Lögberg - 15.05.1919, Side 4

Síða 4

erg
Gefið út hvern Fimtudag af The C®1-
umbia Press, Ltd.JjCor. William Ave. &
Sherbrook Str., Winnipeg, Man.
TAXiSIMI: GARRY 416 og 417
Jón J. Bfldfell, Editor
J. J. Vopni, Business Manager
Utanáakrift til blaðsint:
THE ÍOIUMBIA PRESS, Ltd., Box 3172, Winnipog, Han-
Utanáskrift ritstjórans:
EDITOR LOCBERO, Box 3172 Winnipog, H|an.
VERÐ BLAÐSINS: t2.00 um érið.
lillllllíii
Borgunardagar.
r.
Þegar maður hefir lokið verki sínu fyrir
é einhvern ákveðinn tíma, kemur að borgunar-
deginum, eSa ']>eim degi, serti hann fær laun
fyrir ‘þaS verk, sem hann hefir unniS. 0g er
þá vanalega uudir sjálfum oss komiS hvort
launin — mikil eSa lítil — verSa oss til góSs
eSa ills, til blessunar eSa bdlvunar. Því þaS er
eins víst, og aS oss bera laun fyrir unniS
verk. frá þeim sem vér vinnum fyrir, aS vér
sjálf verSum aS borga fvrir alt, smátt og stórt,
gott og ilt, sem vér girnumst í lífinu. /
Einstaklingarnir, frá því fyrst aS þeir fara
aS finna til síns eigin máttar og þar til þeir loka
augum sínum í svefni dauSans, eru líka altaf
aS borga. Þeir eru aS borga fvrir augnabliks
yfirsjónir meS tárum.
Þeir eru aS borga fvrir illa notaða æsku-
daga meS margföldum lífs-erfiSleikum..
Þeir eru aS borga fyrir óáreiSanlegheit, í
orSi eða verki, meS því aS vera vantrevst af
meSbræðrum sínmn.
Þeir eru aS borga á einhvern hátt fyrir
hverja einustu vfirsjón, — fyrir hvert einasta
brot á móti lögmáli lífsins, sem þeir fremja.
II.
ÞaS eru einstaklingar sem mynda þjóðirn-
ar, og það sem satt er í þessu sambandi um ein-
staklinga, er þó líka satt um þjóðirnar í heild
sinni.
Þær þiggja líka laun sín, rhvort heldur þau
eru mikil eða lítil, vond eSa góð, — og það er
undir /þeim komið, hvort heldur þau eru eða
verða þeim til blessunar eða bölvunar.
Laun sín fá þjóðirnar frá innstæSu sinni.
En grundvöllur innstæðu þeirra er ekki auð-
ruagniS á sjó eða landi, né heldur framieiðslu-
Vnagn þeirra, heldur fólkið isjálft — svnir þjóð-
arinnar og dætur — undir þeim er öll velferð
þjóðarinnar komin, bæði inn á við og út á við.
Og undiríþeim er það komiS hvort laun þjóðar-
innar verða mikil eSa lítil og hvort þau færa
henni blessun eða tiölvun.
Og þjóðirnar þurfa að borga, eins og ein-
staklingarnir, fyrir alt smátt og stórt, gott og
ilt, sean þær gimast.
Verðinu ra*ður fólkið, það er á valdi þess,
hvort verðið er hátt eða lágt og það einnig,
hvort inntektirnar eru meiri en útgjöldin.
AS undanförnu hafa þjóðimar verið að
borga — og fyrir hvaðf Ekki fyrir góðverk,
því þeim fyJgir gleði. Ekki fyrir kærleik, því
hann er neisti frá guðs eigin sól. Ekki fyrir
trúmensku, því hún er höfn friðarins. Ekki
fyrir neitt sem fáanlegt er í lífinu og gjörir
mennina aS fullkomnari mönnum og færir þá
nær Guði.
Vér höfum verið að borga fyrir brot mann-
anna og þjóðanna við réttlætislögmál lífsins.
Vér höfum verið að borga fyrir svik manna
og kvenna við háleitustu skvldur lífsins.
Vér höfum verið að borga fyrir sérgæði
mannanna, sem búiS var að gjöra líf þeirra kalt
og tilfinningarlaust.
