er tiil lands þessa Jiafa flnzt frá
bvezku eyjunum, hafa tiltölulega lítinn þátt tek-
ið í störfum þeim liinum ert’iðari, er unnin hafa
verið á síðari áraurn í sambandi við hinar stór-
stígu framfarir landsins.
Það eru ekki ensk-fæddu borgararnir, sem
grafið hafa skurðina, rist fram foröðin, unnið
við járnbrautarlagningar með pál og reku, starf
að í kolanámum og stundað skógarhögg, til þess
að vér hinir mættum njóta vls og þæginda. —
Fyr á árum var þessu alt á iannan veg farið
Þá voru þeir harðánægðir hvort heldur var við
fíretar þeir, er hingað fluttu til þess að taka
sér bólfestu, meira en viljugir að inna af hendi
slík störf, sem hér um ræðir. Þeir voru þá fúsir
til allrar heiðarlegrar vinnu, er fáanleg var.
Þá voru þeir harðánægðir hvot heldur var við
járabrautarlagningar eða skógarhögg. Þá var
skógarhöggsatvinnan talin í alla staði sæmileg.
Nýbyggjarnir, einkum í Austur-Canada, kváð-
ust eigi á betra geta kosið. Sú vinna yar auð-
vitað ströng, en karlmannleg iþótti hún ávalt, og
enginn dirfðist að líta til hennar fyrirlitningar-
augum.
En hvernig standa sakirnar nú?
Við skógarhöggið og í sögunarmylnunum
heyrast flestir verkaineiin mæla á erlendar tung
ur. Ekki stafar það af því að vinnuveitendur
kjósi fremur útlendinga til slíkra starfa. Nei,
ástæðan er sú, að enskumælandi Canadamenn
sýnast helzt vilja svipast um á öðrum sviðnm
eftir atvinnu sinni.
Telja má alveg víst að á næstu árum muni
járubrautarfélögin verja mörgum miljónum í
nýjar járabrautarlagningaar. Til þess þarf
milkinn vinnukraft. En ef ráða má af líkum, þá
verða það tæpast innfæddu Oanadamennirnir,
er fyrstir verða til þess, að griípa járnkarJinn
og rekuna.
Sannleikurinn er sá, að á seinni árum höf-
um vér orðið að flytja inn fólk frá Mið-Evrópu
til ]>ess að vinna hin svokölluðu “grófari störf.”
Vér höfum verið að menta vort eigið fólk þann-
ig, að bugur þess hefir meir og meir læinst frá
handerfiðinu — stritvinnunni.
Daglaunamaðurinn þráir að geta veitt syni
sínum víðtækari mentun, en hann sjálfur átti
kost á að afla sér, ásamt léttari atvinnu. Slík
þrá er bæði eðlileg og fögur. — En alt af er hóp-
urinn sá að þynnast á meðal innfæddra Canada-
manna, er gefa vill sig við stritvinnnnni, og er
hún þó og verður ávalt engu síður nauðsynleg,
en þau hin “fínni” störfin. Lang mest ber þó
a þessu í Vestur-Canada, enda skiljaniegt af
þeirri ástæðu, að þar eru tækifærin flest og úr
mestu að velja. Tiltölulega sjaldan mun það
hafa komið fyrir í seinni tíð, að eigi mætti fá
næga átvinnu í Canada, ef menn að eins vildu
nota hendurnar.
Núverandi fjármagn Canada þjóðarinnar
og vonirnar um framtíðaiyelmegun, byggist á
notkun náttúru auðæfa þeirra hinna miklu, er
Jand þetta á í fórttm sínum. Ef vér eigum að ná
eðliliegum þrosíka, þá rnegum vér uudir öllum
kringumstæðum ti l með að leggja kapp á námu-
iÖnað, skógarhögg, jarðrækt og fiskiveiðar. Á
öllum þessum syiðum eru svo að segja óþrjót-
andi tækifæri til framleiðslu. En allar þessar
atvinnvrgreinar útheimta stritvinnu. Vér þurf-
um enn í framtíðinni að leggja járnbrautir og
grafa skurði. Vér þurfum enn og ávalt á rönn-
um að halda, er eigi fyrirverða sig fyrir öxi og
sög, pál og reku.