"Vér emm að borga fvrir vorar eigin syndir
og syndir annara með tárum.
III.
Og útsynið vfir mannlífshafiS nú í dag er
ægilegt í mesta máta. öldurnar rísa hver af
annari himin háar og virðast ætla að velta sér
yfir alt og alla.
ókyrð þessi í lífi þjóðanna er að vísu ekki
ný. Hún hefir fylgt flestum, ef ekkj/öllum
stríðum. En hún er aS þeim mun víðtækari og
þyngri nú, sem þetta stríð hefir verið tíðtæk-
ara og stórkostlégra en önnur stríS, og því að
þeim mun hættulegri fyrir mannfélagsskipun
vora og inenningu. En þessar lausunga öldur,
]æ þær máske hafi skilið eftir för hér og þar í
sögunni, hafa þær aldrei varað mjög lengi —
þær hafa hjaðnaS niður aftúr. Svo mun og
fará um þessa, eftir að hún er búin að sýna sig
og menn eru búnir að sjá og skilja að kenning
sú miðar ekki mönnunum til fullkomnunar, né
heldur til fullkomnunar mannanna barna.
Fln það er á meðan hún er að sýna sig —
rneSan hún stendur yfir—á meSan ósjórinn
skedur alt í kring um mann, áð þörf er á festu
ög jafnvægi.
Og JivaS oss Vestur-íslendinga snertir þá
dettur oss ekki í hug að halda því fram, að vér
eigum að standa í stað, að vér eigum að “glápa
a gamlar tíðir”. Þvert á móti er það beinlínis
skvlda vor, að gjöra oss sem ljósasta grein fyrir
vanköntum þeim, sem valdiS hafa því ástandi
sem nú er, og fyrir sem heppilegastri ráðningu
á þeim vandaspunsmáhwn, sem framundan oss
eru. En vér eigum aS gjöra það með allri stiil-
\
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 15. MAí 1919
ingu. Vér þurfum umfram alt að sýna að vér
séum því vaxnir, að athuga ihvaða vandamál
sem oss mæta, með gætni og af dómgreind. En
látum ekki í hugsunarleysi berast út á glapstigu,
þar sem vér getum ekki séð fótum vorum forráð.
Vér eigum aldrei að efla vandræði, heldur
að varna þeim.
Vér eigum hér sem annars staðar að vera
salt, sem ver rotnun og fúa, en verndar hrein-
leik.
Þá þurfum vér aldrei að borga fyrir at-
hafnir vorar með tárum.
“Af hreinn bergi kemur hreint vatn”
# ______
Svo hljóðar íslenzkur málsháttur, og getur
víst engum dulist sannleikskjarninn, sem í hon-
um felst.
Tiil þess að vatnið geti verið hreint, þarf
uppspre.tta þess og farvegur að vera hreint.
Vatnsfall það eða lind, sem á upptök sín í
óhreinindum og rennur eftir óhreinum farveg-
um, getur ekki verið hreint.
Svo er og með hugsanir mannanna, orð
þeirra og verk. Þær hugsanir, s'ern eiga upptök
sín í óhreinni sál, geta ekki verið hreinar, og
farvegur sá sem þær hugsanir falla um í lífinu
er líka óhreinn, því hvað elskar sér líkt.
Frá einum enda þessa lands til annars,
hefir kveðið við að menn væru að berjast fyrir
réttlæti og drengskap. — Nei, frá einu heims-
skauti fril annars hefir kveðiS við, að þjóðirnar
væru að fórha blóSi sinna hraustustu sona á
altari sannleika, drengskqpar ög mannréttinda,
í þessu nýafstaSna stríði. Ilafi verið aS berj-
ast til þess aS—lindin—herglindin heimsihs
yrði 'hrein og tær.
HvaS getur þá vakið meiri andstygð hjá
manni heldur en það, þegar að menn rétt í
sömu andránni leggja sig í framkróka til þess
aS sverta mannorS meðbræðra sinna. Spilla
trausti þeirra með því opiniberlega að bera upp
á Iþá sakargiftír, sem þeir sjálfir, vægast talað,
vita ekki hvort hafa hinn minsta flugufót til
þess að styTSjast við, en sem samt geta gjört
menn tortryggilega í augum almennings.
Nú nýlega fluttu blöðin útdrátt úr ræðu,
sem þingmaður inn í Ottawa hélt, Mr. H. A.
Maekie frá Edmonton. I ræðu þeirri bar hann
það á stjórn Manitoba fylkis að hún eða um-
boðsmenn hennar sé að spilla fyrir tilraunum
Ottawa stjórnarinnar meS útflutning á útlend-
inguin frá \íanitoba. Partur af ræðu Mr. Mae-
kie hljóðar svo:
“Eg veit með vissu að þjónar Norris stjórn-
arinnar hafa herbergi í verkamanna sæmkomu-
húsinu í Winnipeg, og sá sem þar ræður málum
gjörir boð eftir þessum mönnum (lítlendingun-
um) og hann fær þeim spjald, sem hann segir
að þeir skuli .sýna, þegar þeir verði kallaðir
fyTrir nefndina, sem hafi verið með lögum skip-
uð til þess að vfirheyrra útlendinga í þessu efni.
Og hann segir aS það ríði á fyrir þá, að geyma
spjaldið vel. Ef þeir tyrni því, þá verði þeir
sendir burt úr landinu. En að Norrisstjórnin
vilji vernda þá fráþví.”
Þegar Mr. Norris sá þessa ákæru, sfmaSi
hann þingananninum og Skoraði á hann að færa
sönnur á mál sitt, eSa taka þessa kæru til baka,
og svaraSi Mr. Maokie því á þann hátt að hann
yrrði á ferð hér í bænum, þá innan fárra daga,
og skyldi þá leggja fram gögn sín. Svo kom
hann og hafði þá ekkert málstað sínuiú til
stuðnings annað en vottorð útlends manns, sem
býr hér í bænum, sem þegar til stykkisins kom
gat ekkert sagt eSa sannað. Sagðist Mr. Mackie
því taka sögusögn Norrisstjórnarinnar og um-
sögn nefndarmannanna tveggja gilda, sem báðir
lýstu yfir því að kæra þingmannsins væri með
öllu tilhæfuiaus og hefði ekki við minstu rök að
styðjast.
Flest eða öll blöðin hér í bænum mintust
eitthvað á þetta mál, og þar á meðal eitt ís-
lenzka blaðið, “Yoröld”, og gjörði það mikið
úr ljótleik þess. Fróðlegt að vita hvort það
blaS gjörir sér eins mikið far um að útbreiða
sannleikann í máli þessu.
Vér bendum ekki á þetta mál til þess að
, bera blak af Norrisstjóminni, því hún stendur
jafn rétt eftir sem áður.
Ekki heldur til þess að kasta steini að þess-
um þingmanni, sem-sjáanlega hefir látið nota
sig sem verkfæri.
Heldur til þess að benda á hve ógeðsleg og
óhrein sú lind hlýtur að vera, sem svona lagað-
ur lubbaskapur getur átt upptök sín í.
, Stjórnaðu sjálfum þér.
/Oft og tíðum ert þú sjálfur þinn skæðasti
óvinur.
Hinir aðrir óvinir þínir geta að vísu verið
all-hættulegir. — Þeir sitja ef til \ill á svikráð-
um viS þig og hvggja á hefndir. Þeir geta
sefið fyrir þér í krókum og kymum. En að
undanteknu morði, geta þeir ekkert ilt gert þér,
er jafimst geti við hættuna, sem þér sjálfum
getur stafað af skeytingarleysl þínu.
Hveraig er þínum daglegu venjum farið?
í.ru hugsanir þínar frumiskapandi, eða sigla
þær ávalt í annara kjölfar?
Hvort miða þær heldur í þá áttina að
byggja upp, eða tíl þess að rífa niður?
Ert þú undirgefinn þræll magasjúkdóma
og meltingarleysis ? Gengurðu kvíðandi til
vinnu þinnar á morgnana, og nýturðu engrar
ánægju við hin daglegu störf? Ef svörit við
þessum tveimur síðustu spurningum verða já-
kva'ð, þá getnrðu hiklaust talið sjálfan þig á
ineðal þinna allra skæðustu óvina.