Ilverjir eiga að vinna þessi verk — verkin,
sem nauðsynlegust eru allra verka til þess, að
hrinda áfram iðnaðararirtækjunum, og “gera
jörðina sér undirgefna?”
Ætla innfæddn, enskumælandi Canada-
borgararnir að takast slík störf á hendur, ef til
þess liyuni að koma, að innflutningslöggjöfin
legði hömlur á útlendan vinukraft í landinu?
Væri ekki bæði þarft og fróðlegt að reyna
að grafast fyrir ástæðurnar er til þess lægju,
ef svo kynni að fara, að enskumælandi Canada-
bmgararnir reyndu að leitast við að sniðganga
þessi nytsemdarstörf ?
Mundi sJík liáttsemi stafa frá launakjörum
þeim, er í boði væni, vinnuiskilyrðunum, eða
mundi mega rekja ræturnar til uppeldisins og
samfélagslífsins ?
Eða er sú tilhneging beinKnis að ná yfir-
tökunum á hinni nngu kynslóð þessa lands, að
reyna af öllum mætti að uirtflýja þau störf, er
orðið gietu þess valdandi, að moldar'korn kynni
að falia á hendumar eða blettnr á hálslínið.
Hvar er hið rétta svar að finna?
(Þýtt úr Manitoba Free Press).
Vor.
Nú sé eg og að faðrna þig, syngjandi vor
með sólma og blæinn. —
Mér klappaði golan, þó gatan sé þröng
og gott var í niorgun að heyra þinn söng.
N ú kem eg sein Ójúgandi langt út í ljósið og
daginn,.
Ilvað ætlarðu að sýna mér, syngjandi vor,
ineð sólina og blæinn? —
lívað dagsljósið v'ogar að hefja sig hátt?
Hvað heimur er fagur og vorloftið blátt?
og Jivernig að þokan er lögst eins og leiði á bæinn
Hvert ætlarðu að svífa, þú svngjandi vor
með sólina og blæinn ? —
Að kæta livert auga, að kyssa hvert blóm,
; ð kve$a við alt, sem vill Jieyra þiun róm?
Jeg flýg með ])ér, vor, út um vellina, skógana og
sæinn.
Þorsteinn Erlingsson.

Sparsemi mótar manngildið
Nafnkunnur vinnuveitandi sagCi fyrir skömmu:
"Beztu mennirnir, er vinna fyrir oss i dag, eru þeir,
sem spara peninga reglulega.
Einbeitt stefnufesta, og heilbrigSur metnaSur lýsir
sér í öllum störfum þeirra.
J>eir eru mennirnir, sem stöSugt hækka í tigninni, og
þeir eiga sjaldnast á hættu aB missa vinnuna, þött atvinnu-
deýftS komi meS köflum.”
THE BOMINION BAMIC
Notre Oaine Brancb—W. H. HAMIBTON, Manager.
selkirk Branch—F. J. MANNING, Manager,
1
i
i
i
i
1
I
i
í
i
i
,l
■wai
I wtnB’jTIWiiliM'i'lM —III
m
THE ROYAL BANK OF CANADA
HöfuCstöll löggiltur $25.000.000
VarasjóSur. . $15.500.000
Forsetl ...
Vara-forsetl
Aðal-ráösmaður
Höfuðstöll greiddúr $14.000,000
Total Assets over. .$427,000,000
Sir HUBERT S. HOI/T
E. Ti. PF.ASE
C. E NEIIjIj
Allskonar hankastörf afgreidd. Vér byrjutn reiknlnga vitS elnstakllnita
eöa félög cg sanngjarnlr Rkllmfilar velttlr. Avlsanlr eeldar tll hvaö«
"tatiar sem er S fslandi. Rérstakur gaumnr geflnn sparlrjöBsinnlögum.
sem byrja mfi me» 1 dollar. Rentur lagtSar vtti fi hvertum 6 mánuCum.