Listin sú að lifa, virðist því miSur í alt of
mörgum tilfellum, vera fjöldanum sama og
ónumdir landílákar. — A meðan að alt gengur
þolanlega, lætur fólk sig alment litlu skifta um
vjðhald heilbrigði sinnar og hreysti.
Mönnuim er svo undur hætt viS að gleyma
því í daglega lífinu, að eigi líkaminn að geta
verið starfshæfur, þá þarfnast 'hann vitanlega
engu síður nærgætni, en 'hinar margvíslegu vél-
ar, sem fólkið hefir tekið í þjónustu sína. — Það
er eins og mönnum 'hætti við, að meta eigi sem
vera ber hið sanna gildi hins starfsama og
starfshæfa lífs, fyr en það er á föruni og vér
stöndum augliti til auglitis við síðustu kveðju-
stundina. — En þá er líka eins og skýlan falli
frá augum vorum — þá er ekkert þaS tíl, sem
vér vildum ekki þúsund sinnum láta í té, til
veradar síðasta lífsneistanum.
Ekki er meS öllu óhugsandi, að sá dagur
muni korna, er vér getum með nokkurri ná-
kvæmni gizkað á, hve mörg starfsár kraftar
vorir þola, ef vér aðeins lifum eins reglulegu
lífi og náttúran krefst af oss. Og vór ættum
einnig að geta komist svo langt, að geta fengið
fvrirfram full-ljósa hugmynd um hv^rja þá
refsingu, sem náttúran lætur fram við oss koma,
ef vér gerum oss seka við lög hennar.
MeS öðrum orðum, vísindi einfalds lífs geta
orðið hverjum manni kunn, og hverjum manni
not’hæf, ef hann aðeins má vera að því sökum
s,jálfselskunnar, að halda augunum opnum.
Þegar slík vísindi 'haifa farið sigurför frá
hafi til’ hafs, þá verður bjartara umhorfs í ver-
öldinni. Þá verður einstaklingsánægjian al-
gengnari, en nú á sér stað, og hamingjusnauSu
heimilin þúsund sinnum færri.
Þá verður og sá þjóShöfðinginn eigi lengur
mestur talinn, eins og við hefir gengist að und'-
anförnu, er mest getur etið og drukíkið sjálfur,
og flest haldið svallsamkvæmin á kostnaS fá-
tækrar alþýSu.
1 hvert sinn, er vór misbjóSum líkama vor-
um með ofnautn í mat og drykk, þá erum vér og
um leið jafnframt að níðast á hinum andlegu
hæfileikum — níðast á guðseðlinu *í sjálfum oss.
LífiS er veitt oss í ákveðunm tilgangi, — að
göfga og fegra veröldina, en ekki til þess að af-
skræma 'hana.
LífiS er í ,eSIi sínu kr\Tstalstært fegurðar-
haf — alfagur draumur eilífrar fullfeomnuniar.
Og í konungsríki hinnar sönnu þekkingar,
er .sérhverjum einstaklingi aðgangur heimilaður
að aflstöð náttúrulaganna, er í sér fela óþrjót-
andi mátt, til sjálfstjórnar hverjum þeim, serh
eigi dregur niSur glugg^tjöldin, eða vísar skyn-
seminni á dvr.
Hver sá maður, isem unnið hefir sigur á
sjálfiyn sér, er líklegri til fleiri og fullkomnari
sigur\Tinninga. — Hann leggur glaður út í
hverja orustu hins daglega lífs — hann er altaf
aS sigra. — Og aS loknu dagsverki, leggur hann
út á djúpið mikla, með hugann þrunginn af sig-
urfagnaði.
Hinn, sem selt hefir sjálfan sig nautnunum
á vald, er altaf að tapa, og á krossgötunum
stendur bann að síðustu kvíðandi, með ótrú á
öllu, og kynokar sér jafnvel við aS spyrja til
vegar. —
Sá sem ba*Si kann að meta og þorir að við-
urkenna gildi sjálfsafneitunarinnar, er stöðugt
að fullkomnast. — Sjálfsafneitun á einu sviði,
margeykur ánægjuna og lífshamingjuna á öðr-
um sviðum.
Enginn getur afkastaS stórvirkjum á sviði
andans annar en sák sem hefir vald yfir sjálf-
um sér, og þrek til sjálfsafneitunar. —-
Allir þeir, sem mest hafa hrint heiminum
áfram í framfara áttina og barist fyrir almenn-
ings-heill, hafa stöðugt verið aS fórna sjálfum
sér. En jafnframt því hafa þeir gert sór alt
far um, að vernda jafnvægið og h'eilbrigðinan
með því að þeim var þegar ljóst í upphafi, að
hvorttveggja var lífsnauSsynlegt, ef baráttan
átti að vera háð til siguns.
Að vera hlýðinn við lífsins lög, er eitt af
frumskilýrðum fyrir sigri þeim hinurn mikla,
sem mannkyninu hefir ætlaS verið að vinna.
Sá, sem daglega temur sér slíka hlýðni,
styrkist í 'hverri raun. Dómgreind hans þrosk-
ast, manngildið eyfest, og sá einn getur vænt
þess, að njóta andlegrar og líkamlegrar heil-
' brigði til hárrar elli..
Islenzkan.
íslenzk tunga, stálið sterka
stælt við margra alda föll,
harpan dýrstu hetju verfca
hrein sem jökulfjalla mjöll,
gegnum stríS, sem örlög ólu,
áþján, helsi, fár og bál,
glóðir iþú, sem guU við sólu,
guði vígða feðra mál.
Tungan geymir fögur fræði
fósturlands í norður sæ,
þar sem hetjur k\7áSu kvæði
krafti fylt með snilli blæ.
Gegnum þing og þrætu rnálin
þungt sem fall um hrannar lá,
þrumdi máll þar stungu stálin —
stórra drengja vörum frá.
Lítuim yfir liðna daga
landsins okkar þraut og stríð,
gull og stál frá strengjum braga
stráði ljósum alla tíð.
Margur hefir vel aS verki
vakað fram á hinsta kvöld
til að lyfta málsins merki
mögur 'þó að hlyti gjöld.
Meðan íslands eldar brenna
upp sé fornu merki lyft, *
látum málsins kraft oss lenna
kvæða snild og anda-gift,
höldum fast í göfgu gildi
gimstein þeirn er sagan ól.
Heilög rún á skærum skildi
skíni gegnum húm og sól.
ilí. Markússon.
\
*
Auðvelt að spara
ÞaS er ósköp auövelt að venja sig á að spara með því
að leggja til síðu vissa upphæð á Banka reglulega. 1 spari-
sjóðsdeild vorri er borgað 3% rentur, sem er bætt við
höfuðstólinn tvisvar á ári.
THG DOMINION BANK
Notro Daiue Draxicb—W. H. HAMLLTON, Manager.
Selkirb Brancli—F. J. MANNING, Manager.
■ia—iwii
iiiiii
iiiiHiiiHiiimiaiiHiii

THE ROYAL BANK OF CANADA
HöfuSstóll löggiltur $25.000,000
VarasjóÖur. . $15,500.000
Forseti ...
Vara-forsetl
ASal- ráðsmaður
Allskonar bankastörf afgreldd
Höfuöstóll greiddur $14.000,000
Total Assets over. .$427,000,000
. - Slr HUBERT S. IIOI.T
E. I;. PEASE
» — C. E NEHiLi
Vér byrjum relkninga vlö einstakllnga
•Öa félög og sanngjarnir skllmálar velttlr. Ávlsanlr seldar tll hvaBc
staöar sem er á Islandl. Sérstakur gaumur geflnn sparlrjóöslnnlögum,
sem byrja má meö 1 dollar. Rentur lagöar vlC á hverjum 6 mánuöum.
AVINNIPEG (West End) BRANCHES
Cor. Wllliam & Sherbrook T. E. Thorsteinson, Manager
Cor. Sargent & Beverley F. Thordarson, Manager
Cor. Portage & Sherbrook R. L. Paterson, Manager
IIIIMIIIHIIíll
niHBHUUI
iRéttarhaldið
í máli Edith Cavel.
Niðuri.