WINNIPEG (West End) BRANCIIES
Cor. William A- Sberlirook T. E. Thorstetnson, Manager
Cor. Rargent A- Beverley F. Tliordarson. Manager
Cor. Portage A- Slierhrook R. Ii. Paterson, Manager
|
Aðeins
$5.00 á
mánuði
Tímasparnaðar
Rafmagnsþvottavél
fæst nú hjá oss með $5.00 bopgun á mán-
uði. pér getið varla staðið yður við að
táta konuna þvo í höndunum, eða borga
mikla peninga fyrir þvott, þegar þér get
ið fengið þvottinn þveginn fyrir minna
en* 5 cent.
Finnið oss, símið eða skrifið.
TIME SAVER SHOP
385 Portage Ave„ Wpeg.
Sími M. 4194.
Minnisvarðamálið.
Eins og auglýst var í síðustu
vikublöðunum var almennur
fundur ihaldinn hér á fimtudags-
kveldið var, 3. þ. m. til þess að
ræða um minnisvarðamálið skýra
stefnu félagsins í því og veita al-
menningi þær upplýsingar um
hinn fyrirhugaða varða, sem fé-
lagið átti frekast kost á að gera.
Á fundinn komu um 150 manns
og var hann settur af Dr. B. J.
Brandson með þvi að allir sungu
Brezka jþjóðsöngin “God Save
the King.” Flutti þá doktorinn
inngangsræðu sína um þýðingu
minnisvarða-málsins og stefnu
félagsins í því. Sýndi hve ókleyft
það væri að sameina í nokkurt
eitt ákveðið form þann fjölda
margbreytilegra skoðana, sem
fram hefðu komið, og þær marg
víslegu tillögur sem félaginu
hefði borist um mynd þá sem
minnisvarðinn ætti að taka. Kvað
hann það hafa verið áform
félagsins að fá minnisvarða
reistan í því formi, sem það vissi
hugljúfastan meirihluta þeirra
sem vonað væri að fúsr væru til
þess af frjálsum vilja að leggja
fram fé til þess að iheiðra minn-
ingu vorra föllnu hermanna. Og
þó að félagið væri einhuga þeirr-
ar skoðanar; að allra luta vegna
og að nákvæmlega íhuguðum
illum röksemdum, sem fram hafa
komið í málinu. pá væri stein-
og mátmvarði það eina, sem til
tals gæti komið, isem viðeigandi
og varanlegt minnismerki. J?á
kvað hann þó félagið við því bú-
ið að ihlíta úrskurði meirihluta
fsl. um mynd og lögun varðans.
Sagði hann myndir ihins fyrir-
hugaða varða nú verða sýndar
svo að fólki gæfist kostur á að
gera sér grein fyrir því hvemig
herra Einar Jónsson — sem nú
væri viðstaddur hér á fundinum
— hefði ihugsað sér hann. Bað
hann þá þann er myndimar sýndi
að slá þeim á tjaldið, og myndi
séra Bjöm Jónsson skýra þýð-
ingu þeirra.
Séra Bjöm flutti þá ræðu um
gili listarinnar á öllum sviðum
og nauðsyninni til að viðhalda
henni og glæða með því, að upp-
örfa og aðstoða þá sem helguðu
henni alla lífskrafta sína. Sýndi
hann hvemig mannkynið frá
fyrstu menningar-dögum þess
hefði nálega eingöngu notað stein
og málmvarða til þess að heiðra
með þeim, og víðfrægja þau
mikilmenni meðal þjóðanna, sem
mestu hefðu orkað til þroskun-
ar, þeim til blessunar
I Sömuleiðis ihefir listaverk úr
steini og málmi jafnan verið á-
litin hæfilegust til þess að halda
varanlegri í m'eðvitund fnann-
kynsins minningu um þá sögu-
legu stórviðburði, sem meSt áhrif
hafa haft á þjóðimar, hugar-
stefnu þeirra og andlegan þroska
Nú væri hin íslenzka þjóð svo
heppinn að eiga einn atgerfis-
mikinn listamann. Einar Jónson
sem hér væri viðstaddur og sem
gert hefði varða-form það sem
myndimar yrðu sýndar af. Sagði
hann það álit sitt að Einar væri
áreiðanlega andrikastur allra nú-
bfandi listamanna og það væri
því jafnt lán vort og sómi að eiga
nú kost á að þiggja árangurinn
af hugviti hans og starfi til þess
að fá því skylduverki voru fram-
kvæmt að varðinn, eins og hann
hefði ihugsað sér hann verði
smíðaður. pá var sjö myndum
af hinum fyrirhugaða varða
slegið á hvítt tjald, er til þess
hafði verið reist, og lögun hans
og form þannig sýnt frá ýmsum
hliðum, en séra Bjöm skýrði
táknan ihverrar myndar meðan
þær stóðu á tjadlinu. Kvaðst
hann að endingu vona að fundur-
irm og alþjóð fslendinga í þess-
ari heimsálfu — sem eiga skyldu
kost á að sjá þessar myndir
iheima í héruðum sínum — áður
en margir mánuðir liðu, mundu
sannfærast um það þrent: 1.—
að varðinn væri hugsaður af
miklu andríki; 2.—að hann væri
mikilfengJegur að lögun og litliti
og 3.—að hann væri andlega við-
eigandi til þess að heiðra og gera
ódauðlega minningu þeirrar
miklu fómar, sem vorir látnu
hermenn 1 þessari heimsálfu
hefðu lagt á frelsisaltari sins
nýja fósturlands. •
Herra Arngrímur Jónsson bar
þá fram þá tillögu að fundurinn
samþykti með atkvæðagreiðslu
að hann aðhy^ist minnisvarða
stefnu félagsins í því formi, sem
hún hefir skýrð verið og sýnd á
þessum fundi. Á móti uppástung-
unni mælti að eins einn maður
lítilega, en tók það þó jafnframt
fram að hann bæði engan að
greiða atkvæði móti henni, og
var hún þar næst samþykt með
114 atkvæðum gegn 14. Um 30
manns greiddu ekki atkvæði.
Forseti sagði þá fundi slitið og
bað að sungin yrði í annað sinn
þjóðsöngur Breta og svo var gert
Taka má það fram að minnis-
varða félagið lítur svo á að með
þessari atkvæðagreiðslu hafi það
í annað sinn, með nálega einróma
atkvæðum á almennum fundi hér
í iborg, fengið ákveðna skipun
um að minnisvarði yfir fallna
hermenn vora verði gerður úr
steini og máltni og að iherra Ein-
ar Jónsson ráði formi, lögun og
stærð hans. pess skal getið að
félagið sér sér ekki enn þá fært
að segja neitt ákveðið um stærð
eða kostnað varðans, þó lauslega
hafi hugsað verið að gera hann
fullra 40 feta háan og áætlaður
kostnaður $50,000.00. Að þessu
sinni er ekki rúm til þess að gera
grein fyrir þeim hugsjónum lista
mannsins, sem hann hefir lagt til
grundvallar fyrir mynd varðans
En fullyrða má að hann rnuni
koma flestum svo fyrir sjónir
að hann bteri á sér óafmáanleg
merki íslenzks þjóðemis og að
hann sé sögulegt tákn frekar en
hemaðarlegt. í einu orði sagt
að hann megi skoðast sem gild-
andi minnismerki, ekki að eins
hinna föllnu hermanna. hvar í
þessari heimsálfu sem þeir hafa
búið, heldur feli hann einníg í sér
minningu alls ísl. Fjóðflokksins
-• Vesturheimi, alt frá landnámi
ihans hér og í nútíð og framtíð
svo lengi sem varðinn varir. Að
sjálfsögðu verður varðinn að
bera ártölin 1914 og 1918 sem
benda á upphafs og endalok ára
hins mikla stríðs. Ef til vilí