“Ágætt”. Áður en málaflutn-
ingsmaðurinn þýzki tók aftur
til máls, reis málsvari eða mála-
t'lutningsmaður minn á fætur og
afhenti honum hréf frá þýzkum
fréttaritara í Brussels, sem eg
hafði áður gjört greiða. Hann
las bréfið, leit á mig og spurði
mig hvort eg þekti manninn,
sem bréfið var frá, og isagði eg
það vera. pýzki málafærslu-
maðurinn lagði bréfið frá sér og
sagði að eg mætti fara.
Eg hélt að þetta mundi að eins
vera byrjunin á rannsókninni í
mínu máli, en það varð þó ekki,
eg var aldrei kaliaður fyrir rétt-
inn framar. Skömrnu síðar var
réttarhaldinu frestað.
Næsta dag var rétturinn hald-
inn 1 neðri málstoífu þingsins.
Dómararn ir* sátu í stólunum sem
fremstir voru vin'stra megin í
salnum, en fangarnir voru hægra
megin; á tmilii dómaranna og
fanganna var borð, og 'sátu mála-
færslumennirnir við enda þess.
pegar rétturinn var settur, reis
málaflutningsmaður pjóðverja á
fætur og hélt sóknarræðu sína.
Hann benti á, að á balk við h,er
pjóðv. hefðu verið settar ^stofn
hermanna sikrifstotfur, til þess að
ná saman liðsmönnum handa
sambandsmönnum, og sem sæju
um að hermenn sambands-
manna, sem sloppið hefðu úr
gæzluvarðhaldi, og þeir sem
heilir yrðu sára sinna kæmust
til vígstöðvanna. Að þeir sem
í Mons væru, væiru sendir til
Brussel, og vissir menn hefðu
tefcið sér fyrir ihendur að útvega
þessum mönnum fölsuð vega-
bréf. f Brussels væru þeir
geymdir í prívat húsum, eða
þegar þau væru full í minni hátt-
ar gestgjafaihúsum, þangað til
að hægt var að koma þeim yfir
til Hollands, og þar var tekið á
móti þeim af belgiskum mönn-
um eða umboðsmönnum annara
samlbandsþjóða og þeir svo send-
ir til Frakklands. Aðalstöð þessa
félagsskapar sagði hann vera á
Frakklandi og veitt þar forstaða
af prins Groy og systur hans
Comtesse de Belleviile prinsessu
og þeim til aðstoðar sagði hann
vera Mlle Thuliez. í Borinage
var vélfræðingurinn Chapau,
lögfræðingurinn Libiez og lyfja-
fræðingurinn Dervaux. í Brus-
sels Miss Oaivel, Mr. Séverin og
Mme Bodart. Á mig var borið
að eg legðl til peninga og borg-
aði fyrir veru hermannanna í
Brussels og legði þeim til fæði
og farbréf til Htollands, og að
síðustu var borið á Mr. Baucq
hann afhenti þeim vegabréf út
úr Belgíu og gæfi allar upplýs-
ingar viðvíkjandi Iherlögum land-
anna.
“Allar þessar athafnir” mælti
sækjandi, “innifela í sér land-
ráð^g lögin ák^eða að þeir sem
gjöra sig seka í þeim skuli fyrir
það týna Mfinu, og óska eg að
dauðadómur sé kveðinn upp yfir
Mr. Baucq og Miss Edith Cavel.
Frinsessa de Croy, þrátt fyrir
það, þótt sökin liggi aðallega hjá
bróður hennai*, bið eg um að
dæmd sé í 10 ára fangelsisvist,
og sömuleiðis að Dr. Hostelet
sé dæmdur til 10 árá fangelsis-
vistar.”
Svo kom langur listi
hegning þeirra manna,
höfðu verið l^iðsögumenn her-
mannanna, og þeirra, er minna
höfðu unrtið sér til saka, og var
farið fram á frá 1 til 5 ára
fangelsi fyrir þá.
pegar sækjandi hafði lokið
máli sínu, tóku málsvarar þeirta
sakborau til máls, og kom þá í
peninga. Var þá kallað á miss Ca-
vel og gekk hún fram róleg eins
og hún áivalt var, og staðnæmd-
ist farmmi fyrir dómaranum.
“pví laugst þú?”, spurði túlk-
urinn. /
“Mig misminti aðeins” svar-
aði miss Cavel, “síðar mundi eg
að það var ekki þessi maður”
Maður að nafni Maitre Kirs-
chen hé'lt varaarræðuna fyrir
miss Cavel. Hann benti á, að líf
hennar hefði verið þjónustusamt
að öllum bröftum hennar hefði
verið varið til þess að lina þraut-
ir og iþjáningar annara, bæði í
Balkan-stríðinu' og eins nú; að
f.vrst liefði það vist verið áform
hennar, að hújkra særðum og
sjúkum samlöndum sínum, svo
komu þeir heilu, og kringumstæð
urnar hefðu hrint henni út í að
hjálpa þeim á þann hátt, sem nú
væri Ijóst. Hún hugsaði aldrei
um hættuna” sagði hann “og
skarst ekki undan þjónustu
þeirri, sem af henni var krafist.
Ábyrgðina af þessum gjörðum
sínum var hún reiðuhúnin að
taka á herðar sér; með hug-
prýði, reyndi eifeki að komast hjá
henni, fremur en hún reyndi að
komast hjá tœkifærum til þess
að líkna og gjöra gott.”
pegar Maitre Kirschen var
kominn að þessum punkti í ræðu
sinni, greip túlkurinn framí og
kallaði:
“Hefir þú nokkuð að færa þér
farai til varnar, Miss Cavel?”
Miss Cavel svaraði með angur
blíðri rödd, sem þó var styrk:
“Ekikert”.
Litlu síðar ávarpaði Prinsessa
de Croý dómarana á þessa leið:
“Mínir iherrar! Verið miskun-
samir við þessar konur sem beð-
ið er um að séu líflátnar. Sökin
i þessu máli liggur öll bjá bróður
mínum og mér. pað vorum við
sem tókumst á hendur, að koma
frönskum og enskum hermönn-
um burt úr landinu, og það vor-
um við sem fengum þær til 'þess,
að taka þátt í því, sem þær eru
nú kærðar fyrir”.
pessi ræða Prinsessunar, virt-
ist ekki hafa nein áhrif á dóm-
arana; þeir virtust vera búnir að
ráða við sig hvemig málunum
skyldi ltokið. \
Skömmu síðar var ^réttinum
frestað og dóimararnir stóðu upp
og gengu út.
Mánudaginn 11. oktofoer, kom
fangavörðurinn til mín og sagði:
“Eg held þið verðið kölluð fyrir
réttinn eftir miðjan daginn í dag
til þessað hlýða á dóm ykkar, og
eftir því sem eg Ihefi heyrt, þá
lítur það illa út með Séverin. En
þinn dómur hefir verið yfirveg-
aður á ný, og úr honum dregið”.
“En hvernig fer með hin?”
spurði eg.
“Eg veit það ekki fyrir víst,
en þeir tala um að sumir verði
líflátnir”, mælti fangavörðurinn.
Skömmu síðar var dyrunum
á klefanum, sem eg var í, lokið
upp, það var fangavörðurinn.
Hann var hjóður mjög, og mælti
í lágum rómi: Mr. Severin er
númer þrjú og fimm hafa verið
dæmdir til Mláts”
Svo vorum við kölluð; við
gengum þegjandi í gegnum göng
in og inn í réttarsalinn. Nokkru
síðar kom málaflutningsmaÓur
herréttarins; hann virtist vera
glaður í bragði, með honum var
þýskur prestur, fangavörðurinn,
■þýski túlkurinn og liðsforingi,
þýskur. peir gengu allir að borð-
yfir inu og þar tók málaflutnings-
sem maðurinn skjal upp úr tösku,
er þjónn sem með honum var,
'hélt á. Dauða þögn var í saln-
um og fangamir virtust ósjálf-
rátt, færa sig nær hver öðrum.
Svo byrjaði málaflutningsmaður
inn þýski, að lesa dóminn. Hann
var ritaður á þýsku og virtist
hann ekki taka það nær sér, frem
fram í vitnisburði eins manns, I ur en 'hann hefði verið að lesa
að staðhæfing ein um að vitnið
hefði gefið miss Cavel þúsund
franka, var missögn, sagði að
hann hefðj ekki gefið henni neina
upp nöfn manna, sem sæmdir
hefðu verið heiðursverðllaunnm.
Fimm sinnum hljmaði í eyr-
um okkar hið ógurlega orð: